Ukrayna'da barışın sağlanması için 12 maddelik bir plan yayımlayan ve Devlet Başkanı Şi Cinping'in bu hafta gibi yakın bir tarihte Moskova'yı ziyaret edebileceği haberlerinin geldiği Çin, son haftalarda kesinlikle diplomatik güç gösterisi yapıyor. Kendisini küresel bir arabulucu olarak göstermek için sarf edilen en iyi çaba, bölgesel rakipler Suudi Arabistan ve İran arasındaki yumuşamaya aracılık etmek oldu.

Pekin, ilişkilerin normalleştirilmesine yönelik bir ön anlaşmaya varılmasında kilit rol oynayarak Çin'in itibarını parlatmasına, İran ve Suudi Arabistan'ınsa büyük bir rakiple yaşanan gerilimi azaltarak içişlerine odaklanmasına olanak sağladı. Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Salman, krallığı küresel ya da en azından bölgesel bir inovasyon ve kültürel dinamizm merkezi haline getirmek üzere yeni baştan başlatmaya yönelik kapsamlı planlara sahip. Suudi Arabistan spor, eğlence, turizm ve teknoloji alanlarına yatırım yapıyor. Tahran ve Riyad'ın Yemen'deki iç savaşın bir parçası olarak yürüttüğü vekalet çatışmasının ve İran'la doğrudan karşı karşıya gelme olasılığının, kayda değer kazanç sağlayacağına dair çok az işaret var.

İran, ABD ve Avrupa'yla yaptığı nükleer anlaşmanın çökmesi nedeniyle, bir diğer rakibi olan İsrail'in yanı sıra bu güçlerin de meydan okumalarıyla karşı karşıya. Ayrıca bir de Ukrayna'ya karşı kullandığı silahları Rusya'ya sağlama yönündeki tartışmalı Tahran kararı da var. Buna ek olarak, çoğunlukla uykuda olsa da hayati önem taşıyan ve bölgesel ve toplumsal çizgileri aşan bir harekette birleşen kendi halkının kitlesel protestolarıyla da karşı karşıya.

Anlaşma, Körfez ülkeleriyle gerilimi azaltabilir ve iki ülkenin medya aracılığıyla, özellikle İran'daki protestolar üzerinden, birbirlerine saldırmasını engelleyebilir. Bu da Tahran'ın bir yandan İsrail ve ABD'ye karşı mücadele verirken diğer yandan da harap olmuş ekonomisini toparlamaya odaklanmasını sağlayacak.

Washington'da faaliyet gösteren araştırma ve danışmanlık şirketi Gulf State Analytics'in CEO'su ve kurucusu Giorgio Cafiero, "Krallık ekonomisinin başarılı bir şekilde çeşitlendirilmesi için büyük miktarlarda yabancı yatırımın çekilmesi gerekiyor. Bu da ancak Suudi Arabistan'ın kendi içinde ve komşu ülkelerle ilişkilerinde barış ve istikrara sahip olması halinde gerçekçi olur" diyor.

Riyad'la gerilimi azaltmak ve bir anlaşmaya varmakla... Riyad'ın İran'daki karışıklıklarla ilgili yayınlarının dozunu azaltmak, rejim içeride büyük bir meşruiyet kriziyle uğraşmaya devam ederken İslam Cumhuriyeti'nin çıkarlarına hizmet ediyor.

Bölge ve Çin üzerindeki daha geniş etkileri düşünüldüğünde, anlaşmanın kendisinin aslında ne kadar rutin olduğunu unutmak kolay. İran ve Suudi Arabistan, radikal İslamcı din adamlarının Tahran'da iktidarı ele geçirip diğer Müslüman ülkelere devrim ihraç etme çabalarına başlamasından bu yana geçen 44 yıl boyunca hiç olmadığı kadar sıkı ve tam diplomatik ilişki kurdu. Büyükelçilere ev sahipliği yapmak, iki ülkenin birbirine laf atmasını ya da vekalet savaşlarına girmesini nadiren engelledi. ABD ve Sovyetler Birliği, Soğuk Savaş döneminde bile birbirlerinin başkentlerinde büyükelçilik sahibi olmayı sürdürdü.

