O ilk günler ve haftalarda, bombalanan ve yanan binalardan yükselen büyük duman bulutları gökyüzünü doldurmaya devam ediyordu. Saddam Hüseyin'in heykel ve anıtlarının devrilmesine eşlik eden ilk sevinç çoktan azalmıştı. Huzursuzluk, belirsizlik ve korku vardı. Fakat pek çok kişi halen umutluydu. ABD'liler, Iraklılar ve ülkedeki diğer pek çok kişi ülkenin istikrar, doğruluk ve normalliğe giden yolu bulma şansı olduğuna inanıyordu.

Bağdat'ın, kısa sürede Sadr Şehri adını alan büyük ve yoksul Şii bölgesinde sevinç çığlıkları ve ritüelleşmiş dini ilahiler duyuluyordu. Tikrit ve Felluce'deki çatık kaşlı Sünniler bile ABD'lilere ve başlatmak üzere oldukları yeni düzene bir şans vermeye istekli görünüyordu. ABD özel kuvvetleriyle birlik olup Irak'ın kuzeyindeki kasabalara akın eden ve benim de iliştirilmiş gazeteci olarak aralarında bulunduğum Kürt Peşmerge savaşçılarından bahsetmiyorum bile.

Ancak tüm bu coşku çabucak sona erdi ve çok geçmeden en saf olanlar dışında herkes hikayenin kasvetli bir hal almaya başladığını anladı.

Nihayetinde, 20 yıl önceki ABD istilası Iraklıları hayal edilemez bir korku, acı, kayıp ve kedere sürükledi. Irak'ta 2003'ten bu yana muhtemelen çeyrek milyon kişi dehşet dolu bir şekilde hayatını kaybederken, 1 milyon kadarı da yok yere ölmüş olabilir. Sinik Washington çevreleriyle lobicilerinin planladığı ve iyi siyasi bağlantılara sahip müteahhitlerin suiistimal ettiği savaş, ABD ve Birleşik Krallık (BK) siyasetini de kötü yönde ve belki de kalıcı olarak değiştirdi.

O ilk ayları düşündüğümde, yalanlar üzerine kurulan bu istilanın böylesine felaketle sonuçlanacağının hangi noktada anlaşılması gerektiğinden emin değilim.

Belki de direnişçilerin Bağdat'taki Birleşmiş Milletler yerleşkesini bombaladığı ve Necef'te Ayetullah Muhammed Bakır El-Hekim'i öldürdüğü Ağustos 2003'te belli olmalıydı. Nisanın ortaları kadar erken bir vakitte, ABD askerlerinin Saddam'ın memleketi Tikrit'te askerlik çağındaki tüm erkekleri toplayıp diz çöktürdüğünü ve başlarına siyah başlıklar geçirdiğini gördüğümde, yaşanacak dehşet ve ıstırabın sinyallerini yakalamıştım. Indiana eyaletinin Phoenix ve Gary şehirlerinin dışındaki zengin mahallelerinden gelen gençler kaba ve saygısızdı ve Iraklıların nasıl bir aşağılanma ve öfke hissettiğini düşünerek ürperdim.

Ondan da önce, Irak Kürdistanı'ndaki bir kontrol noktasında siyasi bir figür çete tarzı vahşi bir cinayete kurban gitmişti ve sonradan ortaya çıktı ki, meğer bu da gelecek karanlık yılların en büyük habercisiymiş.

Ancak 20 yıl sonra, yaşanacak felaketin kaçınılmazlığının aylar öncesinden, ABD yönetimi gözünü Irak'a diktiği andan itibaren fark edilebileceğini her zamankinden daha net görebiliyorum. Göz ardı edilen pek çok Ortadoğu uzmanı ve muhalif siyasetçinin istiladan önceki aylarda uyardığı gibi savaş, daha en başından başarısızlığa mahkumdu.

Normalde ağırbaşlı olan Arap Birliği bile istiladan önce bildiri yayımlayarak savaşın "cehennemin kapılarını açacağını" belirten isabetli bir uyarı yapmıştı.

ABD'nin hataları çoktu, iyi biliniyordu ve milyonlarca sivil Iraklının ve binlerce yabancı askerin uğradığı yenilgilerin, umutsuzluğun ve fiyaskoların ağırlığına katkıda bulundu. İstiladan sonra ne yapılacağına dair bir plan yoktu. İşgalin liderleri, Irak ordusunu aniden dağıttı. ABD'liler, kültürü anlamayı başaramadı.

