Dışişleri Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada, Mevlüt Çavuşoğlu'nun yarın Mısır'ın başkenti Kahire'ye giderek Mısırlı mevkidaşı Samih Şukri ile bir görüşme gerçekleştireceği açıklandı. Tahrir Meydanı'ndaki Tahrir Sarayı'nda yapılacak görüşmede ikili ilişkiler ve bölgesel konuların ele alınması bekleniyor.

Çavuşoğlu'nun Kahire ziyareti 11 yıl sonra Türkiye'den Mısır'a dışişleri bakanı seviyesinde düzenlenen ilk ziyaret olacak. Hatırlanacağı üzere 6 Şubat depremleri sonrasında Mısır Dışişleri Bakanı Şukri, Türkiye'ye bir geçmiş olsun ziyaretinde bulunmuştu.

Türkiye-Mısır ilişkilerinde yeni bir dönemin başlangıcı olma niteliği taşıyan Kahire ziyareti, aynı zamanda Ankara'nın Ortadoğu'daki bölgesel rakipleriyle ilişkileri yeniden tesis etme çabalarının da son halkası.

2021'den itibaren dış politikada "restorasyon" arayışına giren Ankara; İsrail, Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri'yle ilişkileri düzeltme yoluna gitmiş, Suriye'de Esad rejimi ve Mısır'da Sisi yönetimiyle yeniden görüşülebileceği mesajlarını vermişti. 

2005 ile 2009 arasında Türkiye'nin Kahire Büyüelçisi olarak görev yapan Şafak Göktürk, Independent Türkçe'ye yaptığı değerlendirmede, "İki ülkenin devlet başkanının Dünya Kupası açılış töreninde karşılaşması, ardından deprem dolayısıyla Mısır Dışişleri Bakanı'nın ziyareti havayı yumuşattı. Mısır'ın konuyu ağırdan alması, bu aşamada Türkiye'den büyük bir beklentisi olmamasından kaynaklanıyordu. Fakat şu anda Mısır'ın ilişkilerin normalleşmesine karşı durmasını gerektirecek bir neden de yok" ifadelerini kullandı.

2013'ten önce Türkiye-Mısır ilişkileri nasıldı?

Türkiye'yle Mısır arasındaki ilişkiler tarihsel olarak dünyadaki güç dengelerinin yön verdiği bir seyir izledi. İki ülkenin ilişkileri, Soğuk Savaş döneminde ABD ile Sovyetler Birliği arasında yaşanan rekabetten güçlü bir şekilde etkilendi.

1952'de askeri bir darbeyle Mısır'daki monarşiyi deviren Cemal Abdülnasır, ülkeyi Birleşik Krallık ekseninden SSCB eksenine taşırken, aynı süreçte Türkiye güvenlik kaygılarını NATO'yla kuracağı ittifakla aşmaya çalışıyordu. 

Birleşik Krallık öncülüğünde Ortadoğu'daki Sovyet etkisini azaltmak amacıyla kurulan Bağdat Paktı, Türkiye-Mısır ilişkilerinin 1950'ler boyunca çok düşük seviyede seyretmesine neden oldu. Bölgede alevlenen Arap milliyetçiliği rüzgarlarını arkasına alan Abdülnasır paktın Batı emperyalizminin bir ürünü olduğunu savunuyor ve Türkiye, İran, Irak, Pakistan ve Birleşik Krallık arasında oluşturulan pakta sert bir şekilde karşı çıkıyordu.

Nihayetinde iki ülke arasındaki gerilim, büyükelçilerin geri çekilmesine kadar uzadı. Birkaç yıl sonra Abdülnasır'ı Süveyş Kanalı'nı devletleştirme kararının ardından patlak veren krizde, Türkiye'nin soğukkanlı ve Mısır lehine bir tutum takınmasıyla birlikte ilişkiler yeniden yumuşama evresine girdi. 

Altı Gün Savaşı olarak adlandırılan 1967 Arap-İsrail Savaşı'nda yaşanan hezimetin ardından Mısır'ın bölgesel liderlik iddiası zayıflayınca Mısır-Türkiye ilişkileri de yıllar sürecek sakin seyrine kavuştu.

İki ülkenin dış politikalarında ortaklaştığı önemli konulardan biri Filistin sorunu oldu. Türkiye'nin İsrail'le ilişkilerine karşın birçok konuda Arap dünyasına yakın politika izlemesi Ankara-Kahire hattında olumlu ilişkiler kurulmasına neden oldu. Soğuk Savaş'ın sona ermesinden 2013'e kadar yaşanan süreçte ise Türkiye'yle Mısır arasındaki ilişkilerde belirgin bir sorun veya değişiklik yaşanmadı. 

