Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, geçen ay Ukrayna istilasını meşrulaştırmak için yurttaşlarına savaşın komşu devleti "askerlerden ve Nazilerden arındırmayı" ve ülkenin doğusundaki Rusya yanlısı ayrılıkçıları soykırımdan korumayı hedefleyen "özel bir askeri operasyon" olduğunu söylemişti.

Holokost'ta aile üyelerini kaybeden bir Yahudi olan Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski'yi bir "Nazi" hükümetine başkanlık etmekle suçlamak hayrete düşüren bir itham ve Ukrayna da 1944'te Üçüncü Reich'ın zulümlerini kovuşturmak amacıyla Polonyalı avukat Raphael Lemkin'in türettiği "soykırım" sözcüğünü Putin'in yapmacık bir saldırı bahanesi olarak istismar ettiğini öne sürerek vakayı Uluslararası Adalet Divanı'na (UAD) taşımakta gecikmedi.

UAD, 16 Mart'ta bu başvuruyu kabul ederek Moskova'nın askeri operasyonunu derhal durdurması gerektiğine karar verdi. Bu, saldırgan ülkenin şu ana kadar ciddiye almayarak yok saydığı bir karar.

Bombardıman harekatlarında Ukraynalı yurttaşları kasten hedef aldığını reddetse de Rusya, ordusunun çatışmanın birinci ayındaki eylemleri sebebiyle daha şimdiden savaş suçlarıyla itham ediliyor. Bu bir ay içerisinde kadın doğum hastaneleri, kreşler, meskun apartman blokları, sığınak olarak kullanılan bir tiyatro binası ve hatta 1941 Eylül'ünde Babi Yar'da katledilen 33 bin 771 Yahudi'nin anısına dikilen Holokost anıtı ayrım gözetmeksizin bombalandı.

Harkov ve Mariupol gibi şehirler acımasız kuşatma savaşı taktikleriyle teslim olmaları için hırpalanırken tecavüz, işkence ve cinayet iddiaları da ortaya atıldı.

Zelenski kısa süre önce İsrail parlamentosuna hitap ederken ülkesinde olup bitenler hakkındaki düşüncelerini açıklığa kavuşturdu. İsrailli yasa koyuculara Putin'in "kalıcı bir çözüm" uygulamaya çalıştığını söyleyerek onun yöntemlerini bariz bir şekilde Nazilerin toplama kamplarında 6 milyon Avrupalı Yahudi'yi kitlesel olarak katletmesine yol açan imha kampanyasına benzetti.

Babi Yar anıtına yapılan füze saldırısına dair Knesset'teki dinleyicilere şunu söyledi:

Holokost mağdurlarının gömüldüğü bu yerin ne anlama geldiğini biliyorsunuz.

Öte yandan, Rusya'nın son bir aydır yaptıkları yurtdışında da Yahudi düşmanı nefret suçlarına ilham vermeye başladı. Birleşik Krallık'taki North Yorkshire'ın polisi, Ripon mezarlığındaki mezar taşlarının gamalı haçlarla ve Rus birliklerine ve savaşa destekle özdeşleştirilen açıkça faşist "Z" sembolleriyle kirletilmesinin ardından halkı bilgi vermeye çağırdı.

Tüm bunlara karşın, Ukrayna'nın da Neo-Nazizmin lekesinden tamamen azade olmadığı göz ardı edilmemeli.

Putin'in Kiev'deki Zelenski yönetimine yönelttiği suçlamanın temelinde, Maidan protestolarından ve Rusya'nın 2014'te Kırım'ı ilhak etmesinden beri Donbas bölgesindeki Donetsk ve Luhansk çevresini kasıp kavuran çatışmalarda Azov Taburu olarak nam salan radikal sağcı militan grubun rolü yatıyor gibi görünüyor.
 

Grup, Ukrayna'nın o zamanki içişleri bakanı Arsen Avakov'un isyancı savaşçılarla mücadele etmek için üye sayısı 12 bini geçmeyen yeni paramiliter örgütlerin kurulmasına yetki vermesinin ardından aynı yıl mayısta gönüllü bir kuvvet olarak ortaya çıktı.

Ukrayna Vatanseveri (Patriot of Ukraine) ve Sosyal Ulusal Meclis (Social National Assembly) adlı radikal sağ grupların liderliğine katkıda bulunmuş ve FK Metalist Harkiv'in Sect 82 diye bilinen ultras grubuyla (fanatik ve organize, genelde ırkçı görüşleri dile getirmekten kaçınmayan futbol taraftarı grupları -ed.n.) ilişkilendirilen beyaz üstünlükçüsü eski futbol holiganı Andriy Biletski tarafından örgütlenmişti.

Destekçilerinin "Bely Vozd" (Beyaz Hükümdar) diye tanıdığı Biletski şöyle yazıyor:

Bu kritik anda ulusumuzun tarihi görevi, hayatta kalmaları için dünyanın beyaz ırklarına son bir haçlı seferinde liderlik etmektir. Bu haçlı seferi, Yahudilerin önderliğindeki untermenschen'e (aşağı ırklara) karşıdır.

Zinde ve iyi donanımlı birliği, ilk kez Haziran 2014'te Mariupol'un yeniden ele geçirilmesi esnasında çarpışmaya katıldı. Muharebenin başarısı liman şehrinin grubun üssü haline gelmesiyle sonuçlandı. Rus kuvvetlerinin son haftalarda şehri sağlama almaya bu kadar önem vermesinin, şehirdeki binaların yüzde 80'inden fazlasını bombalamasının, elektrik, su, ısıtma ve iletişim hatlarının tamamını kesmesinin ve ardında gömülmemiş cesetlerle dolu sokaklar bırakmasının altında yatan nedenlerden biri de şüphesiz bu.
 

