Siyasetteki gibi tarihteki ebedi tartışmalardan biri de bireyin rolüne dayanıyor. Bireysel davranış ya da karakter olayların gidişatını ne kadar belirler, yoksa ekonomik olanlar da dahil koşullar mı belirleyicidir? En azından 19 Ağustos 1991'den bu yana benim kendi görüşüm, bir bireyin gerçekten de tarihin akışını değiştirebileceği yönünde. Dönemin Rus lideri Boris Yeltsin'in, Mihail Gorbaçov'a karşı yapılan sert darbeye meydan okumak için Rus parlamentosunun dışında bir tankın üzerine çıktığına tanıklık edenlerden biri olarak, aklımda hiçbir şüphe yok.

Komplocuların kötü organizasyonu da dahil nesnel faktörler darbenin başarıya ulaşmasını engellese de Yeltsin'in komploculara meydan okuma kararı, olasılıkları değiştirmenin yanı sıra Sovyetler Birliği'nin çöküşünün de tohumlarını attı. Aradan 30 yıldan fazla zaman geçti ve bireyle karakterin rolü, Rusya-Ukrayna savaşının en çok ihmal edilen yönlerinden biri olabilir. Örneğin, Volodimir Zelenski ve Vladimir Putin dışındaki iki lider erken bir çözüme daha açık olabilir, hatta silahlı çatışmadan tamamen kaçınabilir miydi? Aralarındaki dinamikteki bir şey çatışmayı daha da kötüleştirmiş olabilir mi?

Elbette her iki liderin de zihniyetine çok önem verildi. Demokratik yollarla seçilmiş bir devlet başkanıyken savaş liderine dönüşen ve Rus istilasına meydan okumasıyla dünya çapında üne kavuşan Zelenski, bireyin tarihteki belirleyici rolüne daha fazla katkı sunuyor. ABD'nin sığınma teklifine verdiği meşhur "araca değil, mühimmata ihtiyaç duyduğu" yanıtı, Ukrayna'nın bir ulus gibi savaşacağını belirledi; teslimiyet olmayacak ve iç savaş riski yaratabilecek dağınık gerilla eylemlerine açık kapı bırakılmayacaktı.

Zelenski'nin esprisinin samimi olup olmadığının (ki çoğunluğın görüşüne göre samimi) halihazırda pek bir önemi yok. Hayatının mücadelesi olarak görülmesi gereken bir göreve gelen Zelenski, ülkesine cepheden liderlik ediyor.

Batı'daki genel kanıya göre Zelenski kahraman; Vladimir Putin de buna paralel şekilde şeytanlaştırılıyor. Putin'in, belalı Rusya'nın en kötü halini örneklediği düşünülüyor: tam bir diktatör değilse de bir otokrat olarak; bir imparatorluğu yeniden kurmayı kafasına koymuş bir saldırgan ve zorba olarak; halkını umursamayan, askerlerini mutlak bir ölüme göndermekte sorun görmeyen bir lider olarak (Birleşik Krallık Savunma Bakanı Ben Wallace'ın bu hafta Ukrayna'daki Rus "kıyma makinesi" hakkında bilmem kaçıncı kez konuştuğunu duyduk). Bu şekilde kıyaslandığında, bu ikilinin ezeli düşmanlar olmak dışında bir ilişki kurabilieceğini düşünmek zor. Yine de ikisi arasında, daha karmaşık sonuçlara varılmasını sağlayabilecek farklılıkların yanı sıra benzerlikler de var.

Zelenski'nin barış yanlısı bir tutumla Ukrayna devlet başkanlığına adaylığını koyduğu ve büyük ölçüde doğudaki savaşı sona erdirme vaadiyle ezici bir farkla kazandığı artık sıklıkla unutuluyor. Bunu yapabilecek nitelikte olduğunu düşünmesinin nedenleri vardı. Zelenski, Rusça konuşan Ukraynalı bir ailede büyüdü; 1990'ların bir bölümüde Rusya'da başarılı bir komedyendi. Donbas'taki çatışmalarda ölen Ukraynalılara yakın yaşlardaydı. Ayrıca Putin'le rasyonel ve gerçekçi bir Rus lider gibi konuşabileceğine inanmış görünüyordu ki bu mantıksız değildi. Kendisine duyduğu güven bir dereceye kadar boşa çıkmadı.

