Sosyal medya platformu X'te (Twitter) paylaşılan yanlış bilgilerin yaklaşık üçte birinden "süper yayıcı" denen 10 hesabın sorumlu olduğu tespit edildi. 

İnternette paylaşılan yanlış veya yanıltıcı bilgilerin toplumsal ve siyasi görüşler üzerinde kayda değer bir etki yaratabildiği biliniyor. Sosyal medya platformlarında paylaşılarak hızla yayılan bu gönderilerin demokratik süreçlere zarar vermesinden endişe duyuluyor. 

Yanlış olduğu bilinerek veya bilinmeyerek paylaşılan bu bilgiler aynı zamanda halk sağlığını da tehdit etme potansiyeli taşıyor. Dünya Sağlık Örgütü'nün 2022'de yayımladığı bir çalışmada sağlık bilgilerine dair yanlış yorumların salgın dönemlerinde arttığı, tıbbi müdahaleleri geciktirdiği ve aşılara yönelik güvensizliğe yol açtığı saptanmıştı. 

PLOS One adlı hakemli dergide yayımlanan yeni bir araştırmada, o zamanki adı Twitter olan X'te Ocak-Ekim 2020'de paylaşılan düşük güvenilirliğe sahip gönderiler incelendi. Toplamda 448 bin 103 kullanıcı tarafından atılan 2 milyon 397 bin 388 tweet analiz edildi.

Araştırmacılar bu gönderilerin en az yüzde 34'ünü 10, yüzde 70'ini de bin hesabın paylaştığını buldu. Yanlış bilgileri hızla yayabilen bu hesaplar, bir hastalığı çok fazla kişiye bulaştırabilen hastalar için kullanılan süper yayıcı ifadesiyle tanımlanıyor. 

Bu süper yayıcılar genellikle aşırı derecede partizan anonim hesaplar olsa da aralarında eski ABD Başkanı Donald Trump'ın oğlu ve danışmanı Donald Trump Jr. gibi tanınmış siyasi figürler de var.

Çalışmayı yürüten ekip, ellerindeki veriden 2 bin bot hesabı çıkardıktan sonra bile düşük güvenilirliğe sahip gönderilerin çoğunun kaldığını belirtirken, bu durum sorunun gerçek kişilerden kaynaklandığını gösteriyor.

Araştırmada ayrıca süper yayıcı kullanıcıların çoğunun artık platformda aktif olmadığı veya hesaplarının kapatıldığı da kaydedildi. Halen aktif olan süper yayıcıların yüzde 52'sinin siyasi gönderiler paylaştığı bulundu. 

Bu çalışmada kullanılan veri, Elon Musk'ın 2022'de platformu satın alıp daha sonra adını X yapmasından önceye ait olmasına karşın uzmanlar mevcut gidişatla ilgili endişeli. 

Makalede 2020'yle ilgili "Twitter o dönemde dezenformasyonun yayılmasını azaltmanın yollarını aktif bir şekilde deniyordu" ifadeleri kullanılarak şöyle ekleniyor:

Bu durum, X'in içerik moderasyon personelinin çoğunu işten çıkarma ve seçim dürüstlüğü ekibini dağıtma kararlarıyla tam bir tezat oluşturuyor.

Avustralya'daki Queensland Teknoloji Üniversitesi Dijital Medya Araştırma Merkezi'nden Axel Bruns, rakamların şaşırtıcı olmadığını söylüyor. Araştırmada yer almayan Bruns, sosyal medya platformunun yanlış bilgiyle dolup taştığını vurgulayarak bulguları şöyle değerlendiriyor:

Twitter'daki durumun, araştırmacıların verilerini topladığı 2020'den çok daha kötü olduğu neredeyse kesin.

Çalışmayı yürüten ekip, yanlış bilgi paylaşan hesapların kapatılması veya askıya alınması ifade özgürlüğü ihlali sayılabileceği için bu sorunla farklı yollarla başa çıkılmasını öneriyor: 

Örneğin platformlar, güvenilir içerik paylaşımını teşvik edecek şekilde yeniden tasarlanabilir.

Independent Türkçe, IFL Science, ABC, PLOS One, Dünya Sağlık Örgütü

Derleyen: Büşra Ağaç