Mısır'la ilişkiler neden bozuldu?

2010 sonlarında Tunus'ta başlayarak dalga dalga Ortadoğu ve Kuzey Afrika ülkelerine yayılan sokak eylemleri, Şubat 2011'de Mısır'ı da etkisi altına alarak Hüsnü Mübarek'in 29 yıllık iktidarının sonunu getirmişti.

Arap Baharı olarak adlandırılan gösteriler, Mısır'da Müslüman Kardeşler çizgisindeki Özgürlük ve Adalet Partisi'ni iktidara taşımış, Muhammed Mursi'yi de Mısır'ın ilk seçilmiş cumhurbaşkanı yapmıştı.

Kahire'de Müslüman Kardeşler dönemi Türkiye-Mısır ilişkileri için bir kırılma noktası oldu. Mursi'nin Haziran 2012'de göreve gelmesinden 5 ay sonra dönemin başbakanı Recep Tayyip Erdoğan beraberinde 10 bakan ve 350 iş insanıyla Kahire'ye gitti. 

Mısır'ın başkentinde binlerce kişi tarafından karşılanan Erdoğan, Kahire Üniversitesi'nde yaptığı konuşmada, "Ey Mısır, ey dünyanın annesi, kaldır başını. Sen Mısırlısın" ifadeleriyle Mısır'da yaşanan siyasi değişimi selamlamış ve iki ülkenin Filistin ve Suriye'deki sorunların çözümü için birlikte çalışabileceğinin sinyallerini vermişti.

thumbs_b2_598bb634aacec76b3f16edb4bda29a3f.jpg

Ancak Mısır'daki Muhammed Mursi iktidarı, Erdoğan'ın ziyeretinden 8 ay sonra, 3 Temmuz 2013'te gerçekleşen askeri darbeyle devrildi. Dönemin Genelkurmay Başkanı Abdülfettah es-Sisi'nin gerçekleştirdiği darbeye Türkiye'nin verdiği tepki Ankara-Kahire hattında iplerin hızlı bir şekilde gerilmesine neden oldu. Nihayet Kasım 2013'te Mısır, Türkiye Büyükelçisi'ni istenmeyen kişi ilan etti ve iki ülke arasındaki ilişkiler uzun yıllar onarılamayacak şekilde koptu.

İlişkilerin kopmasında Türkiye'nin Müslüman Kardeşler'e verdiği güçlü destek ve aynı süreçte Türkiye'de yaşanan Gezi Parkı Eylemleri'yle 17-25 Aralık krizinin Ankara üzerinde yarattığı tehdit algısı ilişkilerin seyri açısından belirleyici olmuştu.

İlişkilerde yaşanan kopuşun hükümetlerin tercihi olduğu belirten emekli büyükelçi Şafak Göktürk, konuyla ilgili şu değerlendirmelerde bulundu:

 Büyükelçilerin geri çekilmiş olması, sert bir üslubun kullanılması bir tercih konusuydu. Türkiye ile başka ülkeler arasında, başka dönemlerde de ilişkilerin bozulduğu olmuştur. Ama onların nesnel sebepleri vardı. İki ülkenin çıkar algılarında birbirlerinin ayaklarına bastığı kanaatine ulaştığı durumlardı onlar. Burada öyle bir şey yok. Burada hükümet, ideolojik ve sürekli bir olağanüstülük ortamını sürdürebilmek için kullanışlı dış krizler üretti

Mısır'la yeniden yakınlaşma nasıl gerçekleşti?

2013'ten itibaren Mısır'la "katil, darbeci, zalim" seviyesine düşen ilişkiler, uzun yıllar boyunca böyle devam etti.

2020'ye kadar olan süreçte "darbeci Sisi" söylemi ve Mısır'daki siyasi gelişmeler, Türkiye'de dış politika kadar iç politikanın da konusu oldu. Mısır'daki darbe karşıtlarının simgesi olan Rabia işareti, sonrasındaki süreçte Türkiye'de Cumhurbaşkanı Erdoğan ve onu destekleyenlerle özdeşleşirken; Erdoğan seçim kampanyaları sırasında rakiplerini sıklıkla "Sisi zihniyetinin bir yansıması" olmakla suçladı.

Bu süreçte Mısır'da Sisi yönetiminin baskısından kaçan birçok Müslüman Kardeşler üyesi ve yöneticisi Türkiye'ye yerleşmeyi tercih etti.