Volodimir Zelenski birkaç ay içinde, bir yıl önceki bir deniz olayında esir alınan Ukraynalı denizcilerin serbest bırakılmasını sağladı. Putin'le düzenli görüşmeler yapıyordu ve (Margaret Thatcher'ın Gorbaçov için söylediği gibi) birlikte iş yapabilecekler gibi duruyordu. Putin, Zelenski'yi ilgi çekici ve ilginç bir kişi olarak görüyordu (aslında pek çok kişi gibi). Ancak bu ilişki sona erdi. Göründüğü gibi bu ilişki Putin'le görüş ayrılıkları yüzünden değil, Ukrayna'daki sağcıların ve Ukrayna'nın ABD ve AB'deki müttefiklerinin, Zelenski'nin barış uğruna Moskova'ya istenmeyen tavizler verebileceği yönündeki korkuları nedeniyle sona erdi.

Buna dair hiçbir kanıt yoktu; hatta Zelenski, Putin'le ilişkilerinde acemi bir siyasetçiden beklenenin çok ötesinde bir sebat ve sabır gösterdi. Ancak Zelenski, selefinin yeniden seçilmesine bel bağlayanlar tarafından daha fazla kabul görmeye başladıkça Moskova'yla arasındaki kapılar da kapanmaya başladı. Ve böylece henüz öngörülemeyen bir savaşı önleme fırsatı da kaçtı. Evet, bu iki adam arasında büyük kişilik farklılıkları var. Zelenski doğal bir şekilde dışa dönük, etkileyici ve (seçim kampanyası sırasında ve savaş boyunca görüldüğü gibi) büyük bir kişisel sadakate sahip.
 

Fotoğraflarla dünyadan haberler

Hepsini göster 30

Fotoğraflarla dünyadan haberler

• 1/30

  13 Kasım 2024 - Fransa'da, Michelin'in Clermont-Ferrand'daki merkezinde düzenlenen eylemde, Genel Emek Konfederasyonu ceketi giyen bir protestocu bir sis bombasının yanından geçiyor. Araç lastiği üreticisi Michelin, 5 Kasım'da 1250'den fazla kişinin çalıştığı iki fabrikasını kapatmayı planladığını açıklamış ve kararın "son çare" olarak alındığını söylemişti. Sadece işten çıkarma planlarından vazgeçilmesini değil, maaş artışının da garanti altına alınmasını talep eden sendikalarla şirket yönetimi arasında henüz bir uzlaşmaya varılamadı (Olivier Chassignole/AFP)

• 2/30

  12 Kasım 2024 - Bakü'deki Birleşmiş Milletler iklim değişikliği zirvesi COP29'un açılış töreninde dansçılar performans sergiliyor. Bu sene gerçekleştirilen COP’ta ülkelerin enerji politikalarının yanı sıra yeni kolektif finansal hedeflerin belirlenmesi bekleniyor. Zirve, Azerbaycan’ın başkenti Bakü’de başladı. İklim aktivistleri pazartesi günü Gürcistan'da bir miting organize ederek Azerbaycan'ın iklim görüşmelerine ev sahipliği yapmasını protesto etmişti. Tiflis'te bir araya gelen birçok aktivist, Azerbaycan'ın baskıcı politikaları nedeniyle iklim görüşmelerine ev sahipliği yapmayı hak etmediğini savunmuştu. Greta Thunberg, Azerbaycan'ın zirveyi "işlediği suçları ve insan hakları ihlallerini yeşil aklama yoluyla örtbas etme şansı" gibi gördüğünü ileri sürmüştü (Maxim Shemetov/Reuters)

• 3/30

  11 Kasım 2024 - Sudan ordusuyla ilişkili silahlı kişileri taşıyan kamyon, ülkenin doğusundaki Gedaref sokaklarında. Sudan'da rakip generaller arasında Nisan 2023'ten beri süren savaş onbinlerce kişinin ölümüne ve 11 milyondan fazlasının da yerinden olmasına yol açtı. Birleşmiş Milletler'e göre yerinden edilenlerden 3,1 milyonu ülke sınırları dışında sığınacak bir yer arıyor (AFP)

• 4/30

  10 Kasım 2024 - Gazze Şeridi'ndeki Deyr El Balah'ta Filistinliler yemek kuyruğunda. BM Yakın Doğu'daki Filistinli Mültecilere Yardım ve Bayındırlık Ajansı (UNRWA) Genel Komiseri Philippe Lazzarini, Gazze'nin kuzeyinde kıtlık yaşanabileceğini belirterek, "Açlık İsrail devleti tarafından silah olarak kullanılıyor" dedi. Lazzarini, "Gazze Şeridi'ne girmesine izin verilen yardım yetersiz. Günde ortalama 30 tırın biraz üzerinde ve bu günlük ihtiyacın yalnızca yüzde 6'sına tekabül ediyor" ifadelerini kullandı (Ramadan Abed/Reuters)

