Canlı Blog | Muhaliflerin başkente girdiği Suriye'de neler oluyor?

Suriye'de Heyetu Tahriru'ş Şam (HTŞ) öncülüğündeki silahlı örgütler başkent Şam'ın kontrolünü ele geçirdi. 61 yıllık rejimin çökmesiyle birlikte Hafız Esad heykelleri devriliyor.

Devlet televizyonuna çıkan muhalifler Beşar Esad'ı devirdiklerini ve Sednaya hapishanesindeki tüm tutsakları serbest bıraktıklarını duyurdu.  

Suriye Başbakanı Muhammed Gazi el-Celali, "Halkın seçeceği bir hükümetle çalışmaya ve her türlü desteği sağlamaya hazır olduklarını" belirterek seçim çağrısı yaptı.

Sıcak gelişmeleri aktarıyoruz.  

00.10 ABD Merkez Komutanlığı (CENTCOM), ABD kuvvetlerinin Suriye'de IŞİD kamplarını hedef alan hava saldırıları gerçekleştirildiğini duyurdu.

ABD Merkez Komutanlığı X hesabından yapılan açıklama ile, Suriye'deki IŞİD kamplarına yönelik yapılan hava saldırılarında 75'ten fazla hedefin vurulduğu bildirildi.

ABD Merkez Komutanlığı'nın (CENTCOM) resmi hesabından yapılan yazılı açıklamada şu ifadelere yer verildi: 

"ABD Merkez Komutanlığı (CENTCOM) güçleri, 8 Aralık'ta, merkezi Suriye'deki bilinen IŞİD kampları ve operatiflerini hedef alan onlarca hassas hava saldırısı gerçekleştirdi. IŞİD liderlerine, operatiflerine ve kamplarına yönelik saldırılar, IŞİD'in dış operasyonlar gerçekleştirmesini engellemek ve merkezi Suriye'de yeniden yapılanmalarını engellemek amacıyla yürütülen  görev çerçevesinde gerçekleştirildi. Operasyonda, ABD Hava Kuvvetleri'nin B-52, F-15 ve A-10 gibi çeşitli hava araçları kullanılarak 75'ten fazla hedef vuruldu. Savaş hasarı değerlendirmeleri devam etmekte olup, sivil kayıplara dair herhangi bir bulgu bulunmamaktadır. CENTCOM, bölgedeki müttefikleri ve ortaklarıyla birlikte, Suriye'deki dinamik dönemde bile IŞİD'in operasyonel yeteneklerini zayıflatmaya yönelik operasyonlarını sürdürecektir"

23.00: Suudi Arabistan, Suriye'de yaşanan gelişmelerden memnun olduğunu açıkladı

Suudi Arabistan, Suriye halkının güvenliğinin sağlanması, kan dökülmesinin önlenmesi ve devlet kurumlarının korunması amacıyla atılan "olumlu adımlardan" memnuniyet duyduğunu bildirdi.

Dışişleri Bakanlığından yapılan açıklamada, Suriye'yi kaosa ve bölünmeye sürüklenmekten koruyacak şekilde ortak çaba gösterilmesinin önemine işaret edildi.

Suriye halkının güvenliğinin sağlanması, kan dökülmesinin önlenmesi ve devlet kurumlarının korunması amacıyla atılan "olumlu adımlardan" memnuniyet duyulduğu kaydedilen açıklamada, "Suudi Arabistan, tarihinin bu önemli aşamasında kardeş Suriye halkına ve onların tercihlerine desteğini teyit ediyor." ifadelerine yer verildi.

Kardeş Suriye'nin egemenliğini, bağımsızlığını ve toprak bütünlüğünü koruyacak şekilde güvenlik ve istikrarını sağlayacak her adıma destek verileceği vurgulanan açıklamada, uluslararası topluma Suriye halkının yanında yer alma çağrısında bulunuldu.

21.00: Rus haber ajansı TASS "Esad ve ailesi Moskova’ya ulaştı. Rusya kendilerine sığınma teklif etti." açıklamasında bulundu. 

Rusya'nın Beşar Esad'a sığınma hakkı verdiği ifade edildi.

19.55: İsrail ordusunun, işgal altındaki Golan Tepeleri'ndeki Hermon (Şeyh) Dağı'nın Suriye tarafını işgal ettiği bildirildi.

İsrail Devlet Televizyonu KAN'ın haberine göre, İsrail ordusu, işgal altındaki Golan Tepeleri'nin Suriye tarafındaki Şeyh Dağı'nı işgal ettiğini doğruladı.