Ancak ilerleyen yıllarda Doğu Akdeniz, Suriye ve Libya'da uzayan problemler ve yaşanan bölgesel çıkmazlar Ankara'yı dış politikada yeni arayışlara itti ve bölgesel rakiplerle yeniden masaya oturmak bir numaralı öncelik haline geldi.

Ağustos 2020'de Yunanistan'la Mısır arasında imzalanan deniz yetki alanları anlaşması, Ankara-Kahire hattındaki yakınlaşma arayışıyla ilgili ilk sinyallerden biri oldu. Mısır'ın Atina'yla imzaladığı anlaşmada Türkiye'nin belirlediği kıta sahanlığının güney sınırını kabul ediyor olması Ankara'da memnuniyetle karşılandı.

Bu gelişmeyi sırasıyla iki ülke istihbaratı arasında yapılan görüşmeler, Ankara ve Kahire'de dışişleri bakanlığı yetkililerinin gerçekleştirdiği istikşafi toplantılar, iki ülkenin dışişleri bakanları arasındaki telefon görüşmesi ve son olarak Katar'da düzenlenen 2022 Dünya Kupası açılış maçında Erdoğan ile Sisi'nin el sıkışarak verdiği fotoğraf izledi.

Erdoğan, Katar dönüşü Sisi ile verdiği fotoğrafı şu sözlerle değerlendiriyordu:

Bir süreç başlayabilir demiştik. Böyle bir sürecin başlaması için burada bir adım atılmış oldu ve hayırlısıyla görüşmeleri yaptık. Temennim odur ki, önce bakanlarımızla başlayan bir süreci, daha sonra inşallah üst düzey görüşmelerle iyi bir noktaya taşıyalım istiyoruz. Çünkü olaya ben şöyle bakıyorum, Türkiye-Mısır arası, bir liderler buluşması değildir, Türk milleti ile Mısır halkının geçmişteki birlikteliği bizim için çok önemlidir. Yeniden niye olmasın, yeniden niye başlamasın?

222437.jpg

İki ülke arasındaki yakınlaşmayı "çatışma faktörlerinin ikinci plana düşmesiyle" açıklayan eski Kahire Büyükelçisi Şafak Göktürk, "Burada Mısır'ın önemsediği iki faktör vardı. Birincisi Müslüman Kardeşler'in Türkiye'deki varlığı. Yani liderlik yapısı ve yayınları. İkincisi ise Libya'daki durumdu. Geçmiş bir iki yıl içinde Müslüman Kardeşler konusunda belirli bir ilerlemenin sağlandığı görülmüştür. Esas sıkıntı Libya'dan kaynaklanıyordu. Libya onlar için önemli bir ulusal güvenlik meselesi. Özellikle İslamcı hareketlerin geçiş yapabildiği sınır boyunca yaşananlar önem taşıyordu. Bizdeki PKK terörüne ilişkin duyarlılığın bir benzeri. Bu konularda Mısır'ı rahatlatacak bir adım gelmediği için bu temas sürecini askıya almıştı" diye konuştu.

Türkiye ve Mısır arasındaki gerilim konularının hükümet için "kullanışlı" olmaktan çıktığını belirten Göktürk, "Bu noktada şunu iyi anlamamız gerekiyor. Normal ilişkiler demek, iyi ilişkiler demek değildir. ABD'yle, Yunanistan'la ilişkilerimiz normal ama iyi mi? Bu bakımdan bu o kadar büyük bir hadise değil" dedi.

Kahire ziyaretinde masada hangi konular olacak?

Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu'nun Kahire'ye düzenleyeceği ziyaret, Türkiye'nin Suudi Arabistan, İsrail ve BAE'yle ilişkileri düzeltme yoluna gittiği ve Esad'la görüşme fırsatı aradığı bir dönemde yapılacak.

Görüşmede masadaki en önemli konunun Mısır'ın sıklıkla "kırmızı çizgi" olarak tanımladığı Libya olması bekleniyor. 

Bilindiği üzere Türkiye ve Mısır, Libya'da devam eden iç savaşta uzun yıllardır farklı tarafları destekliyor. Ancak Libya konusunun son yıllarda hem BAE'nin hem de Rusya'nın odak noktası olmaktan çıkması Tobruk merkezli yönetimi destekleyen Kahire'yi yalnızlaştırmış durumda.Yine de Mısır'ın Türkiye'yle görüşmelerde önceliğinin "Libya'daki Türk askeri varlığını azaltmak olması" bekleniyor. 

