NASA, aktif volkanlarla kaplı bir ötegezegen keşfetti. Komşu gezegenlerin etkisi altında kalan cisim, bazı yıldızlardan daha sıcak.
Dünya'dan 66 ışık yılı uzaktaki HD 104067 adlı yıldız sistemini inceleyen Geçiş Halindeki Ötegezegen Araştırma Uydusu (Transiting Exoplanet Survey Satellite / TESS), karasal bir gezegenin sinyallerini aldı. NASA uydusunun bu cisimle ilgili verileri toplarken lavlarla parlayan gezegeni saptamasıyla sistemde keşfedilen gezegen sayısı üçe çıktı. HD 104067 b adlı dev gezegen 2009'da bulunmuştu.
fazla oku
Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)
TOI-6713.01 adı verilen yeni gezegen, Dünya'dan yüzde 30 daha büyük. Kaliforniya Üniversitesi'nden araştırmacıların hesaplamalarına göre yüzey sıcaklığı 2 bin 300 dereceye ulaşan ötegezegen, Güneş Sistemi'nin en volkanik gökcismi Io'yla bazı benzerlikler taşıyor.
Hakemli dergi The Astronomical Journal'da yayımlanan makalenin başyazarı Dr. Stephen Kane "Bu karasal gezegenin, Io'nun steroid almış hali olduğunu söyleyebilirim" ifadelerini kullanıyor.
Jüpiter'in uydusu Io, diğer uyduların kütleçekim etkisiyle eliptik bir yörüngeye giriyor. Gezegenin çekim gücünün de çok kuvvetli olması gelgitlere ve böylece volkanik patlamalara yol açıyor.
Güneş Sistemi dışındaki TOI-6713.01 de HD 104067'deki diğer iki gezegenin sıkıştırmasıyla eksantrik bir yörüngeye girerek yıldızı etrafında düzgün bir daire çizemiyor. Dr. Kane gezegenin bu nedenle "mükemmel bir gelgit fırtınasına" yakalandığını söyleyerek şöyle ekliyor:
Sistemin dinamiklerinin 2,2 günlük periyotta, Io'nun yaşadığına benzer muazzam gelgit etkilerine yol açması çalışmamızın en çarpıcı sonucuydu. Ancak bu durumda TOI-6713.01, Io'dan 10 milyon kat daha fazla gelgit enerjisine maruz kalıyor.
Gelgit etkisiyle sürekli volkan patlamalarına sahne olan ötegezegen, uzaktan bakıldığında parlak bir kırmızı renk alıyor. Dr. Kane bu gözlemi şöyle açıklıyor:
'Vay canına, bunun gerçekten var olabilmesi şaşırtıcı' diye düşündüğümüz keşif anlarından biriydi.
Araştırmacılar bundan sonra TOI-6713.01'in yoğunluğunu hesaplayarak gezegende volkanların püskürteceği ne kadar madde olduğunu öğrenmeyi planlıyor.
Independent Türkçe, Science Daily, Universe Today, The Astronomical Journal
Derleyen: Büşra Ağaç