Haberde, İsrail ordusunun hava kuvvetlerine bağlı birliklerin Baas rejimini deviren gruplardan gelecek "olası tehditlere" karşı savunma pozisyonlarını tahkim etmek amacıyla Şeyh Dağı'nın Suriye tarafını ele geçirdiği kaydedildi.

İsrail ordusunun işgal için başlattığı operasyonun, Baas rejimini deviren grupların İsrail sınırındaki Suriye ordusu pozisyonlarını ele geçirmeye başlamasından sonra gerçekleştiği belirtildi.

İsrail birliklerinin, harekat sırasında herhangi bir direnişle karşılaşmadığı da aktarıldı.

İsrail ordusu, bugün Suriye'de 61 yıllık Baas rejiminin devrilmesinin ardından işgal altında tuttuğu Golan Tepeleri ve Suriye'yle arasındaki tampon bölgeye kuvvet gönderdiğini açıklamıştı.

19.05: Birleşik Krallık Başbakanı Keir Starmer, Suriye'de Beşar Esad rejiminin yıkılmasıyla ilgili, "Suriye halkı, Esad'ın barbar rejimi altında çok acı çekti. Gidişini olumlu karşılıyoruz." ifadelerini kullandı.

Starmer, Suriye'de Esad liderliğindeki Baas rejiminin devrilmesiyle ilgili yaptığı yazılı açıklamada, Suriye'de son günlerde beklenmedik gelişmeler yaşandığını belirtti.

Suriye'deki durumu bölgedeki müttefiklerle görüştüklerini kaydeden Starmer, "Suriye halkı, Esad'ın barbar rejimi altında çok acı çekti. Gidişini olumlu karşılıyoruz." değerlendirmesinde bulundu.

Starmer, Suriye'de barış ve istikrarın sağlanması ile siyasi çözüme odaklandıklarını belirterek "Tüm tarafları, sivilleri ve azınlıkları korumaya, gelecek saatlerde ve günlerde ihtiyaç sahiplerine hayati yardımların ulaşmasını sağlamaya çağırıyoruz." ifadelerine yer verdi.

18.30: Suriye'nin Moskova Büyükelçiliğinde Suriye'de çöken Baas rejimine ait bayrak indirildi.

Suriye'de 61 yıllık Baas rejiminin devrilmesinin ardından, Rusya'nın başkenti Moskova'daki Suriye Büyükelçiliği binasındaki bayrak indirildi.

Büyükelçilikteki bayrak direğinin boş olduğu Anadolu Ajansı (AA) tarafından görüntülendi.

17.15: Suriye'deki muhaliflerin koalisyonu, tüm yürütme yetkilerine sahip bir geçiş yönetimini oluşturmaya ve hem bölgeyle hem de dünyayla stratejik ortaklıklar kurmaya çalıştıklarını aktardı.  

Diğer yandan Ebu Muhammed el-Cevlani'nin Şam'a girdiği de duyuruldu. Telegram üzerinden yayımlanan açıklamada HTŞ liderinin gerçek adı olan Ahmed el-Şara kullanıldı. 

Suriye devlet televizyonunda okunan bir diğer açıklamadaysa el-Cevlani'nin "Gelecek bizim, zafere doğru ilerliyoruz" ifadesine yer verildi. 

16.55: İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, işgal altında tuttukları Golan Tepeleri'nde bugün yaptığı açıklamada "Ortadoğu'da tarihi bir gün" yaşandığını belirtip şu ifadeleri kullandı:

Bu, Esad'ın asli destekçileri İran ve Hizbullah'a vurduğumuz darbelerin doğrudan sonucu. Ortadoğu'da zincirleme reaksiyonu tetikledik ve böylece baskıcı rejimden kurtulmayı amaçlayanlar güçlendi.

Netanyahu, BM denetimindeki ara bölgenin ele geçirilmesi için orduya emir verdiğini ve Suriye-İsrail sınırına herhangi bir düşman gücün yerleşmesine müsamaha göstermeyeceklerini de sözlerine ekledi.

Suudi Arabistan merkezli Al-Hadath da Hermon Dağı'nın Suriye topraklarında kalan kısmının İsrail güçleri tarafından ele geçirildiğini bildiriyor.

