Uluslararası seyahatler 10 Temmuz itibarıyla yeniden olanaklı kılınmışken ve bazı ülkelerden yolcular Birleşik Krallık'a girişte zorunlu karantina uygulamalarından muaf tutulmuşken, yakında hastalığı havada taşıyabiliriz.

Öte yandan öngörülebilir gelecekte uçağı yakalamak, muhtemelen Kovid öncesi zamanlardakine göre çok farklı bir deneyim olacak.

Sosyal mesafeden havaalanlarında maske kullanımına, sınırlı yiyecekten uçak tuvaletlerinin önünde sıraya girilmemesine kadar koronavirüsün yayılımını minimuma indirmek için önlemler alınıyor.

Peki uçmak ne kadar riskli? Güvenliği garantilemenin herhangi bir yolu var mı? İşte bilmeniz gereken her şey.

Havaalanına nasıl gitmeliyim?

Daha havaalanına varmadan önce düşünüllmesi gereken şeylerden biri havaalanına gidiş. Toplu taşımada yeni insanlarla ve diğerlerinin dokunduğu yüzeylerle, dolayısıyla koronavirüsle temas riski arabayla seyahate göre daha büyük.

Öte yandan, Independent'ın saygın seyahat muhabiri Simon Calder'ın işaret ettiği üzere araba kullanmanın veya taksiye binmenin de kendi riskleri var: Birleşik Krallık'ta (BK) karayolundaki kazalar yılda ortalama bin 800 can alıyor.

Her ulaşım yolu özünde çeşitli riskler barındırıyor. Öte yandan, şu anda başat kaygınız Kovid-19'a yakalanmaksa arabayla yolculuk muhtemelen en iyi seçenek (tabii taksiye biniyorsanız maske taktığınızdan, camınızı açık tuttuğunuzdan ve binmeden önce elinizi yıkamış olduğunuzdan emin olmalısınız).

Havaalanında nasıl güvende kalabilirim?

Havaalanlarında yolcular ve çalışanlar için sosyal mesafe ve zorunlu olarak yüzü kapatmak gibi yeni önlemler yürürlüğe kondu.

Yolcular uçakları çoğunlukla mikrop yuvası olarak görse de havaalanı muhtemelen çok daha riskli bir yer, neticede dünyanın dört bir yanından insanları bir araya getiriyor.

Atılması gereken en önemli adımlar evinizin dışındaki insanlara mesafeli durmak, ellerinizi düzenli yıkamak veya el dezenfektanı kullanmak ve maske takmak. Öte yandan başkalarıyla teması kısıtlamanın başka yolları da var: Mümkünse uçuş öncesi kontrolü önceden yapıp biniş kartınızın çıktısını önceden almak ve eğer yapabiliyorsanız sadece el bagajıyla kendinizi sınırlamak.

Bu, Ulaştırma Bakanlığı'nın (DfT) 11 Haziran'da yolculara tüm yüklerini bagaja vermeleri yönündeki tavsiyesine ters düşüyor. Tavsiyede, "Bu biniş ve inişleri hızlandıracak ve bulaşma riskini minimuma indirecektir" deniliyordu.

Amaç havaalanı koridorlarında ayakta durma ve bekleme süresini azaltmaktı.

Öte yandan Ryanair farklı bir görüşte. Şirket el bagajı kullanımının bagajınızın temas ettiği el sayısını hatırı sayılır oranda azalttığını, yolculuğun her iki tarafında bagaj taşıyanların sayısını düşürdüğünü öne sürüyor.

Havayolu şirketinin CEO'su Michael O'Leary Independent'a şunları söyledi: "Yolculara DfT'nin tavsiyesinin tam tersini yapmalarını öneriyoruz: Üzerinizde taşıdığınız bagaj sayısını maksimuma çıkarıp bagaja verdiğiniz yükü minimuma indirin. Bunu bagaja verilmiş çantalardan açıkça daha fazla para kazanmamıza rağmen söylüyoruz. Yürüttüğümüz mantık hep şu oldu: Bagaja verilen çantalar kayıt masasından biniş kapısına kadar sekiz çift ele değerken ve bu varılan havaalanında da tekrar ederken, yolcu elindeki çantayı her zaman yanında taşıyor."

