Geçen ay Norveç basınını Veliaht Prens Haakon'un üvey oğlu hakkındaki iddialar meşgul etti; bu iddialar vesilesiyle de cumhuriyet yanlıları Norveç monarşisinin geleceğini tartışmaya açtılar.
Tartışmalar aslında iki boyutlu idi;
Birinci boyutta hanedanlık üyeleri mercek altına alınarak bazılarına atfedilen iddiaların/skandalların Norveç'in uluslararası itibarına zarar vermekte olduğunun altı çizildi.
İkinci boyutta ise Norveç'in kraliyet ailesi yerine bir cumhurbaşkanına sahip olması gerektiği vurgulandı.
Norveç'te monarşiye dair bu tartışmalar Avrupa için bir ilk değildi; daha önce de çeşitli vesilelerle Avrupa'da anayasal monarşi ile yönetilen devletlerde monarşinin sürdürülebilirliği tartışmaya açılmış ve cumhuriyet yanlıları zaman zaman monarşiye itirazlarını yüksek sesle dile getirmişlerdi.
fazla oku
Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)
Birleşik Krallık'ta Kraliçe II. Elizabeth'in vefatından hemen sonra monarşinin geleceğine yönelik tartışmaların yoğunlaşması dikkatlerden kaçmadı; bu tartışmalar Kral III. Charles'ın Britanyalılar arasında Kraliçe II. Elizabeth kadar sevilen bir isim olmamasını merkezine almak suretiyle "şahsiyetler" üzerinden yürütüldüğü için monarşinin bir kurum olarak tartışılmasına imkân vermedi.
Benzer bir durum İspanya Kralı Carlos'un 2014 yılında tahtından feragat etmesinin ve 2020 yılında ise İspanya'dan ayrılma kararı almasının ardından yaşanmıştı.
İspanya'da da monarşinin geleceği tartışmaları Kral Carlos'un "şahsiyeti", halefi VI. Felipe'nin babasından "farklılıkları" ve skandallar çerçevesinde yürütülmüş olduğundan, siyasi açıdan kayda değer bir içerik barındırmadı.
Belçika Kralı II. Albert da Temmuz 2013'te tahtından feragat etmişti, bu feragat sonrası basın skandallar üzerinde konuşmayı tercih etti.
Diğer taraftan II. Albert'ın oğlu Philippe'nin tahta çıkışı vesilesiyle de federal bir devlet olan Belçika'nın birlik ve bütünlüğü için monarşiye duyulan ihtiyacı dile getiren çevreler oldu.
900 yıl boyunca hiçbir monarkın tahtından feragat etmediği Danimarka ise 2024 yılının başında Kraliçe Margrethe'in tahtından çekilmesi ile sarsıldı.
Kraliçenin bu kararının arkasında yatan nedenin oğlu Veliaht Prens Frederik etrafında dönen söylentiler olduğu, Kraliçenin bu söylentiler hanedanlığının ve Veliaht Prensin imajına fazlaca zarar vermeden evvel oğlunu tahta çıkarmak istediği ileri sürüldü.
Danimarka'da Kraliçe Margrethe'in tahtından feragat etmesi üzerine monarşinin geleceğine dair tartışmaların başlamadığı gözlemlenmiş olsa da Kraliçe'nin bu kararının ardında yattığı ileri sürülen söz konusu neden bizzat kraliçenin hanedanlığın geleceği üzerine kaygılanmakta olduğuna işaret etmişti.
Bu noktada Avrupa monarşilerinin geleceğini tartışmaya açmadan evvel, bu monarşilerin (Birleşik Krallık, Belçika, Hollanda, Danimarka, İsveç, Norveç, Lüksemburg ve İspanya) günümüze kadar varlıklarını sürdürme başarısı göstermiş olmalarının nedeni üzerinde kısaca durmak gerekir.
Fransız İhtilali'nin, I. ve II. Dünya savaşlarının etkilerinden sıyrılabilen ve Avrupa'da kurulan cumhuriyetler ile yan yana varlıklarını devam ettirebilen bu monarşilerin başarılarının nedeni değişen zamana ayak uydurabilme ve demokrasiyi benimseme kabiliyetleri idi.