Sünni Suudi Arabistan ve Şii İran arasındaki husumette mezhep ayrımı sıklıkla vurgulansa da, din yüzyıllardır Arap yarımadasıyla Pers platosunu böldüğü kadar birbirine de bağladı. Suudi Arabistan'ın Şii azınlığı hevesle İran'daki hac bölgelerinin ve kutsal yerlerinin peşinde. İran'ın dindar Şii ve Sünni Müslümanlarıysa yaşarken bir kez Mekke'ye hacca gitmeyi bir zorunluluk olarak görüyor. Hac günümüzde Ortadoğu'da büyük iş.

Diplomatik bağlar 2016'da Riyad'ın bir Şii din adamını idam etmesi üzerine İranlı aşırılıkçı şahinlerin Suudi diplomatik temsilciliklerine saldırmasıyla kopmuştu. Bu hamle, kısmen dönemin cumhurbaşkanı Hasan Ruhani'nin seçilmiş ve pragmatist hükümetini utandırıp baltalamayı amaçlıyordu.

İlişkileri düzeltmek için Bağdat'ın ev sahipliğinde yapılan görüşmeler 2021'de başlamış ardından Umman bu görevi devralmıştı. Çin'in arabuluculuk kararının ardında tam olarak hangi müzakerelerin yattığıysa hâlâ belirsiz. Ancak Pekin hem İran hem de Suudi Arabistan'ın petroldeki bir numaralı müşterisi olduğu için muazzam bir ekonomik nüfuza sahip. Herhangi bir yumuşamanın garantörü olmak için dünya güçleri arasında pek fazla seçenek yoktu. İran, ABD ve hatta Avrupa Birliği (AB) ihtimallerini veto ederdi. Suudi Arabistan, Ukrayna'ya karşı savaş yürüten Moskova'ya bu dönemde böyle bir zafer kazandırmanın ABD, Birleşik Krallık ve AB'yi çok kızdıracağından korktuğu için Rusya'yı ihtimal dışı bırakırdı.

Şüphesiz hem İran hem de Suudi Arabistan, Çin'den silah ya da başka bir destek talep etmeseler bile Pekin'e böylesi sembolik bir diplomatik zafer vermenin hem Washington'u hem de İsrail'i ürküteceğini biliyordu. Batı'yla Pekin arasındaki diplomatik ilişkilerin güllük gülistanlık olmadığı gerçeği de gözden kaçmıyor.

Tahran'ın nedenlerini açıklamaya çok da gerek yok. Bu İsrail'i kızdırmak için bir fırsatken, şahin cumhurbaşkanı İbrahim Reisi de ülkesinin göründüğü kadar izole olmadığını iddia edebilir.

Fotoğraflarla dünyadan haberler

Hepsini göster 30

Fotoğraflarla dünyadan haberler

• 1/30

  22 Kasım 2024 - Sırbistan'ın Novi Sad kentindeki bir tren istasyonunun çatısının çökmesiyle 15 kişinin hayatını kaybetmesinden üç hafta sonra, göstericiler Belgrad'ın merkezinde sessiz bir protesto düzenliyor. Tren istasyonundaki büyük beton çatı, 1 Kasım'da aniden çökmüştü. Yetkililer geniş kapsamlı bir soruşturma sözü vermiş ve Sırbistan İnşaat, Ulaşım ve Altyapı Bakanı Goran Vesic istifa etmişti. Eylemciler, ölümcül kazanın sorumlularının tutuklanmasını talep ediyor (Andrej Isakovic/AFP)

• 2/30

  21 Kasım 2024 - Lübnan'da itfaiye, başkent Beyrut'un güneyindeki Haret Hreik mahallesine İsrail'in düzenlediği hava saldırısı sonucu çıkan yangınlara müdahale ediyor. İsrail'le Hizbullah arasındaki çatışmalar sürerken bugün Uluslararası Ceza Mahkemesi, Gazze'de savaş suçu işledikleri gerekçesiyle İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ve eski Savunma Bakanı Yoav Gallant hakkında tutuklama kararı çıkardı. (Lahey'deki mahkeme, açıklamasında Hamas lideri Muhammed Deif hakkında da tutuklama emri çıkardığını duyurdu (AFP)