Bir de keşkeler var; kilit noktalarda işlerin nasıl farklı sonuçlanabileceğine dair acı verici düşünceler. Keşke ABD'liler, rejim çöktükten sonra Iraklıların eline geçen tüm o silahları, askeri üsler yağmalanmadan önce güvence altına alsaydı. Keşke ABD'li askeri liderler, meslektaşlarının Iraklı tutuklulara cinsel tacizde bulunarak onları aşağıladığı Ebu Gureyb Cezaevi'nde olup bitenleri daha yakından takip etseydi. Keşke ABD'liler, Şii ve Sünniler arasındaki tehlikeli çekişmeye zemin hazırlayan mezhepsel kotaların temel alınmadığı bir geçiş hükümeti seçseydi.

Ya Washington'daki yeni muhafazakarlar çenelerini kapatıp Suriye ve İran'a, ABD'nin yapılacaklar listesinde sırada onların yer aldığı uyarısında bulunmasaydı? Amerikan deneyini temelli sabote eden isyanları kolaylaştırır ve finanse ederler miydi?
 

Fotoğraflarla dünyadan haberler

Hepsini göster 30

Fotoğraflarla dünyadan haberler

• 1/30

  15 Kasım 2024 - Bangkok'ta bir kadın, Loy Krathong festivali sırasında nehir tanrıçasına şükranlarını sunmak için yaprak ve çiçeklerden yapılmış Krathong'u parktaki bir lagüne yerleştiriyor. Festival her yıl, Tayland Ay takviminin 12. ayında, dolunayda kutlanıyor. Ülkedeki en büyük festivallerden biri olan Loy Krathong'da Taylandlılar, su tanrıçasına şükranlarını temsil eden adakları küçük teknelerle yüzdürüyor. Bununla kirlilik veya israf gibi davranışları için af da diliyorlar (Chalinee Thirasupa/Reuters)

• 2/30

  14 Kasım 2024 - National Geographic Pristine Seas, Pasifik Okyanusu'ndaki Solomon Adaları'nın yakınında keşfedilen dünyanın en büyük mercanının 24 Ekim'de çekilen fotoğrafını bugün paylaştı. Bilim insanları, Pristine Seas araştırma gemisinde çalışırken buldukları mercanın "hayat ve renkle dolu" önemli bir keşif olduğunu söylüyor. Genişliği 34 metre ve 5 metreden daha yüksek olan mercan, uzaydan bile görülebiliyor. Devasa mercanın 300 yıllık olduğu tahmin ediliyor (Manu San Felix/National Geographic Pristine Seas/AFP)

• 3/30

  13 Kasım 2024 - Fransa'da, Michelin'in Clermont-Ferrand'daki merkezinde düzenlenen eylemde, Genel Emek Konfederasyonu ceketi giyen bir protestocu bir sis bombasının yanından geçiyor. Araç lastiği üreticisi Michelin, 5 Kasım'da 1250'den fazla kişinin çalıştığı iki fabrikasını kapatmayı planladığını açıklamış ve kararın "son çare" olarak alındığını söylemişti. Sadece işten çıkarma planlarından vazgeçilmesini değil, maaş artışının da garanti altına alınmasını talep eden sendikalarla şirket yönetimi arasında henüz bir uzlaşmaya varılamadı (Olivier Chassignole/AFP)

• 4/30

  12 Kasım 2024 - Bakü'deki Birleşmiş Milletler iklim değişikliği zirvesi COP29'un açılış töreninde dansçılar performans sergiliyor. Bu sene gerçekleştirilen COP’ta ülkelerin enerji politikalarının yanı sıra yeni kolektif finansal hedeflerin belirlenmesi bekleniyor. Zirve, Azerbaycan’ın başkenti Bakü’de başladı. İklim aktivistleri pazartesi günü Gürcistan'da bir miting organize ederek Azerbaycan'ın iklim görüşmelerine ev sahipliği yapmasını protesto etmişti. Tiflis'te bir araya gelen birçok aktivist, Azerbaycan'ın baskıcı politikaları nedeniyle iklim görüşmelerine ev sahipliği yapmayı hak etmediğini savunmuştu. Greta Thunberg, Azerbaycan'ın zirveyi "işlediği suçları ve insan hakları ihlallerini yeşil aklama yoluyla örtbas etme şansı" gibi gördüğünü ileri sürmüştü (Maxim Shemetov/Reuters)