Zira günümüzde Avrupa monarşilerinin sahip oldukları yetkiler sembolik olup, herhangi bir siyasi rolleri yoktur.
Siyasi açıdan tarafsız devlet başkanları sıfatıyla monarklar devletin sürekliliğini ve istikrarını temsil ederler.
Günümüzde devlet başkanlığının babadan/anneden çocuğuna intikal etmek suretiyle kalıtsal olmasının demokrasi ile ne ölçüde bağdaşıyor olduğu elbette tartışılabilir ama bu kapsamda ilginç olan demokrasi endekslerinde anayasal monarşi ile yönetilen Avrupa devletlerinin ilk sıralarda yer alıyor olmalarıdır.
İşte bu noktada siyasi yetkileri olmayan monarşi ile demokrasinin bağdaşmadığı yönündeki argümanlar zayıflamaktadır.
Üstelik Avrupa monarşilerinde görevleri ve temsil yetkileri anayasalar ve yasalar ile belirlenen/kısıtlanan monarklar demokrasinin ve anayasanın koruyucuları olarak nitelendirilmektedir.
Avrupa monarşilerinde demokrasi ile monarşinin uyumlaştırılabilmesi için başlıca 3 yöntem kullanılmıştır:
Birincisi, monarkın hükümet çalışmalarına katılmasına ve hükümet politikalarına müdahalesine izin verilmeyerek monark hükümetin dışında tutulmuştur.
İkincisi, kamu kurumlarının monarka değil hükümete ve parlamentoya karşı sorumlu olması sağlanmıştır.
Üçüncüsü ise, hanedanlık üyelerinin siyaseten tarafsız olması gerekliliği çerçevesinde siyasete girmeleri yasaklanmıştır.
Avrupa'da monarşiler demokrasiye tabidir ve monarşilerin geleceğini yine demokrasi belirleyecektir; dolayısıyla "Avrupa'da monarşilerin sonu mu geliyor?" sorusunun yanıtı "vatandaşlar istediği müddetçe monarşiler yaşayacaktır" olacaktır.
Fotoğraflarla dünyadan haberler
Fotoğraflarla dünyadan haberler
-
1/30
17 Eylül 2024 - MAXAR Technologies tarafından çekilen ve yayımlanan bu uydu fotoğrafı, Talhadas kasabası çevresindeki orman yangınları sırasında yükselen dumanları gösteriyor. Portekiz'de 7 kişinin ölümüne ve birkaç gün içinde yazın geri kalanının toplamından daha fazla alanın yanmasına yol açan orman yangınlarıyla binlerce itfaiyeci mücadele ediyor. Hafta sonundan bu yana devam eden ve 16 Eylül'de daha da şiddetlenen yangınlarda, yetkililerin verdiği son rakamlara göre 33'ü itfaiyeci olmak üzere en az 40 kişi de yaralandı. Bilim insanları fosil yakıt emisyonlarının dünya genelinde sıcak hava dalgalarının süresini, sıklığını ve yoğunluğunu arttırdığını söylüyor. Birleşmiş Milletler Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli'ne göre, yükselen sıcaklıklar orman yangını mevsimlerinin uzamasına ve alevlerin yaktığı alanların artmasına neden oluyor (AFP/Maxar Technologies) -
2/30
16 Eylül 2024 - Çek Cumhuriyeti'ndeki Bela pod Pradedem'de Bela nehrinin taşmasının ardından sel bastı. Bugün, hafta sonu Orta Avrupa'yı vuran sel felaketinde ölenlerin sayısı Çek Cumhuriyeti, Polonya ve Avusturya'da kaydedilen can kayıplarıyla birlikte 16'ya yükseldi. Polonya hükümeti etkilenen bölgelerde doğal afet durumu ilan etti ve mağdurlara yardım için 260 milyon dolar ayırdığını açıkladı (Michal Cizek/AFP) -
3/30