Çantanızı bagaja vermekten kaçınmak aynı zamanda uçuştan sonra bagaj teslim alanındaki döner bantlarda pek çok insanla bir araya gelmek zorunda kalmayacağınız anlamına geliyor. Bu da DfT'nin bir başka önerisini daha iyi uygulayabilmenizi sağlıyor: "Havaalanını olabildiğince çabuk terk edin."

Her iki durumda da riskler bulunuyor ama havayolu şirketleri bazen yüklü olabilen bagaj ücretlerini düşürmeyeceklerini açıkça belirtti.

Diğer yandan havaalanlarında güvenlik noktalarındaki kutular her gün çok fazla elden geçtiğinden genelde bakteri yuvası oluyor. (Hatta 2016'da yayımlanan bir çalışma kutuların solunum yoluyla bulaşan virüsleri umumi tuvaletlerden daha çok barındırdığını öne sürmüştü.) Güvenlik noktalarından geçtikten ve eşyalarınızı verilen kutulardan aldıktan sonra ellerinizi bir an önce dezenfekte ettiğinizden veya yıkadığınızdan emin olun, bu sırada yüzünüze dokunmaktan kaçının.

Fotoğraflarla dünyadan haberler

Hepsini göster 30

Fotoğraflarla dünyadan haberler

• 1/30

  26 Kasım 2024 - Pakistan'ın başkenti İslamabad'da Pakistan Ordusu'ndan askerler, meclise çıkan yolu kapatmak için yerleştirilen konteynırın üzerinde nöbette. İmran Han'ın partisi Pakistan Adalet Hareketi'nin destekçileri, eski başbakanın hapishaneden çıkartılması talebiyle hükümet karşıtı protesto düzenledi. Eylemcilerle güvenlik güçleri arasında çıkan çatışmada ölü ve yaralılar var (Akhtar Soomro/Reuters)

• 2/30

  26 Ekim 2024 - Gürcistan'da parlamento ilk oturumunu gerçekleştirirken başkent Tiflis'te bir kadın geçen ayki genel seçimin sonuçlarına yönelik protestoda böyle görüntülendi. Parlamento önünde çadırlar kurarak eylem yapan muhalefet partililer ve destekçileri, meclise giren milletvekilleri protesto etti. Hükümeti seçimlerde hile yapmakla suçlayan göstericiler, yeniden seçime gidilmesini talep ediyor (Vano Shlamov/AFP)

• 3/30

  24 Kasım 2024 - Filistinliler, bir yardım kuruluşunun mutfağından yemek almak için toplanıyor. Gazze'deki ailelerin, yardım ekiplerinin nispeten daha fazla erişimi olduğu bölgelerde bile genelde günde sadece bir kez yemek yiyebildiği bildiriliyor. Birleşmiş Milletler Dünya Gıda Programı, Gazze'de devam eden insani krize önlem alınmazsa bu durumun yakında kıtlığa dönüşebileceğini aktarıyor. Uluslararası Ceza Mahkemesi'nin, İsrail Başbakanı Netanyahu ve eski Savunma Bakanı hakkında bu hafta çıkardığı tutuklama emri gerekçeleri arasında "bir savaş yöntemi olarak aç bırakma" suçu da vardı (Mohammed Salem/Reuters)

• 4/30

  23 Kasım - Birleşmiş Milletler'in belirlediği 25 Kasım Kadına Yönelik Şiddete Karşı Uluslararası Mücadele Günü öncesinde İtalya'da binlerce kişi sokağa döküldü. Birleşmiş Milletler'e göre, kadınlara ve kızlara yönelik şiddet dünyadaki en yaygın insan hakları ihlallerinden biri. Dünya çapında, neredeyse üç kadından biri hayatında en az bir kez fiziksel veya cinsel şiddete maruz kalıyor. İtalyda'da "Non Una di Meno (Bir Kadın Daha Eksilmesin)" adlı sivil inisiyatifin girişimiyle gerçekleştirilen yürüyüşte kadınlar "Ataerkilliği silahsızlandıralım" yazılı pankart taşıdı (Yara Nardi/Reuters)

• 5/30

  22 Kasım 2024 - Sırbistan'ın Novi Sad kentindeki bir tren istasyonunun çatısının çökmesiyle 15 kişinin hayatını kaybetmesinden üç hafta sonra, göstericiler Belgrad'ın merkezinde sessiz bir protesto düzenliyor. Tren istasyonundaki büyük beton çatı, 1 Kasım'da aniden çökmüştü. Yetkililer geniş kapsamlı bir soruşturma sözü vermiş ve Sırbistan İnşaat, Ulaşım ve Altyapı Bakanı Goran Vesic istifa etmişti. Eylemciler, ölümcül kazanın sorumlularının tutuklanmasını talep ediyor (Andrej Isakovic/AFP)