Fotoğraflarla dünyadan haberler

Hepsini göster 30

Fotoğraflarla dünyadan haberler

• 1/30

  22 Aralık 2024 - Filistinliler, İsrail'in Gazze'deki El-Jalaa Caddesi'ne düzenlediği saldırıda isabet alan sivil aracı inceliyor. Gazze Sağlık Bakanlığı tarafından yapılan son güncellemeye göre, İsrail saldırıları son 24 saatte Gazze Şeridi genelinde en az 32 Filistinlinin ölümüne ve 54 kişinin yaralanmasına yol açtı. İsrail güçleri, kuşatma altındaki Kuzey Gazze'de zorlukla faaliyet gösteren Kamal Adwan Hastanesi'nin içindeki ve yakınındakilere tahliye emri verdikten sonra hastaneye saldırı düzenledi (Omar Al-Qattaa/AFP)

• 2/30

  21 Aralık 2024 - Dün akşam Almanya'da en az 5 kişinin ölümüne ve 200 kişinin yaralanmasına yol açan saldırının gerçekleştiği Noel pazarının yakınındaki kilisenin girişine çiçekler bırakılıyor. Ölümcül saldırıda bir kişi aracını pazardaki kalabalığın üzerine sürmüştü. Kiliseye çiçek bırakanlardan Almanya Başbakanı Olaf Scholz, ülkenin birlik içinde kalması gerektiğini vurgulayarak failin cezasız kalmayacağına söz verdi. Polis, saldırıdan sorumlu olduğunu düşündüğü 50 yaşındaki Suudi Arabistanlı bir doktoru gözaltına aldı (Michael Probst/AP)

• 3/30

  20 Aralık 2024 - Tayvan'da ana muhalefetteki Çin Milliyetçi Partisi (Komintang) milletvekilleri (beyaz giyenler) parlamentoya girmeye çalışıyor. Demokratik İlerleme Partisi'nden (DPP) çok sayıda milletvekili, perşembe gecesi parlamentoyu basarak tartışmalı tasarıların geçmesini önlemek için Yasama Yuanı'na girişleri engellemiş ve içeride barikat kurmuştu. Sözkonusu yasa tasarıları arasında seçilmiş yetkililerin görevden alınma koşullarının sıkılaştırılması için planlanan bir değişiklik de yer alıyor (I-Hwa Cheng/AFP)

• 4/30

  19 Aralık 2024 - Luigi Nicholas Mangione, Pensilvanya'nın Hollidaysburg kentindeki Blair County Adliyesi'nden ayrılıyor. UnitedHealthcare CEO'su Brian Thompson'ı 4 Aralık'ta Manhattan'da bir sokakta vurmakla suçlanan 26 yaşındaki Mangione, geçen hafta Pensilvanya'daki bir McDonald's'ta görüldüğünde sona eren, ülke çapında bir aramayı tetiklemişti. Eski veri mühendisi, cinayetle ilgili suçlamalarla yüzleşmek üzere New York'a iade edilme çabalarıyla mücadele ederken bu eyalette hapiste tutuluyor (Gene J. Puskar/AFP)

• 5/30

  18 Aralık 2024 - Suriye'de başkent Şam'ın dışındaki Cobar'da bir aile, tahrip olmuş mezarlıkta. Baas rejiminin devrilmesinin ardından Suriye'de toplu mezarlar ve cesetler bulunmaya devam ediyor. Şam'daki Seyyide Zeynep bölgesinde bir depoda aralarında çocukların da olduğu, 20'den fazla kişiye ait olduğu düşünülen ceset kalıntıları bulundu. Öte yandan Avrupa Birliği Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, AB'nin Suriye'nin yeniden imarına katkı sağlamaya hazır olduğunu belirtti (Aris Messinis/AFP)

• 6/30

  17 Aralık 2024 - Gazze Şeridi'ndeki Han Yunus kentinde Filistinli bir kız çocuğu yemek dağıtım merkezinde sıra bekliyor. Gazze Savaşı sürerken, ateşkesin sağlanması ve rehinelerin serbest bırakılmasına dair aylardır süren açmazın ardından İsrail ve Hamas'ın anlaşmaya yakın olabileceği belirtiliyor. İsrail'in Gazze'deki askeri varlığını sürdürmekte ısrar etmesi ve Hamas'ın İsrail askerleri çekilene kadar rehineleri serbest bırakmayı reddetmesi nedeniyle bu yıl defalarca yapılan görüşmeler başarısızlıkla sonuçlanmıştı (Bashar Taleb/AFP)

