Meşhur gemi enkazı Girne batığının ne zaman battığı nihayet belirlendi.
Kuzey Kıbrıs kıyılarında 1965'te keşfedilen gemi batığının gövdesi büyük ölçüde yekpareydi. Helenistik Dönem'e ait olup da bu kadar iyi korunan en eski gemi niteliğindeki araç, 1967 ila 1969'da çıkarılmıştı. Kalıntıları halihazırda Girne'deki bir müzede sergileniyor.
Tarihi gemi enkazının geçmişine dair bugüne kadar çeşitli tahminler ortaya atılsa da bunlar arkeolojik bulgularla uyuşmuyordu. PLOS One adlı hakemli dergide 26 Haziran'da yayımlanan bir çalışmada geminin ne zaman yapıldığı ve battığı bugüne kadarki en net şekilde belirlendi.
Daha önceki çalışmalarda geminin ne zaman battığı, içindeki madeni para ve çömleklerle belirlenmeye çalışmıştı. Bu tahminler MÖ 290 civarına işaret etse de dayandıkları kanıtlar yeterince kuvvetli değildi.
fazla oku
Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)
Organik kanıtlarla daha iyi bir sonuca ulaşan yeni araştırmada geminin ahşap keresteleri, kargosundaki bademler ve hayvan kemiğinden yapılan zarlar analiz edildi. Bilim insanları geminin MÖ 345 ila 313'te yapıldığını ve MÖ 286 ila 272'de battığını saptadı.
En büyük engel, sudan çıkarılan tahtaların koruma amacıyla polietilen glikolle kaplanmasıydı. Petrol içeren bu madde, arkeolojik kalıntıların tarihlenmesinde sıkça kullanılan radyokarbon yöntemini imkansızlaştırıyor.
Yeni araştırmayı yürüten ekip polietilen glikolü tahtadan ayırmayı başararak geminin ne zaman battığını hesapladı. Badem ve hayvan kemiklerinden yapılan zarlar da radyokarbon yöntemiyle tarihlendi.
Girne batığı keşfedildiğinden beri bilim insanlarına dönemin gemi teknolojisi ve deniz ticaretine dair fikir veriyor. Yaklaşık 14 metre uzunluğundaki geminin 4 kişilik mürettebatıyla battığı düşünülüyor.
Çalışmanın başyazarı Sturt Manning "Klasik metinler ve liman alanlarındaki bulgular bize bu dönemin, geniş çaplı deniz ticareti ve Akdeniz'in dört bir yanındaki bağlantılar açısından önemli olduğunu zaten söylüyordu; bu küreselleşmenin erken dönemleriydi" diyor.
Fakat Girne batığının keşfiyle bütün bunların ete kemiğe büründüğünü söyleyen Manning ekliyor:
Akdeniz'de yoğun denizcilik faaliyetlerinin yaşandığı bin yıllık dönemin başlarındaki pratiklere dair önemli bilgiler sağlıyor.
Independent Türkçe, Reuters, Popular Science, PLOS One
Derleyen: Büşra Ağaç