• 6/30

  21 Kasım 2024 - Lübnan'da itfaiye, başkent Beyrut'un güneyindeki Haret Hreik mahallesine İsrail'in düzenlediği hava saldırısı sonucu çıkan yangınlara müdahale ediyor. İsrail'le Hizbullah arasındaki çatışmalar sürerken bugün Uluslararası Ceza Mahkemesi, Gazze'de savaş suçu işledikleri gerekçesiyle İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ve eski Savunma Bakanı Yoav Gallant hakkında tutuklama kararı çıkardı. (Lahey'deki mahkeme, açıklamasında Hamas lideri Muhammed Deif hakkında da tutuklama emri çıkardığını duyurdu (AFP)

• 7/30

  20 Kasım 2024 - Yunanistan'da ekonomik koşulların iyileştirilmesi çağrısıyla ülke genelinde işçiler 24 saatlik genel greve gitti. Grev ülke genelinde toplu taşımayı aksattı ve hayatı durma noktasına getirdi. Yunanistan Genel İşçi Konfederasyonu açıklamasında "Fiyatlar ve kiralar fırladı, maaşlarsa düşük kaldı" ifadelerini kullandı (Aris Messinis/AFP)

• 8/30

  19 Kasım 2024 - Birleşik Krallık'ta çiftçiler başkent Londra'da protesto düzenledi. Sokaklara dökülen binlerce çiftçi, veraset vergisinin değiştirilme planının geri çekilmesi talep etti. Protestocular arasında ünlü Top Gear programının sunucusu Jeremy Clarkson da yer aldı (Ben Stansall/AFP)

• 9/30

  18 Kasım 2024 - Gazze'nin merkezindeki El-Cela Caddesi caddesinde halk, İsrail saldırısı sonrasında yıkılan evin başında toplanıp enkaz altında kalanları kurtarmaya çalışıyor. Hamas kontrolündeki Gazze'de Sağlık Bakanlığı son 24 saatte İsrail saldırıları sonucunda 76 kişinin öldüğünü ve 158 de yaralı olduğunu açıkladı. İsrail, Lübnan'ın başkenti Beyrut'a da saldırılar düzenledi (Ömer El-Kattaa/AFP)

• 10/30

  18 Kasım 2024 - Brezilya yerlileri Rio de Janerio'daki G20 zirvesi öncesinde düzenlediği protestoda ABD Başkanı Joe Biden, Çin Devlet Başkanı Şi Cinping, Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, Hindistan Başbakanı Narendra Modi, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve Japonya Başbakanı İşiba Şigeru'nun figürlerini suya gömdü. Protesto, dünyanın en zengin ülkelerinin gezegendeki iklim ve biyolojik çeşitlilik sorunlarının çözümüne liderlik etmedikleri söylemiyle düzenlendi (Pablo Porciuncula/AFP)

• 11/30

  16 Kasım 2024 - Ölen bir kambur balina, Güney Afrika'nın yasama başkenti Cape Town'da Ulusal Deniz Kurtarma Enstitüsü (NSRI) tarafından çekiliyor. Avcılık, geçmişte kambur balina sayısında ciddi bir düşüşe yol açmıştı. ABD, 1973'te tüm kambur balinaları nesli tehlikede kategorisine almıştı. 1985'te ticari balina avcılığına getirilen moratoryum, kambur balina popülasyonunun artışında önemli bir rol oynadı. ABD Ulusal Okyanus ve Atmosfer Dairesi, halihazırda 14 farklı popülasyonun 4'ünün neslinin tehlikede, birininse tehdit altında olduğunu bildiriyor (Nic Bothma/Reuters)

• 12/30

  15 Kasım 2024 - Bangkok'ta bir kadın, Loy Krathong festivali sırasında nehir tanrıçasına şükranlarını sunmak için yaprak ve çiçeklerden yapılmış Krathong'u parktaki bir lagüne yerleştiriyor. Festival her yıl, Tayland Ay takviminin 12. ayında, dolunayda kutlanıyor. Ülkedeki en büyük festivallerden biri olan Loy Krathong'da Taylandlılar, su tanrıçasına şükranlarını temsil eden adakları küçük teknelerle yüzdürüyor. Bununla kirlilik veya israf gibi davranışları için af da diliyorlar (Chalinee Thirasupa/Reuters)

