Gökbilimciler, evrenin karanlık çağını bitiren kuasarı bulmuş olabilir. 

Standart modele göre 13,8 milyar yıl önce gerçekleşen Büyük Patlama'nın ardından evren, ilk başta çok sıcak ve yoğundu. 

Ancak yaklaşık 380 bin yıl sonra evrenin yeterince genişleyip soğudu ve sonucu atomaltı parçacıklar, elektronlarla birleşerek hidrojen atomlarını oluşturdu. Bu nötr hidrojen atomlarının oluşturduğu sis, evrendeki ışığı engelleyerek "kozmik karanlık çağ" olarak adlandırılan dönemin başlamasına neden oldu.

Daha sonra ilk büyük kütleli yıldızlardan yayılan radyasyonun, nötr hidrojenin çoğunu yeniden iyonlaştırmasıyla Yeniden İyonlaşma Çağı başladı ve Büyük Patlama'nın yaklaşık 1 milyar sonrasına kadar sürdü.

Bilim insanları, evrenin kritik bir dönemi olan bu çağın tam olarak ne zaman ve nasıl başladığını anlamaya çalışıyor.

Yale Üniversitesi liderliğindeki bir araştırma ekibi, J1429+5447 adlı uzak bir kuasarın verilerini inceleyerek bu soruya bir cevap sundu. 

Evrendeki en parlak ışıkları yayan kuasarlar, muazzam miktarda gazla beslenen süper kütleli kara deliklerden güç alan aktif galaksi çekirdekleridir.

Araştırmacılar, NASA'nın NuSTAR teleskobu ve Chandra X ışını Gözlemevi'nin bu kuasara dair gözlemlerini karşılaştırdı. 

Bulguları hakemli dergi Astrophysical Journal Letters'ta 14 Ocak Salı günü yayımlanan çalışmada kuasarın yaydığı X ışını seviyesinin sadece 4 ay içinde iki katına çıktığı tespit edildi.

Makalenin yazarlarından Megan Urry, "X ışınında yoğunluk ve hız açısından görülen bu değişim epey uç bir seviyede" diyor. 

Bilim insanları evrenin ilk dönemlerine ait bu kuasarın, Yeniden İyonlaşma Çağı'nı başlatan cisimlerden biri olduğunu düşünüyor. J1429+5447'nin yaydığı ışıktaki değişimin, ışık hızına yakın bir hızda fışkıran jetten kaynaklandığı tahmin ediliyor.

Çalışmanın bir diğer yazarı Lea Marcotulli şöyle diyor: 

Bu kuasarın Dünya'ya doğru yönelmiş bir jeti olan bir süper kütleli kara delik olma olasılığının çok yüksek olduğunu keşfettik ve bunu evrenin ilk 1 milyar yılında görüyoruz.

Araştırmacılar, aktif haldeki süper kütleli kara deliklerin bu süreci başlattığı düşünülen adaylar arasında yer aldığını da söylüyor. 

Ekip yeni bulguların, gökbilimcileri erken evrendeki diğer süper kütleli kara delik adaylarına yönlendirmesini umuyor.

Marcotulli, "Jetlere ev sahipliği yapma potansiyeline sahip daha fazla süper kütleli kara delik bulunması, bu kara deliklerin bu kadar kısa bir zaman ölçeğinde nasıl bu kadar büyüdüğü ve jetleri ortaya çıkaran mekanizmayla bağlantısının ne olabileceği sorusunu akla getiriyor" diyor.

Independent Türkçe, Yale Üniversitesi, Universe Today, Astrophysical Journal Letters, Space.com, NASA

Derleyen: Büşra Ağaç