Türkiye'de dönem dönem önerilen, sezon başı da Türkiye Futbol Federasyonu'nun (TFF) talimat değişikliğiyle önünü açtığı yabancı hakem konusu yeniden gündemde.

Avrupa Kulüpler Birliği'nin (ECA), İstanbul'da düzenlenen genel kurulu sonrası açıklamalarda bulunan Fenerbahçe Başkanı Ali Koç, kendisine sorulan "Türkiye'de yabancı hakem uygulaması olabilir mi' sorusuna verdiği yanıtla tartışma başlattı:

Hakem konusunda sözlerimi dikkatli seçeceğim. Yunanistan ve Suudi Arabistan gibi farklı federasyonlar denedi. Şu an olması gereken 20 elit hakem sayısından 5-6 hakem eksik durumdayız. Belki bu sezon denenebilir.

Türkiye'de maçların çok sık durduğuna ve Avrupa'ya kıyasla 8-10 dakikaya varan sürelerde zaman kaybı yaşandığını söyleyen Koç, buna karşılık Avrupa'daki maçların daha akıcı geçtiğini söyledi.

Ali Koç'un yabancı hakem konusundaki önerisi yeni değil. Beşiktaş Başkanı Ahmet Nur Çebi de benzer bir açıklamada bulunmuş, müsabakalarda yabancı hakemlerin görev alması durumunda spekülasyonların önüne geçilebileceğine vurgu yapmıştı.

Yabancı hakem konusunda en net adım ise Mehmet Büyükekşi başkanlığındaki TFF'den geldi.

TFF'den yapılan açıklamada, UEFA ile birlikte çalışıldığı belirtilerek bu kapsamda alınan karar şöyle aktarıldı:

Süper Lig'de görev alan UEFA Elit ve 1. Kategori hakemlerin çalışma yapılacak Avrupa'nın önemli liglerinde görev alması, bununla birlikte UEFA Elit ve 1. Kategori hakemlerin de aynı şekilde görev alması kararlaştırıldı.

Kulüp başkanları, yöneticiler, spor yazar ve yorumcularının da dile getirdiği ancak kabul görmeyen yabancı hakem uygulaması ilk kez Büyükekşi yönetiminde başlatılıp başlatılmayacağı merak konusu.

Kamuoyunun gündeminde ise Avrupa ve Asya'da dönem dönem hayata geçirilen yabancı hakem uygulamasının Türk futboluna katkı sağlayıp sağlamayacağı var. 

Murat Fevzi Tanırlı / Fotoğraf: Independent Türkçe

"Yabancı hakem konusuna çoğu ülkenin sıcak bakmıyor ancak uygulamayı deneyen var"

Eski hakem Murat Fevzi Tanırlı, yabancı hakem önerisini Independent Türkçe'ye değerlendirdi.

Yabancı hakem konusuna çoğu ülkenin sıcak bakmadığını ancak bu uygulamayı deneyen ülkelerin olduğunu belirten Tanırlı, "Fransa'yla Portekiz kendi arasında yılda 5-6 kez hakem değişerek uyguluyor" dedi.

TFF Başkanı'nın da 'erasmus gibi yapacağız' dediğini hatırlatan Tanırlı, "Portekiz ile Fransa bunları yapıyor ancak 'yeni çıkanlarla deneyim kazansınlar' diye yapıyorlar. Onun dışında başka yapan ülke yok. UEFA Avrupa Şampiyonası'nda Arjantin'den hakem gelmişti. Copa Amerika'ya da İspanyol hakem gitti. Konfederasyonlar da kendi arasında böyle birer tane değiştiler" diye konuştu. 

"Fikrimin değişme nedeni hakemlerin yeteneksizliği veya kalitesizliği değil"

Türkiye'de yabancı hakem konusunun sık sık gündeme getirilmesinin doğru olmadığını savunan Tanırlı, "Ben bunu çok kez söyledim aslında fakat benim de fikrim değişti. Fikrimin değişmesinin sebebi hakemlerin yeteneksizliği veya kalitesizliği değil" ifadelerini kullandı.  

Mateu Lahoz / Fotoğraf: Reuters

"Herkes zannediyor ki Almanya Brych'i, İspanya Lahoz'u gönderecek!" 

Türkiye'de hakem değişimi konusundaki algının yanlış olduğunu, talep edilen federasyonun en iyi hakemini göndereceğinin düşünüldüğünü aktaran Tanırlı, şöyle devam etti:

Kendi liglerimize yabancı hakem geleceği zaman herkes zannediyor ki Almanya Felix Brych'i, İngiltere Michael Oliver'i, İspanya Lahoz'u gönderecek! O yüzden yaklaşım olarak çok anlamsız geliyor bana. Ben her zaman şunu savunuyorum: Avrupa'daki gibi hakemleri koruyacak otorite lazım bize. Hakemler dağlara, taşlara neler yapıyorlar ama kimse sesini çıkaramıyor, herkes kabulleniyor. Hakem ismi hiç konuşulmuyor, genel kavram üzerinde tartışma oluyor. 