16.45: Ukrayna Dışişleri Bakanı Andriy Sibiha, kendilerinin Suriye halkının yanında olduğunu vurgulayarak şöyle dedi:

Esad düştü. Putin'e güvenen diktatörler için durum hep aynıydı ve öyle de olacak. Kendisine bel bağlayanlara her zaman ihanet eder.

16.05: Esad'ın en büyük destekçilerinden Rusya'nın ardından İran'dan da bir açıklama geldi. Dışişleri Bakanlığı, "Askeri çatışmaların derhal durdurulması, terör eylemlerinin engellenmesi, Suriye toplumundaki tüm kesimlerin katılımıyla ulusal diyalog başlatılması" çağrısında bulundu.

15.50: Suriye'nin başkenti Şam'ın Mezzeh bölgesinde bulunan askeri havaalanı, hava saldırısıyla hedef alındı. 

Havaalanını daha önce İsrail'in vurması, gözleri Tel Aviv'e çevirdi.

Suriye İnsan Hakları Gözlemevi (SOHR) Direktörü Rami Abdülrahman, ordunun bölgedeki silah depolarının İsrail tarafından vurulduğunu söyledi. 

15.30: Şam'daki Merkez Bankası'nın yağmalandığı iddia edilerek bu video paylaşıldı.

15.00: Suriyeli muhalifler, bugün 16.00'dan yarın 05.00'e kadar Şam'da sokağa çıkma yasağı ilan etti. Kutlama amacıyla da olsa kalabalık meydanlarda ateş açılmaması için çağrı yapıldı.

14.50: Rusya Dışişleri Bakanlığı, Esad'ın "istifa edip" ülkesinden ayrıldığını ve barışçıl geçiş emri verdiğini açıklarken nereye gittiğini söylemedi.

Moskova, Esad'ın silahlı çatışmanın taraflarıyla yürüttüğü müzakerelere kendilerinin dahil olmadığını ancak tüm örgütlerle teması sürdürdüklerini vurguladı. 

Suriye'deki Rus askeri üsleri alarma geçirilse de onlara yönelik ciddi bir tehdit görülmediği de aynı açıklamada bildirildi.  

14.00: Almanya Dışişleri Bakanı Annalena Baerbock, Esad'ın nihayet kendi halkına yönelik suçlarından sorumlu tutulabileceğini belirtirken "Ülke başka radikallerin eline düşmemeli" dedi. Baerbock, "Kürtler, Aleviler ve Hıristiyanlar gibi etnik ve dini azınlıkların da kapsamlı bir şekilde korunmasını" talep etti. 

Fransa da Esad'ın düşüşünü sevinçle karşılarken azınlıkların ve ülkenin toprak bütünlüğünün korunması için çağrı yaptı. 

13.30: Suriye Dışişleri Bakanlığı yurtdışındaki vatandaşlara yönelik hizmetlerin sürdürüldüğünü açıkladı. Pek çok diğer bakanlık ve kamu kuruluşu da çalışanlara işe dönme çağrısı yapıyor.

13.20: Haaretz'in İsrail ordusundaki kaynakları, Suriye ordusunun ani çöküşünün herkesi şaşırttığını söyledi.

İsrail için tehdit oluşturan silahların muhaliflerin eline geçmemesi için gereken önlemlerin alındığı vurgulandı. 

İsrail gazetesinin kaynakları, doğrudan bir tehdit oluşmadığı sürece Suriye topraklarına saldırmayı düşünmediklerini ve sınıra yaklaşmaları durumunda Suriyelilere ateş açılacağını da belirtti. 

Ayrıca İran güçleri Suriye'den ayrılsa da Rusların kaldığı aktarıldı.    

13.00: Çin Dışişleri Bakanlığı, Suriye'nin "mümkün olan en kısa sürede istikrarı tekrar yakalaması" umudunu dile getirdi.  

Pekin'in sahadaki gelişmeleri yakından izlediği ve ülkedeki yurttaşlarının tahliyesi için gerekenleri yaptığı ifade edildi. 

Çin kurumları ve personelinin güvenliğinin korunması için Suriye'deki tüm taraflara çağrı da yapıldı.

12.45: Muhaliflerin Şam'daki İran Büyükelçiliği'ne saldırdığı görüntüler ortaya çıktı. ABD'nin 2020'de düzenlediği saldırıda öldürülen İran Devrim Muhafızları Ordusu'na bağlı Kudüs Gücü Komutanı General Kasım Süleymani ve eylülde İsrail'in Lübnan'da suikast düzenlediği Hizbullah lideri Hasan Nasrallah'ın posterlerinin yırtıldığı görüldü. 

