ABD'nin çeşitli eyaletlerinde kuş gribi vakalarının patlak vermesiyle hastalık taşıyan hayvanların topluca öldürülmesi tekrar gündeme geldi. 

Michigan'daki bir kümes hayvanı tesisi ve Teksas'taki bir yumurta üreticisi bu hafta kuş gribi vakaları bildirirken Teksas'ta ineklerle yakın teması olan bir insana da virüsün bulaştığı kaydedildi. Bu vaka, yüksek derecede patojenik kuş gribi A(H5N1) virüsünün bir memeliden insana bulaşmasının bilinen ilk örneğini teşkil ediyor. 

ABD Hastalık Kontrol ve Korunma Merkezleri vakaların ardından bir açıklama yayımlayarak genel halk için riskin düşük olduğunu belirtti:

Ancak kuş gribi A(H5N1) olduğundan şüphelenilen hayvanlarla yakın temasta bulunan kişilerde enfeksiyon riski daha yüksek.

2021'den beri süren salgında H5N1'in yüksek derecede bulaşıcı varyantının küresel çapta milyonlarca kuş ve binlerce memeli hayvanın ölümüne yol açtığı tahmin ediliyor. 

Tazminat uygulaması tepki çekiyor

ABD'de virüsle mücadele amacıyla, hastalık bulaşan hayvanları öldüren kümes hayvanı yetiştiricilerinin zararları tazmin ediliyor. Yetkililer, üreticileri çiftliklerindeki salgınları daha çabuk bildirmeye teşvik etmek için böyle bir uygulama olduğunu ifade ediyor. Öte yandan hem harcanan para hem de yöntemin zalimce olduğu düşüncesiyle bu uygulama bazı tepkilere yol açıyor.

Geçen yıl ABD Tarım Bakanlığı, çiftliklerinde H5N1 tespit edilmesinin ardından hindi ve tavukları öldüren kümes hayvanı üreticilerine yarım milyar dolardan fazla ödeme yaptı. Hükümet, hastalık yoluyla ölen hayvanlar için değil, itlaf edilenler için ödeme yapıyor. Bakanlığın verilerine göre Şubat 2022'den beri çiftliklerdeki 82 milyondan fazla kuş itlaf edildi. 

Tazminat uygulamasını eleştirenler ABD yönetiminin, endüstriyel çiftçilerin kayıplarını herhangi bir koşul olmaksızın karşılayarak bulaşma riskini artıran yöntemleri sürdürmeye teşvik ettiğini ve gelecekteki itlaf ve tazminat ihtiyacını artırdığını savunuyor.

Hayvan hakları savunucuları da bu çiftliklerdeki hayvanların daha çabuk büyümeleri için genetiğinin değiştirildiğini ve bunun bağışıklık sistemlerini zayıflattığının altını çiziyor. Kümeslerin kalabalık olmasının hastalıkların yayılmasını kolaylaştığı da belirtilirken, et üretimine odaklanan sivil toplum kuruluşu Animal Welfare Institute'te çalışan bilim insanı Gwendolen Reyes-Illg şöyle diyor: 

Patojenlerin mutasyonunu teşvik etmek için ideal ortamı yaratmak isteseydiniz, endüstriyel çiftlikler muhtemelen mükemmel ortamı sunardı.

Öte yandan bir ticaret birliği olan Ulusal Tavuk Konseyi Kıdemli Başkan Yardımcısı Ashley Peterson hükümetin yaptığı ödemelerin sorunlu çiftçilik uygulamalarını pekiştirdiği yönündeki iddiaları reddediyor:

Tazminat, hastalıktan etkilenen kuşların nasıl yetiştirildiğinden bağımsız olarak çiftçinin virüsü kontrol altına alıp ortadan kaldırmasını sağlamak için uygulanıyor.

New York Times'a konuşan Peterson, uygulamaya gelen eleştirilerin "gündemlerini ilerletmek için bir konuya sarılan aşırılık yanlısı vegan grupların" işi olduğunu da savundu.

Kovid-19'dan "100 kat daha kötü" olabilir

Kuş gribi alanında araştırmalar yürüten Dr. Suresh Kuchipudi, ABD'daki vakalarından ardından "Henüz sıçrama yapmamış bir virüsten bahsetmiyoruz, küresel çapta mevcut olan, halihazırda bir dizi memeliyie bulaşan, dolaşımdaki bir virüsten bahsediyoruz" diyor.

Hazırlanmanın tam zamanı.

Bir başka uzman John Fulton ise "Bu virüs Kovid'den 100 kat daha kötü gibi görünüyor ya da mutasyona uğrayıp yüksek vaka ölüm oranını sürdürürse daha da kötü olabilir" diye uyarıda bulunuyor. 

İnsanları enfekte edecek şekilde mutasyona uğrarsa sadece (ölüm oranının) düşmesini umabiliriz.

Son salgın dünya çapında çeşitli türdeki hayvanı etkilerken Türkiye'de virüsün insana bulaştığı bir vakaya henüz rastlanmadı. Geçen yıl Afyonkarahisar ve Denizli'deki çiftliklerde kuş gribi vakalarının tespit edilmesi üzerine yaklaşık 6,5 milyon kanatlı hayvanın itlaf edildiği aktarılmıştı.

Independent Türkçe, New York Times, Mint, Emerging Risks, Guardian, BBC Türkçe