• 5/30

  11 Kasım 2024 - Sudan ordusuyla ilişkili silahlı kişileri taşıyan kamyon, ülkenin doğusundaki Gedaref sokaklarında. Sudan'da rakip generaller arasında Nisan 2023'ten beri süren savaş onbinlerce kişinin ölümüne ve 11 milyondan fazlasının da yerinden olmasına yol açtı. Birleşmiş Milletler'e göre yerinden edilenlerden 3,1 milyonu ülke sınırları dışında sığınacak bir yer arıyor (AFP)

• 6/30

  10 Kasım 2024 - Gazze Şeridi'ndeki Deyr El Balah'ta Filistinliler yemek kuyruğunda. BM Yakın Doğu'daki Filistinli Mültecilere Yardım ve Bayındırlık Ajansı (UNRWA) Genel Komiseri Philippe Lazzarini, Gazze'nin kuzeyinde kıtlık yaşanabileceğini belirterek, "Açlık İsrail devleti tarafından silah olarak kullanılıyor" dedi. Lazzarini, "Gazze Şeridi'ne girmesine izin verilen yardım yetersiz. Günde ortalama 30 tırın biraz üzerinde ve bu günlük ihtiyacın yalnızca yüzde 6'sına tekabül ediyor" ifadelerini kullandı (Ramadan Abed/Reuters)

• 7/30

  9 Kasım 2024 - Almanya Cumhurbaşkanı Frank-Walter Steinmeier, Berlin Duvarı'nın yıkılışının 35. yıldönümünde düzenlenen çiçek bırakma törenine katıldı. Törende Soğuk Savaş döneminde Doğu Berlin'den Batı Berlin'e geçerken hayatını kaybedenler anıldı. Berlin Duvarı'nın yıkılışının yıldönümü kapsamında her yıl canlı müzik, sergiler ve eski duvarın bir ucundan diğerine yapılan koşu da dahil olmak üzere çeşitli etkinlikler gerçekleştiriliyor (Ebrahim Noroozi/AP)

• 8/30

  8 Kasım 2024 - İspanya'daki atlı sivil muhafızlar, ölümcül afetin ardından ülkenin doğusundaki Valensiya bölgesinde zarar gören araçların yanından geçerek mağdurları arıyor. Ülkede son 50 yılda yaşanan en kötü sel felaketi, 210'dan fazla kişinin ölümüne, onlarca kişinin kaybolmasına ve kasabaların çamur altında kalmasına yol açtı. Sel özellikle Valensiya'da büyük bir yıkıma sebep oldu (Jose Jordan/AFP)

• 9/30

  7 Kasım 2024 - Arnavutluk Başbakanı Edi Rama, Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski'ye sarılıyor. Avrupa Siyasi Topluluğu'nun 5'inci zirvesi, kıtanın karşı karşıya olduğu güvenlik zorluklarını ele almak amacıyla Macaristan'ın başkenti Budapeşte'de başladı. Zirvede Avrupa Birliği üyesi ülkelerin liderleriyle üye olmayan ülkelerin liderleri bir araya geliyor. Ana gündem maddeleri arasında düzensiz göçle mücadele, ekonomi güvenliği ve iklim de var (Ludovic Marin/AFP)

• 10/30

  6 Kasım 2024 - 2024 ABD Başkanlık Seçimi'ni kazanan Donald Trump, Florida eyaletindeki West Palm Beach Kongre Merkezi'nde konuşma yaptı. Trump, zafer konuşmasında kendisini destekleyen herkese teşekkür etti ve ekonomik büyüme ve ulusal güvenlik vaatlerinde bulundu. Sandıkların kapanmasıyla birlikte erken sonuçlar, seçim yarışının başa baş gittiğini gösterse de Trump, salıncak eyaletlerde kazanarak zafere ulaştı. Trump, rakibi Demokrat Parti'nin başkan adayı Kamala Harris'ten yaklaşık 5 milyon fazla oy aldı (Jim Watson/AFP)

