Darfur meselesi, tarihi boyunca mera ve tarım arazileri konusundaki anlaşmazlıklardan başlayarak, kabileler arası çatışmalar ve onların komşu topraklardaki varlığına kadar destansı bir karaktere büründü.

Meselenin aynı zamanda etnik, sosyal, dini ve politik örtüşmelerin olduğu çeşitli bağlamları da var.

Böylece, bu faktörlerin kendi motivasyonlarını iç içe geçirdiğini ve bölgedeki savaş için tarihsel bir temel oluşturduğunu ve bu tarihsel çatışmaların seyrinde, her iki tarafın da kendisini yeniden konumlandırmasına izin veren bir güç dengesi dışında hiçbir değişiklik meydana gelmediğini görüyoruz.

Darfur'daki uzun savaş süreci devletin temellerini sarstı. Bu noktada devletin varlığını sürdürebilmesi için iki yol vardı.

Bu yollardan biri barışa giden ama zor olan yoldu. Diğer yol da savaş yoluydu.

Görüldüğü üzere savaş yolu da yapısal ve maddi devlet şiddetini gerektiriyordu.

Eski Devlet Başkanı Ömer el-Beşir rejimi Darfur bölgesinden bir alternatif arayışına girdi.

Bu alternatifin orduyla çatışmayı tek başına göğüsleyebilmesi, rejime düşman olan, rejime karşı isyan eden Afrikalı etnik gruplara mensup silahlı hareketlerle ve muhalif siyasi partilerin destekçileriyle yüzleşebilmesi için Beşir, Arap Rizeygat kabilesinden Musa Hilal liderliğindeki Cancavid grubundan yardım istedi.

Bu kabile daha sonra Muhammed Hamdan Daklu (Hamideti) liderliğindeki Hızlı Destek Kuvvetleri'ne (HDK) dönüştü.

Bu durumun ışığında Darfur'daki silahlı hareketler, burayı sömürgecilik sonrası devlet olarak adlandırdı.

Ekonomik, siyasi ve sosyal marjinalleşmeye ilişkin acı şikâyetleri dile getirmeye devam etti ve Sudan devletindeki yapısal çarpıklık dinamiklerinin ortadan kaldırılması çağrısında bulundu.

Daha sonra federal yönetim talebi kabul edildi ve çeşitli rejimler bunu uyguladı, ta ki sonunda Darfur'a Zaghava kabilesine mensup Mini Arko Minavi bölge başkanı olarak atanıncaya kadar.

Ordu ile HDK arasında 15 Nisan'dan bu yana devam eden savaşta 'özerklik' talebi ortaya çıktı.

Aynı zamanda HDK, Batı Darfur eyaletinin başkenti el-Cuneyna şehrinde Masalit kabilesine karşı geniş çaplı cinayetler ve yerinden etmeler gerçekleştirdi.

Birleşmiş Milletler (BM) bunu bir etnik temizlik süreci olarak tanımlarken, bu talebin siyasi, ekonomik, sosyal ve insani yansımalarının olduğu vurgulandı.

Ortak talep

Her ne kadar Güney Sudan bölgesindeki savaş krizi Darfur bölgesindeki savaştan önce yaşanmış olsa da, Güney sorununun çözümü için önerilen çözümler, Darfur sorununun çözümlerinden önce geldi.

Ancak iki bölgenin doğasında kalan ve iki savaş sırasında da ortaya atılan ortak talep özerklikti.

Kenya'da düzenlenen 2002 Machakos Protokolü görüşmeleri, hükümet ile Sudan Halk Kurtuluş Hareketi arasında bir anlaşmanın imzalanmasına yol açtı.

Protokolün metinleri aynı zamanda güneydeki insanların Sudan devletinde mi kalmak yoksa bağımsız bir devlete mi ayrılmak istediklerine karar vermeleri için kendi kaderini tayin etme hakkına ilişkin bir referanduma dayanıyordu.

Hükümet ile hareket arasında 2005 yılında Naivasha Barış Anlaşması'nın imzalanmasından önce, ordu güçleri, Hartum'daki merkezi otoriteyi bölgeyi marjinalleştirmekle suçlayan isyancı hareketi ortadan kaldırmak için 2004 yılında Sudan'ın batısındaki Darfur'a hareket etti.