• 13/30

  14 Kasım 2024 - National Geographic Pristine Seas, Pasifik Okyanusu'ndaki Solomon Adaları'nın yakınında keşfedilen dünyanın en büyük mercanının 24 Ekim'de çekilen fotoğrafını bugün paylaştı. Bilim insanları, Pristine Seas araştırma gemisinde çalışırken buldukları mercanın "hayat ve renkle dolu" önemli bir keşif olduğunu söylüyor. Genişliği 34 metre ve 5 metreden daha yüksek olan mercan, uzaydan bile görülebiliyor. Devasa mercanın 300 yıllık olduğu tahmin ediliyor (Manu San Felix/National Geographic Pristine Seas/AFP)

• 14/30

  13 Kasım 2024 - Fransa'da, Michelin'in Clermont-Ferrand'daki merkezinde düzenlenen eylemde, Genel Emek Konfederasyonu ceketi giyen bir protestocu bir sis bombasının yanından geçiyor. Araç lastiği üreticisi Michelin, 5 Kasım'da 1250'den fazla kişinin çalıştığı iki fabrikasını kapatmayı planladığını açıklamış ve kararın "son çare" olarak alındığını söylemişti. Sadece işten çıkarma planlarından vazgeçilmesini değil, maaş artışının da garanti altına alınmasını talep eden sendikalarla şirket yönetimi arasında henüz bir uzlaşmaya varılamadı (Olivier Chassignole/AFP)

• 15/30

  12 Kasım 2024 - Bakü'deki Birleşmiş Milletler iklim değişikliği zirvesi COP29'un açılış töreninde dansçılar performans sergiliyor. Bu sene gerçekleştirilen COP’ta ülkelerin enerji politikalarının yanı sıra yeni kolektif finansal hedeflerin belirlenmesi bekleniyor. Zirve, Azerbaycan’ın başkenti Bakü’de başladı. İklim aktivistleri pazartesi günü Gürcistan'da bir miting organize ederek Azerbaycan'ın iklim görüşmelerine ev sahipliği yapmasını protesto etmişti. Tiflis'te bir araya gelen birçok aktivist, Azerbaycan'ın baskıcı politikaları nedeniyle iklim görüşmelerine ev sahipliği yapmayı hak etmediğini savunmuştu. Greta Thunberg, Azerbaycan'ın zirveyi "işlediği suçları ve insan hakları ihlallerini yeşil aklama yoluyla örtbas etme şansı" gibi gördüğünü ileri sürmüştü (Maxim Shemetov/Reuters)

• 16/30

  11 Kasım 2024 - Sudan ordusuyla ilişkili silahlı kişileri taşıyan kamyon, ülkenin doğusundaki Gedaref sokaklarında. Sudan'da rakip generaller arasında Nisan 2023'ten beri süren savaş onbinlerce kişinin ölümüne ve 11 milyondan fazlasının da yerinden olmasına yol açtı. Birleşmiş Milletler'e göre yerinden edilenlerden 3,1 milyonu ülke sınırları dışında sığınacak bir yer arıyor (AFP)

• 17/30

  10 Kasım 2024 - Gazze Şeridi'ndeki Deyr El Balah'ta Filistinliler yemek kuyruğunda. BM Yakın Doğu'daki Filistinli Mültecilere Yardım ve Bayındırlık Ajansı (UNRWA) Genel Komiseri Philippe Lazzarini, Gazze'nin kuzeyinde kıtlık yaşanabileceğini belirterek, "Açlık İsrail devleti tarafından silah olarak kullanılıyor" dedi. Lazzarini, "Gazze Şeridi'ne girmesine izin verilen yardım yetersiz. Günde ortalama 30 tırın biraz üzerinde ve bu günlük ihtiyacın yalnızca yüzde 6'sına tekabül ediyor" ifadelerini kullandı (Ramadan Abed/Reuters)

• 18/30

  9 Kasım 2024 - Almanya Cumhurbaşkanı Frank-Walter Steinmeier, Berlin Duvarı'nın yıkılışının 35. yıldönümünde düzenlenen çiçek bırakma törenine katıldı. Törende Soğuk Savaş döneminde Doğu Berlin'den Batı Berlin'e geçerken hayatını kaybedenler anıldı. Berlin Duvarı'nın yıkılışının yıldönümü kapsamında her yıl canlı müzik, sergiler ve eski duvarın bir ucundan diğerine yapılan koşu da dahil olmak üzere çeşitli etkinlikler gerçekleştiriliyor (Ebrahim Noroozi/AP)