• 11/30

  5 Kasım 2024 - ABD'nin New York kentinde seçmenler oy kullanıyor. ABD'de seçim gününe gelindi ve Demokrat Parti'nin adayı Kamal Harris'le Cumhuriyetçi Parti'nin adayı Donald Trump arasındaki yarış haftalardır başa baş ilerliyor. Seçimin sonucunu 7 salıncak eyaletteki oyların belirleyeceği düşünülüyor (Leonardo Munoz/AFP)

• 12/30

  4 Kasım 2024 - İspanya'nın Valensiya bölgesindeki Alfafar'ın caddelerinde polis memurları sokaklardaki çamurun temizlenmesine yardım ediyor. İspanya'da uzun zamandır görülen en kötü sel felaketinde hayatını kaybedenlerin sayısı 217'ye ulaşırken arama kurtarma çalışmaları hâlâ sürüyor. Yetkililer sokakların temizlenmesinin en az bir hafta süreceğini belirtirken bölgede 17 bin polis, jandarma, asker ve sivil koruma görevlisi çalışıyor (Jose Jordan/AFP)

• 13/30

  3 Kasım 2024 - Brezilya'daki Formula 1 Sao Paulo Grand Prix'sini Red Bull Racing'in Hollandalı pilotu Max Verstappen kazandı. "Uçan Hollandalı", son derece kaotik geçen yarışa 17. sıradan başlamıştı. İkinci ve üçüncü sırayı Alpine pilotları Esteban Ocon ve Pierre Gasly alırken, pilotlar şampiyonasında Verstappen'le Norris arasındaki fark 62'ye çıktı (Nelson Almeda/AFP)

• 14/30

  2 Kasım 2024 - Hindistan'ın Mumbai şehrinde, Ölüler Günü'nde mezara çiçek koyan bir kadının drone görüntüsü. Cadılar Bayramı'yla başlayan üç günlük dönemde, Hıristiyanlar ölülerle yaşayanlar arasındaki perdenin kalktığına inanıyor. Hıristiyanlar, Hindistan nüfusunun yalnızca yüzde ikisini oluşturuyor. Geçen ay çeşitli Hıristiyan mezheplerinin liderleri, kendilerine yönelik şiddetteki artışı protesto etmek üzere Yeni Delhi'de eylem düzenlemişti (Francis Mascarenhas/Reuters)

• 15/30

  1 Kasım 2024 - Afrika penguenleri, Cape Town yakınlarında turistlerin uğrak noktalarından olan penguen kolonisinde, sahilde dinleniyor. Boulders penguen kolonisi 1983'te kurulmuş ve kolonideki kuş sayısı çevredeki ada kolonileri sayesinde artırılmıştı. Dünya Doğayı ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği (IUCN) yakın zamanda Afrika penguenini, nesli tehlike altında olan türlerden nesli kritik tehlikedeki tür kategorisine taşıdı. Halihazırda popülasyonunun yüzde 97'sini kaybetmiş olan kuşun nesli, bir değişiklik olmadığı takdirde 4 bin günden kısa bir süre içinde tükenebilir (Rodger Bosch/AFP)

• 16/30

  31 Ekim 2024 - ABD'nin Missouri eyaletindeki St. Charles kentinde bir yurttaş, Cadılar Bayramı'na özel kıyafetiyle oy kullandı. Seçime sayılı günler kala Kamala Harris ve Donald Trump arasındaki yarış başabaş devam ediyor. ABD Başkanı Joe Biden'ın, destekçilerini "çöp" diye nitelemesi üzerine Cumhuriyetçi Parti'nin başkan adayı Trump, çöp kamyonuna bindi. Öte yandan Arnold Schwarzenegger, Kamala Harris'i desteklediğini açıkladı (Robert Cohen/AP)

• 17/30

  30 Ekim 2024 - İspanya'nın güneyindeki Valensiya'da gerçekleşen sel, arabaları bu hale getirdi. Kurtarma ekipleri, şiddetli yağmurların yol açtığı seller sonucunda 95 kişinin hayatını kaybettiğini açıkladı. Kayıpları arama çalışmalarıysa sürüyor. Valensiya'da 1996'dan bu yana metrekareye en fazla yağışın düştüğü bildirildi. Meydana gelen felaketten dolayı 3 günlük ulusal yas ilan edildiği açıklandı (Jose Jordan/AFP)