15 Eylül 2024 - Bakü'de gerçekleştirilen Azerbaycan Grand Prix'sinde Ferrari'nin Monakolu pilotu Charles Leclerc yarışta. Leclerc, Azerbaycan'da üst üste 4. kez pole pozisyonunu almasına rağmen yarışı yine birinci sırada bitiremedi ve ikincilikle yetinmek zorunda kaldı. McLaren'in genç pilotu Oscar Piastri zafere ulaşan isim olurken, yarışa son turlarda Red Bull pilotu Sergio Perez ve Ferrari pilotu Carlos Sainz'ın kazası damga vurdu. İki pilotun yarış dışı kalmasıyla Mercedes'in Britanyalı pilotu George Russell kendini podyumda buldu (Hannah Mckay/Reuters) -
4/30
14 Eylül 2024 - Ukraynalı savaş mahkumları, Rusya'yla Ukrayna arasındaki savaş devam ederken yapılan takastan sonra görüntüleniyor. Yetkililer, Birleşik Arap Emirlikleri'nin aracılık ettiği müzakerelerin ardından Rusya ve Ukrayna'nın iki gün içinde ikinci takasını gerçekleştirdiğini bildirdi. Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski, geri dönen 103 Ukraynalının tamamının ordudan olduğunu belirtti. Rusya Savunma Bakanlığı, takas edilen 103 Rus askerinin 6 Ağustos'ta Kursk sınır bölgesinde esir alındığını açıkladı (Telegram/Volodimir Zelenski) -
5/30
13 Eylül 2024 - "Boeing'i Yeniden Harika Yapın" yazılı bir şapka takan Boeing işçisi, sendika üyelerinin grev kararının ardından şirketin Washington'daki fabrikasının önünde gözcülük yapıyor. Sendika temsilcileriyle uçak üreticisi arasında yüzde 25'lik maaş artışını da içeren geçici anlaşmanın reddedilmesiyle 33 bin işçi greve başladı. Güvenlik sorunları ve kazalarla itibarı epey zedelenen şirket, grev sebebiyle milyarlarca dolarlık gelir kaybı yaşayabilir (AP/Lindsey Wasson) -
6/30
12 Eylül 2024 - Ukrayna Ulusal Polisi'nin yayımladığı bu fotoğraf, Rusya'nın Ukrayna'yı istilası sürerken, Donetsk bölgesinde gerçekleşen topçu saldırısının ardından Uluslararası Kızılhaç Komitesi'ne ait yanan bir kamyonu gösteriyor. Uluslararası Kızılhaç Komitesi bugün, Kiev'in Rus saldırısında örgütün araçlarının vurulduğunu açıklamasının ardından, Ukrayna'nın doğusunda üç çalışanının bombardıman sonucu öldüğünü doğruladı (AFP/Ukrayna Ulusal Polisi) -
7/30
11 Eylül 2024 - 11 Eylül saldırılarının 23. yıldönümünde ABD'nin Pensilvanya eyaletinin Shanksville kentinde 93 Numaralı Uçuş Ulusal Anıtı'na Superman oyuncağı bırakıldı. 11 Eylül 2001'de hava korsanları tarafından kaçırılan üç yolcu uçağı, Dünya Ticaret Merkezi'nin ikiz kulelerini ve Savunma Bakanlığı binasını hedef almıştı. Beyaz Saray'ı vurmak isteyen 3. uçaksa düşürülmüştü. Yaklaşık 3 bin kişi hayatını kaybetmişti (Andrew Caballero-Reynolds/AFP) -
8/30
10 Eylül 2024 - SpaceX 'in Falcon 9 roketi, Polaris Dawn görevi kapsamında Florida'daki Kennedy Uzay Merkezi'nden Crew Dragon kapsülüyle fırlatıldı. SpaceX, bir dizi gecikmenin ardından ilk özel uzay yürüyüşünü gerçekleştirmek üzere dört kişilik mürettebatı uzaya gönderdi. Crew Dragon'un şimdiye kadar gerçekleştirdiği beşinci ve en riskli özel görevdeki uzay yürüyüşünün önümüzdeki günlerde yapılması planlanıyor. Fırlatma girişimi geçen ay, helyum sızıntısı nedeniyle kalkıştan birkaç saat önce ertelenmişti (Chandan Khanna/AFP) -
