Hatay Havalimanı projesi tamamlandı. Kısa sürede yapımına başlıyoruz. Şehrimizin her türlü meselesi gibi diğer projelerin yakın takibimde olduğunu bilmenizi istiyorum"

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 6 gün önce yaptığı açıklamada böyle diyordu. 

Hatay Havalimanı, 7 Şubat 2023 tarihinde Kahramanmaraş'ta meydana gelen 7.7 ve 7.6 büyüklüğündeki depremler sonucunda ciddi hasar görmüştü.

Hasar gören havalimanının pist ve terminal binasının onarımı için İstanbul Havalimanı İşletmecisi İGA tarafından 245 kişilik bir ekip ve 120 adet makine gönderildi.

Ankara Büyükşehir Belediyesi Fen İşleri Daire Başkanlığı ekipleri de depremden zarar gören Hatay Havalimanı’nda o dönem çalışmalar yaptı, hafriyat kamyonları havalimanında moloz kaldırma işlemine destek verdi.

Havalimanı tamiratı esnasında siyasi tartışma çıkması bir yana bir başka gerçeklik ise deprem sonrası pistlerinin ciddi anlamda hasar görmesiydi.

Havalimanı yenileniyor, yetkililer "Alternatif yer yok" diyor

Hatay Havalimanı, 8 ay boyunca uçuşlara ağırlıklı olarak kapatıldı.

Uçuşlar sürekli iptal edildi ancak bir yandan bilet satışlarının devamı da kafaları karıştırdı.

 Açık olan havalimanın pist bölümünde 8 farklı yerde yaşanan kırık ve çatlaklar nedeniyle mevcut pist tamamen kaldırılıp yerine yeni bir pist yapılacağı.

AK Parti Hatay Milletvekili Hüseyin Yayman, çalışmaların 8 ay içinde tamamlanacağını söylüyor.

Havaalanının söz konusu yenilemenin ardından her 10 dakikada bir iniş kalkış yapılabilecek uluslararası ölçekli bir özelliğe kavuşacağı belirtiliyor.
 

Amik Gölü’ne yapılmasının tehlikeli olduğu değerlendirmelerine karşın farklı bir alternatif olmadığını öne süren Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdulkadir Uraloğlu ise geçtiğimiz günlerde Yenişafak gazetesine verdiği röportajda, "Hatay’a havalimanı projesi yaptık. Şimdi hızlıca ihalesini yapıp havaalanını yeniden yapacağız. Maalesef projeyi aynı yere yapacağız. Çünkü başka bir yer yok orada" demişti.

Deprem sürecinde tesisin açık kalmasını sağlamak için acil ilk onarımının ardından liman hizmete devam etmiş fakat büyük tonajlı uçakların inişine kaza ihtimali nedeniyle izin verilmemişti.

Doğal Hayatı Koruma Vakfı'ndan tepki

Havalimanının yeniden aynı yere yapılacak oluşuna yönelik tepkiler de var.

WWF-Türkiye (Doğal Hayatı Koruma Vakfı) Doğa Koruma Direktörü Sedat Kalem, kararı eleştiren isimlerden biri.

Kalem, kararın hatalı olduğunu söz konusu bölgeye havalimanı yapmalarının beraberinde benzer riskleri getireceği kanaatinde:

Önce tarım alanı elde etmek için 1950'lerde kurutulmaya başlanan Amik Gölü, 1975 yılında tamamen haritadan silindi. Yapılan sulu tarımla 1–2 m olan taban suyu seviyesi zamanla 250–300 m derinliklere düştü. Toprakta tuzluluk arttı, verimsizleşti. Her şeye karşın, drenaj kanallarında hala kuşların barınıyor olması, göç eden kuş sürülerinin alanda konaklaması, pamuk tarlalarında kuşların yuvalaması, Amik Gölü'nün kuş popülasyonları için hala önem taşıdığını gösteriyor. Çünkü güneyden gelen göçmen kuşların Türkiye'ye giriş yaptığı nokta olan Belen Geçidi'nin karşısında bulunan bölge önemli bir kuş barınma alanı"

Hatay Havalimanı, 2007'de Amik Gölü yatağına inşa edilmişti. 

Amik Gölü'nü kurutma amaçlarından biri taşkınların önlenmesiydi. 

Ancak gölün oluşmasını sağlayan ovanın en düşük kotunda kışın su birikmeye ve taşkınlar yaşanmaya devam ediyor. 

Bunun bir örneği 2019 yılında yaşandı ve Hatay havalimanı sular altında kalarak kullanılmaz hale geldi.

Doğal Hayatı Koruma Vakfı'ndan Sedat Kalem'e göre havalimanı'nın yeniden aynı yere kurulması yaşanan ekolojik, ekonomik ve hatta uçuş güvenliği risklerinin devamı anlamına gelecek.