Yüzbinlerce Darfurlu Çad'a göç ederken bölgede sürekli cinayetler ve şiddet yaşanmış, ardından ABD Dışişleri Bakanı Colin Powell, Darfur'daki durumu 'soykırım' olarak tanımlamıştı.

BM Güvenlik Konseyi, buradaki ateşkes anlaşmasını ihlal edenlere yaptırım uyguladı ve bölgede savaş suçları işlemekle suçlananların Uluslararası Ceza Mahkemesi'ne (UCM) sevk edilmesine karar verdi.

2005'te anayasa yayınlandığında, bu anayasa güney bölgesine kendi kendini yönetme hakkı verdi. Söz konusu anayasa Darfur bölgesinin aynı hakkı talep eden hareketleri için bir mukaddime niteliğindeydi.

Bir yıl sonra 2006'da hükümetle Abuja Barış Anlaşması imzalandı. Mini Arko Minavi'nin kanadı olan Sudan Kurtuluş Hareketi ittifaka katılırken Abdulvahid Muhammad Nur'un kanadındaki Sudan Kurtuluş Hareketi ve Halil İbrahim liderliğindeki Adalet ve Eşitlik Hareketi anlaşmayı imzalamayı reddetti.

Abuja Barış Anlaşması güç paylaşımı ve Cancavid milislerinin silahsızlandırılması ile ilgili konuları içeriyordu.

Bu anlaşma, iki hareketin güçlerini Sudan Ordusu'na entegre ediyordu. Aynı zamanda anlaşmanın içeriği, Darfur'un gelecekteki statüsüne ilişkin bir referandum ve bölgeye insani yardım akışını arttıracak tedbirler ihtiva ediyordu.

2011 yılında Güney Sudan'ın bağımsızlığına yol açan halk referandumu başladığında Adalet ve Eşitlik Hareketi Hartum'la bir barış anlaşması imzalamıştı.

Beşir, bölgenin özyönetim çağrısı yapan seslerin hakimiyetine maruz kalmaması için hızla Darfur'daki savaşın sona erdiğini duyurdu.

Ancak Adalet ve Eşitlik Hareketi lideri Halil İbrahim'in silahlı kuvvetlerin Kuzey Kordofan'da düzenlediği hava saldırısında öldürülmesiyle çatışmalar yeniden alevlendi.

Birleşme bozuldu

Darfur'daki savaş devam etti. Çünkü silahlı hareketler, Beşir rejiminin bir yandan barış anlaşmalarına imza attığını, diğer yandan da Afrika kökenli Darfur kabilelerine karşı savaşında Cancavid milislerini desteklediğini gördü.

Silahlı hareketlerin Libya ve Çad'dan aldığı desteğin yanı sıra, uluslararası örgütler de savaşa ve halkın yerinden edilmesine karşı çıkıyordu.

Sudan Parlamentosu'nun HDK güçlerinin silahlı kuvvetlerin ilkelerine bağlı kalmasını öngören 2017 Yasası'nı kabul etmesinden sonra, Darfur'daki silahlı hareketler, HDK'nin Hartum'daki merkezi otoriteye katılmasının kendilerini bölgelerinden uzaklaştırabileceğine inanıyordu.

Ancak HDK lideri Hamideti'nin düzenlemeleri farklı bir hal aldı. O, 2018 ayaklanmasından sonra, Nisan 2019'da Beşir'in devrilmesi sürecine katıldı ve ardından kendisine Sudan Egemenlik Konseyi Başkan Yardımcılığı pozisyonunu veren bir güç paylaşımı anlaşması imzaladı.

Askeri Konsey, 25 Ekim 2021 prosedürlerini uygulamaya koyduktan sonra silahlı hareketler, Abdulfettah el-Burhan ve yardımcısı Hamideti'nin darbe ile iktidarı kontrol altına alan yeni bir hükümet kuracağından emin oldu.

Geçiş hükümetinde elde ettiği fırsatı Darfur'daki çatışmayı kışkırtmak için heba etmeyecek olan Hamideti, başkent Hartum, Darfur, Nuba Dağları ve Mavi Nil'deki silahlı hareketlerden gelen askerlerin varlığıyla militarize olduktan sonra orduya entegrasyon maddesinin uygulanmasını bekliyordu.

Buna, 2020 Cuba Barış Anlaşması'nda öngörüldüğü üzere Darfur'dan Hartum'a gelen HDK güçleri de katıldı.