9/30
9 Eylül 2024 - Doğu Timor'un başkenti Dili'de, Katolikler Papa Francis'i karşılamak üzere bir sokakta bekliyor. Papa Francis Asya turunda üç günlük bir ziyaret için çoğunluğu Katolik olan Güneydoğu Asya ülkesine geldi. Doğu Timor'un dünyadaki en Katolik ülke olduğu söyleniyor ve Papa Francis'in açık hava ayinine 1,3 milyonluk nüfusun yarısından fazlasının katılacağı öngörülüyor. Doğu Timor'da iki önemli Katolik din adamı, halihazırda cinsel istismar iddialarının odağında yer alıyor. Ziyaretinden önce Papa Francis'e, Katolik kilisesinde çocuklara yönelik cinsel istismar hakkında konuşma çağrısı yapılmıştı. Pazartesi günkü konuşmasında skandallara doğrudan değinmeyen Papa Francis "hepimiz her türlü istismarı önlemek için elimizden gelen her şeyi yapmaya çağrılıyoruz" dedi (Yasuyoshi Chiba/AFP) -
10/30
8 Eylül 2024 - Vietnam'ın Quang Ninh bölgesinin Ha Long kentinde bir kadın, Süper Tayfun Yagi'nin ardında bıraktığı enkaz ve devrilmiş ağaçlar arasında sandalye topluyor. Çin'in güneyi ve Filipinler'de büyük yıkıma yol açan Yagi, Vietnam'ın kuzeyinde de binlerce ağacı kökünden söktü, gemi ve tekneleri sürükledi ve evlerin çatılarını söktü. Tayfun sonucu Vietnam'da 13 kişi hayatını kaybetti, 187 kişi yaralandı ve kayıp 13 kişi aranıyor (Nhac Nguyen/AFP) -
11/30
7 Eylül 2024 - Güney Kore'de bir eylemde, kadın polis memurları çıplak bir iklim aktivistinin etrafını sarıyor. 30 binin üzerinde protestocu, Seul'un Gangnam bölgesinde bir araya gelerek hükümetin küresel ısınmayla mücadelede daha net adımlar atması yönünde çağrı yaptı. Geçen ay Güney Kore Anayasa Mahkemesi'nden Asya'da benzeri görülmemiş bir karar çıkmış ve mahkeme, ülkedeki iklim kanunlarının gelecek nesillerin anayasal haklarını korumadığı hükmünü vermişti (Kim Hong-Ji/Reuters) -
12/30
6 Eylül 2024 - Hindistan'da, Ganesh Chaturthi Festivali'nin arifesinde Chennai şehrindeki bir okulda çocuklar, Hinduizm'in tanrılarından Lord Ganeş'in maskelerini takıyor. "Savaşa Hayır" ve "Silahları Değil Kelimeleri Kullan" yazan pankartlarla yürüyen çocuklar, barış mesajları veriyor. Yeni başlangıçların tanrısı ve engellerin kaldırıcısı olarak görülen Lord Ganeş, bilgeliği ve zekayı da temsil ediyor. Hindistan'ın Andhra Pradeş ve Maharaştra gibi eyaletlerinde festival, halka açık etkinliklerle 10 gün boyunca kutlanıyor (R. Satish Babu/AFP) -
13/30
5 Eylül 2024 - ABD'nin Georgia eyaletinin Winder kentindeki Apalachee Lisesi'nde gerçekleşen silahlı saldırıda hayatını kaybedenlerden birinin arkadaşı olan 14 yaşındaki öğrenci Jose Ortiz, bugün okula çiçek bırakmaya gelenler arasındaydı. Okulda 4 Eylül günü iki öğrenci ve iki öğretmen vurularak öldürülmüş, okulda öğrenci olan 14 yaşındaki bir şüpheli gözaltına alınmıştı. FBI, 4 kişiyi öldürmekle suçlanan 14 yaşındaki Colt Gray'in geçen yıl polis tarafından isimsiz çevrimiçi tehditler hakkında sorgulandığını söyledi. Zanlı, Mayıs 2023'te polise, silah resimleri içeren ve bir okul saldırısı uyarısı yapan internet paylaşımlarının arkasında olduğunu inkar etmiş (Jessica McGowan/AFP) -