Eski Bakan Eroğlu: Sosyal baskı neticesinde oraya yapıldı

Geçen yıl Kahramanmaraş merkezli depremlerin araştırılması için kurulan Meclis Araştırma Komisyonu'nun o dönemki başkanı 27. Dönem AK Parti Afyonkarahisar Milletvekili Veysel Eroğlu, Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü'nün Hatay Havaalanı’nın yapıldığı bölge için “uygun değil” görüşünü bildirdiği şu sözlerle aktarmıştı:

Hatay Havaalanı konusunda Bakanlık yaptığım dönemde DSİ'den görüş istendi, bize bu alanda havalimanı yapılmasının uygun olmadığı bildirildi. Antakya bölgesinden çok büyük baskı geldi; 'Biz İskenderun tarafında havalimanı istemiyoruz, bu tarafa istiyoruz.' şeklinde. Sosyal baskı neticesinde oraya havalimanı yapıldı"

Eroğlu'nun sözleri üzerine CHP'li vekiller "Sayın Başkanım sizi şöyle muhalefet tarafına alalım" yanıtı vermiş,  Eroğlu ise “Ben bilim adamıyım. Gerçek neyse onu söylüyorum” karşılığı vermişti.

Dönemin Çevre ve Orman Bakanlığı tüm itirazlara ve mahkeme kararlarına rağmen iki kez çevresel etki değerlendirme (ÇED) olumlu kararı vermişti. 

ÇED raporunda teknik eksiklikler olduğunu ifade eden bilirkişiler, depremsellik etkisi çalışmasının eksik olduğunu belirterek büyük riske dikkat çekmişti. 

Bakanlığın ikinci kez aynı kararı vermesi sonrası mahkeme bu kez itirazları görmezden gelmişti.

O dönem de karara bir başka çevre sivil toplum örgütü TEMA itiraz etmişti.

Bilim ne demişti?

Tekirdağ Namık Kemal Üniversitesi'nden Doç Dr. Emre Özşahin’in “Hatay Havaalanının Jeomorfolojik Özellikler ve Doğal Risk Açısından Değerlendirilmesi” adlı 2010 tarihli akademik çalışmasında havalimanın bu bölgeye yapılmasındaki riskler özetle şöyle dile getiriliyor:

2.67 km2’lik bir alanda yayılış gösteren hava limanı Amik Gölünün kurutulmadan önceki göl sınırları içine yapılmıştır. Ancak jeomorfolojik özelliklerin göz ardı edilerek bilinçsiz bir şekilde yapılan bu limanda daha sonraki yıllarda bazı doğal riskler oluşmuş veya oluşabilecektir. Hava alanı daha inşa edilmeden önceki süreçte, yer seçimi konusunda birçok tartışma yaşanmıştır. Özellikle havaalanının Eski Amik Gölü aynasına yakın olması sebebiyle taşkınlardan etkilenme olasılığı ve 1. derece deprem alanı olması sebebiyle olası bir depremde hasar görebileceği yönündeki tartışmalar konumuzla ilgili olarak jeomorfolojik nedenlerden kaynaklanan sorunlarla alakalıdır. Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Afet İşleri Dairesi, Devlet Su İşleri, Kandilli Rasathanesi ile Fırat Üniversitesi işbirliğince bu alanla ilgili hazırlanan raporlarda inşaa edilecek havaalanı pistinin fay hattı ve kurutulan Amik gölü üzerinde olduğu ve bu alanda havaalanı yapmanın mümkün olmadığı belirtilmektedir"

Havalimanının lokasyonu İl Özel İdaresi tarafından belirlenmişti. 

Pistin inşaatını İntaş gerçekleştirmiş, 2008'deki büyütme ihale­sini ise YDA Grup kazan­mış, havalimanı genişletme işi 2011’de sona erip dönemin Başba­kanı Erdoğan tarafından hizmete açılmıştı.

Depremden sonra pistteki çatlaklar onarı­lmış ancak 3 bin metre olan pist 918 metre kısaldığı DHMİ’nin yayımladığı notam ile ortaya çıkmıştı.
Kimi uzmanlara göre 3 bin metrelik pistin 2 bin metreden daha az kısmı iniş yapılabilir haldeydi.

YDA Grup depremin ardından Hatay Havalimanı'nda meydana gelen manzaranın kendilerinden kaynaklanmadığını şu sözlerle duyurmuştu: 

Hatay Havalimanı’ndaki uçuş trafiğindeki aksaklık Grubumuz tarafından yapılan Terminal Binası’ndan kaynaklanmamaktadır. 2000-2005 yılları arasında özel idare tarafından inşaatına başlanılan Hatay Havalimanı Ulaştırma Bakanlığı’na devredilmiş, Havalimanının Pist ve alt yapısı ihalesi Terminal Binası’ndan önce, 2000’li yıllarda başka bir inşaat firması tarafından yapılmıştır. Havalimanının daha sonra açılan 'Terminal Binası İnşaatı' ihalesi sadece terminali kapsamakta olup ihale kapsamında pist yapımı yer almamaktadır"