Sürpriz olan ise tüm bu düzenlemelerin, askeri bileşen ve Özgürlük ve Değişim Bildirgesi Güçleri (ÖDBG) Merkez Konseyi tarafından imzalanmasının ardından ortaya çıkmasıydı.

Geçen aralık ayında Çerçeve Anlaşması'nda öne çıkan konuların görüşülmesi amacıyla düzenlenen güvenlik ve askeri reform çalıştayında, iki yıllık yeni bir siyasi geçiş sürecinin başlatılması ve sivil hükümetin atanması için yapılan Çerçeve Anlaşması üzerine bir yanda sivillerle askerler, diğer yanda ordu ile HDK arasında anlaşmazlık çıktı.

HDK güçlerinin entegrasyonuna ilişkin planlar, anlaşmanın uygulama süresi ve ordunun sivil denetime tabi tutulması talebi üzerindeki anlaşmazlık, anlaşmanın imzalanmasının Nisan ayı başında iki kez ertelenmesine neden oldu.
 

Fotoğraflarla dünyadan haberler

Hepsini göster 30

Fotoğraflarla dünyadan haberler

• 1/30

  7 Kasım 2024 - Arnavutluk Başbakanı Edi Rama, Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski'ye sarılıyor. Avrupa Siyasi Topluluğu'nun 5'inci zirvesi, kıtanın karşı karşıya olduğu güvenlik zorluklarını ele almak amacıyla Macaristan'ın başkenti Budapeşte'de başladı. Zirvede Avrupa Birliği üyesi ülkelerin liderleriyle üye olmayan ülkelerin liderleri bir araya geliyor. Ana gündem maddeleri arasında düzensiz göçle mücadele, ekonomi güvenliği ve iklim de var (Ludovic Marin/AFP)

• 2/30

  6 Kasım 2024 - 2024 ABD Başkanlık Seçimi'ni kazanan Donald Trump, Florida eyaletindeki West Palm Beach Kongre Merkezi'nde konuşma yaptı. Trump, zafer konuşmasında kendisini destekleyen herkese teşekkür etti ve ekonomik büyüme ve ulusal güvenlik vaatlerinde bulundu. Sandıkların kapanmasıyla birlikte erken sonuçlar, seçim yarışının başa baş gittiğini gösterse de Trump, salıncak eyaletlerde kazanarak zafere ulaştı. Trump, rakibi Demokrat Parti'nin başkan adayı Kamala Harris'ten yaklaşık 5 milyon fazla oy aldı (Jim Watson/AFP)

• 3/30

  5 Kasım 2024 - ABD'nin New York kentinde seçmenler oy kullanıyor. ABD'de seçim gününe gelindi ve Demokrat Parti'nin adayı Kamal Harris'le Cumhuriyetçi Parti'nin adayı Donald Trump arasındaki yarış haftalardır başa baş ilerliyor. Seçimin sonucunu 7 salıncak eyaletteki oyların belirleyeceği düşünülüyor (Leonardo Munoz/AFP)

• 4/30

  4 Kasım 2024 - İspanya'nın Valensiya bölgesindeki Alfafar'ın caddelerinde polis memurları sokaklardaki çamurun temizlenmesine yardım ediyor. İspanya'da uzun zamandır görülen en kötü sel felaketinde hayatını kaybedenlerin sayısı 217'ye ulaşırken arama kurtarma çalışmaları hâlâ sürüyor. Yetkililer sokakların temizlenmesinin en az bir hafta süreceğini belirtirken bölgede 17 bin polis, jandarma, asker ve sivil koruma görevlisi çalışıyor (Jose Jordan/AFP)

• 5/30

  3 Kasım 2024 - Brezilya'daki Formula 1 Sao Paulo Grand Prix'sini Red Bull Racing'in Hollandalı pilotu Max Verstappen kazandı. "Uçan Hollandalı", son derece kaotik geçen yarışa 17. sıradan başlamıştı. İkinci ve üçüncü sırayı Alpine pilotları Esteban Ocon ve Pierre Gasly alırken, pilotlar şampiyonasında Verstappen'le Norris arasındaki fark 62'ye çıktı (Nelson Almeda/AFP)