• 18/30

  29 Ekim 2024 - Gazze Şeridi'nin merkezinde Filistinli mültecilerin kaldığı Nuseyrat kampındaki Birleşmiş Milletler Yardım ve Bayındırlık Ajansı'na (UNRWA) ait yardım dağıtım merkezinin kapısındaki açıklıktan bir adam dışarı bakıyor. İsrail, parlamentosunun yıkıma uğramış Gazze Şeridi'ndeki ana BM yardım kuruluşunu yasaklayan bir tasarıyı onaylamasının ardından artan bir uluslararası tepkiyle karşı karşıya kalıyor. 90 gün içinde yürürlüğe girmesi beklenen mevzuatın, UNRWA'nın Doğu Kudüs genel merkezinin kapatılmasına ve Refah üzerinden Gazze'ye insani yardım ulaştırılmasının engellenmesine yol açması öngörülüyor (Eyad Baba/AFP)

• 19/30

  28 Eylül 2024 - Eski ABD Başkanı Barack Obama, ABD Başkan Yardımcısı ve Demokrat Parti'nin başkan adayı Kamala Harris'in Pensilvanya eyaletinin Philadelphia kentinde düzenlenen mitinginde konuştu. Ayrıca Bruce Springsteen ve John Legend gibi sanatçılar da sahneye çıkıp seyircileri Harris'e oy vermeye ve arkadaşlarıyla ailelerini sandık başına gitmeye teşvik etmeye çağırdı (Matthew Hatcher/AFP)

• 20/30

  27 Ekim 2024 - Ferrari pilotu Carlos Sainz Jr. Formula 1 Meksika Grand Prix'sinde pitte. İspanyol pilot kariyerindeki 4. F1 zaferini elde ederken, takım arkadaşı Charles Leclerc, son turlarda yaptığı hatayla ikinciliği McLaren'in şampiyonluk mücadelesi veren pilotu Lando Norris'e kaptırıp üçüncülüğe razı oldu. Pilotlar şampiyonasında zirvedeki isim Max Verstappen ise yarış içinde toplamda 20 saniye ceza aldı ve 6. sırada bitirdi (Carlos Perez Gallardo/Reuters)

• 21/30

  26 Ekim 2024 - Birleşik Krallık'ta göçmen karşıtı protestolardaki bir eylemci, Cumhuriyetçi başkan adayı ve eski ABD Başkanı Donald Trump'ın maskesini takıyor. Eylem İngiltere'nin başkenti Londra'da, ülkedeki aşırı sağcı grupların başında gelen İngiliz Savunma Ligi'nin eski lideri Tommy Robinson'ın çağrısıyla organize edilmişti. Robinson, planladığı yürüyüş öncesi Terörle Mücadele Yasası çerçevesinde suçlanarak dün gözaltına alınmıştı. Irkçılık karşıtları da aşırı sağcılara tepki amacıyla eylem düzenledi. İki grubun karşı karşıya gelmesini engellemek üzere güvenlik önlemleri alındı (Hollie Adams/Reuters)

• 22/30

  25 Ekim 2024 - Rusya'nın Ukrayna'ya saldırısı sırasında Kursk bölgesinde Rus askerleriyle girdiği çatışmada hayatını kaybeden Ukraynalı asker Volodimir Baranov için Çernihiv'de düzenlenen cenaze töreninde halk milli marş söylüyor (Maksym Kishka/Reuters)

• 23/30

  24 Ekim 2024 - Mozambik'in başkenti Maputo'daki Maxaquene mahallesinde protestocular, güvenlik güçleriyle çatıştı. Çevik kuvvet polisi, iki muhalifin vurularak öldürülmesinden günler sonra seçimlere hile karıştırıldığı iddiasıyla eylem düzenleyen kalabalığı dağıtmak için göz yaşartıcı gaz kullandı. Avrupa Birliği gözlemcileri de Mozambik seçimlerinde düzensizlikler ve bazı sandık sonuçlarında oynama olduğunu tespit etmişti (Alfredo Zuniga/AFP)

