Pfizer'ın yüzde 89 etkili Kovid-19 ilacına dair tüm bilinenler

İlaç devinin yeni Kovid-19 ilacıyla ilgili açıklamaları, Merck’ün yüzde 50 etkili haplarının Birleşik Krallık’tan onay almasının hemen ardından geldi

İlaç devi Kovid-19 aşısı ve ilacı nedeniyle patent tartışmalarının odağında (Reuters)

Alman biyoteknoloji firması BioNTech’le birlikte mRNA tabanlı koronavirüs aşısını geliştiren Pfizer, şimdi de yüksek etkili Kovid-19 ilacıyla gündemde.

ABD’li ilaç devi, Paxlovid adı verilen hap şeklindeki ilacın hastaneye yatışları ve ölümleri engellemede yüzde 89 oranında etkili olduğunu kısa süre önce açıklamıştı.

Etkinlik oranı; obezite, diyabet veya kalp rahatsızlığı gibi sağlık sorunlarından mustarip olduğu için risk grubuna dahil edilen 775 yetişkinin katıldığı araştırmayla ortaya konmuştu.

Pfizer’dan yapılan açıklamada, söz konusu Kovid-19 ilacına mümkün olan en kısa sürede kullanım onayı verilmesi için bu verilerin ABD Gıda ve İlaç İdaresi'ne (FDA) sunulacağı belirtilmişti.

fazla oku

Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)

Bu açıklamalar ABD’li ilaç şirketi Merck’ün geliştirdiği Kovid hapının Birleşik Krallık’tan acil kullanım izni almasının hemen ardından geldi.

Söz konusu gelişmelerin ardından dünyanın gözü aşıların yanı sıra Kovid’i tedavi edecek haplara çevrildi.

İşte Pfizer’ın Kovid hapına dair bilinenler…

Deneylerden elde edilen bulgular: Etkinlik oranı nasıl belirlendi?

Pfizer’ın Kovid-19 aşısı yaptırmayan 1219 yetişkinin katılımıyla gerçekleştirdiği denemeden gelen bulgulara göre Paxlovid tedavisi, Kovid belirtilerinin ortaya çıkışından üç ila beş gün sonra başladığında hastaneye yatış oranını önemli ölçüde azaltıyor.

5 gün sürecek şekilde hazırlanan tedavinin etkinlik oranı yüzde 89 olarak belirlendi. Pfizer’ın Kovid aşısının etkinlik oranı da (şu anda çeşitli varyantlar karşısında değişiklik gösterse de) yüzde 90’ın üzerindeydi.

Deney sonuçlarına göre, hastalandıktan sonraki üç gün içinde tedaviye başlayanların sadece yüzde 0,8'i hastaneye kaldırıldı ve hiçbiri ölmedi. Plasebo verilen hastalarda ise hastaneye yatış ve ölüm oranı yüzde 7’ydi.

İlaç, semptomların ortaya çıkışından sonraki 5 gün içinde alınmaya başladığında da benzer sonuçlar görüldü. Pfizer, henüz hakemli bir tıp dergisinde yayımlanmayan bu bulguların istatistiksel açıdan çok önemli olduğunu söylüyor.

İlaç nasıl tasarlandı, nasıl çalışıyor?

Araştırmacılar bu hapı geliştirirken, 2002’de başlayan ve 800 kişiyi öldüren SARS salgınından sonra tasarlanan bir deneysel antiviral ilacın bileşenlerini kullandı.

Eski ilacın damardan uygulanması gerekiyordu ama Pfizer araştırmacıları orijinal molekülün Kovid-19’a karşı etkili olduğunu ortaya çıkardı ve formüle ilacın hap olarak kullanılabilmesini sağlayan yeni bir bileşik ekledi.

Pfizer ilacı, koronavirüsün insan vücudunu istila ederken kopyaladığı, proteaz diye bilinen çok önemli bir enzimi bloke ediyor. Bu sayede virüsün kendini çoğaltması engelleniyor.
 


Nasıl kullanılacak?

İlaç 5 gün boyunca günde iki kez kullanılacak. Pfizer bileşiğinin kan dolaşımında daha uzun süre kalmasını sağlayan ritonavir adı verilen ikinci bir ilaçla birlikte alınacak.

İlacın kullanımı, Merck’ün geliştirdiği Molnupiravir isimli hapın kullanma talimatıyla benziyor. Yüzde 50 etkili bu hapın da 5 gün boyunca günde iki kez alınacağı bildirilmişti.

Ne zaman piyasaya çıkacak?

Pfizer’dan bir sözcü, FDA’e acil kullanım izni için başvurduktan hemen sonra diğer ülkelerin sağlık kurumlarına da başvuruda bulunacaklarını belirtti.

İlacın başvurusu henüz FDA’e ulaşmadı ama şirket bunu "mümkün olan en kısa sürede" yapacaklarını bildirdi. Sağlık düzenleyicilerinin yıl sonundan önce ilaca acil kullanım izni vermesi olası görülüyor.

Bu yılın sonuna kadar en az 180 bin kutu ilaç üretmeyi planlayan firma, 2022’de toplamda 50 milyon kutu üretmeyi hedefliyor.

Şirket ilacı kademeli fiyatlandırma yaklaşımıyla pazarlamayı planlıyor. Bu fiyatlandırma yaklaşımına göre yüksek ve üst orta gelirli ülkeler, düşük gelirli ülkelerden daha fazla ödeme yapacak. Fakat ilaç firması, tam olarak ne kadar ücret talep edileceğini açıklamadı.

Öte yandan Merck, Molnupiravir’in patentini düşük gelirli ülkelerin faydalanması için Birleşmiş Milletler destekli İlaç Patent Havuzu'yla paylaştığını duyurmuştu. Pfizer’dan böyle bir hamle gelmedi.

Hapı kimler kullanmalı?

Deneylerin katılımcıları yüksek risk altındaki hastalar arasından seçildiği için hastalığı şiddetli geçirme riski yüksek kişiler, yeni ilacın öncelikli adayları. Ancak uzmanlar piyasaya çıktıktan sonra ilacın kullanımın giderek yaygınlaşmasını bekliyor.

Son sözüyse firmanın kullanım izni için başvurduğu ilaç ajansları söyleyecek.

Başka antiviral haplar gelecek mi?

Atea Pharmaceuticals ve Roche gibi ilaç devleri de benzer tedaviler geliştirmeye çalışıyor.

Bu firmaların klinik deneylerinden elde edilen sonuçların birkaç ay içinde gelmesi bekleniyor. Yine de bunların 2021 sonuna kadar hazır olması olası değil.

Kısacası Molnupiravir’in hastaların evde kendi başlarına kullanabileceği ilk antiviral ilaç olması bekleniyor.

 

Independent Türkçe, Bloomberg, Fastcompany, Pfizer

Derleyen: Çağla Üren

DAHA FAZLA HABER OKU