• 6/30

  2 Kasım 2024 - Hindistan'ın Mumbai şehrinde, Ölüler Günü'nde mezara çiçek koyan bir kadının drone görüntüsü. Cadılar Bayramı'yla başlayan üç günlük dönemde, Hıristiyanlar ölülerle yaşayanlar arasındaki perdenin kalktığına inanıyor. Hıristiyanlar, Hindistan nüfusunun yalnızca yüzde ikisini oluşturuyor. Geçen ay çeşitli Hıristiyan mezheplerinin liderleri, kendilerine yönelik şiddetteki artışı protesto etmek üzere Yeni Delhi'de eylem düzenlemişti (Francis Mascarenhas/Reuters)

• 7/30

  1 Kasım 2024 - Afrika penguenleri, Cape Town yakınlarında turistlerin uğrak noktalarından olan penguen kolonisinde, sahilde dinleniyor. Boulders penguen kolonisi 1983'te kurulmuş ve kolonideki kuş sayısı çevredeki ada kolonileri sayesinde artırılmıştı. Dünya Doğayı ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği (IUCN) yakın zamanda Afrika penguenini, nesli tehlike altında olan türlerden nesli kritik tehlikedeki tür kategorisine taşıdı. Halihazırda popülasyonunun yüzde 97'sini kaybetmiş olan kuşun nesli, bir değişiklik olmadığı takdirde 4 bin günden kısa bir süre içinde tükenebilir (Rodger Bosch/AFP)

• 8/30

  31 Ekim 2024 - ABD'nin Missouri eyaletindeki St. Charles kentinde bir yurttaş, Cadılar Bayramı'na özel kıyafetiyle oy kullandı. Seçime sayılı günler kala Kamala Harris ve Donald Trump arasındaki yarış başabaş devam ediyor. ABD Başkanı Joe Biden'ın, destekçilerini "çöp" diye nitelemesi üzerine Cumhuriyetçi Parti'nin başkan adayı Trump, çöp kamyonuna bindi. Öte yandan Arnold Schwarzenegger, Kamala Harris'i desteklediğini açıkladı (Robert Cohen/AP)

• 9/30

  30 Ekim 2024 - İspanya'nın güneyindeki Valensiya'da gerçekleşen sel, arabaları bu hale getirdi. Kurtarma ekipleri, şiddetli yağmurların yol açtığı seller sonucunda 95 kişinin hayatını kaybettiğini açıkladı. Kayıpları arama çalışmalarıysa sürüyor. Valensiya'da 1996'dan bu yana metrekareye en fazla yağışın düştüğü bildirildi. Meydana gelen felaketten dolayı 3 günlük ulusal yas ilan edildiği açıklandı (Jose Jordan/AFP)

• 10/30

  29 Ekim 2024 - Gazze Şeridi'nin merkezinde Filistinli mültecilerin kaldığı Nuseyrat kampındaki Birleşmiş Milletler Yardım ve Bayındırlık Ajansı'na (UNRWA) ait yardım dağıtım merkezinin kapısındaki açıklıktan bir adam dışarı bakıyor. İsrail, parlamentosunun yıkıma uğramış Gazze Şeridi'ndeki ana BM yardım kuruluşunu yasaklayan bir tasarıyı onaylamasının ardından artan bir uluslararası tepkiyle karşı karşıya kalıyor. 90 gün içinde yürürlüğe girmesi beklenen mevzuatın, UNRWA'nın Doğu Kudüs genel merkezinin kapatılmasına ve Refah üzerinden Gazze'ye insani yardım ulaştırılmasının engellenmesine yol açması öngörülüyor (Eyad Baba/AFP)

• 11/30

  28 Eylül 2024 - Eski ABD Başkanı Barack Obama, ABD Başkan Yardımcısı ve Demokrat Parti'nin başkan adayı Kamala Harris'in Pensilvanya eyaletinin Philadelphia kentinde düzenlenen mitinginde konuştu. Ayrıca Bruce Springsteen ve John Legend gibi sanatçılar da sahneye çıkıp seyircileri Harris'e oy vermeye ve arkadaşlarıyla ailelerini sandık başına gitmeye teşvik etmeye çağırdı (Matthew Hatcher/AFP)

• 12/30

  27 Ekim 2024 - Ferrari pilotu Carlos Sainz Jr. Formula 1 Meksika Grand Prix'sinde pitte. İspanyol pilot kariyerindeki 4. F1 zaferini elde ederken, takım arkadaşı Charles Leclerc, son turlarda yaptığı hatayla ikinciliği McLaren'in şampiyonluk mücadelesi veren pilotu Lando Norris'e kaptırıp üçüncülüğe razı oldu. Pilotlar şampiyonasında zirvedeki isim Max Verstappen ise yarış içinde toplamda 20 saniye ceza aldı ve 6. sırada bitirdi (Carlos Perez Gallardo/Reuters)