• 7/30

  16 Aralık 2024 - Almanya'da Başbakan Olaf Scholz başkanlığındaki hükümet, Federal Meclis'te yapılan güven oylamasını geçemeyerek düştü. Hür Demokrat Parti'nin (FDP) ayrılması sonrasında Sosyal Demokrat Parti (SPD) ve Yeşiller'den oluşan koalisyon hükümeti dağıldı ve erken seçimin yolu açıldı. Almanya 23 Şubat'ta sandık başına gidecek (John Macdougall/AFP)

• 8/30

  15 Aralık 2024 - Suriye'nin başkenti Şam'da sokaklara dökülen halk, ülkenin yeni yöneticilerinin belirlediği bayrağı açtı. Birleşmiş Milletler Suriye Özel Temsilcisi Geir Pedersen, Suriye'de Beşar Esad rejiminin devrilmesinin ardından ilk kez Şam'a gitti. Pedersen, "Elbette bu değişim kendi başına büyük umutlar oluşturuyor, ancak hepimiz önümüzde hala birçok zorluk olduğunu biliyoruz" diye konuştu. Öte yandan Golan Tepeleri civarındaki tampon bölgeye giren İsrail ordusu, işgali daha ileriye taşıyarak başkent Şam'ın 25 kilometre yakınlarına kadar sokuldu (Amr Abdallah Dalsh/Reuters)

• 9/30

  14 Aralık 2024 - Güney Kore Ulusal Meclisi Başkanı Woo Won-sik, Seul'daki genel kurulda, Başkan Yoon Suk Yeol'un azledilmesine yönelik önergeyi kabul ederek tokmağı vuruyor. Güney Koreli milletvekilleri, 3 Aralık'taki sıkıyönetim girişiminin ardından Yoon'un görevden alınması için bugün oy kullandı. Yoon, önergenin kabulünden sonra yaptığı açıklamada "Şimdilik ara versem de halkla birlikte geleceğe uzanan yolculuğumu sürdüreceğim" dedi (YONHAP/AFP)

• 10/30

  13 Aralık 2024 - İtalya'da polis, öğrencilerin Filistinlilere destek ve hükümetin politikalarına karşı eylemi sırasında, Torino Politeknik Üniversitesi'nin önünde nöbet tutuyor. USB ve Cobas sendikalarının düzenlediği eğitim, ulaşım ve kamu sağlığını kapsayan ulusal grev gününde, Reuters'e konuşan bir sendika sözcüsü "Bizim grevimiz savaş ekonomisine ve dolayısıyla hükümetimizin İsrail devletine verdiği desteğe karşı bir grev" dedi. Hükümetin İsrail politikalarının protesto edilmesinin yanı sıra daha yüksek ücretler ve daha kısa çalışma haftası da eylemcilerin talepleri arasında yer alıyor (Marco Bertorello/AFP)

• 11/30

  12 Aralık 2024 - Donald Trump, Time dergisinin New York Borsası'nda düzenlediği Yılın Kişisi etkinliğinde konuştu. Time, seçilmiş başkanın artık "dünyanın en güçlü adamı" olduğunu belirtti. Dergiden yapılan açıklamada Trump'ın, "tarihi boyutlarda bir geri dönüşe imza attığı, nesilde bir kez görülen siyasi bir yeniden yapılanmaya öncülük ettiği" belirtildi. Trump bu unvanı ilk başkanlık seçim zaferinin ardından 2016 yılında da almıştı (Alex Brandon/AP)

• 12/30

  11 Aralık 2024 - Gazze Şeridi'nde çocuklar, enkaz yığınlarının arasında su taşıyor. İsrail'in Gazze Şeridi'ne yönelik saldırıları 14 aydan fazla süredir devam ederken, son 15 günde 556 Filistinli hayatını kaybetti, 1511 kişi yaralandı (Ömer el-Kette/AFP)

• 13/30

  10 Aralık 2024 - ABD'nin Kaliforniya eyaletinin Malibu kentinde çıkan yangın büyüyor. Rüzgarın şiddetlendirdiği yangın, Hollywood elitlerinin ikamet ettiği kıyı topluluğundaki evleri ve işyerlerini tehdit ediyor (David Swanson/AFP)

• 14/30

  9 Aralık 2024 - Suriyeli kurtarma ekipleri Şam'daki Sednaya hapishanesinde gizli bodrum katlarını ararken insanlar hapishanenin çatısında duruyor. Beşar Esad yönetiminin pazar günü düşmesinden beri, yakınlarından haber almayı uman Suriyeli siviller ülkenin en gizli ve en kötü şöhretli hapishanesi Sednaya'ya akın ediyor. İnsan hakları kuruluşlarınca "insan mezbahası" adıyla anılan Sednaya çok sıkı saklanan bir sırdı ve şu ana dek hapishanenin içinden hiç görüntü hiç alınamamıştı (Abdülaziz Ketaz/AFP)