• 19/30

  8 Kasım 2024 - İspanya'daki atlı sivil muhafızlar, ölümcül afetin ardından ülkenin doğusundaki Valensiya bölgesinde zarar gören araçların yanından geçerek mağdurları arıyor. Ülkede son 50 yılda yaşanan en kötü sel felaketi, 210'dan fazla kişinin ölümüne, onlarca kişinin kaybolmasına ve kasabaların çamur altında kalmasına yol açtı. Sel özellikle Valensiya'da büyük bir yıkıma sebep oldu (Jose Jordan/AFP)

• 20/30

  7 Kasım 2024 - Arnavutluk Başbakanı Edi Rama, Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski'ye sarılıyor. Avrupa Siyasi Topluluğu'nun 5'inci zirvesi, kıtanın karşı karşıya olduğu güvenlik zorluklarını ele almak amacıyla Macaristan'ın başkenti Budapeşte'de başladı. Zirvede Avrupa Birliği üyesi ülkelerin liderleriyle üye olmayan ülkelerin liderleri bir araya geliyor. Ana gündem maddeleri arasında düzensiz göçle mücadele, ekonomi güvenliği ve iklim de var (Ludovic Marin/AFP)

• 21/30

  6 Kasım 2024 - 2024 ABD Başkanlık Seçimi'ni kazanan Donald Trump, Florida eyaletindeki West Palm Beach Kongre Merkezi'nde konuşma yaptı. Trump, zafer konuşmasında kendisini destekleyen herkese teşekkür etti ve ekonomik büyüme ve ulusal güvenlik vaatlerinde bulundu. Sandıkların kapanmasıyla birlikte erken sonuçlar, seçim yarışının başa baş gittiğini gösterse de Trump, salıncak eyaletlerde kazanarak zafere ulaştı. Trump, rakibi Demokrat Parti'nin başkan adayı Kamala Harris'ten yaklaşık 5 milyon fazla oy aldı (Jim Watson/AFP)

• 22/30

  5 Kasım 2024 - ABD'nin New York kentinde seçmenler oy kullanıyor. ABD'de seçim gününe gelindi ve Demokrat Parti'nin adayı Kamal Harris'le Cumhuriyetçi Parti'nin adayı Donald Trump arasındaki yarış haftalardır başa baş ilerliyor. Seçimin sonucunu 7 salıncak eyaletteki oyların belirleyeceği düşünülüyor (Leonardo Munoz/AFP)

• 23/30

  4 Kasım 2024 - İspanya'nın Valensiya bölgesindeki Alfafar'ın caddelerinde polis memurları sokaklardaki çamurun temizlenmesine yardım ediyor. İspanya'da uzun zamandır görülen en kötü sel felaketinde hayatını kaybedenlerin sayısı 217'ye ulaşırken arama kurtarma çalışmaları hâlâ sürüyor. Yetkililer sokakların temizlenmesinin en az bir hafta süreceğini belirtirken bölgede 17 bin polis, jandarma, asker ve sivil koruma görevlisi çalışıyor (Jose Jordan/AFP)

• 24/30

  3 Kasım 2024 - Brezilya'daki Formula 1 Sao Paulo Grand Prix'sini Red Bull Racing'in Hollandalı pilotu Max Verstappen kazandı. "Uçan Hollandalı", son derece kaotik geçen yarışa 17. sıradan başlamıştı. İkinci ve üçüncü sırayı Alpine pilotları Esteban Ocon ve Pierre Gasly alırken, pilotlar şampiyonasında Verstappen'le Norris arasındaki fark 62'ye çıktı (Nelson Almeda/AFP)

• 25/30

  2 Kasım 2024 - Hindistan'ın Mumbai şehrinde, Ölüler Günü'nde mezara çiçek koyan bir kadının drone görüntüsü. Cadılar Bayramı'yla başlayan üç günlük dönemde, Hıristiyanlar ölülerle yaşayanlar arasındaki perdenin kalktığına inanıyor. Hıristiyanlar, Hindistan nüfusunun yalnızca yüzde ikisini oluşturuyor. Geçen ay çeşitli Hıristiyan mezheplerinin liderleri, kendilerine yönelik şiddetteki artışı protesto etmek üzere Yeni Delhi'de eylem düzenlemişti (Francis Mascarenhas/Reuters)