14/30
4 Eylül 2024 - Papa Francis, Endonezya'nın başkenti Cakarta'daki Cakarta Katedrali'ne ziyaret gerçekleştirirken halk, katedralin kapılarına akın etti. Papa, dün başlayan Endonezya ziyareti kapsamında Merdeka Sarayı'nda Devlet Başkanı Widodo ve diğer Endonezyalı yetkililerle görüştü. 5 Eylül'de Güneydoğu Asya'nın en büyük camisi olan Cakarta'daki İstiklal Camisi'ni de ziyaret edecek olan Papa, ayrıca ülkedeki Katoliklerle de görüşecek. Aynı gün Papa, Gelora Bung Karno Stadyumu'nda da büyük bir ayin yönetecek. Papa'nın güvenliği için Endonezya ordusu ve Ulusal Polis Teşkilatından 9 bin 30 personel görevlendirildi. Papa'nın Cakarta'dan 6 Eylül'de ayrılıp Papua Yeni Gine'ye hareket etmesi planlanıyor. Papa'nın, 12 günlük Asya Pasifik bölgesi turu kapsamında Doğu Timor ve Singapur'u da ziyaret etmesi bekleniyor (Aditya Irawan/AFP) -
15/30
3 Eylül 2024 - Meksika'nın Nuevo Leon eyaletine bağlı Santa Catarina'daki ABD Büyükelçiliği önünde bir protesto gösterisine katılan yargı çalışanları, "Adaletsiz Ülkenin Geleceği Yoktur" yazılı pankart açtı. Meksika'da yüzlerce yargıç ve sulh hakimi, sol hükümetin halk oylamasıyla seçilmelerini öngören tartışmalı anayasa reformunu protesto etmek amacıyla yargıda greve gitti (Julio Cesar Aguilar/AFP) -
16/30
2 Eylül 2024 - Filistinliler, işgal altındaki Batı Şeria'da bulunan Cenin'in merkezinde İsrail'in düzenlediği bir baskın sırasında buldozerler tarafından yıkılan bir caddeden geçiyor. Batı Şeria'nın kuzeyindeki Filistinli yetkililere göre, İsrail buldozerleri su tesisatı da dahil yollara ve altyapıya zarar verirken, gece boyunca yüksek sesli patlamalar ve çatışmalar duyulduktan sonra Cenin'de sokaklar büyük ölçüde terk edildi ve çoğu dükkan bugün açılmadı (Ronaldo Schemidt/AFP) -
17/30
1 Eylül 2024 - Brad Pitt ve George Clooney, Yalnız Kurtlar'ın (Wolfs) tanıtımı için 81'inci Venedik Film Festivali'nin kırmızı halısında. 28 Ağustos'ta Beterböcek Beterböcek'le (Beetlejuice Beetlejuice) başlayan festival, ödüllerin açıklanacağı 7 Eylül'de sona erecek (Louisa Gouliamaki/Reuters) -
18/30
31 Ağustos 2024 - Paris 2024 Paralimpik Oyunları'nda kadınlar uzun atlama T64'te altın madalya kazanan Hollandalı Fleur Jong, gümüş madalya sahibi Hollandalı Marlene van Gansewinkel ve bronz madalya sahibi ABD'li Beatriz Hatz'le kutlama yapıyor. Oyunlar, Paris'te çarşamba akşamı yapılan açılış töreniyle başlamıştı. 8 Eylül'e kadar sürecek oyunlarda dünyanın farklı yerlerinden gelen 4 binin üzerinde bedensel engelli, görme engelli ve özel sporcu madalya için mücadele ediyor (Ümit Bektaş/Reuters) -
19/30
30 Ağustos 2024 - Londra'nın batısındaki Windsor kasabasında, Yokoluş İsyanı (XR) isimli çevreci grubun "Upgrade Democracy" gösterilerinde, Kral Charles ve Kraliçe Camilla'nın maskelerini takan aktivistler poz veriyor. Birleşik Krallık'ın farklı yerlerinden Yokoluş İsyanı'nı destekleyen gruplar, "iklim ve doğa krizlerine yanıt olarak demokratik bir yenilenme önermek için" bir araya gelerek üç gün boyunca Windsor Home Park'da etkinlikler düzenleyecek (Henry Nicholls/AFP) -
