2019'da bir çocuk doktoru, Pakistan'ın Sind eyaletinde kullanılmış, virüslü bir şırıngayı yeniden kullanarak 900 çocuğun HIV kapmasına neden olmuştu. Aradan iki yıl geçtikten sonra bu hasta sayısı hızla arttı ve bin 500 kişinin virüsü taşıdığı belirlendi.

Bu felaketin ardından Pakistan'ın en büyük HIV test ve tedavi merkezi, Rotadero kentinde kuruldu ve hayat kurtaran anti-retroviral ilaçlar dağıtmaya başladı. Ancak etkilenen ailelerin, hastalıktan kaynaklanan diğer masrafları kendileri karşılaması gerekiyordu.

Felaketin ikinci yılında AFP haber ajansı, salgından etkilenenlerle görüştü. O kişilerden biri olan Shahzado Shar, oğluna HIV teşhisi konmasının ardından ailesinin çok zor durumda kaldığını anlattı.

Oğlunun ateşten, karın ve böbrek ağrısından mustarip olduğunu söyleyen Shar, "Bize daha ileri testler için özel hastanelere gitmemizi söylüyorlar ama yeterli paramız yok" dedi.

Ratodero'ya sadece birkaç kilometre uzaklıktaki küçük Subhani Shar köyünde de yaklaşık 30 çocuk HIV pozitif. 

AFP'nin aktardığına göre Pakistan'ın büyük ölçüde şehirlerde yer alan devlet hastaneleri, genellikle verimsiz kalıyor ve kırsal kesimdeki aileleri, lisanssız doktorlarla dolu, masraflarının nadiren karşılanabildiği özel kliniklere mecbur bırakıyor.

Yetkililer teşhis konduğundan bu yana en az 50 çocuğun öldüğünü bildiriyor.

Skandala sebep olan Muzaffar Ghangro isimli çocuk doktoru kefaletle serbest bırakıldı. Öfkeli ailelerin taleplerine rağmen duruşmaları defalarca ertelendi.

Ghangro başarılı uygulamaları yüzünden diğer doktorlar tarafından kıskanıldığını ve bu nedenle salgının kendisine mal edildiğini söyleyerek aleyhindeki iddiaları reddediyor.

"Salgından sonra hiçbir şey değişmedi"

Pakistan gibi bazı ülkelerde doktorlar, maliyetleri düşürmek için (zorunluluktan veya açgözlülükten kaynaklanan nedenlerle) tek kullanımlık tıbbi gereçleri yeniden kullanabiliyor.

Sind'deki virüslü şırınga skandalını ilk kez ortaya çıkaran doktor, 2019'dan bu yana çok az şeyin değiştiğini söylüyor.

Ülkedeki yanlış uygulamaları "acımasız" diye nitelendiren Dr. Imran Ekber Arbani, "İşler salgın sırasında olduğu kadar kötü" diye konuştu.

İlk üç ayda şarlatanlar ve yetkisiz doktorlar durdurulmuş, klinikleri mühürlenmişti. Ancak daha sonra yeniden açmayı başardılar.

Skandalın ardından hükümet, yeniden kullanılamayan, bir kez kullanıldığında otomatik kitlenen şırıngaları teşvik etmiş ve eski tip şırıngaların kullanımını yasaklamıştı.

Ancak ismini vermek istemeyen Sindli bir sağlık yetkilisi birçok doktorun yasağı aştığını ve hala daha ucuz modelleri satın aldığını söyledi.

"Pakistan testlerin ötesine geçmeli"

Ratodero'nun HIV test ve tedavi merkezinde hastalar, kitlesel testlerden geçiyor ve HIV sonuçlarını öğreniyor.

Pediatri uzmanı Fatima Mir, bu testlerin kriz mağdurlarının belirlenmesini ve virüsün başkalarına bulaşma hızının azaltılmasını sağladığını ifade ediyor.

Ancak uzmanlara göre Pakistan'ın artık bunun ötesine geçmesi ve hastalara daha kapsamlı bakım sunması gerekiyor.

Örneğin Sindli yurttaşlardan 25 yaşındaki Hakima Shar, virüsü kontrol altına alabilen ve bulaşmayı önlemeye yönelik ilaçları 4 yaşındaki çocuğuna vermeyi unuttuğunu söylüyor.

Kendisi de HIV pozitif olan genç anne, "Çok fakiriz. Güneşle uyanıyorum ve işe başlıyorum, ona kim düzenli ilaç verecek?" diye soruyor.

Hükümet bize antibiyotik veya multivitamin sağlamıyor, onları satın almaya gücümüz yetmiyor. Kaderimize terk edildik.

Independent Türkçe, AFP

Derleyen: Çağla Üren