• 26/30

  1 Kasım 2024 - Afrika penguenleri, Cape Town yakınlarında turistlerin uğrak noktalarından olan penguen kolonisinde, sahilde dinleniyor. Boulders penguen kolonisi 1983'te kurulmuş ve kolonideki kuş sayısı çevredeki ada kolonileri sayesinde artırılmıştı. Dünya Doğayı ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği (IUCN) yakın zamanda Afrika penguenini, nesli tehlike altında olan türlerden nesli kritik tehlikedeki tür kategorisine taşıdı. Halihazırda popülasyonunun yüzde 97'sini kaybetmiş olan kuşun nesli, bir değişiklik olmadığı takdirde 4 bin günden kısa bir süre içinde tükenebilir (Rodger Bosch/AFP)

• 27/30

  31 Ekim 2024 - ABD'nin Missouri eyaletindeki St. Charles kentinde bir yurttaş, Cadılar Bayramı'na özel kıyafetiyle oy kullandı. Seçime sayılı günler kala Kamala Harris ve Donald Trump arasındaki yarış başabaş devam ediyor. ABD Başkanı Joe Biden'ın, destekçilerini "çöp" diye nitelemesi üzerine Cumhuriyetçi Parti'nin başkan adayı Trump, çöp kamyonuna bindi. Öte yandan Arnold Schwarzenegger, Kamala Harris'i desteklediğini açıkladı (Robert Cohen/AP)

• 28/30

  30 Ekim 2024 - İspanya'nın güneyindeki Valensiya'da gerçekleşen sel, arabaları bu hale getirdi. Kurtarma ekipleri, şiddetli yağmurların yol açtığı seller sonucunda 95 kişinin hayatını kaybettiğini açıkladı. Kayıpları arama çalışmalarıysa sürüyor. Valensiya'da 1996'dan bu yana metrekareye en fazla yağışın düştüğü bildirildi. Meydana gelen felaketten dolayı 3 günlük ulusal yas ilan edildiği açıklandı (Jose Jordan/AFP)

• 29/30

  29 Ekim 2024 - Gazze Şeridi'nin merkezinde Filistinli mültecilerin kaldığı Nuseyrat kampındaki Birleşmiş Milletler Yardım ve Bayındırlık Ajansı'na (UNRWA) ait yardım dağıtım merkezinin kapısındaki açıklıktan bir adam dışarı bakıyor. İsrail, parlamentosunun yıkıma uğramış Gazze Şeridi'ndeki ana BM yardım kuruluşunu yasaklayan bir tasarıyı onaylamasının ardından artan bir uluslararası tepkiyle karşı karşıya kalıyor. 90 gün içinde yürürlüğe girmesi beklenen mevzuatın, UNRWA'nın Doğu Kudüs genel merkezinin kapatılmasına ve Refah üzerinden Gazze'ye insani yardım ulaştırılmasının engellenmesine yol açması öngörülüyor (Eyad Baba/AFP)

• 30/30

  28 Eylül 2024 - Eski ABD Başkanı Barack Obama, ABD Başkan Yardımcısı ve Demokrat Parti'nin başkan adayı Kamala Harris'in Pensilvanya eyaletinin Philadelphia kentinde düzenlenen mitinginde konuştu. Ayrıca Bruce Springsteen ve John Legend gibi sanatçılar da sahneye çıkıp seyircileri Harris'e oy vermeye ve arkadaşlarıyla ailelerini sandık başına gitmeye teşvik etmeye çağırdı (Matthew Hatcher/AFP)

Uçakta nasıl güvende kalabilirim?

DfT yolculara uçaklarda mümkün olduğunca koltukta kalmalarını, mürettebatın talimat ve yönlendirmelerine uymalarını, mümkünse temassız ödeme kullanmalarını, kısıtlı yiyecek ve içecek servisi olacağını akılda bulundurmalarını ve rahatsızlanma halinde uçuş mürettebatını bilgilendirmelerini öneriyor.

Çoğu havayolu şirketi uçakta yiyecek veya içecek tüketmediğiniz zamanlarda maske takmanızı zorunlu tutacak ve el dezenfektanı sunacak. Qatar Airways gibi bazı şirketler, yolcuların maskenin yanı sıra yüz siperliği takmasını da zorunlu tutuyor.