• 5/30

  9 Kasım 2024 - Almanya Cumhurbaşkanı Frank-Walter Steinmeier, Berlin Duvarı'nın yıkılışının 35. yıldönümünde düzenlenen çiçek bırakma törenine katıldı. Törende Soğuk Savaş döneminde Doğu Berlin'den Batı Berlin'e geçerken hayatını kaybedenler anıldı. Berlin Duvarı'nın yıkılışının yıldönümü kapsamında her yıl canlı müzik, sergiler ve eski duvarın bir ucundan diğerine yapılan koşu da dahil olmak üzere çeşitli etkinlikler gerçekleştiriliyor (Ebrahim Noroozi/AP)

• 6/30

  8 Kasım 2024 - İspanya'daki atlı sivil muhafızlar, ölümcül afetin ardından ülkenin doğusundaki Valensiya bölgesinde zarar gören araçların yanından geçerek mağdurları arıyor. Ülkede son 50 yılda yaşanan en kötü sel felaketi, 210'dan fazla kişinin ölümüne, onlarca kişinin kaybolmasına ve kasabaların çamur altında kalmasına yol açtı. Sel özellikle Valensiya'da büyük bir yıkıma sebep oldu (Jose Jordan/AFP)

• 7/30

  7 Kasım 2024 - Arnavutluk Başbakanı Edi Rama, Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski'ye sarılıyor. Avrupa Siyasi Topluluğu'nun 5'inci zirvesi, kıtanın karşı karşıya olduğu güvenlik zorluklarını ele almak amacıyla Macaristan'ın başkenti Budapeşte'de başladı. Zirvede Avrupa Birliği üyesi ülkelerin liderleriyle üye olmayan ülkelerin liderleri bir araya geliyor. Ana gündem maddeleri arasında düzensiz göçle mücadele, ekonomi güvenliği ve iklim de var (Ludovic Marin/AFP)

• 8/30

  6 Kasım 2024 - 2024 ABD Başkanlık Seçimi'ni kazanan Donald Trump, Florida eyaletindeki West Palm Beach Kongre Merkezi'nde konuşma yaptı. Trump, zafer konuşmasında kendisini destekleyen herkese teşekkür etti ve ekonomik büyüme ve ulusal güvenlik vaatlerinde bulundu. Sandıkların kapanmasıyla birlikte erken sonuçlar, seçim yarışının başa baş gittiğini gösterse de Trump, salıncak eyaletlerde kazanarak zafere ulaştı. Trump, rakibi Demokrat Parti'nin başkan adayı Kamala Harris'ten yaklaşık 5 milyon fazla oy aldı (Jim Watson/AFP)

• 9/30

  5 Kasım 2024 - ABD'nin New York kentinde seçmenler oy kullanıyor. ABD'de seçim gününe gelindi ve Demokrat Parti'nin adayı Kamal Harris'le Cumhuriyetçi Parti'nin adayı Donald Trump arasındaki yarış haftalardır başa baş ilerliyor. Seçimin sonucunu 7 salıncak eyaletteki oyların belirleyeceği düşünülüyor (Leonardo Munoz/AFP)

• 10/30

  4 Kasım 2024 - İspanya'nın Valensiya bölgesindeki Alfafar'ın caddelerinde polis memurları sokaklardaki çamurun temizlenmesine yardım ediyor. İspanya'da uzun zamandır görülen en kötü sel felaketinde hayatını kaybedenlerin sayısı 217'ye ulaşırken arama kurtarma çalışmaları hâlâ sürüyor. Yetkililer sokakların temizlenmesinin en az bir hafta süreceğini belirtirken bölgede 17 bin polis, jandarma, asker ve sivil koruma görevlisi çalışıyor (Jose Jordan/AFP)

• 11/30

  3 Kasım 2024 - Brezilya'daki Formula 1 Sao Paulo Grand Prix'sini Red Bull Racing'in Hollandalı pilotu Max Verstappen kazandı. "Uçan Hollandalı", son derece kaotik geçen yarışa 17. sıradan başlamıştı. İkinci ve üçüncü sırayı Alpine pilotları Esteban Ocon ve Pierre Gasly alırken, pilotlar şampiyonasında Verstappen'le Norris arasındaki fark 62'ye çıktı (Nelson Almeda/AFP)