• 3/30

  20 Kasım 2024 - Yunanistan'da ekonomik koşulların iyileştirilmesi çağrısıyla ülke genelinde işçiler 24 saatlik genel greve gitti. Grev ülke genelinde toplu taşımayı aksattı ve hayatı durma noktasına getirdi. Yunanistan Genel İşçi Konfederasyonu açıklamasında "Fiyatlar ve kiralar fırladı, maaşlarsa düşük kaldı" ifadelerini kullandı (Aris Messinis/AFP)

• 4/30

  19 Kasım 2024 - Birleşik Krallık'ta çiftçiler başkent Londra'da protesto düzenledi. Sokaklara dökülen binlerce çiftçi, veraset vergisinin değiştirilme planının geri çekilmesi talep etti. Protestocular arasında ünlü Top Gear programının sunucusu Jeremy Clarkson da yer aldı (Ben Stansall/AFP)

• 5/30

  18 Kasım 2024 - Gazze'nin merkezindeki El-Cela Caddesi caddesinde halk, İsrail saldırısı sonrasında yıkılan evin başında toplanıp enkaz altında kalanları kurtarmaya çalışıyor. Hamas kontrolündeki Gazze'de Sağlık Bakanlığı son 24 saatte İsrail saldırıları sonucunda 76 kişinin öldüğünü ve 158 de yaralı olduğunu açıkladı. İsrail, Lübnan'ın başkenti Beyrut'a da saldırılar düzenledi (Ömer El-Kattaa/AFP)

• 6/30

  18 Kasım 2024 - Brezilya yerlileri Rio de Janerio'daki G20 zirvesi öncesinde düzenlediği protestoda ABD Başkanı Joe Biden, Çin Devlet Başkanı Şi Cinping, Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, Hindistan Başbakanı Narendra Modi, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve Japonya Başbakanı İşiba Şigeru'nun figürlerini suya gömdü. Protesto, dünyanın en zengin ülkelerinin gezegendeki iklim ve biyolojik çeşitlilik sorunlarının çözümüne liderlik etmedikleri söylemiyle düzenlendi (Pablo Porciuncula/AFP)

• 7/30

  16 Kasım 2024 - Ölen bir kambur balina, Güney Afrika'nın yasama başkenti Cape Town'da Ulusal Deniz Kurtarma Enstitüsü (NSRI) tarafından çekiliyor. Avcılık, geçmişte kambur balina sayısında ciddi bir düşüşe yol açmıştı. ABD, 1973'te tüm kambur balinaları nesli tehlikede kategorisine almıştı. 1985'te ticari balina avcılığına getirilen moratoryum, kambur balina popülasyonunun artışında önemli bir rol oynadı. ABD Ulusal Okyanus ve Atmosfer Dairesi, halihazırda 14 farklı popülasyonun 4'ünün neslinin tehlikede, birininse tehdit altında olduğunu bildiriyor (Nic Bothma/Reuters)

• 8/30

  15 Kasım 2024 - Bangkok'ta bir kadın, Loy Krathong festivali sırasında nehir tanrıçasına şükranlarını sunmak için yaprak ve çiçeklerden yapılmış Krathong'u parktaki bir lagüne yerleştiriyor. Festival her yıl, Tayland Ay takviminin 12. ayında, dolunayda kutlanıyor. Ülkedeki en büyük festivallerden biri olan Loy Krathong'da Taylandlılar, su tanrıçasına şükranlarını temsil eden adakları küçük teknelerle yüzdürüyor. Bununla kirlilik veya israf gibi davranışları için af da diliyorlar (Chalinee Thirasupa/Reuters)

• 9/30

  14 Kasım 2024 - National Geographic Pristine Seas, Pasifik Okyanusu'ndaki Solomon Adaları'nın yakınında keşfedilen dünyanın en büyük mercanının 24 Ekim'de çekilen fotoğrafını bugün paylaştı. Bilim insanları, Pristine Seas araştırma gemisinde çalışırken buldukları mercanın "hayat ve renkle dolu" önemli bir keşif olduğunu söylüyor. Genişliği 34 metre ve 5 metreden daha yüksek olan mercan, uzaydan bile görülebiliyor. Devasa mercanın 300 yıllık olduğu tahmin ediliyor (Manu San Felix/National Geographic Pristine Seas/AFP)