• 13/30

  26 Ekim 2024 - Birleşik Krallık'ta göçmen karşıtı protestolardaki bir eylemci, Cumhuriyetçi başkan adayı ve eski ABD Başkanı Donald Trump'ın maskesini takıyor. Eylem İngiltere'nin başkenti Londra'da, ülkedeki aşırı sağcı grupların başında gelen İngiliz Savunma Ligi'nin eski lideri Tommy Robinson'ın çağrısıyla organize edilmişti. Robinson, planladığı yürüyüş öncesi Terörle Mücadele Yasası çerçevesinde suçlanarak dün gözaltına alınmıştı. Irkçılık karşıtları da aşırı sağcılara tepki amacıyla eylem düzenledi. İki grubun karşı karşıya gelmesini engellemek üzere güvenlik önlemleri alındı (Hollie Adams/Reuters)

• 14/30

  25 Ekim 2024 - Rusya'nın Ukrayna'ya saldırısı sırasında Kursk bölgesinde Rus askerleriyle girdiği çatışmada hayatını kaybeden Ukraynalı asker Volodimir Baranov için Çernihiv'de düzenlenen cenaze töreninde halk milli marş söylüyor (Maksym Kishka/Reuters)

• 15/30

  24 Ekim 2024 - Mozambik'in başkenti Maputo'daki Maxaquene mahallesinde protestocular, güvenlik güçleriyle çatıştı. Çevik kuvvet polisi, iki muhalifin vurularak öldürülmesinden günler sonra seçimlere hile karıştırıldığı iddiasıyla eylem düzenleyen kalabalığı dağıtmak için göz yaşartıcı gaz kullandı. Avrupa Birliği gözlemcileri de Mozambik seçimlerinde düzensizlikler ve bazı sandık sonuçlarında oynama olduğunu tespit etmişti (Alfredo Zuniga/AFP)

• 16/30

  23 Ekim 2024 - Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus'ta un kıtlığı yaşanıyor. İsrail, Gazze Şeridi'ne gıda, su, yakıt ve elektrik girişini engellemeye devam ediyor. Savaştan önce bile Gazze nüfusunun sadece yüzde 4'ü güvenli ve temiz suya erişim sağlayabiliyordu. Öte yandan Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres, "Gazze'nin kuzeyindeki çocuk felci aşılama kampanyasının son aşamasının artan şiddet ve erişim eksikliği nedeniyle ertelenmesinden büyük endişe duyduğunu" söyledi (Bashar Taleb/AFP)

• 17/30

  22 Ekim 2024 - İsrail savaş uçağı Beyrut'un güneyindeki bir mahalledeki binayı vurdu. Ayrıca İsrail'in Beyrut'ta Refik Hariri Devlet Hastanesi'nin çevresini hedef aldığı saldırıda ölenlerin sayısı 13'e yükseldi (AFP)

• 18/30

  21 Ekim 2024 - ABD'nin Kuzey Karolina eyaletinde gerçekleştirilen kampanya mitinginde eski ABD Başkanı Donald Trump'ın destekçilerinden biri, break dans yapıyor. Birleşik Devletler'de 2024 Başkanlık Seçimi, 5 Kasım'da gerçekleşecek. Donald Trump, pazar günü Pensilvanya eyaletindeki bir McDonald's'ta çalışırken, Kamala Harris, Stevie Wonder'la şarkı söyledi (Julia Demaree Nikhinson/AP)

• 19/30

  20 Ekim 2024 - İspanya Başbakanı Pedro Sanchez ve eşi Begona Gomez'i tasvir eden bir pankart, başkent Madrid'de hükümeti protesto etmek ve genel seçim çağrısında bulunmak için düzenlenen eylem sırasında İspanyol bayrakları arasında. Bugün Madrid'de bir meydanı dolduran binlerce kişi, sağcı partilerin de destek verdiği bir miting düzenledi. İspanyol bayrakları sallayarak Madrid'in finans bölgesinin kalbindeki Plaza de Castilla meydanında toplanan protestocular "hain" diye bağırarak Sanchez'i istifaya çağırdı. Sağ ve radikal sağla bağlantılı 100'den fazla az bilinen küçük grup, mitinge "Birlik, haysiyet, hukuk ve özgürlük için. Hemen genel seçim!" sloganıyla katıldı (Oscar Del Pozo/AFP)