• 12/30

  2 Kasım 2024 - Hindistan'ın Mumbai şehrinde, Ölüler Günü'nde mezara çiçek koyan bir kadının drone görüntüsü. Cadılar Bayramı'yla başlayan üç günlük dönemde, Hıristiyanlar ölülerle yaşayanlar arasındaki perdenin kalktığına inanıyor. Hıristiyanlar, Hindistan nüfusunun yalnızca yüzde ikisini oluşturuyor. Geçen ay çeşitli Hıristiyan mezheplerinin liderleri, kendilerine yönelik şiddetteki artışı protesto etmek üzere Yeni Delhi'de eylem düzenlemişti (Francis Mascarenhas/Reuters)

• 13/30

  1 Kasım 2024 - Afrika penguenleri, Cape Town yakınlarında turistlerin uğrak noktalarından olan penguen kolonisinde, sahilde dinleniyor. Boulders penguen kolonisi 1983'te kurulmuş ve kolonideki kuş sayısı çevredeki ada kolonileri sayesinde artırılmıştı. Dünya Doğayı ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği (IUCN) yakın zamanda Afrika penguenini, nesli tehlike altında olan türlerden nesli kritik tehlikedeki tür kategorisine taşıdı. Halihazırda popülasyonunun yüzde 97'sini kaybetmiş olan kuşun nesli, bir değişiklik olmadığı takdirde 4 bin günden kısa bir süre içinde tükenebilir (Rodger Bosch/AFP)

• 14/30

  31 Ekim 2024 - ABD'nin Missouri eyaletindeki St. Charles kentinde bir yurttaş, Cadılar Bayramı'na özel kıyafetiyle oy kullandı. Seçime sayılı günler kala Kamala Harris ve Donald Trump arasındaki yarış başabaş devam ediyor. ABD Başkanı Joe Biden'ın, destekçilerini "çöp" diye nitelemesi üzerine Cumhuriyetçi Parti'nin başkan adayı Trump, çöp kamyonuna bindi. Öte yandan Arnold Schwarzenegger, Kamala Harris'i desteklediğini açıkladı (Robert Cohen/AP)

• 15/30

  30 Ekim 2024 - İspanya'nın güneyindeki Valensiya'da gerçekleşen sel, arabaları bu hale getirdi. Kurtarma ekipleri, şiddetli yağmurların yol açtığı seller sonucunda 95 kişinin hayatını kaybettiğini açıkladı. Kayıpları arama çalışmalarıysa sürüyor. Valensiya'da 1996'dan bu yana metrekareye en fazla yağışın düştüğü bildirildi. Meydana gelen felaketten dolayı 3 günlük ulusal yas ilan edildiği açıklandı (Jose Jordan/AFP)

• 16/30

  29 Ekim 2024 - Gazze Şeridi'nin merkezinde Filistinli mültecilerin kaldığı Nuseyrat kampındaki Birleşmiş Milletler Yardım ve Bayındırlık Ajansı'na (UNRWA) ait yardım dağıtım merkezinin kapısındaki açıklıktan bir adam dışarı bakıyor. İsrail, parlamentosunun yıkıma uğramış Gazze Şeridi'ndeki ana BM yardım kuruluşunu yasaklayan bir tasarıyı onaylamasının ardından artan bir uluslararası tepkiyle karşı karşıya kalıyor. 90 gün içinde yürürlüğe girmesi beklenen mevzuatın, UNRWA'nın Doğu Kudüs genel merkezinin kapatılmasına ve Refah üzerinden Gazze'ye insani yardım ulaştırılmasının engellenmesine yol açması öngörülüyor (Eyad Baba/AFP)

• 17/30

  28 Eylül 2024 - Eski ABD Başkanı Barack Obama, ABD Başkan Yardımcısı ve Demokrat Parti'nin başkan adayı Kamala Harris'in Pensilvanya eyaletinin Philadelphia kentinde düzenlenen mitinginde konuştu. Ayrıca Bruce Springsteen ve John Legend gibi sanatçılar da sahneye çıkıp seyircileri Harris'e oy vermeye ve arkadaşlarıyla ailelerini sandık başına gitmeye teşvik etmeye çağırdı (Matthew Hatcher/AFP)