Kısa mesafede uçuyorsanız, uçağa binmeden hemen önce tuvalete gitmek uçakta tuvalet ihtiyacınızı ortadan kaldırmaya yardımcı olabilir; bu da kabin içinde daha az hareket etmenizi ve koronavirüs taşıyan biriyle temas ihtimalinizin düşmesini sağlar.

Hem Ryanair hem de easyJet koridorda tuvalet sırası oluşmasını önlemek için yeni uygulamalar getirdi ama tuvalete hiç gitmemek en az riskli yol.

Biraz fazla detay gibi görünebilir ama bilimsel çalışmalar kabinde sıklıkla yer değiştirenlerin mikrop kapma olasılığının daha fazla olduğunu gösterdi.

"Kıtalararası uçuşlarda davranışları, hareketleri ve damlacık yoluyla bulaşan solunum yolu hastalıklarının yayılımını" inceleyen 2018 tarihli bir araştırmada, Atlanta'daki Emory Üniversitesi'nden bir araştırma ekibi cam kenarında oturan yolcuların diğer koltuklarda oturanlara kıyasla diğer yolcularla çok daha az temas ettiğini saptadı.

Bu büyük ölçüde, cam kenarında oturan yolcuların koltuklarından kalkma olasılıklarının daha az olmasından kaynaklanıyor. Koridor tarafında oturan yolcuların yüzde 80'i uçak içinde dolaşırken cam kenarında oturan yolcularda bu oran yalnızca yüzde 43. Bu da potansiyel olarak virüs taşıyan kişilerle temas etme ihtimallerinin çok daha düşük olduğu anlamına geliyor.

Çalışmadaki grafiklerden biri, yolcuların oturdukları yere göre hastalığı kaptığı belirtilen bir yolcuyla temas etme ihtimalini ortaya koyuyor. Hastalığı yayan kişiyle aynı sırada oturanlar dışında cam kenarında oturan yolcuların tamamı yüzde 5 veya daha az temas riski taşıyor. Çoğu için bu ihtimal yüzde 0 ile 1 arasında, yani ortada ve koridor kenarında oturanlardan çok daha düşük.

Bu nedenle cam kenarında oturmayı tercih etmek hastalık kapma riskinizi azaltacaktır ama akılda bulundurulması gereken en önemli şey, uçakta ne kadar az yer değiştirirseniz virüs taşıyan biriyle temas etme ihtimalinizin o kadar düşük olacağı.

Uçaklar hava sirkülasyonundan dolayı diğer ulaşım yollarına göre daha mı tehlikeli?

Yukarıda bahsi geçen çalışma, uçakta hastalık kapma ihtimalinin epey düşük olduğunu ortaya koydu.

"Hastalığı yayan kişiden" hastalık kapma ihtimali, bu yolcuyla aynı sırada veya koridorun diğer tarafında oturanlar dışında yolcuların büyük çoğunluğu için yalnızca yüzde 0 ile 1 arasındaydı.

Çoğu yolcu uçuş sonrasında hastalanma ihtimallerinin arttığı yönünde bir yanılgı içerisinde çünkü her yolcunun burun çekmelerini, hapşırıklarını ve öksürüklerini taşıyan "aynı havanın" uçakta geri dönüşerek içeriye pompalandığını sanıyorlar.

Oysa modern jetlerin çok gelişmiş hava filtreleme sitemleri var, bu da kabinde soluduğunuz havadan hastalık kapmanızı son derece olanaksız kılıyor.

Dünya Sağlık Örgütü'nün (DSÖ) Kovid-19 özel temsilcisi David Nabarro, geçenlerde hava yolculuğunun koronavirüs yayılımı açısından "oldukça güvenli" olduğunu söyledi.

BBC News'e şu açıklamayı yaptı: "Uçakların iyi yanlarından biri havalandırma sistemlerinin çok güçlü filtreler barındırması, bu da onları bizim nazarımızda nispeten güvenli yapıyor."

MedAire Worldwide Küresel Tepki Merkezi'nin tıp direktörü Dr. David E Farnie, "Modern ticari uçaklardaki mükemmel havalandırma sistemi ve solunum yolu hastalıklarının doğrudan temas ve/veya havadaki damlacık yoluyla bulaştığı göz önüne alındığında, riskin büyük bölümü hastayla aynı sırada, onun arkasında veya önünde oturan yolcularla sınırlı" dedi.

