Boyundan aşağısı felçli 43 kişi yeni bir cihaz sayesinde el ve kol kontrolünü kısmen geri kazandı. 

Felçi kişilerin yürüme gibi becerilerini geri kazanmasını sağlayan çalışmalar son yıllarda hız kazanmış durumda. Bu yöntemlerde omurilik elektrikle uyarılırken genellikle ameliyatla bir cihaz yerleştirilmesini gerektiriyor. 

İsviçre merkezli sağlık teknolojisi şirketi Onward Medical'ın geliştirdiği yeni cihazsa deriye yerleştiriliyor. Felçli hastaların omuriliklerinin hasar gördüğü bölgenin yakınına konan elektrotlar aracılığıyla verilen elektrik akımı el-kol kontrolünün kazanılmasını sağlıyor. 

Nature Medicine adlı hakemli dergide yayımlanan çalışma kapmasımda bir ila 30 yıl içinde omurilik hasarı yaşayarak felç kalan 60 kişi iki ay boyunca rehabilitasyona alındı. 

Ardından aynı tedaviyi ARC-EX adlı cihazı kullanarak alan hastaların 43'ü el ve kollarındaki gücü ve bu uzuvlarını kullanma becerisini geri kazandı. Araştırmada katılımcıların yüzde 87'sinin hayat kalitesinin iyileştiğini bildirdiği kaydedildi.

Çalışmanın yazarlarından Dr. Chet Moritz "Bu elektrik uyarımının farkı, önceki birçok tedavide olduğu gibi doğrudan harekete neden olmaması" diye açıklıyor:

Aslında el ve kollarında tamamen hareket kaybı olan kişiler de dahil, hareket etmeyi kolaylaştırıyor.

Times'ta köşe yazarlığı yapan ve 14 yıl önce attan düşerek felç kalan Melanie Reid, cihazı birkaç ay boyunca kullandıktan sonraki deneyimini şöyle açıklıyor:

Herkes omurilik yaralanması geçirince istenen tek şeyin tekrar yürüyebilmek olduğunu düşünüyor. Ama tetraplejik ya da kuadriplejik olunca, en önemli şey çalışan ellere sahip olmak.

Tetrapleji veya kuadripleji, kol ve bacakların felç kalmasını ifade ediyor. "Sol elim hep işlevsizdi, çok az his vardı" diyen Reid şöyle ekliyor:

Denemeyi yaptıktan sonra sol elimin çok daha güçlü olduğunu söylemekten mutluluk duyuyorum.

Araştırmacılar el ve kollarında hiç hareket olmayan hastaların cihaz sayesinde bu beceriyi geri kazandığını söylüyor. 

Dr. Moritz, "Bu cihazın beyin ve alt omurilik arasında tam bir anatomik ayrılma yaşayn yüzde 10'luk kesimde işe yaramaması mümkün" diyerek ekliyor:

Ancak geri kalan yüzde 90'lık kesim için bunun iyi bir aday olduğunu düşünüyorum.

Dr. Moritz, beyin ve uzuvlar arasında yeni bağlantılar geliştiren bu cihazın, bağlı değilken bile fayda sağladığını söylüyor:

Omurilik hasarının bir kısmını iyileştirdiğine inanıyoruz; faydalar uyarılmanın ötesinde de devam ediyor.

Bilim insanları elektrikle uyarma yönteminin, felçli hastalara ileride yürüme becerisini de kazandırmasını umuyor.

Independent Türkçe, Science Alert, Sky News, Nature Medicine

Derleyen: Büşra Ağaç