İran Dışişleri, diplomatik temsilciliğin saldırıdan önce tahliye edildiğini ve herkesin güvende olduğunu açıkladı. 

12.30: Golan Tepeleri'ndeki birliklerine dün takviye yaptığını duyuran İsrail​​​​​'deki bazı siyasiler krizi fırsata çevirmek istiyor. 

Diaspora Bakanı Amichai Chikli ve milletvekili Tzvi Succot, X'te (Twitter) yaptıkları açıklamalarda ülkelerinin güvenliği için işgal ettikleri Suriye topraklarının genişletilmesi çağrısında bulundu.  

12.10: Ortadoğu'dan sorumlu ABD Savunma Bakanı Yardımcısı Daniel Shapiro, Suriye'nin doğusundaki askerlerini çekmeyeceklerini açıkladı. IŞİD'in dirilmemesi için bölgedeki ABD birliklerinin varlığını sürdüreceğini ifade eden Shapiro, kendilerini ve ortaklarını korumak için gerekli önlemleri almayı sürdüreceklerini belirtti. 

12.00: BM Genel Sekreteri'nin Suriye Özel Temsilcisi Geir Pedersen, ülkenin bir dönüm noktasında olduğunu yaptığı yeni açıklamada söyledi. "Derin yaralar bırakan kara bir devrin" kapandığını belirtirken tüm Suriyelileri kapsayan, barışçıl ve uzlaşmacı yeni bir dönemin başlamasını ümit ettiklerini vurguladı.  

"Geçiş düzenlemelerini tesis ederek işe başlamalıyız. İlk önceliğimiz bu" diyen Pedersen, Esad'ın yerini bilmediklerini de sözlerine ekledi.

11.40: Irak, Şam Büyükelçiliği'ni tahliye ederek çalışanları Lübnan'a gönderdiğini bildirdi.

11.10: Suriyeli muhalif koalisyonundan yeni açıklama geldi:

Büyük Suriye Devrimi, Esad rejimini devirmek için mücadele aşamasından halkın bulunduğu fedakarlıklara uyan bir Suriye'yi birlikte inşa etmek için çabalama safhasına geçmiştir. 

10.45: Reuters'ın Suriye ordusundaki bir kaynağına dayandırdığı habere göre, komuta kademesi Esad rejiminin sona erdiğini askerlere bildirdi. Ordunun iki üst düzey komutanı Esad'ın pazar gününün ilk saatlerinde Şam'dan kaçtığını söyledi.

Flightradar'da yer alan verilere göre, muhaliflerin Şam'a girdiği dakikalarda başkentteki havalimanından bir uçak kalktı. Önce Alevilerin kalesi olarak görülen kıyı bölgelerine doğru yönelen uçağın sonrasında U dönüşü yapıp haritadan kaybolduğu aktarılıyor. 

Uçakta kimin olduğu net değil. Ancak Reuters'ın iki kaynağı, Esad'ı taşıyan uçağın düşmüş olabileceğini iddia ediyor.  

10.25: Müstakbel ABD Başkanı Donald Trump, Beşar Esad'ın kaçtığını Truth Social hesabında açıkladı.

Trump "Esad gitti. Ülkesinden kaçtı. Vladimir Putin liderliğindeki koruyucusu Rusya artık onu korumakla ilgilenmedi. En baştan beri Rusya'nın orada olması için bir gerekçe yoktu" ifadelerini kullandı.  

10.15: Şam'ın düşüşü sonrasında Birleşik Arap Emirlikleri'nden ilk yorum geldi. BAE Devlet Başkanı Muhammed bin Zayid en-Nehyan'ın diplomasi danışmanı Enver Gargaş, "Suriye'de meydana gelen olaylar, siyasi başarısızlık ve kaosla çatışmanın yıkıcı doğasının açık tezahürüdür" dedi. 

10.00: Türkiye tarafından terör örgütü olarak görülen ve çatı yapısını YPG'nin oluşturduğu Suriye Demokratik Güçleri (SDG) komutanı Mazlum Abdi, Telegram'dan yaptığı açıklamada "Şam'daki otoriter rejimin düşüşüyle birlikte Suriye'de tarihi anlar yaşıyoruz. Bu değişiklik tüm Suriyelilerin hakkını güvenceye alan, demokrasi ve adalete dayalı yeni bir Suriye kurmak için bir fırsat teşkil ediyor" dedi.