• 24/30

  23 Ekim 2024 - Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus'ta un kıtlığı yaşanıyor. İsrail, Gazze Şeridi'ne gıda, su, yakıt ve elektrik girişini engellemeye devam ediyor. Savaştan önce bile Gazze nüfusunun sadece yüzde 4'ü güvenli ve temiz suya erişim sağlayabiliyordu. Öte yandan Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres, "Gazze'nin kuzeyindeki çocuk felci aşılama kampanyasının son aşamasının artan şiddet ve erişim eksikliği nedeniyle ertelenmesinden büyük endişe duyduğunu" söyledi (Bashar Taleb/AFP)

• 25/30

  22 Ekim 2024 - İsrail savaş uçağı Beyrut'un güneyindeki bir mahalledeki binayı vurdu. Ayrıca İsrail'in Beyrut'ta Refik Hariri Devlet Hastanesi'nin çevresini hedef aldığı saldırıda ölenlerin sayısı 13'e yükseldi (AFP)

• 26/30

  21 Ekim 2024 - ABD'nin Kuzey Karolina eyaletinde gerçekleştirilen kampanya mitinginde eski ABD Başkanı Donald Trump'ın destekçilerinden biri, break dans yapıyor. Birleşik Devletler'de 2024 Başkanlık Seçimi, 5 Kasım'da gerçekleşecek. Donald Trump, pazar günü Pensilvanya eyaletindeki bir McDonald's'ta çalışırken, Kamala Harris, Stevie Wonder'la şarkı söyledi (Julia Demaree Nikhinson/AP)

• 27/30

  20 Ekim 2024 - İspanya Başbakanı Pedro Sanchez ve eşi Begona Gomez'i tasvir eden bir pankart, başkent Madrid'de hükümeti protesto etmek ve genel seçim çağrısında bulunmak için düzenlenen eylem sırasında İspanyol bayrakları arasında. Bugün Madrid'de bir meydanı dolduran binlerce kişi, sağcı partilerin de destek verdiği bir miting düzenledi. İspanyol bayrakları sallayarak Madrid'in finans bölgesinin kalbindeki Plaza de Castilla meydanında toplanan protestocular "hain" diye bağırarak Sanchez'i istifaya çağırdı. Sağ ve radikal sağla bağlantılı 100'den fazla az bilinen küçük grup, mitinge "Birlik, haysiyet, hukuk ve özgürlük için. Hemen genel seçim!" sloganıyla katıldı (Oscar Del Pozo/AFP)

• 28/30

  19 Ekim 2024 - Cadılar Bayramı öncesinde zombi kılığına giren bir sanatçı, Güney Kore yapımı korku filmi Zombi Ekspresi'nden (Train to Busan) ilham alan "Zombi Şinkansen" hızlı treninde performans sergiliyor. Japonya'nın Tokyo'yla Osaka arasında giden treninin kiralanan vagonunda, "yaşayan ölülerle" karşılaşmaya hazır 40'a yakın heyecan meraklısı vardı. Organizatörlerin koltuklara yerleştirdiği oyuncular, performans kapsamında korkunç bir dönüşüm geçirerek diğer yolculara "saldırmaya" başladı. Etkinlik organizatörü Kenta Iwana, "normalde güvenli ve huzurlu olan yolculuğun bir anda kaosa sürüklenişini canlandırmak istediklerini" söyledi (Kim Kyung-Hoon/Reuters)

• 29/30

  18 Ekim 2024 - Filistinliler cuma namazı kılarken bir kişi, İsrail'in saldırıları sırasında yıkılan Büyük Ömer Camisi'nin kalıntıları arasında yürüyor. Memlük ve Osmanlı döneminin mimari özelliklerini taşıyan caminin yaklaşık 1400 yıllık bir geçmişi var. Bir diğer adıyla Gazze Ulu Cami, Gazze'nin en eski, Filistin'in de üçüncü en büyük camisiydi. Bu cami, bir yılı aşkın süredir devam eden çatışmalarda enkaza dönen tarihi alanların en çarpıcı örneklerinden biri (Dawoud Abu Alkas/Reuters)

• 30/30

  17 Ekim 2024 - İngiliz pop müzik grubu One Direction'ın eski üyesi Liam Payne, Arjantin'de kaldığı otelin üçüncü katından düştükten sonra hayatını kaybetti. Arjantin Polisi, Payne'in başkent Buenos Aires'te Casa Sur adlı otelde kaldığını, "uyuşturucu ve alkol tesiri altında olma ihtimali bulunan agresif bir adam" hakkında gelen şikayet üzerine otele gittiklerini açıkladı. Arjantinli sağlık yetkilileri, otopsi yapılacağını belirtti (Agustin Marcarian/Reuters)