20/30
29 Ağustos 2024 - Bir polis memuru, Beyrut'un kuzeydoğusundaki Dawra banliyösünde bulunan Emirates Lübnan Bankası'nın bir şubesi yakınlarında ateşe verilen lastiklerin önünde duran protestocuyla konuşuyor. Mevduat sahipleri, ekonomik krizle mücadele eden bankaları yıllardır protesto ediyor ve hapsedilen tasarruf mevduatlarını talep ediyor (Bilal Hüseyin/AP) -
21/30
28 Ağustos 2024 - İspanya'nın doğusundaki Bunol kasabasında 1945'ten beri her yıl düzenlenen "Tomatina" yemek savaşına yine binlerce kişi katıldı. Dağıtılan 120 tondan fazla domatesi birbirine atan katılımcılar, festivale giriş ücreti olarak 15 euro ödedi. Kasaba içinde belirli noktalarda dökülen domatesleri birbirlerine atarak eğlenen katılımcıların domates savaşı yaklaşık 2 saat sürdü (Jose Jordan/AFP) -
22/30
27 Ağustos 2024 - Nairobi'de genç bir müşteri, Kenya'nın insansı robotları garson olarak istihdam eden ilk restoranı olan Robot Cafe'de yemek siparişini robotik bir garsonun tepsisinden alıyor. İnsan personelle birlikte çalışan robotlar, yapay zekayla programlanmış ve yaklaşan müşterilere hoş geldiniz demek, dökülmeyen siparişleri servis etmek ve hatta uygun durumlarda 'mutlu yıllar' şarkısı söylemek gibi hizmetler sunmak için uzaktan kontrol ediliyor (Tony Karumba/AFP) -
23/30
26 Ağustos 2024 - Dünyanın en büyük sokak festivallerinden Notting Hill Karnavalı, İngiltere'nin başkenti Londra'nın batısındaki Notting Hill semtinde 56. kez düzenlendi. Bu yıl karnavala bıçaklı saldırılar damgasını vurdu. Londra polisi, 32 yaşındaki bir kadının bıçaklı saldırıya uğradığını ve hayati tehlikesinin bulunduğunu duyurdu. Polis, karnaval sırasında 29 ve 24 yaşlarında iki erkeğin daha bıçaklı saldırıya uğradığını da belirtti. Pazar günkü karnaval yürüyüşünden sonra açıklama yapan Londra Polis Teşkilatı, 90 kişinin gözaltına alındığını ve 15 polis memurunun saldırıya uğradığını söylemişti (Hollie Adams/Reuters) -
24/30
25 Ağustos 2024 - Fransa Hava Kuvvetleri'nin akrobasi ekibi "Patrouille de France", başkent Paris'in II. Dünya Savaşı'nda Nazi Almanyası'ndan kurtarılmasının 80. yıldönümü kutlamalarında ülke bayrağının renkleriyle uçtu (Olympia de Maismont/AFP) -
25/30
24 Ağustos 2024 - Bangladeş'te 4,5 milyon insanı etkileyen sel felaketi sırasında, Feni'deki geçici bir barınağın önünde insanlar sel sularında yürümeye çalışıyor. Afet yetkililerinin bildirdiğine göre, 24 Ağustos'ta yaklaşık 300 bin Bangladeşli, düşük rakımlı Güney Asya ülkesinin geniş bölgelerini su altında bırakan sellerden acil durum barınaklarına sığınıyordu. Seller, şiddetli muson yağmurlarının tetiklediği ve hafta başından bu yana Bangladeş ve Hindistan'da en az 42 kişinin ölümüne neden olduğu, bunların çoğunun toprak kaymalarında hayatını kaybettiği belirtildi (Munir Uz Zaman / AFP) -
26/30
