Şi, Çin'in onlarca yıldır gördüğü en baskın lider ve iktidardaki hakimiyeti artıyor

Emsalsiz bir şekilde üçüncü dönemin kendisine teslim edilmesi, iktidarın bütünüyle ele geçirilmesi sürecini tamamlıyor

Çin Devlet Başkanı Şi Cinping, yeniden seçilmesinin ardından yemin ediyor (AFP)

Çin'in noter gibi çalışan meclisinin emsalsiz bir hareketle Şi Cinping'e üçüncü dönemi vermesi pek de sürpriz olmamalı ama bu, onun iktidarı ele geçirmesinin boyutlarını gösteriyor.

Devlet başkanlığı görevi Anayasa'ya göre sembolik olsa da Şi'nin gerçek gücü, Çin Komünist Partisi'nin lideri (tarihi bir kararla parti başkanlığı görevindeki üçüncü dönemi çoktan onaylanmıştı) ve ordunun başkomutanı olmasından kaynaklanıyor. Hatta Şi'ye oy veren Ulusal Halk Kongresi üyelerini iktidar partisi atıyor.

Ekimde Şi'ye partinin genel sekreterliği görevinde üçüncü 5 yıllık dönemin verilmesiyle, Çinli liderlerin 10 yılda bir iktidarı devretme geleneği bozulmuştu. Bundan da önce sembolik devlet başkanlığındaki iki dönem sınırlamasının Çin Anayasası'ndan kaldırılması, Şi'nin ömür boyu iktidarda kalabileceği fikrine yol açmıştı.

fazla oku

Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)

Şi'nin iktidar mücadelesi, selefi Hu Cintao'nun Komünist Parti'nin dizginlerini kendisine teslim etmesiyle başlamıştı. Bu son hamle Şi'nin, kendisini partisinin merkezine yerleştirmeye yönelik istikrarlı ve bazen acımasız yolculuğunun doruk noktası oldu. Şi'nin yolsuzlukla mücadeleye yönelik süregelen kampanyaları, düşmanlarını tasfiye ederken halkının da desteğini almasına imkan sağladı.

Onlarca yıldır Çin siyasetini belirleyen hizipçi sistemi de ortadan kaldıran Şi'nin etrafı artık kendisine sadık olanlarla çevrili. Meclis, 66 yaşındaki Cao Licı'yı meclis başkanlığına ve 68 yaşındaki Han Cıng'ı da devlet başkanı yardımcılığına seçti. Her ikisi de Şi'nin kilit müttefikleri. Şi'nin iktidarına meydan okuyan yok ve Şi, bir halef yetiştirmesine yönelik bütün beklentileri de ortadan kaldırdı.

Şi'nin bir diğer müttefiki Li Çiang da cumartesi günü Çin'deki en yüksek ikinci mevki olan başbakanlık görevine geldi. Bu pozisyonla, Şi'nin müttefiki ve Şanghay'ın eski parti sekreteri ekonomiden sorumlu kişi haline geldi. Başbakan yardımcıları, merkez bankası başkanı ve diğer birçok bakanlık gibi Şi'nin onayladığı diğer yetkililer de bu hafta sonu hükümetteki görevlerine seçildi veya atandı. Meclisin yıllık oturumu pazartesi günü Şi'nin konuşmasıyla sona erdi.
 


Önceki Başbakan Li Keçiang, geçen yılki Parti Kongresi'nde Şi'nin emirleri üzerine sahneden indirilen eski lider Hu'yla aynı saflarda görülmüştü. Sahneden indirilmesinin sağlığının kötü olmasından mı yoksa Hu'nun bir rahatsızlığa yol açmasından mı kaynaklandığı hâlâ belli değil ama bu kesinlikle Şi'nin duruşunun açık bir göstergesiydi.

İktidarda kaldığı yıllar boyunca Şi, partisinin Çin'deki sivil toplum üzerindeki kontrolünü sıkılaştırdı, ifade özgürlüğünü kısıtladı ve Hong Kong'daki demokrasi hareketini bastırmaya çalıştı. Çin, Sincan bölgesinde zorla asimilasyon kampanyası da yürütüyor. 2021'de Birleşik Krallık Avam Kamarası'nın milletvekilleri, Uygur Müslümanlarının ve Sincan'daki diğer azınlıkların "insanlığa karşı suçlara ve soykırıma uğradığını" ilan eden, bağlayıcı olmayan bir önergeyi onaylamıştı. Çin ise bu iddiaları reddediyor.

Artık genel kanı, Çin Devlet Başkanı'nın kurucu lider Mao Zedong'dan bu yana ülkenin en güçlü figürü olduğu. Mao'ya hayranlığını gizlemeyen Şi kendi kişi kültünü oluştururken, bu süreç son yıllarda hız kazandı. Geçen yılın sonuna doğru Şi, Komünist Parti'de devrimin beşiği kabul edilerek saygı gören kuzeybatı eyaleti Şensi'deki Yan'an'ı ziyaret etmişti. 2018'de Çin'in en üst organı, Şi'nin politik ideolojisini ("Şi Cinping Düşüncesi") ülkenin Anayasası'yla korumaya almıştı. Mao'dan başka hiçbir liderin ideolojisi "düşünce" olarak tanımlanmazken sadece Mao ve Deng Şiaoping'in ideolojileri isimleriyle anılıyordu. 2021'de "Şi Cinping Düşüncesi"nin ulusal müfredata dahil edileceği açıklanmıştı.

Durgun bir ekonomi ve ABD'yle zorlu diplomatik ilişkiler de dahil, Şi'nin önünde pek çok zorluk mevcut. Bir de Moskova'nın Ukrayna'yı istila ettiği ve Kiev'in Batılı müttefiklerinden sağlam destek aldığı bir ortamda, Pekin'in Rusya'yla giderek yakınlaşan ilişkileri var. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, yeni başkanlık dönemi için "sevgili dostunu" tebrik etti.

Şi'nin Komünist Parti'yi kendi imgesinde şekillendirme çabası bütün kontrolü elinde tuttuğu anlamına gelse de Devlet Başkanı, "şakşakçılarla" dolu bir yankı odasında kalma riskini taşıyor ve gelecekteki herhangi bir başarısızlıktan da tamamen o sorumlu olacak.



https://www.independent.co.uk/asia

Independent Türkçe için çeviren: Onur Bayrakçeken

Bu makale kaynağından aslına sadık kalınarak çevrilmiştir. İfade edilen görüşler Independent Türkçe’nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.

© The Independent

DAHA FAZLA HABER OKU