• 10/30

  13 Kasım 2024 - Fransa'da, Michelin'in Clermont-Ferrand'daki merkezinde düzenlenen eylemde, Genel Emek Konfederasyonu ceketi giyen bir protestocu bir sis bombasının yanından geçiyor. Araç lastiği üreticisi Michelin, 5 Kasım'da 1250'den fazla kişinin çalıştığı iki fabrikasını kapatmayı planladığını açıklamış ve kararın "son çare" olarak alındığını söylemişti. Sadece işten çıkarma planlarından vazgeçilmesini değil, maaş artışının da garanti altına alınmasını talep eden sendikalarla şirket yönetimi arasında henüz bir uzlaşmaya varılamadı (Olivier Chassignole/AFP)

• 11/30

  12 Kasım 2024 - Bakü'deki Birleşmiş Milletler iklim değişikliği zirvesi COP29'un açılış töreninde dansçılar performans sergiliyor. Bu sene gerçekleştirilen COP’ta ülkelerin enerji politikalarının yanı sıra yeni kolektif finansal hedeflerin belirlenmesi bekleniyor. Zirve, Azerbaycan’ın başkenti Bakü’de başladı. İklim aktivistleri pazartesi günü Gürcistan'da bir miting organize ederek Azerbaycan'ın iklim görüşmelerine ev sahipliği yapmasını protesto etmişti. Tiflis'te bir araya gelen birçok aktivist, Azerbaycan'ın baskıcı politikaları nedeniyle iklim görüşmelerine ev sahipliği yapmayı hak etmediğini savunmuştu. Greta Thunberg, Azerbaycan'ın zirveyi "işlediği suçları ve insan hakları ihlallerini yeşil aklama yoluyla örtbas etme şansı" gibi gördüğünü ileri sürmüştü (Maxim Shemetov/Reuters)

• 12/30

  11 Kasım 2024 - Sudan ordusuyla ilişkili silahlı kişileri taşıyan kamyon, ülkenin doğusundaki Gedaref sokaklarında. Sudan'da rakip generaller arasında Nisan 2023'ten beri süren savaş onbinlerce kişinin ölümüne ve 11 milyondan fazlasının da yerinden olmasına yol açtı. Birleşmiş Milletler'e göre yerinden edilenlerden 3,1 milyonu ülke sınırları dışında sığınacak bir yer arıyor (AFP)

• 13/30

  10 Kasım 2024 - Gazze Şeridi'ndeki Deyr El Balah'ta Filistinliler yemek kuyruğunda. BM Yakın Doğu'daki Filistinli Mültecilere Yardım ve Bayındırlık Ajansı (UNRWA) Genel Komiseri Philippe Lazzarini, Gazze'nin kuzeyinde kıtlık yaşanabileceğini belirterek, "Açlık İsrail devleti tarafından silah olarak kullanılıyor" dedi. Lazzarini, "Gazze Şeridi'ne girmesine izin verilen yardım yetersiz. Günde ortalama 30 tırın biraz üzerinde ve bu günlük ihtiyacın yalnızca yüzde 6'sına tekabül ediyor" ifadelerini kullandı (Ramadan Abed/Reuters)

• 14/30

  9 Kasım 2024 - Almanya Cumhurbaşkanı Frank-Walter Steinmeier, Berlin Duvarı'nın yıkılışının 35. yıldönümünde düzenlenen çiçek bırakma törenine katıldı. Törende Soğuk Savaş döneminde Doğu Berlin'den Batı Berlin'e geçerken hayatını kaybedenler anıldı. Berlin Duvarı'nın yıkılışının yıldönümü kapsamında her yıl canlı müzik, sergiler ve eski duvarın bir ucundan diğerine yapılan koşu da dahil olmak üzere çeşitli etkinlikler gerçekleştiriliyor (Ebrahim Noroozi/AP)

• 15/30

  8 Kasım 2024 - İspanya'daki atlı sivil muhafızlar, ölümcül afetin ardından ülkenin doğusundaki Valensiya bölgesinde zarar gören araçların yanından geçerek mağdurları arıyor. Ülkede son 50 yılda yaşanan en kötü sel felaketi, 210'dan fazla kişinin ölümüne, onlarca kişinin kaybolmasına ve kasabaların çamur altında kalmasına yol açtı. Sel özellikle Valensiya'da büyük bir yıkıma sebep oldu (Jose Jordan/AFP)