Havayolu ulaşımı ve bulaşıcı hastalıklarla ilgili kapsamlı araştırmalar yapan Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği (IATA), uçaktaki kişilerin kapalı mekandaki herhangi bir kişiden daha fazla hastalık kapma riski bulunmadığı çıkarımını destekliyor.

Kuruluşun Halk Sağlığı Acil Durum Hazırlık belgesi uçaklardaki modern hava filtrelerinin öneminin altını çiziyor, bunların hastanelerde ameliyat odalarının ve sanayide temiz odaların havasını temiz tutan filtrelere "benzer bir performans sergilediğini" belirtiyor ve "Yüksek etkinlikte partikül yakalayıcı (Hepa) filtreler, filtrelenmiş havadaki mikropların yüzde 99,9'undan fazlasını yakalamakta etkili` diyor.

Modern kabin hava sistemi yaklaşık yüzde 50 temiz hava ve yüzde 50 filtrelenip devirdaim edilmiş hava taşıyor.

IATA, "Verilen hava temelde steril ve partiküllerden arınmış oluyor" diyor.

Özünde uçağa binmek, tren veya otobüsler gibi başka insanların olduğu herhangi bir kapalı alana girmeye benzer bir risk taşıyor.

Havayolu şirketleri ve havaalanları güvenliği en üst düzeyde tutmak için ne yapıyor?

IATA, bir süre önce yayımladığı "hava ulaşımının yeniden başlatılmasına dair yol haritasında" hükümetlere sektörü nasıl yeniden hizmete açmaları gerektiğine dair tavsiyelerde bulundu.

Uçakta geçirilen zamana odaklanmaktan ziyade, cok sayıda insanın birbiriyle temas ettiği havaalanında geçirilen zamana vurgu yaptı.

IATA yolculara sağlık ve iletişim bilgilerini gelmeden önce iletmeleri, uçuş öncesi kontrollerini uzaktan yapmaları, biniş kartları ve bagaj etiketlerinin çıktısını evde almaları çağrısında bulunuyor. Diğer öneriler arasında giriş noktalarında ateş ölçümü, terminallere sınırlı erişim ve havaalanında bagaj bırakma işleminin otomasyona bağlanması yer alıyor.

Gatwick Havaalanı, yolcu kayıt, biniş ve kapılar dahil olmak üzere bir dizi noktaya koruyucu camlar yerleştirdi. Ayrıca çalışanlar ve yolcular için maske takmayı zorunlu kıldı, havaalanında el dezenfektanı noktaları kurdu, sosyal mesafeyi sağlamak adına oturma düzenini değiştirdi ve yolcuların sosyal mesafeyi korumaları ve ellerini düzenli yıkamaları için sesli anonsları ve işaretleri hayata geçirdi.

BBC'nin haberine göre IATA başkan yardımcısı Nick Careem uçak kabinlerinin "daha yoğun ve sık" temizlenmesi ihtiyacının altını çizdi ve gerçekte uçuşun düşük risk barındırdığını ve "kabinde fiziksel mesafeye gerek olmadığını" ekledi.

EasyJet dahil planlı uçuşlarını yeniden başlatan bazı havayolu şirketleri yolcularının uçağa girdikten sonra maske takmasını zorunlu tutuyor. Ryanair ise yolcuların kuyruk oluşturmasını önlemek adına tuvaletleri kullanmadan önce uçuş görevlilerine sormaları şartını getirdi.

Çoğu havayolu şirketi yiyecek ve içecek ikramlarını ya kaldırdı ya da sınırladı, ayrıca kabinde temassız ödeme talep ediyorlar.

ABD'deki Pittsburgh gibi bazı havaalanları, sık kullanılan alanlardaki mikropları öldürmek için morötesi ışın kullanan temizlik robotlarını kullanıma soktu.

Yunanistan gibi bazı ülkeler Kovid-19'a karşı havaalanından geçen tüm yolculara ateş ölçümü ve rastgele ağız doku örneği testi yaparken, BK hükümeti bu önlemleri almadı ve an itibarıyla çoğu ülkeden gelenlere uygulanan genel iki haftalık karantina uygulamasına makul bir alternatif olmadığı konusunda ısrarcı.

https://www.independent.co.uk/travel

Independent Türkçe için çeviren: Şafak Küçüksezer