TFF Başkanı Mehmet Büyükekşi / Fotoğraf: AA

"Yabancı hakem sadece 'Dört Büyükler'e değil her hafta 9 maçın 5'ine gelsin" 

Yabancı hakem konusunda olumlu düşündüğünü ifade eden Tanırlı, şöyle konuştu:

Bu düzelecek bir şey değil. Gerçekten ben de karar değiştirdim. Gelsin yabancı hakem. Kimi istiyorlarsa o gelsin. Ve ben özellikle de sadece 'Dört Büyükler'e değil 9 maçın 5'ine gelsin her hafta. Dünya Kupası'na kadar denesinler. Büyükekşi 'erasmus' diyordu. Değişsinler ve gelsin hakemler. 

Cüneyt Çakır, Türkiye'nin uluslararası arenadaki en başarılı hakemi olarak tarihe geçmişti / Fotoğraf: AA

"Hakemlerimizde yıllarca özgüven bırakılmadığı için kırılmaz, olan şey kırılır" 

Türk hakemlerin yabancı hakem gelmesiyle özgüven kırılmasına uğramayacağını ifade eden Tanırlı, "Olan şey kırılır. Hakemlerimizde yıllarca özgüven bırakılmadığı için olan şey kırılır. Her hakem biliyor ki 10 maçı iyi yönetse de 11'inciyi kötü yönettiğinde eleştirilecek. Dolayısıyla bizdeki özgüven hep hakemin sahadaki yaptığı iş. Dışarıda çoğu hakemin umurunda değil. Ama genç hakemler doğal olarak etkileniyor. Tecrübeli isim de çok kalmadı zaten ama Mete Kalkavan gibi isimler bundan çok fazla etkilenmiyorlar. Artık aşılandılar" şeklinde görüş belirtti. 

"Yabancı hakemlerle yabancı VAR'ları da gelsin"

UEFA Hakem Kurulu Başkan Yardımcısı ve TFF Hakem Eğitimi Danışmanı Hugh Dallas'ın Türkiye'deki VAR hakemlerinin Avrupa'daki en iyiler arasında yer aldığını açıkladığını ancak buna karşılık yabancı hakem konusunun gündeme getirilmesinin ikilik yarattığını vurgulayan Tanırlı, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Şimdi bir tarafta böyle bir yapı var. Diğer tarafta da hala 'yabancı hakem gelsin' diyenler var. Herkes istiyor ya ben de istiyorum artık. Yabancı hakemlerle yabancı VAR'ları da gelsin. Avrupa'nın orta ve daha alt seviye FIFA hakemlerini hep beraber görelim. Bakalım nasıl maç yönetiyorlarmış." 

"İşin maddi boyutunu nasıl ayarlayacaklar o da merak konusu"

Yabancı hakem konusunda en önemli ayrıntılardan birinin de bütçe olacağını dile getiren Tanırlı, "Bu hakemleri kaç paraya getireceklerini düşünüyorlar? David Elleray 20 bin pound alıyordu, hiçbir şey yapmadan gitti. Oradan bir bütçe doğduysa onu saçmak istiyor olabilirler. İspanyol hakemler maç başı 10 bin, Almanya'da 5-6 bin civarda alıyor. İngiltere'de az ama onlar da sezon başında yüklü para yatırıyorlar. İşin maddi boyutunu nasıl ayarlayacaklar o da merak konusu. Sadece maç parası diye düşünmeyin. Uçak, konaklama da var. Madem kulüpler bu kadar istiyorlar, fonunu da onlar yaratsın. Federasyon göndersin yazıyı, yabancı hakem bütçesini çıkartsınlar" önerisinde bulundu. 

"Yetiştiremiyorsunuz, 'yabancı hakem' gelsin diyorsunuz. O zaman yabancı yönetici de gelsin"

Bu tartışmalardan artık herkesin usandığını dile getiren Tanırlı, sözlerini şöyle noktaladı:

Bu kadar tartışma mı olur? Neticede 20 hakem var. Aşağıdan yetiştiremiyor, geliştiremiyorsunuz. Sisteminizi düzeltmiyorsunuz. Bununla ilgili hiçbir şey yapmıyorsunuz. Sonra 'yabancı hakem gelsin' diyorsunuz. O zaman yabancı yönetici de gelsin. Yabancı federasyon başkanı da gelsin. Ben de onu isterim değil mi? Bakalım o zaman nasıl olacak.