• 16/30

  7 Kasım 2024 - Arnavutluk Başbakanı Edi Rama, Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski'ye sarılıyor. Avrupa Siyasi Topluluğu'nun 5'inci zirvesi, kıtanın karşı karşıya olduğu güvenlik zorluklarını ele almak amacıyla Macaristan'ın başkenti Budapeşte'de başladı. Zirvede Avrupa Birliği üyesi ülkelerin liderleriyle üye olmayan ülkelerin liderleri bir araya geliyor. Ana gündem maddeleri arasında düzensiz göçle mücadele, ekonomi güvenliği ve iklim de var (Ludovic Marin/AFP)

• 17/30

  6 Kasım 2024 - 2024 ABD Başkanlık Seçimi'ni kazanan Donald Trump, Florida eyaletindeki West Palm Beach Kongre Merkezi'nde konuşma yaptı. Trump, zafer konuşmasında kendisini destekleyen herkese teşekkür etti ve ekonomik büyüme ve ulusal güvenlik vaatlerinde bulundu. Sandıkların kapanmasıyla birlikte erken sonuçlar, seçim yarışının başa baş gittiğini gösterse de Trump, salıncak eyaletlerde kazanarak zafere ulaştı. Trump, rakibi Demokrat Parti'nin başkan adayı Kamala Harris'ten yaklaşık 5 milyon fazla oy aldı (Jim Watson/AFP)

• 18/30

  5 Kasım 2024 - ABD'nin New York kentinde seçmenler oy kullanıyor. ABD'de seçim gününe gelindi ve Demokrat Parti'nin adayı Kamal Harris'le Cumhuriyetçi Parti'nin adayı Donald Trump arasındaki yarış haftalardır başa baş ilerliyor. Seçimin sonucunu 7 salıncak eyaletteki oyların belirleyeceği düşünülüyor (Leonardo Munoz/AFP)

• 19/30

  4 Kasım 2024 - İspanya'nın Valensiya bölgesindeki Alfafar'ın caddelerinde polis memurları sokaklardaki çamurun temizlenmesine yardım ediyor. İspanya'da uzun zamandır görülen en kötü sel felaketinde hayatını kaybedenlerin sayısı 217'ye ulaşırken arama kurtarma çalışmaları hâlâ sürüyor. Yetkililer sokakların temizlenmesinin en az bir hafta süreceğini belirtirken bölgede 17 bin polis, jandarma, asker ve sivil koruma görevlisi çalışıyor (Jose Jordan/AFP)

• 20/30

  3 Kasım 2024 - Brezilya'daki Formula 1 Sao Paulo Grand Prix'sini Red Bull Racing'in Hollandalı pilotu Max Verstappen kazandı. "Uçan Hollandalı", son derece kaotik geçen yarışa 17. sıradan başlamıştı. İkinci ve üçüncü sırayı Alpine pilotları Esteban Ocon ve Pierre Gasly alırken, pilotlar şampiyonasında Verstappen'le Norris arasındaki fark 62'ye çıktı (Nelson Almeda/AFP)

• 21/30

  2 Kasım 2024 - Hindistan'ın Mumbai şehrinde, Ölüler Günü'nde mezara çiçek koyan bir kadının drone görüntüsü. Cadılar Bayramı'yla başlayan üç günlük dönemde, Hıristiyanlar ölülerle yaşayanlar arasındaki perdenin kalktığına inanıyor. Hıristiyanlar, Hindistan nüfusunun yalnızca yüzde ikisini oluşturuyor. Geçen ay çeşitli Hıristiyan mezheplerinin liderleri, kendilerine yönelik şiddetteki artışı protesto etmek üzere Yeni Delhi'de eylem düzenlemişti (Francis Mascarenhas/Reuters)

• 22/30

  1 Kasım 2024 - Afrika penguenleri, Cape Town yakınlarında turistlerin uğrak noktalarından olan penguen kolonisinde, sahilde dinleniyor. Boulders penguen kolonisi 1983'te kurulmuş ve kolonideki kuş sayısı çevredeki ada kolonileri sayesinde artırılmıştı. Dünya Doğayı ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği (IUCN) yakın zamanda Afrika penguenini, nesli tehlike altında olan türlerden nesli kritik tehlikedeki tür kategorisine taşıdı. Halihazırda popülasyonunun yüzde 97'sini kaybetmiş olan kuşun nesli, bir değişiklik olmadığı takdirde 4 bin günden kısa bir süre içinde tükenebilir (Rodger Bosch/AFP)