• 15/30

  8 Aralık 2024 - Suriye'nin başkenti Şam'daki Emevi Camii. Heyetu Tahriru'ş Şam (HTŞ) öncülüğündeki silahlı örgütler başkent Şam'ın kontrolünü ele geçirdi. BM Genel Sekreteri'nin Suriye Özel Temsilcisi Geir Pedersen, ülkenin bir dönüm noktasında olduğunu söyledi. Suriyeli muhalifler, bugün 16.00'dan yarın 05.00'e kadar Şam'da sokağa çıkma yasağı ilan etti. Kutlama amacıyla da olsa kalabalık meydanlarda ateş açılmaması için çağrı yapıldı (Aref Tammawi/AFP)

• 16/30

  7 Aralık 2024 - İtfaiyeciler, Hollanda'nın Lahey kentindeki bir mahallede meydana gelen patlamanın etkisiyle yıkılan bir binanın önünde duruyor. Sabah erken saatlerde yaşanan patlamada 5 daire yerle bir oldu. Yetkililer en az bir kişinin hayatını kaybettiğini ve 3 kişinin yaralı olduğunu bildirdi. Enkaz altında kalanların sayısıysa net değil. Patlamanın nedeni henüz bilinmiyor fakat polis olay yerinden hızla ayrılan bir arabayı aradıklarını belirtti (Phil Nijhuis/AP)

• 17/30

  6 Aralık 2024 - Güney Kore Devlet Başkanı Yoon Suk Yeol'un görevden alınmasını talep eden protestocular, başkent Seul'deki Ulusal Meclis önünde toplandı. Yoon, hem muhalefetten hem de kendi partisinden aldığı tepkilerle 3 Aralık'taki sıkıyönetim kararından yaklaşık 6 saat sonra geri adım atmak zorunda kalmıştı. Muhalefet partileri, başkanın azledilmesi için önerge verirken sivil toplum kuruluşları da lideri istifaya çağırıyor (Kim Hong-ji/Reuters)

• 18/30

  5 Aralık 2024 - İsrail'in Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus yakınlarındaki Mevasi kampına hava saldırısı düzenledi. İsrail hava saldırıları çarşamba günü Gazze'nin güneyinde yerlerinden edilmiş Filistinlilerin kaldığı kampı vurdu ve yakındaki bir hastanenin yöneticisine göre en az 21 kişi hayatını kaybetti. Cenevre merkezli sivil toplum kuruluşu Avrupa-Akdeniz İnsani Hakları İzleme Örgütü (Euro-Med), İsrail'in dün düzenlediği saldırıda Filistinlileri "diri diri yaktığını" belirtti (Abdel Kareem Hana/AP)

• 19/30

  4 Aralık 2024 - ABD'nin New York kentinin Manhattan bölgesinde polis, Hilton Otel'in önünde gerçekleşen saldırının ardından olay yerindeki mermi kovanlarını işaretliyor. ABD'nin en büyük sağlık sigorta şirketlerinden UnitedHealthcare'in CEO'su Brian Thompson, silahlı saldırıda öldürüldü. Saldırganın olay yerinden bisikletle kaçıp Central Park'a gittiği açıklandı. Polis, sokak ortasında 50 yaşındaki Thompson’ı öldüren katili hâlâ arıyor (Stefan Jeremiah/AP)

• 20/30

  3 Aralık 2024 - Eski Gana Devlet Başkanı ve Ulusal Demokratik Kongre'nin (NDC) başkan adayı John Mahama'nın destekçileri Akra'da, 7 Aralık'ta yapılacak başkanlık seçimi öncesinde seçim konvoyunda NDC siyasi partisinin bayraklarını kaldırıyor. Gana'da iki dönem görev yaptıktan sonra istifa eden Devlet Başkanı Nana Akufo-Addo'nun yerine geçecek isim için yapılacak oylamada ekonominin yönetimi kilit rol oynayacak. Oylama, Akufo-Addo'nun iktidardaki Yeni Yurtsever Parti'nin (NPP) adayı ve mevcut Başkan Yardımcısı Mahamudu Bawumia'yla eski başkan ve NDC partisinin adayı John Mahama arasında sıkı bir yarışa dönüştü. Akufo-Addo'nun ikinci dönemine ekonomik kriz, enflasyon ve Gana'nın borç yükünü yönetmek için Uluslararası Para Fonu'yla 3 milyar dolarlık bir anlaşma yapmak zorunda bırakan zayıf para birimi damgasını vurmuştu (Olympia De Maismont/AFP)