• 18/30

  27 Ekim 2024 - Ferrari pilotu Carlos Sainz Jr. Formula 1 Meksika Grand Prix'sinde pitte. İspanyol pilot kariyerindeki 4. F1 zaferini elde ederken, takım arkadaşı Charles Leclerc, son turlarda yaptığı hatayla ikinciliği McLaren'in şampiyonluk mücadelesi veren pilotu Lando Norris'e kaptırıp üçüncülüğe razı oldu. Pilotlar şampiyonasında zirvedeki isim Max Verstappen ise yarış içinde toplamda 20 saniye ceza aldı ve 6. sırada bitirdi (Carlos Perez Gallardo/Reuters)

• 19/30

  26 Ekim 2024 - Birleşik Krallık'ta göçmen karşıtı protestolardaki bir eylemci, Cumhuriyetçi başkan adayı ve eski ABD Başkanı Donald Trump'ın maskesini takıyor. Eylem İngiltere'nin başkenti Londra'da, ülkedeki aşırı sağcı grupların başında gelen İngiliz Savunma Ligi'nin eski lideri Tommy Robinson'ın çağrısıyla organize edilmişti. Robinson, planladığı yürüyüş öncesi Terörle Mücadele Yasası çerçevesinde suçlanarak dün gözaltına alınmıştı. Irkçılık karşıtları da aşırı sağcılara tepki amacıyla eylem düzenledi. İki grubun karşı karşıya gelmesini engellemek üzere güvenlik önlemleri alındı (Hollie Adams/Reuters)

• 20/30

  25 Ekim 2024 - Rusya'nın Ukrayna'ya saldırısı sırasında Kursk bölgesinde Rus askerleriyle girdiği çatışmada hayatını kaybeden Ukraynalı asker Volodimir Baranov için Çernihiv'de düzenlenen cenaze töreninde halk milli marş söylüyor (Maksym Kishka/Reuters)

• 21/30

  24 Ekim 2024 - Mozambik'in başkenti Maputo'daki Maxaquene mahallesinde protestocular, güvenlik güçleriyle çatıştı. Çevik kuvvet polisi, iki muhalifin vurularak öldürülmesinden günler sonra seçimlere hile karıştırıldığı iddiasıyla eylem düzenleyen kalabalığı dağıtmak için göz yaşartıcı gaz kullandı. Avrupa Birliği gözlemcileri de Mozambik seçimlerinde düzensizlikler ve bazı sandık sonuçlarında oynama olduğunu tespit etmişti (Alfredo Zuniga/AFP)

• 22/30

  23 Ekim 2024 - Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus'ta un kıtlığı yaşanıyor. İsrail, Gazze Şeridi'ne gıda, su, yakıt ve elektrik girişini engellemeye devam ediyor. Savaştan önce bile Gazze nüfusunun sadece yüzde 4'ü güvenli ve temiz suya erişim sağlayabiliyordu. Öte yandan Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres, "Gazze'nin kuzeyindeki çocuk felci aşılama kampanyasının son aşamasının artan şiddet ve erişim eksikliği nedeniyle ertelenmesinden büyük endişe duyduğunu" söyledi (Bashar Taleb/AFP)

• 23/30

  22 Ekim 2024 - İsrail savaş uçağı Beyrut'un güneyindeki bir mahalledeki binayı vurdu. Ayrıca İsrail'in Beyrut'ta Refik Hariri Devlet Hastanesi'nin çevresini hedef aldığı saldırıda ölenlerin sayısı 13'e yükseldi (AFP)

• 24/30

  21 Ekim 2024 - ABD'nin Kuzey Karolina eyaletinde gerçekleştirilen kampanya mitinginde eski ABD Başkanı Donald Trump'ın destekçilerinden biri, break dans yapıyor. Birleşik Devletler'de 2024 Başkanlık Seçimi, 5 Kasım'da gerçekleşecek. Donald Trump, pazar günü Pensilvanya eyaletindeki bir McDonald's'ta çalışırken, Kamala Harris, Stevie Wonder'la şarkı söyledi (Julia Demaree Nikhinson/AP)

• 25/30

  20 Ekim 2024 - İspanya Başbakanı Pedro Sanchez ve eşi Begona Gomez'i tasvir eden bir pankart, başkent Madrid'de hükümeti protesto etmek ve genel seçim çağrısında bulunmak için düzenlenen eylem sırasında İspanyol bayrakları arasında. Bugün Madrid'de bir meydanı dolduran binlerce kişi, sağcı partilerin de destek verdiği bir miting düzenledi. İspanyol bayrakları sallayarak Madrid'in finans bölgesinin kalbindeki Plaza de Castilla meydanında toplanan protestocular "hain" diye bağırarak Sanchez'i istifaya çağırdı. Sağ ve radikal sağla bağlantılı 100'den fazla az bilinen küçük grup, mitinge "Birlik, haysiyet, hukuk ve özgürlük için. Hemen genel seçim!" sloganıyla katıldı (Oscar Del Pozo/AFP)

