Dün Beyrut’ta meydana gelen şiddetli patlama, yüksek miktardaki amonyum nitrattan kaynaklanmış gibi görünüyor.
Lübnan Cumhurbaşkanı Mişel Avn, Beyrut Limanı'ndaki patlamada 6 yıldır bir depoda tutulan 2 bin 750 ton amonyum nitratın infilak ettiğini açıkladı. Ancak kimyasal maddenin tutuşmasına neyin yol açtığı belirsizliğini koruyor.
Bu kimyasal aslında gübre için kullanılan yaygın bir endüstriyel malzeme. Çünkü bitkiler için önemli bir azot kaynağı sağlıyor. Aynı zamanda madencilikte kullanılan patlayıcıların da ana bileşenlerinden biri olduğu belirtiliyor.
Amonyum nitrat nasıl patlar?
Melbourne Üniversitesi, Kimya Mühendisliği'nde öğretim görevlisi Gabriel da Silva’ya göre madde kendi başına patlayıcı değil, yalnızca ateşe oksijen sağlayan bir oksiyetliyici. Ama bu nedenle ateşi daha yoğun hale getiriyor ve başka malzemelerin yanma sürecini hızlandırıyor.
The Guardian’a konuşan ve maddenin yalnızca doğru koşullar altında tutuşabildiğini söyleyen bilim insanı, “Bir patlama başlatmak için uç koşullar gerekir” diyor.
Bilim insanı ayrıca, The Conversation’da yayımladığı bir makalede patlamayı şöyle yorumluyor:
Beyrut’taki patlamayı neyin tetiklediği tam olarak bilinmese de görüntüler, patlamadan önce kentin liman bölgesinin bir kısmında görülen bir yangına işaret ediyor.
fazla oku
Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)
Ayrıca bu yüksek miktardaki kimyasalın şehirdeki bir depoda yeterli güvenlik önlemi olmadan yıllarca bekletildiği bildiriliyor.
da Silva’ya göre bunun, onlarca kişinin ölümüne, binlerce kişinin de yaralanmasına yol açan şiddetli patlamayı yaratan koşullara katkıda bulunduğu neredeyse kesin.
Ülke genelinde 2 hafta süreyle olağanüstü hal ilan edilmesi gerektiğini kaydeden Lübnan cumhurbaşkanı ise, patlamaya sebebiyet verenlerin ve tüm sorumluların en ağır bir şekilde cezalandırılacağını söylüyor.
Sağlık sorunlarına yol açacak mı?
Amonyum nitratın patlayıcı niteliğinin yanı sıra çevreyi kirletip kirletmediği veya sağlık sorunlarına neden olup olmadığı da merak konusu.
Normalde havadaki kimyasalların hızla dağılması bekleniyor. Ancak kalan kirleticiler, daha sonra asit yağmurları gibi problemlere neden olabiliyor.
da Silva, Beyrut’taki kimyasalın çevresel etkisini şöyle açıklıyor:
Patlamanın neden olduğu dumana bakarsanız renginin kan kırmızısı olduğunu görürsünüz. Çünkü içinde hava kirletici azot oksit var.
Azot oksitler, kentsel hava kirliliğinde yaygın olarak görülüyor ve solunum sistemini tahriş edebiliyor. Bu kirleticilerin yüksek seviyelere çıkması, özellikle solunum rahatsızlığı çeken kişileri ilgilendiriyor.
da Silva, patlamanın yaralarını sarmaya çalışan Beyrut sakinlerini şöyle uyarıyor:
Beyrut'taki dumanlar, doğal yollarla yok olana kadar bölge sakinleri için sağlık riski teşkil edecek. Yok olması ise yerel hava koşullarına bağlı olarak birkaç gün sürebilir.
The Guardian, The Conversation, AA
Independent Türkçe için derleyen: Çağla Üren