• 20/30

  19 Ekim 2024 - Cadılar Bayramı öncesinde zombi kılığına giren bir sanatçı, Güney Kore yapımı korku filmi Zombi Ekspresi'nden (Train to Busan) ilham alan "Zombi Şinkansen" hızlı treninde performans sergiliyor. Japonya'nın Tokyo'yla Osaka arasında giden treninin kiralanan vagonunda, "yaşayan ölülerle" karşılaşmaya hazır 40'a yakın heyecan meraklısı vardı. Organizatörlerin koltuklara yerleştirdiği oyuncular, performans kapsamında korkunç bir dönüşüm geçirerek diğer yolculara "saldırmaya" başladı. Etkinlik organizatörü Kenta Iwana, "normalde güvenli ve huzurlu olan yolculuğun bir anda kaosa sürüklenişini canlandırmak istediklerini" söyledi (Kim Kyung-Hoon/Reuters)

• 21/30

  18 Ekim 2024 - Filistinliler cuma namazı kılarken bir kişi, İsrail'in saldırıları sırasında yıkılan Büyük Ömer Camisi'nin kalıntıları arasında yürüyor. Memlük ve Osmanlı döneminin mimari özelliklerini taşıyan caminin yaklaşık 1400 yıllık bir geçmişi var. Bir diğer adıyla Gazze Ulu Cami, Gazze'nin en eski, Filistin'in de üçüncü en büyük camisiydi. Bu cami, bir yılı aşkın süredir devam eden çatışmalarda enkaza dönen tarihi alanların en çarpıcı örneklerinden biri (Dawoud Abu Alkas/Reuters)

• 22/30

  17 Ekim 2024 - İngiliz pop müzik grubu One Direction'ın eski üyesi Liam Payne, Arjantin'de kaldığı otelin üçüncü katından düştükten sonra hayatını kaybetti. Arjantin Polisi, Payne'in başkent Buenos Aires'te Casa Sur adlı otelde kaldığını, "uyuşturucu ve alkol tesiri altında olma ihtimali bulunan agresif bir adam" hakkında gelen şikayet üzerine otele gittiklerini açıkladı. Arjantinli sağlık yetkilileri, otopsi yapılacağını belirtti (Agustin Marcarian/Reuters)

• 23/30

  16 Ekim 2024 - İtalyan lüks marka grubu Prada ve Houston merkezli girişim Axiom Space, NASA'nın Artemis 3 Ay misyonunda kullanılacak bir uzay giysisinin tasarımını İtalya'nın Milano kentinde tanıttı. NASA'nın Ay'ın güney kutbuna gerçekleştireceği ilk insanlı görevde Ay'da yürüyen astronotlar bu kıyafeti giyecek. Artemis 3 görevinin Eylül 2026'da gerçekleştirilmesi bekleniyor (Marco Bertorello/AFP)

• 24/30

  15 Ekim 2024 - Güney Kore'nin sınır kenti Paju'dan Kuzey Kore'nin Kaesong şehrine giden yolda, Tongil Köprüsü'ndeki askeri kontrol noktasının son hali. Güney Kore ordusu, Pyongyang'ın ordusu iki ülkeyi birbirine bağlayan yollarda patlamalar gerçekleştirince ağır tahkimatlı sınır yakınlarında "karşı ateş" harekatları yürüttüğünü açıkladı. Kuzey Kore, Güney Kore'nin Pyongyang'a drone uçurduğu iddiasının ardından ordusunun "ateş gücünü" harekete geçirmek için hazır olduğunu söylemişti. Kuzey Kore Savunma Bakanlığı, Kore yarımadasında "her an savaş çıkabileceği" uyarısında bulunmuştu (Jung Yeon-Je/AFP)

• 25/30

  14 Ekim 2024 - Gazze Şeridi'nin merkezindeki Deyr El Balah'ta çocuklara çocuk felci aşısı yapıldı. UNICEF, Gazze Şeridi'ndeki 640 binden fazla çocuğu tamamen aşılamayı hedefliyor. UNICEF'in icra direktörü Catherine Russell, çocuklara bağışıklık sistemlerini güçlendirmek için A vitamini takviyesi sağlanacağını kaydetmiş, Gazze'de çocukların hijyen standartlarının çok kötü olduğunu belirtmişti (Eyad Baba/AFP)

