Gezegenin eriyen buzlarında hapsolmuş patojenlerin sadece yüzde 1'inin serbest kalmasının, Dünya'nın ekosistemlerine gerçek bir zarar verme riski yaratabileceği ve bunun insan sağlığını tehdit etme potansiyeli taşıdığı yeni bir araştırmada belirtildi.

Avustralya'daki Flinders Üniversitesi'nden isimlerin de aralarında bulunduğu araştırmacılar, gezegenin buzlarında binlerce yıldır hapsolmuş bu "zaman yolcusu" patojenlerin bir kısmının serbest kalmasının küresel çapta çevreye ve hatta bizzat insanlığa yönelik tehditleri artırabileceğini söylüyor.

Eriyen buzullarda ve donmuş topraklarda hapsolmuş mikropların modern ekosistemlere yönelik taşıdığı potansiyel riski tahmin etmek bugüne kadar zordu.

Geçen hafta PLoS Computational Biology adlı bilimsel dergide yayımlanan yeni çalışmada araştırmacılar, öngörülemeyen bu çok eski mikropların serbest kalmasının yaratacağı ekolojik riskleri hesapladı.

Bilim insanları geçmişten gelen patojenlerin, bakteri benzeri konak toplulukları istila etmesinin simülasyonunu dijital ortamda gerçekleştirdi.

Araştırmacılar daha sonra istilacı patojenlerin konak bakteri çeşitliliği üzerindeki etkilerini, istilanın gerçekleşmediği topluluklarla karşılaştırdı.

Simülasyonlar, bu çok eski istilacı patojenlerin modern dünyada genelde hayatta kalıp evrimleşebildiğini, yaklaşık yüzde 3'ünün de yeni ortamlarında baskın hale gelebildiğini ortaya koydu.

Araştırmacılar ayrıca istilacı patojenlerin yaklaşık yüzde 1'inin öngörülemeyen sonuçlara yol açtığını tespit etti.

Patojenlerden bazıları konak türlerin üçte birinin ölümüne neden olurken diğerleriyse çeşitliliği, kaçışa izin verilmeyen simülasyonlardan yüzde 12'ye kadar daha fazla artırdı.

Salınan patojenlerin yüzde 1'inin yarattığı risk küçük görünse de modern topluluklara düzenli biçimde salınan çok eski mikropların sayısının çokluğu göz önüne alındığında, araştırmacılar bu salgınların "kaydadeğer bir tehlikeye" işaret ettiğini söylüyor.

Çalışmanın baş yazarı Giovanni Strona, "Gelişmiş bilgisayar simülasyonları aracılığıyla ilk kez, bu 'zaman yolcusu' patojenlerin modern ekolojik topluluklara yönelttiği riskin kapsamlı bir analizini sunuyoruz" diyor.

Dr. Strona şöyle belirtiyor: 

İstilacı patojenlerin genelde hayatta kalabildiğini, evrimleşebildiğini ve bazı durumlarda toplulukta olağanüstü derecede kalıcı ve baskın hale gelerek yaşayan tür sayısında kaydadeğer kayıplara veya değişikliklere neden olduğunu gördük.

Araştırmacılara göre bulgular, kapana kısılmış bu mikroplardan kaynaklanan öngörülemeyen tehditlerin, ekolojik hasarın güçlü tetikleyicileri olarak "ciddi risk" teşkil edebileceğini gösteriyor.

Çalışmanın diğer yazarı Corey Bradshaw, "Sonuçlarımız endişe verici çünkü halihazırda donmuş toprak ve buzda hapsolmuş patojenlerin ciddi ekolojik etkiler yarattığı nadir olaylardan kaynaklanan gerçek bir riske işaret ediyorlar" diyor.

En kötü ama yine de tamamen mümkün olan senaryoda, çok eski tek bir patojenin istilası, istila yapılmayan kontrol simülasyonumuza kıyasla konak topluluğun büyüklüğünü yüzde 30 azalttı.

Araştırmacılar, bilim insanlarını bu çok eski mikropların yarattığı potansiyel riski daha iyi anlamaya ve bunların salınması sonucu ortaya çıkabilecek istenmeyen sonuçlara karşı hazırlıklı olmaya çağırıyor.

Dr. Bradshaw, "Sonuçlar bize riskin, artık savunma hazırlığı yapmamızı gerektirmeyen bir hayal ürününden ibaret olmadığını söylüyor" diyor.

*İçerik orijinal haline bağlı kalınarak çevrilmiştir. Independent Türkçe’nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.

https://www.independent.co.uk/climate-change

Independent Türkçe için çeviren: Kerim Çelik