Deutsche Welle'ye göre Azov Taburu'nun yaklaşık 900 mevcut üyesi, bu ay Mariupol'un savunmasında yine etkili bir rol oynarken, görünüşe bakılırsa yeni savaş birliğe yeni bir soluk getirdi.

2014 yazında Mariupol ve Marinka'daki zaferlerinin ardından (siyah kamuflaj elbiseleri giymesiyle, taşıdığı Nazi dövmeleriyle ve kasklarına çizili gamalı haçlarla savaşa gitmesiyle bilinen) tabur, aynı yıl kasımda resmi olarak Ukrayna Ulusal Muhafızları'na dahil edildi ve çok geçmeden alay statüsü kazandı.

Eski cumhurbaşkanı Petro Poroşenko, Biletski'ye madalya takdim ettiği ödül töreninde, "Onlar bizim en iyi savaşçılarımız" demişti.

En iyi gönüllülerimiz.

Üçüncü Reich'ın 2. SS Panzer Tümeni "Das Reich"tan ödünç alınan Wolfsangel sembolünün yan yatmış versiyonuyken, grubun sadece "Nationale Idee" (Ulusal Fikir) anlamına gelen "N" ve "I" harfleri olduğu konusunda ısrar ettiği bariz Nazi sembolü altında savaşan alay, her daim epey tartışmaya neden oldu. Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Yüksek Komiserliği Ofisi alayı işkence, yağma ve yasadışı gözaltı dahil savaş suçları işlemekle, başkalarıysa Ukrayna'nın Roman ve LGBT+ topluluklarına zulmetmekle itham etti.

Mevcut çatışmada vurabilecekleri Müslüman Çeçen askerlerine mümkün olduğunca çok ıstırap çektirmek umuduyla mermilerini domuz kanına bulayacak kadar gaddar oldukları bildiriliyor.

Mart 2015'te Avakov, alayın ABD Ordusu'ndan uzman eğitimi alacağını duyurmuş fakat Neo-Nazi bağlantıları daha geniş çevrelerce bilinir hale gelince ve ABD Temsilciler Meclisi herhangi bir Amerikan yardımından yararlanmalarını engellemek için harekete geçince teklif haziranda geri çekilmişti.

Müteakiben askeri birlik Ağustos 2015'te cephe hattı operasyonlarından alınmış ve enerjisini Ekim 2016'da kurulan fakat o zamandan beri sandıkta kötü performans sergileyen Ulusal Kolordu adlı radikal sağ partiye yönlendirerek saflarını siyasi unsurlardan temizliyormuş gibi görünmeye çalışmıştı.

Bundan tam üç yıl sonra, ABD'de Azov Taburu'na dair süregiden endişeler Temsilciler Meclisi'ndeki Demokratları taburun yabancı terör örgütü olarak sınıflandırılması için dilekçe vermeye sevk etti. Bu talep, askeri birliğin savunma sicilinden gurur duyan Ukrayna'daki milliyetçiler arasında öfke uyandırmıştı.
 

Araştırmacı internet sitesi Bellingcat'e göre grubun sosyal medyada İngilizce varlık göstermeyi başarması, Avrupa genelindeki ve Brezilya kadar uzak diyarlardaki aşırılıkçı takipçilerin dikkatini çekmesinin yanı sıra ABD'de beyaz üstünlüğünü savunan gruplarla da bağ kurmasını sağladı.

Başkent Washington merkezli araştırmacı gazeteci Oleksiy Kuzmenko, Atlantic Council adlı düşünce kuruluşu için kaleme aldığı yazıda, "Azov'un ana akım medyada edindiği yer, grubun seçimlerde aldığı ufak desteğin epey üzerinde seviyelere ulaştı" dedi.

Genel itibarıyla radikal sağ ve görünürdeki dokunulmazlıkları, Ukrayna'nın uluslararası itibarını önemli ölçüde zedeledi ve aşırılık yanlısı grupların Ukrayna'daki rolünü abartan düşmanca anlatılara karşı ülkeyi savunmasız bıraktı.

Grup kısa süre öncesine, yani ilgili mağazalar ürünlerin ne anlama geldiğine dair ikaz edilip bu ürünleri kaldırana dek anaakım internet alışveriş siteleri üzerinden kupa ve tişört gibi ürünler bile satıyordu.

Azov Taburu, Rusya'ya karşı savaşan cesur Ukrayna savunma kuvvetlerinin yalnızca küçük bir kısmını temsil etse de bölgedeki kötü namları Putin'in özgür ve demokratik bir ülkeyi istilasını "meşrulaştırmak" için faydalı bir yalanı kabul ettirmesine olanak tanıdı.

Bir zamanlar rakiplerinin gözünü korkutmak için ofisinde köpekbalığının yüzdüğü bir tanka sahip olduğu iddia edilen Ukraynalı oligark ve gangster kapitalist İhor Kolomoyski'nin hem taburun kasasının hem de Zelenski'nin 2019 başkanlık kampanyasının finansmanına katkıda bulunduğu iddiaları, belki de Kiev'in, ne kadar isteksizce de olsa, siyasi duruşuna rağmen askeri birliği ne kadar benimsemek zorunda kaldığının göstergesidir.

 

https://www.independent.co.uk/news/world

Independent Türkçe için çeviren: İrem Oral