23 Ağustos 2024 - İzlanda Devlet Polisi Kamu Savunma Departmanı'nın yayımladığı ve günün ilk saatlerinde çekilen fotoğrafta İzlanda'nın Reykjanes yarımadasında Grindavik yakınlarındaki bir yanardağdan püsküren lav ve duman görülüyor. Yetkililer, 22 Ağustos 2024 tarihinde İzlanda'nın güneybatısında yeni bir yanardağın patladığını ve Aralık 2023'ten bu yana bölgeyi vuran 6. patlamada havaya sıcak lav püskürttüğünü söyledi. İzlanda Meteoroloji Ofisi'nden yapılan açıklamada, “Sylingafell Dağı'nın doğusundaki Sundhnuksgigarod'da bir patlama başladı” denerek, patlamanın bir dizi depremin ardından yerel saatle 9.26'da başladığı belirtildi (Devlet Polisi Kamu Savunma Departmanı/AFP) -
27/30
22 Ağustos 2024 - Endonezya'da protestocular, başkent Cakarta'da parlamento binası civarında düzenledikleri eylemde, bu yıl yapılacak son derece önemli seçim öncesinde adayların uygunluk kurallarını değiştiren Anayasa Mahkemesi kararının geri alınmasını istedi. Parlamento önünde toplanan binlerce kişi Başkan Joko Widodo'yu demokrasiyi yok etmekle suçlayan pankartlar taşırken, bazıları da yanında maketten giyotin getirmişti. Parlamento binasını basmaya çalışan göstericiler, polise taş ve sopa fırlattı. Polisse göstericilere göz yaşartıcı gaz ve tazyikli suyla müdahale etti (Bay Ismoyo/AFP) -
28/30
21 Ağustos 2024 - Ultra-Ortodoks Yahudi erkekler Kudüs'teki bir askerlik şubesinin önünde cemaatten erkekleri askere alma girişimlerini protesto ederken bir gösterici poster tutuyor. Yaklaşık 100 kişi askerlik şubesinin yakınında gösteri yaptıktan sonra tazyikli su ve atlı polisler tarafından uzaklaştırıldıve protestocular başkentteki hafif raylı sistem seferlerini aksatmaya devam ediyor. Polis, 5 kişinin gözaltına alındığını ve yoldan geçen bir sürücüyle bir gösterici arasında yaşanan fiziksel bir tartışmayla ilgili soruşturma başlatıldığını söyledi (Ammar Awad/Reuters) -
29/30
20 Ağustos 2024 - Güney Koreli askerler Seul'de ABD ve Güney Kore arasında 29 Ağustos'a kadar sürecek olan Ulchi Özgürlük Kalkanı tatbikatı kapsamında bir terörle mücadele tatbikatına katılıyor. Seul'de şehir yönetimi eş zamanlı olarak, gelecekte meydana gelebilecek çöp balonları ve Kuzey Kore'nin drone saldırılarına karşı daha iyi hazırlanmak üzere tasarlanmış sivil savunma tatbikatları da gerçekleştirecek (Anthony Wallace/AFP) -
30/30
19 Ağustos 2024 - ABD Başkanı Joe Biden, Illinois eyaletinin Şikago kentindeki United Center'da düzenlenen Demokrat Parti Ulusal Kongresi'nin (DNC) ilk gününde konuşma yaparken delegeler pankart açtı. Başkan Yardımcısı Kamala Harris, 19-22 Ağustos tarihleri arasında Şikago'da düzenlenecek DNC'de partinin başkan adaylığını resmen kabul edecek (Saul Loebd/AFP)
Anayasal monarşi ile yönetilen devletlerde vatandaşlar monarşiyi desteklemekte midir?
Avrupa monarşileri arasında en popüler olduğu gözlemlenen Birleşik Krallık monarşisine ilişkin olarak Statista tarafından Ağustos 2024'te açıklanan veriler1 monarşiye desteğin yüzde 65 olduğunu göstermektedir.
Britanya'da devlet başkanının seçimle belirlenmesini isteyenlerin oranı yüzde 25'te kalmaktadır.
Statista verileri 2 Kral III. Charles hakkında olumlu görüşe sahip olanların oranının Ağustos 2024 itibarıyla yüzde 63 olduğuna işaret etmektedir.