Benim ve başkalarının son 20 yıldır üzerine kafa yorduğu sorular bunlar. Bu yılların 4'ünde Irak'ta gazeteci olarak yaşadım ve ülkenin iç çatışmaya sürüklenişini takip ettim; o zamandan bu yana da düzenli olarak ülkeyi ziyaret edip çıkışlarını ve çok ama çok sayıdaki inişlerini aktardım.

En azından benim için bu soruların, hataların ve keşkelerin hiçbirinin gerçekten önemli olmadığı açık hale geldi. Irak Savaşı başarısızlığa mahkumdu. ABD ve Britanya onbinlerce askere Arapça konuşma eğitimi verse ve demokrasiye geçiş için ayrıntılı bir plan hazırlayıp uygulasaydı bile tüm bu girişim muazzam bir felaket ve kan dökülmesiyle sonuçlanacak ve Irak çökecekti.

Yurtdışından gelen askerler, yabancı istilacılara karşı pek tolerans göstermeyen gururlu bir ülkeye kendi aydınlanmacı yönetim anlayışını dayatamaz. Nokta.

İstiladan 20 yıl sonra yapılan anketler, Iraklıların ve ABD'lilerin çoğunun bu savaşı bir hata olarak gördüğünü gösteriyor. Önceki dönemi hatırlayan pek çok Iraklı, Saddam yönetimindeki göreceli istikrar ve güvenliği özlüyor.

Dünya son 20 yılda, kamusal kurumların az olduğu diktatörlüklerin tehlikeli kırılganlığını da bir kez daha öğrendi. İster yabancılar tarafından dayatılsın, ister devrimciler tarafından gerçekleştirilsin, ani siyasi değişimler neredeyse her zaman kan, servet ve yıkılan hayaller gibi büyük bedeller doğurur. Bu, 18. yüzyıl sonlarında Fransa'da meydana gelen olaylardan bu yana dünyanın anlaması gereken bir ders. Ama hiç anlamadı. Pek çok siyasi lider, aktivist ve düşünür, reform ve tabandan gelecek bir siyasi hareket inşası gibi zor ve eziyetli işlerle uğraşmak yerine devrim ya da kurtuluş (ve rejim değişikliği) hayallerini romantikleştirmeye devam ediyor.

Irak'ın istilası ve işgali, ABD ve Britanya üzerinde muazzam bir etki yaratarak, ardında travmatize olmuş ve yaralanmış bir askeri personel nesli bırakmanın yanı sıra, Irak ve onun var olmayan kitle imha silahları hakkında kendilerine yalan söyleyen elitlere karşı bir güvensizlik ve toplumsal öfke dönemi başlattı. Pek çok kişi, Irak'ı satmak için ortaya atılan yalanlarla BK ve ABD'de popülist sağın yükselişi arasında doğrudan bir bağlantı olduğunu savunuyor.

Bazı analistler, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in Irak savaşından çıkardığı şu yanlış ders olmasaydı, Ukrayna'ya geniş çaplı bir istila başlatmayı asla düşünmeyeceğini söylüyor: Büyük güçler uluslararası normları çiğneyip egemen ülkeleri istila eder.

Ancak Putin, ABD ve Britanya'nın Irak'ı istilasından, çok daha temel bir dersi çıkarmayı başaramadı: Fetih savaşları son derece çirkin ve insanlık dışıdır. Ve örneğin 19. yüzyıldaki Boer Savaşları'ndan farklı olarak, canlı yayın, uydu iletişimi ve cep telefonları çağında kan, dehşet ve ırkçı katliam artık görkemli hikayelerle örtbas edilemez.

Amaç ister Doğu Avrupa'da Rus kontrolündeki toprakları arttırmak, ister Batı tarzı demokrasi ve kapitalizmi Ortadoğu'ya yaymak olsun, bu tür imparatorluk seferleri mağluplara olduğu kadar galiplere de büyük maddi ve sosyal maliyetler yükler.

https://www.independent.co.uk/voices

Independent Türkçe için çeviren: İpek Uyar