• 21/30

  2 Aralık 2024 - Gürcistan'ın başkenti Tiflis'te Avrupa Birliği (AB) kararının ardından başlayan protestolar sürüyor. Hükümet, AB'ye katılım müzakerelerinin 2028'e kadar askıya alınmasına karar vermişti. İçişleri Bakanlığı protestolarda 113 polisin yaralandığını ve 224 göstericinin de gözaltına alındığını duyurdu (Zurab Tsertsvadze/AP)

• 22/30

  1 Aralık 2024 - Şili'nin başkenti Santiago'da dev Örümcek-Adam balonu, Noel festivalinde sokaklardan geçti. Noel sezonunun başlangıcına işaret eden geleneksel Disney geçidinde Oyuncak Hikayesi'nden Buzz Lightyear ve ikonik Mickey Mouse'un yanı sıra birçok çizgi film karakteri vardı (Esteban Felix/AP)

• 23/30

  30 Kasım 2024 - Kosova'nın kuzeyinde, ülkenin elektriğinin neredeyse tamamını üreten iki termik santrale su sağlayan hasarlı kanalda bir polis devriye geziyor. Polis, cuma günü Varage köyünde meydana gelen patlamanın ardından kanalın çevresinde güvenlik önlemlerini artırdı. Patlama sonrasında güç kaynaklarının büyük ölçüde sağlam olduğu görülmüş ancak bazı bölgelere içme suyu tedarikinde sıkıntı yaşanmıştı. Gece boyunca yapılan çalışmalarla, sabah saatlerinde geçici bir çözümle tekrar su verilmeye başlandı. Komşu ülke Sırbistan, önemli kanaldaki patlamadan sorumlu olduğu suçlamalarını reddetmişti (Valdrin Xhemaj/Reuters)

• 24/30

  29 Kasım 2024 - Notre-Dame Katedrali'nin restorasyonunda çalışan işçiler de dahil olmak üzere katılımcılar, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'un konuşması için katedralin nefinde toplandı. Macron, katedrali ziyaret ederek restorasyonda görev alanlara teşekkür etti. Fransa'nın en ünlü anıtlarından Notre Dame Katedrali, 2019'da çıkan yangında kullanılmaz hale gelmişti. Katedral yangından 5 yıl sonra, 7 ve 8 Aralık 2024'te düzenlenecek törenlerle yeniden açılacak (Sarah Meyssonnier/AFP)

• 25/30

  28 Kasım 2024 - Ukrayna'nın Lviv kentinde uygulanan elektrik kesintisi sırasında, jeneratörle aydınlatılan güzellik salonu faaliyet göstermeyi sürdürüyor. Bugün Ukrayna'nın enerji altyapısına devasa bir saldırı başlatan Rusya, dondurucu soğukların görüldüğü ülkeyi acil elektrik kesintileri uygulamaya zorluyor. Rusya-Ukrayna Savaşı'nda bin gün eşiği geçen hafta geçilmişti (Yuriy Dyachyshyn/AFP)

• 26/30

  27 Kasım 2024 - Lübnan'da yerinden edilmiş yurttaşlar, Beyrut'un Dahiye bölgesindeki evlerine dönüyor. İsrail'le Hizbullah arasındaki ateşkes bugün devreye girdi. Lübnan'la İsrail hükümetleri arasında ateşkes antlaşmasına varıldığını ABD Başkanı Joe Biden duyurdu. ABD ve Fransa'nın başını çektiği bir uluslararası koalisyonun ateşkes antlaşmasının uygulanmasına ilişkin destek sunacak (Bilal Hussein/AP)

• 27/30

  26 Kasım 2024 - Pakistan'ın başkenti İslamabad'da Pakistan Ordusu'ndan askerler, meclise çıkan yolu kapatmak için yerleştirilen konteynırın üzerinde nöbette. İmran Han'ın partisi Pakistan Adalet Hareketi'nin destekçileri, eski başbakanın hapishaneden çıkartılması talebiyle hükümet karşıtı protesto düzenledi. Eylemcilerle güvenlik güçleri arasında çıkan çatışmada ölü ve yaralılar var (Akhtar Soomro/Reuters)

• 28/30

  26 Ekim 2024 - Gürcistan'da parlamento ilk oturumunu gerçekleştirirken başkent Tiflis'te bir kadın geçen ayki genel seçimin sonuçlarına yönelik protestoda böyle görüntülendi. Parlamento önünde çadırlar kurarak eylem yapan muhalefet partililer ve destekçileri, meclise giren milletvekilleri protesto etti. Hükümeti seçimlerde hile yapmakla suçlayan göstericiler, yeniden seçime gidilmesini talep ediyor (Vano Shlamov/AFP)

