Yaklaşık 200 bin yıl önce yaşadığı tahmin edilen Denisova insanları, Neandertallerle beraber modern insanların en yakın akrabaları.
Soyu tükenen bu grubun nispeten yakın bir tarihte keşfedilmesi ve kendilerine ait pek fosil kalıntısı bulunmaması gizemlerini büyük ölçüde korumalarına neden oluyor. Örneğin nasıl göründükleri tam olarak bilinmiyor.
fazla oku
Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)
Bilim insanlarının tür mü yoksa alt tür mü olduğuna karar veremediği Denisova insanları, bütün belirsizliklere rağmen yine de geçmişe ve modern insanlara dair bazı karanlık noktalara ışık tutuyor.
Arkeologlar bu grup hakkında daha fazla bilgi edinmek için çalışmalarını sürdürüyor. Çin, Tayvan ve Kırgızistan'da bulunan bazı fosiller Denisova insanlarına ait olabilir ancak pek iyi durumda olmamaları nedeniyle DNA analizi yapılamıyor.
Bu çalışmalar devam ederken, Denisova insanları hakkındaki 5 gerçeği derledik.
1- 2010'da keşfedildiler
Rus bilim insanları Denisova insanlarıyla bağlantılı ilk fosilleri 2008 yazında Sibirya'nın güneyindeki Altay Dağları'nda Denisova Mağarası diye bilinen bölgede gün yüzüne çıkardı.
Bilim insanları ilk başta bu fosillerin Neandertallere ait olduğunu düşünse de DNA analizi, daha önce bilinmeyen bir insan soyuna işaret ediyordu. Homo sapiens ve Homo neanderthalensis'in yakın akrabası olan bu grubun, yani Denisova insanlarının bir zamanlar yaşadığı 2010'da duyuruldu.
2- Neandertaller ve Denisova insanlarının ortak bir atası var
İnsan evrimini inceleyen araştırmacılar, 300 bin ila 600 bin yıl önce yaşayan insan atası Homo heidelbergensis'in yaklaşık 400 bin yıl önce Afrika'yı terk ettiğini öne sürüyor. Bunların bazıları Avrupa'ya giderek muhtemelen Neandertallere dönüşürken, diğerleri Orta Asya'ya göç ederek Denisovalılar oldu.
Afrika'da kalan hominin gruplarıysa Homo sapiens'e evrildi. Bu grup da 60 bin yıl önce Avrupa ve Asya'ya göç ederek birkaç bin yıl boyunca Neandertaller ve Denisova insanlarıyla birlikte yaşadı.
3- DNA'larının izleri modern insanlarda bulundu
Denisova insanlarının fosilleşmiş kalıntıları sadece Sibirya ve Tibet'te çıkarken Laos'ta bulunan bir dişin de bu gruba ait olma ihtimali var. Öte yandan genetik mirasları, Asya'nın geniş bir bölümünde yaşadıklarına işaret ediyor.
Güneydoğu Asya'daki modern insanların DNA analizleri, birçok kişinin Denisova insanlarının DNA'sından izler taşıdığını gösteriyor. Bu bulgular bölgedeki modern insanların binlerce yıl önce Denisovan insanlarıyla çiftleştiğini düşündürüyor.
Papua Yeni Gine'den elde edilen genetik kanıtlara göre bu iki grubun karışması yaklaşık 25 bin yıl öncesi gibi yakın bir zamanda gerçekleşmiş olabilir.
4- Genleri modern insanlara avantaj sağlıyor
Modern insanların, soyu tükenen bu yakın akrabalarının DNA'sından izler taşıması bazı avantajlar da sağlamış görünüyor.
Denisova insanları, Sibirya'nın dondurucu soğuğundan Tibet'in yüksek kesimlerine kadar zorlu çevresel koşullarda hayatta kaldı. Bilim insanları, modern Tibetlilerin yüksek rakımlardaki düşük oksijenli ortama uyum sağlamasını mümkün kılan bir geni Denisova insanlarından miras almış olabileceğini bulmuştu.
2016'da yayımlanan başka bir çalışmadaysa Denisova insanı DNA'sının, modern insanların bağışıklık sistemlerini de etkilemiş olabileceği ortaya konmuştu.
5- Soylarının neden ve ne zaman tükendiği bilinmiyor
Yeterince DNA kanıtı olmaması, Denisova insanlarının ne zaman ve neden ortadan kalktığının öğrenilmesi önünde engel teşkil ediyor. Bilim insanları ellerindeki bilgilere göre 30 bin ila 15 bin yıl önce soylarının tükenmiş olabileceğini düşünüyor.
Diğer homininlerle aşırı derecede çiftleşerek zamanla daha geniş insan gruplarına karışmış olabilecekleri düşünülüyor.
Homo sapiens'in Denisova insanlarının yaşam alanlarına girerek yiyecek arayışında onları alt etmesi ya da ölümcül hastalıklar taşımış olması da muhtemel.
Independent Türkçe, Mental Floss, Live Science, BBC Science Focus
Derleyen: Büşra Ağaç