• 23/30

  31 Ekim 2024 - ABD'nin Missouri eyaletindeki St. Charles kentinde bir yurttaş, Cadılar Bayramı'na özel kıyafetiyle oy kullandı. Seçime sayılı günler kala Kamala Harris ve Donald Trump arasındaki yarış başabaş devam ediyor. ABD Başkanı Joe Biden'ın, destekçilerini "çöp" diye nitelemesi üzerine Cumhuriyetçi Parti'nin başkan adayı Trump, çöp kamyonuna bindi. Öte yandan Arnold Schwarzenegger, Kamala Harris'i desteklediğini açıkladı (Robert Cohen/AP)

• 24/30

  30 Ekim 2024 - İspanya'nın güneyindeki Valensiya'da gerçekleşen sel, arabaları bu hale getirdi. Kurtarma ekipleri, şiddetli yağmurların yol açtığı seller sonucunda 95 kişinin hayatını kaybettiğini açıkladı. Kayıpları arama çalışmalarıysa sürüyor. Valensiya'da 1996'dan bu yana metrekareye en fazla yağışın düştüğü bildirildi. Meydana gelen felaketten dolayı 3 günlük ulusal yas ilan edildiği açıklandı (Jose Jordan/AFP)

• 25/30

  29 Ekim 2024 - Gazze Şeridi'nin merkezinde Filistinli mültecilerin kaldığı Nuseyrat kampındaki Birleşmiş Milletler Yardım ve Bayındırlık Ajansı'na (UNRWA) ait yardım dağıtım merkezinin kapısındaki açıklıktan bir adam dışarı bakıyor. İsrail, parlamentosunun yıkıma uğramış Gazze Şeridi'ndeki ana BM yardım kuruluşunu yasaklayan bir tasarıyı onaylamasının ardından artan bir uluslararası tepkiyle karşı karşıya kalıyor. 90 gün içinde yürürlüğe girmesi beklenen mevzuatın, UNRWA'nın Doğu Kudüs genel merkezinin kapatılmasına ve Refah üzerinden Gazze'ye insani yardım ulaştırılmasının engellenmesine yol açması öngörülüyor (Eyad Baba/AFP)

• 26/30

  28 Eylül 2024 - Eski ABD Başkanı Barack Obama, ABD Başkan Yardımcısı ve Demokrat Parti'nin başkan adayı Kamala Harris'in Pensilvanya eyaletinin Philadelphia kentinde düzenlenen mitinginde konuştu. Ayrıca Bruce Springsteen ve John Legend gibi sanatçılar da sahneye çıkıp seyircileri Harris'e oy vermeye ve arkadaşlarıyla ailelerini sandık başına gitmeye teşvik etmeye çağırdı (Matthew Hatcher/AFP)

• 27/30

  27 Ekim 2024 - Ferrari pilotu Carlos Sainz Jr. Formula 1 Meksika Grand Prix'sinde pitte. İspanyol pilot kariyerindeki 4. F1 zaferini elde ederken, takım arkadaşı Charles Leclerc, son turlarda yaptığı hatayla ikinciliği McLaren'in şampiyonluk mücadelesi veren pilotu Lando Norris'e kaptırıp üçüncülüğe razı oldu. Pilotlar şampiyonasında zirvedeki isim Max Verstappen ise yarış içinde toplamda 20 saniye ceza aldı ve 6. sırada bitirdi (Carlos Perez Gallardo/Reuters)

• 28/30

  26 Ekim 2024 - Birleşik Krallık'ta göçmen karşıtı protestolardaki bir eylemci, Cumhuriyetçi başkan adayı ve eski ABD Başkanı Donald Trump'ın maskesini takıyor. Eylem İngiltere'nin başkenti Londra'da, ülkedeki aşırı sağcı grupların başında gelen İngiliz Savunma Ligi'nin eski lideri Tommy Robinson'ın çağrısıyla organize edilmişti. Robinson, planladığı yürüyüş öncesi Terörle Mücadele Yasası çerçevesinde suçlanarak dün gözaltına alınmıştı. Irkçılık karşıtları da aşırı sağcılara tepki amacıyla eylem düzenledi. İki grubun karşı karşıya gelmesini engellemek üzere güvenlik önlemleri alındı (Hollie Adams/Reuters)