Birleşik Krallık'ta olduğu gibi Kıta Avrupası'nda da monarşiye destek oranları oldukça yüksektir:
Danimarka'da vatandaşların yüzde 76'sı monarşinin sürdürülmesinden yana iken, cumhuriyetçilerin oranı yüzde 14'te kalmaktadır.
İsveç'e dair güncel veriler olmasa da eski veriler vatandaşların yüzde 50'sinden fazlasının monarşiyi desteklediğini göstermektedir. Norveç'te monarşiye destek yüzde 70'i aşmaktadır.
Belçika'da monarşinin sürdürülmesini isteyenlerin oranı yaklaşık yüzde 60'tır. 3
Hollanda'da vatandaşların yüzde 55'i monarşinin devamından yana iken, yüzde 24'ü cumhuriyet istemektedir.
Hollanda'yı Kuzey Avrupa'nın genelinde gözlemlenen tablodan ayıran 2008 yılından itibaren monarşiye olan desteğin sürekli azalıyor olmasıdır; zira 2008 yılında monarşiye destek yüzde 80'lere kadar çıkmıştır.
İspanyolların yüzde 58,6'sı monarşinin korunmasını isterken, İspanya'ya dair dikkat çeken husus cumhuriyet isteyenlerin oranının yüzde 32,8'e kadar yükselmiş olmasıdır. 4
Bu noktada ise sorulması gereken soru; monarşilerin neden bu kadar destek görüyor olduğudur.
Avrupa'da monarşilerin destek görmesinin nedeni vatandaşların monarşiye yönelik duygusal sadakatidir; her ne kadar "feodalizmin kalıntısı" olarak görülüyor olsalar da monarkların siyaseten tarafsız olma sorumlukları ve "törensel" olarak adlandırılan görevleri ile ulusal sadakati pekiştirdiğine inanılmaktadır.
Monarkların siyasi açıdan tarafsız olmaları toplumun her kesiminden destek görmelerine sebep olmakta ve bu durum monarkların "birleştirici" rolü olarak nitelendirilmektedir; mesela Britanya'da II. Elizabeth'in popülaritesinin "titiz tarafsızlığına" bağlı olduğu ileri sürülmüş, hatta halefi III. Charles'ın siyasete karışma eğilimi gösterme riski ülkede tedirginlik yaratmıştır. 5
Üstelik Avrupa'nın monarşileri sadece halktan değil hükümetlerden de destek görmektedir; Avrupa'da hükümetlerin monarşiye olan desteklerinin arkasında yatan neden de monarkların siyaset üstü/siyaset dışı kalmalarıdır ve monarşinin mevcudiyeti ile devlet başkanlığı makamı siyasi rekabetin dışında kaldığından, hükümetler açısından monarklar ile çalışmak cumhurbaşkanları ile çalışmaya nispetle tercih edilir nitelikte olmuştur. 6
Dolayısıyla mevcut tabloda vatandaşlardan ve hükümetlerden destek gören Avrupa monarşilerinin kısa ve orta vadede ortadan kalkmayacağı/lağvedilmeyeceği aşikardır.
1. https://www.statista.com/statistics/1382449/support-for-the-monarchy-in-britain/
2. https://www.statista.com/statistics/1358914/king-charles-favorability-rating/
3. https://www.statista.com/statistics/958555/share-of-danes-who-want-monarchy-or-republic-head-of-state-in-denmark/ - https://www.brusselstimes.com/492442/what-do-europeans-think-about-their-monarchies ve https://www.newsinenglish.no/2024/02/23/monarch-still-popular-at-age-87/
4. https://www.statista.com/statistics/662404/opinions-on-monarchy-versus-republic-in-the-netherlands/ - https://euroweeklynews.com/2024/01/06/what-does-spain-think-about-its-monarchy/
5. https://newrepublic.com/article/167843/royal-family-queen-elizabeth-apolitical-americans-obsessed
6. R. Hazel ve B. Morris. (2020). European Monarchies: Guardians of Democracy.The Political Quarterly, 91(4), 841-845.
*Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.
© The Independentturkish
