İşleri erteleme, odaklanmakta güçlük çekme ve verimli bir şekilde çalışmayı başaramama pek çok kişinin günlük rutininde aşina olduğu ve başa çıkmaya çalıştığı zorluklar. 

Bunların üstesinden gelmek için işleri küçük parçalara ayırmaktan meditasyona kadar çeşitli yöntemler öneriliyor. Fakat hepsinden önce yapılması gereken işlerden adeta kaçılırken beyinde neler yaşandığını öğrenmekte fayda var. 

Davranışsal ve duygusal tepkileri yöneten, beyindeki limbik sistem burada önemli bir rol oynuyor. Temel odağı bulunduğu anda olan bu sistem, rahatsız edici veya korkutucu bir durumda vücuda kaçmasını söylüyor. 

Bu kısmın yakından bağlı olduğu prefrontal korteks de daha karmaşık davranışları ve karar alma süreçlerini kontrol ediyor. Beynin bu iki bölümü sürekli bir savaş içinde fakat daha az gelişmiş haldeki prefrontal korteks genellikle yenik düşüyor. Bu da kişinin yapmak istemediği veya stresli gelen işleri ertelemesine yol açıyor. 

Peki bu davranışları bırakmak mümkün mü? Nörolog Tara Swart Bieber'ın bu soruya cevabı evet. Newsweek'e konuşan nörolog, "Üretkenlik ya da erteleme, diğer pek çok alışkanlık gibi öğrenilmiş alışkanlıklar, yani nöroplastisite yoluyla değiştirilebilirler" diyor. Nöroplastisite, beynin yapısal ve fizyolojik değişimler geçirmesini ifade ediyor. 

Çocukken aileden veya okul rutinlerinden edinilen alışkanlıkların yetişkinlikte erteleme davranışlarına yol açabileceğini söyleyen Swart Bieber, odaklanmayı artırabilcek üç yöntem paylaştı:

1) Yürüyün veya masa başında derin nefes alın

Yaşam tarzının üretkenliği etkileyebileceğinin altını çizen Swart Bieber yeterli uykuyu almama, sağlıksız beslenme, aynı anda çok iş yapmanın zararlarında dikkat çekiyor. Bilim insanı "İyi dinlendiğinizden, beyninizin sağlıklı gıdalarla beslendiğinden, su ve oksijen aldığından emin olun" diyerek şöyle ekliyor:

Yürüyüşe, koşuya çıkın ya da masa başında derin nefes alın.

2) Zihin haritası oluşturun

Çalışma ortamı da kişinin dikkatini dağıtarak odaklanmayı zorlaştırabiliyor. Aydınlık ve hava alan bir yerde çalışmayı öneren bilim insanı dağınıklıktan kaçınılması gerektiğini belirtiyor:

Ben yapılacaklar listesi yerine zihin haritası yapıyorum çünkü bu daha görsel ve düzenli hissetmemi sağlıyor.

3) Başka bir şeye odaklanın

Özellikle uzun süre ekrana bakmak yorgunluğa yol açarak üretkenliğin önünde engel oluşturabiliyor. Bu durumlarda odağı değiştirmeyi tavsiye eden Swart Bieber "Bir dakika boyunca bir şeye yakından ve ayrıntılı olarak bakın. Ardından uzağa, bir ağaç veya yüksek bir bina gibi büyük bir şeye bakın" diyor:

Bu, dikkatinizin dağıldığını hissediyorsanız beyni büyük resme taşımayı sağlayarak göreve odaklanma stresini azaltabilir.

4) Üretken olduğunuz saati belirleyin

Bilim insanı, düzenli ara vermenin de üretkenliğe katkı sağladığını vurguluyor. Swart Bieber, kişinin kendisini zorlamaktansa, bir zaman aralığında ne kadar süre odaklanabildiğini hesaplamasının daha faydalı olduğunu söylüyor.

"Günün en üretken olduğunuz saatlerini belirleyin" diyen Swart Bieber, sözlerini şöyle tamamlıyor:

Nörotransmiterler 15.00 civarında gün içindeki en düşük seviyeye inme eğiliminde. Sabah ilk başta en korktuğunuz işi yapın.

Independent Türkçe, Newsweek, Ness Labs

Derleyen: Büşra Ağaç