• 29/30

  25 Ekim 2024 - Rusya'nın Ukrayna'ya saldırısı sırasında Kursk bölgesinde Rus askerleriyle girdiği çatışmada hayatını kaybeden Ukraynalı asker Volodimir Baranov için Çernihiv'de düzenlenen cenaze töreninde halk milli marş söylüyor (Maksym Kishka/Reuters)

• 30/30

  24 Ekim 2024 - Mozambik'in başkenti Maputo'daki Maxaquene mahallesinde protestocular, güvenlik güçleriyle çatıştı. Çevik kuvvet polisi, iki muhalifin vurularak öldürülmesinden günler sonra seçimlere hile karıştırıldığı iddiasıyla eylem düzenleyen kalabalığı dağıtmak için göz yaşartıcı gaz kullandı. Avrupa Birliği gözlemcileri de Mozambik seçimlerinde düzensizlikler ve bazı sandık sonuçlarında oynama olduğunu tespit etmişti (Alfredo Zuniga/AFP)

Suudi Arabistan'ın sebepleriyse daha karmaşık. Analistler Suudi Aramco'nun Abkayk'taki kritik petrol tesisine yönelik, İran'ın yaptığından şüphelenilen drone saldırısına Donald Trump yönetiminin yanıt vermediği 2019'dan bu yana Riyad'da bir değişim yaşandığını öne sürüyor. Suudi yorumcu Ali Şihabi, "Suudi Arabistan, ABD'yle neredeyse tek eşli ilişkisini daha çeşitlendirilmiş bir stratejik ortaklık portföyüyle değiştirmek zorunda olduğunu fark etti. Çin, Birleşik Krallık, Fransa ve Rusya'nın her biri de masaya bir şeyler koyuyor" diyor.

Suudi Arabistan, Tahran'la ilişkilerini normalleştirerek ve hatta gelecekte iş anlaşmaları yapma ihtimalini sunarak, ülkenin büyük vizyonuna yönelik en büyük güvenlik tehdidini etkisiz hale getiriyor. İran'ın herhangi bir anlaşmaya bağlı kalmasını sağlayabilecek ekonomik ve diplomatik nüfuza sahip tek ülke Çin olabilir.

Eski Suudi İstihbarat Şefi Prens Turki el-Faysal, çarşamba günü Agence France Presse'e yaptığı açıklamada "Ne ABD ne de Avrupa iki taraf arasında dürüst bir arabuluculuk yapabilirdi" ifadelerini kullandı.

Şihabi, "Çin'in İran nezdinde ağırlığı var ve bu nedenle üçlü anlaşmaya attığı imza, anlaşmaya somutluk kazandırdı" diyor:

Bu da Suudi Arabistan'ın, daha önceki tüm ikili anlaşmaları bozan İran'la yapılan bir anlaşmayı ciddiye almasını sağladı. İran doğrudan ya da vekilleri aracılığıyla herhangi bir düşmanca eylemde bulunursa Çin'in itibarını kaybetmesine neden olacak.

Sürekli olarak İran'ı izole etmeye çalışan ve onu büyük bir güvenlik tehdidi gibi gören İsrail içinse anlaşma, Tahran'a karşı durma çabalarına Suudi Arabistan'ın katılmasını sağlama hedefini zorlaştırıyor.

Ancak bazı analistler Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) ve Körfez İşbirliği Konseyi'nin (KİK) diğer ülkelerinin İsrail'in İran'a yönelik olası bir saldırısının ekonomi ve güvenlik açılarından yaratacağı maliyetleri üstlenmekten çok korktuklarını ve Tahran'la ilişkileri düzeltmek için acele ediyor olabileceklerini söylüyor. Bahreyn'in İran'la 2016'da kopan ilişkileri düzeltmeye çalışan en son Körfez ülkesi olduğu bildiriliyor.

Cafiero, "BAE'nin de aralarında bulunduğu KİK ülkelerinin İsrail hükümeti ve İran'a yönelik tutumu konusunda çok endişeli olduklarını söyleyebilirim" diyor:

İsrail'in attığı adımlar yüzünden güvenliklerinin tehlikeye girmesinden endişe ediyorlar.

https://www.independent.co.uk/news

Independent Türkçe için çeviren: İpek Uyar