• 29/30

  24 Kasım 2024 - Filistinliler, bir yardım kuruluşunun mutfağından yemek almak için toplanıyor. Gazze'deki ailelerin, yardım ekiplerinin nispeten daha fazla erişimi olduğu bölgelerde bile genelde günde sadece bir kez yemek yiyebildiği bildiriliyor. Birleşmiş Milletler Dünya Gıda Programı, Gazze'de devam eden insani krize önlem alınmazsa bu durumun yakında kıtlığa dönüşebileceğini aktarıyor. Uluslararası Ceza Mahkemesi'nin, İsrail Başbakanı Netanyahu ve eski Savunma Bakanı hakkında bu hafta çıkardığı tutuklama emri gerekçeleri arasında "bir savaş yöntemi olarak aç bırakma" suçu da vardı (Mohammed Salem/Reuters)

• 30/30

  23 Kasım - Birleşmiş Milletler'in belirlediği 25 Kasım Kadına Yönelik Şiddete Karşı Uluslararası Mücadele Günü öncesinde İtalya'da binlerce kişi sokağa döküldü. Birleşmiş Milletler'e göre, kadınlara ve kızlara yönelik şiddet dünyadaki en yaygın insan hakları ihlallerinden biri. Dünya çapında, neredeyse üç kadından biri hayatında en az bir kez fiziksel veya cinsel şiddete maruz kalıyor. İtalyda'da "Non Una di Meno (Bir Kadın Daha Eksilmesin)" adlı sivil inisiyatifin girişimiyle gerçekleştirilen yürüyüşte kadınlar "Ataerkilliği silahsızlandıralım" yazılı pankart taşıdı (Yara Nardi/Reuters)

Türkiye'nin Kahire'den beklentileri listesinin tepesinde ise Doğu Akdeniz'deki enerji çıkmazı var. Ankara, Sisi yönetimiyle ilişkileri geliştirerek Doğu Akdeniz'de Yunanistan ve Güney Kıbrıs Rum Kesimi'nin Kahire'yle kurduğu denklemi bozmak istiyor. 

Doğu Akdeniz'deki ihtilafların normalleşmeye engel olmayacağını belirten emekli büyükelçi Göktürk, "Doğu Akdeniz konusu Mısır'la ilişkilerin normalleşmesini etkilemez. Ülkeler arasında her zaman ihtilaflar vardır. Türkiye ile Mısır arasında Doğu Akdeniz'de deniz yetki alanlarının belirlenmesi konusu, ihtilaflı veya uzlaşmaya yönelik konu olarak kalmaya devam edecektir. Sıklıkla yanlış anlaşılan bir konu ama bu durum iki ülke arasında normalleşmeyi engelleyen bir faktör değil" şeklinde konuştu.

Bu yakınlaşma bölge için ne anlama geliyor?

Türkiye'yle Mısır arasındaki yakınlaşma, Ortadoğu'da İsrail'in Arap ülkeleriyle ilişkilerini normalleştirdiği, İran'la Suudi Arabistan'ın yeniden diplomatik ilişkiler kurma yoluna girdiği, Suriye-Türkiye-Rusya'nın bir masa etrafında bir araya gelmek için görüşmeler yürüttüğü bir dönemde gerçekleşiyor. 

Hem Mısır'da hem de bölgenin tamamında Müslüman Kardeşler çizgisinde gözlenen siyasi gerileme ve örgütün tehdit algısında eskisi kadar ön planda olmaması, bölge ülkeleri arasında uzlaşma zemini bulmayı kolaylaştıracak faktörlerden biri olarak öne çıkıyor. 

Bu bağlamda Ortadoğu'da oluşan bu yeni tablonun, Suriye ve Libya gibi ülkelerde yaşanan ağır krizlerden çıkış için yeni formüllere kapı açabileceği düşünülüyor.

Yaşanan gelişmelerde ABD etkisine dikkat çeken eski Kahire Büyükelçisi Şafak Göktürk ise konuyla ilgili şu değerlendirmede bulunuyor:

ABD eskiden olduğu gibi bütün fiziksel ağırlığıyla bölgede değil. Bu onların yaptığı bir tercih ama bölgeden çekildikleri anlamına da gelmiyor. ABD etkisinin azalmasının ardından, ülkelerin kendi aralarındaki ilişkileri belirli bir düzene oturtmaları ve daha büyük güvenlik risklerine karşı birlikte hareket edebilmelerine dönük bir eğilim belirdi