• 26/30

  13 Ekim 2024 - Japonya'nın başkenti Tokyo'nun Kagurazaka mahallesinde düzenlenen Cadılar Bayramı öncesi etkinliğine katılanlar kedi temalı kostümlerini giyip "Bake Neko" (Doğaüstü Kedi) festivaline katıldı. Bake Neko, 2010'dan bu yana her yıl ekim ortasında düzenleniyor. Kagurazaka'da kedi temalı bir geçit töreni düzenlenmesinin nedeni, ünlü Japon romanı "Ben Bir Kediyim"in yazarı Natsume Soseki'nin bu bölgede yaşamış olması (Philip Fong/AFP)

• 27/30

  12 Ekim 2024 - Hindistan'ın Haryana eyaletinde, Hindu tanrısı Hanuman gibi giyinen kişiler, Dussehra festivali için düzenlenen geçit töreninde dans ediyor. Her yıl kutlanan festival, iyiliğin kötülüğe karşı zaferini simgeliyor. Ancak bu yıl Bangladeş'teki Dussehra kutlamaları Hindulara karşı artan saldırıların gölgesinde kaldı. Ülkede 1 Ekim'den bu yana kutlamalarla bağlantılı 35 şiddet olayı yaşandığı bildirilmişti. Hindistan, Bangladeş'teki Hindu tapınaklarına yönelik saldırıları kınayarak komşu ülkeye tüm azınlıkların güvenliğini sağlama çağrısı yaptı (Anushree Fadnavis/Reuters)

• 28/30

  11 Ekim 2024 - Milano'daki iklim değişikliği ve Filistin'e destek eylemine katılan İsveçli aktivist Greta Thunberg slogan atıyor. Thunberg'in kurulmasına destek verdiği iklim değişikliği hareketi Fridays For Future'ın düzenlediği yürüyüşe, binin üzerinde kişi katıldı. Protestoda, Filistinlilerin simgesi haline gelmiş kefiye adlı geleneksel atkıyı takan Thunberg, "Filistinlilerin onlarca yıldır apartheid rejiminin boğucu baskısı altında yaşadığını" söyledi. Küresel ısınmayla silah endüstrisi arasındaki ilişkiye vurgu yapan aktivist "İklim adaleti mücadelesi, fosil yakıt endüstrisine karşı olduğu kadar, silah endüstrilerine, askerileşmeye ve doğal kaynakların aşırı çıkarılmasına karşı da bir mücadeledir" dedi (Piero Cruciatti/AFP)

• 29/30

  10 Ekim 2024 - Milton Kasırgası ABD'nin Florida eyaletinde yıkıma yol açtı. Şiddetli yağmurlar ve rüzgarlar sonucu evler yıkıldı ve milyonlarca kişi elektriksiz kaldı. İç Güvenlik Bakanlığı en az 10 kişinin öldüğünü açıkladı. Yetkililer rüzgarların hızının saatte 150 kilometreye ulaştığını söyledi. ABD Başkanı Joe Biden, sosyal medya üzerinden yaptığı paylaşımda "Yardım yolda ancak gelene kadar, yerel yetkilileriniz dışarı çıkmanın güvenli olduğunu söyleyene kadar yerinizde kalın" dedi (Bryan R. Smith/AFP)

• 30/30

  9 Ekim 2024 - Milton Kasırgası'nın Havana'dan geçişi şiddetli yağmurlara neden oldu. Helene Kasırgası'nın üzerinden iki hafta geçmemişken yeni bir kasırga ABD'nin Florida eyaletine doğru yaklaşıyor. Bugün eyalete ulaşması beklenen kasırga öncesinde eyalette yıllardır görülmediği kadar büyük bir tahliye çalışması yürütülüyor. ABD Başkanı Joe Biden, Milton Kasırgası’nın "Son 100 yılda ABD’deki en kötü fırtınalardan biri" olabileceği uyarısında bulundu. Milton Kasırgası'nda rüzgarların saatte 270 km hıza ulaşabileceği söyleniyor (Yamil Lage/AFP)

Silahsızlanma

Pek çok kişi Darfur'daki çatışmayı Sudan'ın sömürge ve sömürge sonrası tarihi boyunca devam eden köklü sosyal, siyasi ve ekonomik eşitsizliklere bağlıyor.

