Küba'da seçimler öncesinde katılım oranı endişesi: 470 sandalye için 470 aday "yarışacak"

Ülkede yaşanan ekonomik kriz ve enerji kesintileri halk arasındaki rahatsızlığı artırıyor

Seçimler yaklaşırken Havana sokaklarına "Ülke için, devrim için oy ver" yazıları yazıldı (Reuters)

Küba'da pazar günü yapılacak parlamento seçimlerine ülkede bir süredir devam eden ekonomik kriz ve enerji krizinin damga vurması bekleniyor.

Geleneksel olarak seçimlere katılımın çok yüksek olduğu ülkede, bu kez sandık başına gitmeyen Kübalıların sayısının eskisine oranla çok daha fazla olacağı tahmin ediliyor. Reuters'ın konuştuğu Havana sakinlerine göre bunun en önemli nedeni seçeneksizlik.

"Sandalye sayısı kadar aday var. Burada bir tercih yok" diyen 77 yaşındaki emekli profesör Humberto Avila, 470 sandalyeli parlamento için 470 adayın olduğu seçimlerde oy kullanmanın anlamsız olduğunu söyledi.

fazla oku

Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)

Neredeyse her Kübalının oy kullandığı Fidel Castro dönemini yaşayan ülkede, geçen kasımda yapılan yerel seçimlerde sandığa gitmeme oranı yüzde 31'e kadar yükselmişti.

Küba'da 1976 ile 2010 arasında yapılan tüm seçimlerde katılım oranı yüzde 95'in üzerindeydi. Bu rakam 2015'te yüzde 89'a, 2017'de ise yüzde 86'ya kadar düşmüştü.

"1993'ten bu yana en karmaşık seçim"

Küba'daki Artemisa Üniversitesi'nden hukuk profesörü Yuliesky Amador, ekonomik kriz, fahiş fiyat artışları ve tekrar eden enerji kesintileri gibi faktörlerin bu seçimi 1993'ten bu yana görülen en "karmaşık" seçim haline getirdiğini söyledi.

Seçmenlerin tepki olarak sandığa gitmeyebileceğini belirten Amador, "Birçok insan, 'Oy vermeyeceğim, çünkü seçimler benim sorunumu çözmüyor' diyor" ifadelerini kullandı.

Amador ayrıca rekor sayıda Kübalının ekonomik koşullar nedeniyle göç etmesinin tabloyu daha da karmaşıklaştırdığını söyledi.

Geçen yıl yaklaşık 300 bin Kübalı ABD'ye göç etmişti. Halen seçmen listelerinde yer alan bu kişiler, ada nüfusunun yaklaşık yüzde 3'ünü oluşturuyor.

Amador konuyla ilgili, "Bu endişe verici çünkü sadece seçime katılamamaktan bahsetmiyoruz. Azımsanmayak sayıda insan 26 Mart'ta oy kullanmak için burada olmayacak" dedi.

Küba hükümetinden "birlik oyu" savunması

Seçime katılım oranında beklenen düşüşe karşı Küba hükümeti de pazar günkü seçimlere katılım çağrılarını yoğunlaştırdı.

Oy kullanmanın vatanseverlik göstergesi olduğu görüşünü paylaşan Havana yönetimi, verilecek oyları "birlik oyu" olarak tanımlıyor.

Son olarak Santa Clara'da bir konuşma yapan Küba Devlet Başkanı Miguel Diaz-Canel, "Bu oy devrim için ve sosyalist sistemimizi savunmaya devam etmek için" ifadelerini kullandı. Küba lideri yaşanan ekonomik sıkıntılar içinse Soğuk Savaş döneminden kalma Amerikan ambargosunu suçladı ve Küba'nın kimliği ve egemenliği için oy verilmesini istedi.

Bazı Kübalılar ise Diaz-Canel'in görüşlerini paylaşıyor.

Havana Üniversitesi'nde okuyan 19 yaşındaki Rey Lazaro Blanco, Reuters'a yaptığı açıklamada pazar günü oy kullanacağını belirtirken, "Eksikliklerin ve milyon tane problemin olduğu bir ülkede yaşıyoruz. Ancak her şeyin daha iyi olacağına dair umudumuzu asla kaybetmemeliyiz" dedi.

Küba'da seçimler nasıl yapılıyor?

Çok partili sistemlerin aksine Küba'da adaylar farklı partilerin rekabeti sonucunda belirlenmiyor. Bunun yerine 'adaylık komiteleri' her bölgede aday olacak isimleri seçiyor.

Komiteler ise farklı sendikaların ve öğrenci birliklerinin temsilcilerinden oluşuyor. Ancak bu kurumların da ağırlıklı olarak hükümet tarafından organize edildiği biliniyor. 

Komitelerin seçtiği adayın, oy pusulasında yer alabilmek için önce yerel belediye meclisi tarafından onaylanması gerekiyor. Ardından yarıştığı bölgedeki geçerli oyların en az yüzde 50'sini kazanan aday ulusal meclise girebiliyor.

Kübalılar sandığa gittiğinde bölgelerindeki aday listelerinden oluşan bir pusulayla oy kullanıyor. Ancak seçmen, birden fazla aday için, hatta adayların tamamı için oy kullanabiliyor.

Geçerli oyların yüzde 50'sinden fazlasını alamayan adaylarla ilgili kararı Küba Devlet Konseyi veriyor. Konsey, sandalyenin boş bırakılmasına, yerel belediye meclisinin alternatif bir aday göstermesine ya da seçimlerin yenilenmesine karar verebiliyor. Ulusal Meclis'e seçilen vekiller bu iş için herhangi bir ücret almıyor.

Ülkede seçimler için siyasi kampanya yapmaksa yasak. Bunun yerine adaylar seçim döneminde, mahalleleri, fabrikaları ve öğrenci merkezlerini dolaşarak buradaki kişilerin öneri ve şikayetlerini dinliyor.

Küba yönetimi mevcut sistemin ülkedeki birliği desteklediğini ve siyasete harcanan parayı azalttığını savunuyor. Eleştirenler ise, sistemin seçimleri tek parti devleti için onay mekanizmasına çevirdiğini söylüyor.

Genç, siyah veya kadın adayların sayısı rekor seviyede

5 yıl süreyle meclise girecek isimlerin belirleneceği seçimler öncesinde, genç, siyah ve kadın adayların sayısı rekor seviyeye ulaşmıştı durumda.

Adayların beşte birlik bölümü 18 ile 35 yaş aralığındaki gençlerden oluşuyor.

Ayrıca 470 adayın yarısından fazlasını kadınlar oluşturuyor. Dünya Ekonomi Forumu rakamlarına göre kadınların yönetimlerdeki temsilinde dünya ortalaması yüzde 26 seviyesinde.

Benzer şekilde seçimlerde aday olan siyahların sayısı da önceki döneme göre artış göstermiş durumda. Daha önceki mecliste siyah vekil oranı yüzde 40 iken, pazar günü yapılacak seçimler öncesinde aday olanların yüzde 45'i siyahlardan oluşuyor.


Independent Türkçe, Reuters, Telesur, Brasil de Fato, Granma

Derleyen: Barış Kaygusuz

DAHA FAZLA HABER OKU