Nazi askerleri tarafından Polonya'da bir Yahudi gettosunda idam edilmesinden 3 yıl önce, 14 yaşındaki Renia Spiegel gizli bir günlük tutmaya başlamıştı.

Renia 31 Ocak 1939'da günlüğüne “Gündelik hayata dair endişelerimi ve sevinçlerimi anlatabileceğim birini arıyorum. Bugünden itibaren çok içten bir arkadaşlığa başlıyoruz. Ne kadar süreceğini kim bilir?” yazmıştı.

Sonraki 700 sayfa boyunca Renia, sadece kız kardeşi Ariana ile yaşadığı önemsiz tartışmalar ve ilk öpüşmesi gibi ergenlik meselelerini değil, aynı zamanda Alman işgalinin ve Holokost'un yarattığı dehşeti de günlüğüne kaydetti.

26 Haziran 1941'de, 17. doğum gününden kısa bir süre sonra, Renia günlüğüne “Yahudi” olduğunu belirtmek için üzerinde mavi bir yıldız olan beyaz bir kol bandı takmaya zorlandığını yazdı:

Senin için her zaman aynı Renia olarak kalacağım, ama başkalarının gözünde daha değersiz biri olacağım.

Bir yıl sonra ise hayatta kalmak için yalvarıyordu:

Nereye baksam kan gölü. Korkunç katliamlar, ölümler ve cinayetler gerçekleşiyor. Yaşamamıza izin ver yüce Tanrım, yalvarıyorum sana, yaşamak istiyorum! Henüz çok az yaşadım. Ölmek istemiyorum. Ölümden korkuyorum. (Bunların) hepsi çok aptalca, çok aşağılık, çok önemsiz, çok küçük. Bugün çirkin olmakla ilgili dertleniyorum; yarın ise düşünmeyi sonsuza dek bırakabilirim.

Renia, yerel direnişle çalışan ilk aşkı Zygmunt Schwarzer tarafından kurtarılmadan önce, 15 Temmuz 1942'de Przemyśl'deki "gettoda kapana kısıldığını" yazıyordu.

Yaşamının son günlerini Zygmunt'un anne babasıyla bir çatı katında saklanarak geçiren Renia, 28 Temmuz'da günlüğüne son kez yazdı:

Duy sesimizi ey İsrail, kurtar bizi, bize yardım et! Beni mermilerden ve bombalardan, el bombalarından korudun; hayatta kalmama yardım et, bize yardım et!

İki gün sonra Alman askerleri Renia ve diğerlerinin yerini buldu ve üçünü de sokak ortasında vurdu.

Temmuz 1942'de Alman askerleri tarafından öldürülen Renia Spiegel'in fotoğrafı (Bellak Ailesi)

Günlüğün savaştan nasıl kurtulduğu ise bilinmiyor. Yolu Auschwitz-Birkenau'dan ve diğer Nazi toplama kamplarından geçmesine rağmen Zygmunt, her nasılsa mavi çizgili not defterini 1950'de New York'ta Renia'nın annesi ve kız kardeşine teslim etmeyi başardı.

Renia'nın kız kardeşi Elizabeth BBC'ye şunları söyledi:

Bu günlüğün sadece bir kısmını okudum, çünkü ne zaman okusam ağlıyordum. Renia, anne yarım gibiydi.

Renia’nın 31 Ocak 1939'la 28 Temmuz 1942 arasını anlatan günlüğünün ilk sayfası (Bellak Ailesi)

Okumak fazla ızdırap verici geldiğinden, aile günlüğü 70 yıl boyunca kilitli tuttu. 70 yılın ardından, Renia'nın şimdilerde Elizabeth Bellak olarak bilinen kız kardeşi ve onun en küçük kızı Alexandra günlüğü yeniden ortaya çıkardı.

Anne Frank'in günlüğü ile karşılaştırılan kitap, şimdi ilk kez İngilizce olarak basılacak. Günlük daha önce 2016'da Polonya'da yayımlanmış, ancak geçen yıla kadar dünya çapında ilgi çekmemişti.

Elizabeth “Çok zekiydi. Okulundaki edebiyat programının başkanıydı. Ve çok, çok nazik ve daima düşünceli biriydi" diye konuştu. 

*İçerik orijinal haline bağlı kalınarak çevrilmiştir. Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.

https://www.independent.co.uk/news/world/europe

Independent Türkçe için çeviren: Onur Bayrakçeken