Kırsal kesimin bir kısmı şu ana kadar merkezde yaşananlardan uzak dururken, hükümetin idari gölgesi gereken ilgiyi ve gerekli hizmetleri sağlayamadı.

Sudanlı yazar Mansur Halid'in 'Sudan Elitleri ve Başarısızlığa Bağımlılık' adlı kitabında siyasi elitin böyle bir ihmal durumuna alışması olarak tanımladığı şey buydu.

Özerklik konusu, Kasım 2019'da Darfur bölgesine özerklik verilmesi çağrısında bulunan Malik Agar'ın liderliğindeki Sudan Halk Kurtuluş Hareketi-Kuzey Liderlik Konferansı sırasında yeniden gündeme getirildi.

Konferansta, aralarında Beşir'in de bulunduğu aranan kişilerin UCM'ye iade edilmesi ve Darfur ile Sudan'ın geri kalanında geçiş dönemi adaletinin sağlanması yönünde çağrıda bulunuldu.

Ancak köprünün altından çok sular aktı. Agar, Cuba Barış Anlaşması'nı imzaladı.

Silahlı hareketlerin geri kalan liderleriyle birlikte, kuvvetlerinin orduya entegrasyonu da dahil olmak üzere anlaşmanın gereklerinin yerine getirilmesini beklerken, Burhan'ın Hamideti'yi görevden alması ve HDK'nin isyan ettiğini ilan etmesi üzerine Hamideti'nin yerine Egemenlik Konseyi Başkan Yardımcılığı'na Agar atandı.

Hükümet, HDK vizyonu gereği Darfur bölgesine yönelik 'özerklik' talebine itiraz etmekte ısrarcı olmayabilir.

Ordu kısa bir süre direnebilir ve daha sonra şiddeti sona erdirmek amacıyla ve çeşitli çevrelerden gelen büyük uluslararası baskı nedeniyle bunu kabul etmeye hazır olduğunu beyan edebilir.

Ancak herkes HDK'yi devre dışı bırakma ve bölgeyi güvenlik altına alma sorunuyla karşı karşıya kalacak.

Bu durumda, Darfur'da bulunan güçlerin bir kısmı silahsızlandırılabilir, geçici olarak tahliye edilebilir ve HDK'nin 'özerklik' devralmasını kabul etmek amacıyla Burhan üzerinde daha fazla baskı oluşturmak için savaş Hartum ve diğer bölgelerden devam ettirilebilir.

Sıkı kontrol

Her ne kadar Sudan özyönetimin çeşitli biçimlerini uygulasa da yetkiler çoğunlukla merkezden ve otoritenin belirli bir bölgenin valisi olarak onayladığı kişiye veriliyordu.

Darfur örneğinde, bölge Minavi'ye verildiğinde merkez kontrolünde kaldı ve Minavi, bölgeyi Hartum'daki evinden bizzat yönetiyor.

Darfur'un 'özerklik' kazanmasına yönelik HDK talebinin, bu sağlanana kadar mevcut savaşın siyasi örtüsü olarak kalması bekleniyor.

Daha sonraysa bölgesel çevredeki Arap aşiretlerini çekebilecek, uzun süre ve geniş bir alanda devam edebilecek şiddete kapılar açılacak.

Sürecin ateşlenmesine katkıda bulunan bir dizi faktör var ve bunların başında 'etnik köken' meselesi geliyor.

Bu, özünde, her biri kendi varlığının meşruiyetini ve bağımsız bir devlete ayrılmanın başlangıcı olarak özyönetim hakkını meşrulaştıran tarihsel bir düşmanla yapılan bir rekabet ve çatışmadır.

Darfur'a 'özerklik' verilmesi konusunda HDK ile anlaşma sağlanması durumunda bu gerçeklikten hareketle çeşitli senaryolar tasavvur edilebilir. 

Bunlardan ilki, HDK'nin, Darfur'daki kontrolü sıkılaştırdıktan ve silahlı kuvvetler ve silahlı hareketler içindeki müttefikleriyle bir barış anlaşması imzaladıktan sonra Darfur'u Hartum'dan yönetmesi.

İkinci senaryo ise Darfur'u buradaki merkezinden yönetmek.

Bununla beraber silahlı hareketlerle anlaşamayıp onları püskürtmek ve silahlı hareketlerin başta Zaghava olmak üzere Afrikalı gruplara destek vereceği beklentisiyle Çad gibi komşu ülkelere müdahale etme girişimlerine engel olmaktır.

Independent Arabia