• 26/30

  19 Ekim 2024 - Cadılar Bayramı öncesinde zombi kılığına giren bir sanatçı, Güney Kore yapımı korku filmi Zombi Ekspresi'nden (Train to Busan) ilham alan "Zombi Şinkansen" hızlı treninde performans sergiliyor. Japonya'nın Tokyo'yla Osaka arasında giden treninin kiralanan vagonunda, "yaşayan ölülerle" karşılaşmaya hazır 40'a yakın heyecan meraklısı vardı. Organizatörlerin koltuklara yerleştirdiği oyuncular, performans kapsamında korkunç bir dönüşüm geçirerek diğer yolculara "saldırmaya" başladı. Etkinlik organizatörü Kenta Iwana, "normalde güvenli ve huzurlu olan yolculuğun bir anda kaosa sürüklenişini canlandırmak istediklerini" söyledi (Kim Kyung-Hoon/Reuters)

• 27/30

  18 Ekim 2024 - Filistinliler cuma namazı kılarken bir kişi, İsrail'in saldırıları sırasında yıkılan Büyük Ömer Camisi'nin kalıntıları arasında yürüyor. Memlük ve Osmanlı döneminin mimari özelliklerini taşıyan caminin yaklaşık 1400 yıllık bir geçmişi var. Bir diğer adıyla Gazze Ulu Cami, Gazze'nin en eski, Filistin'in de üçüncü en büyük camisiydi. Bu cami, bir yılı aşkın süredir devam eden çatışmalarda enkaza dönen tarihi alanların en çarpıcı örneklerinden biri (Dawoud Abu Alkas/Reuters)

• 28/30

  17 Ekim 2024 - İngiliz pop müzik grubu One Direction'ın eski üyesi Liam Payne, Arjantin'de kaldığı otelin üçüncü katından düştükten sonra hayatını kaybetti. Arjantin Polisi, Payne'in başkent Buenos Aires'te Casa Sur adlı otelde kaldığını, "uyuşturucu ve alkol tesiri altında olma ihtimali bulunan agresif bir adam" hakkında gelen şikayet üzerine otele gittiklerini açıkladı. Arjantinli sağlık yetkilileri, otopsi yapılacağını belirtti (Agustin Marcarian/Reuters)

• 29/30

  16 Ekim 2024 - İtalyan lüks marka grubu Prada ve Houston merkezli girişim Axiom Space, NASA'nın Artemis 3 Ay misyonunda kullanılacak bir uzay giysisinin tasarımını İtalya'nın Milano kentinde tanıttı. NASA'nın Ay'ın güney kutbuna gerçekleştireceği ilk insanlı görevde Ay'da yürüyen astronotlar bu kıyafeti giyecek. Artemis 3 görevinin Eylül 2026'da gerçekleştirilmesi bekleniyor (Marco Bertorello/AFP)

• 30/30

  15 Ekim 2024 - Güney Kore'nin sınır kenti Paju'dan Kuzey Kore'nin Kaesong şehrine giden yolda, Tongil Köprüsü'ndeki askeri kontrol noktasının son hali. Güney Kore ordusu, Pyongyang'ın ordusu iki ülkeyi birbirine bağlayan yollarda patlamalar gerçekleştirince ağır tahkimatlı sınır yakınlarında "karşı ateş" harekatları yürüttüğünü açıkladı. Kuzey Kore, Güney Kore'nin Pyongyang'a drone uçurduğu iddiasının ardından ordusunun "ateş gücünü" harekete geçirmek için hazır olduğunu söylemişti. Kuzey Kore Savunma Bakanlığı, Kore yarımadasında "her an savaş çıkabileceği" uyarısında bulunmuştu (Jung Yeon-Je/AFP)

Zelenski, tıpkı ortaya koyduğu gibi yetenekli bir iletişimci, bir ortamı anlamakta usta. Ama aynı zamanda (bu asla unutulmamalı) son derece profesyonel bir aktör. Putin resmiyete bel bağlıyor; çoğu zaman iletişime kapalı, soğuk ve içine kapanık görünüyor. Ancak ne kumarbaz ne de mantıksız. Putin, Zelenski'nin Ukrayna'da yaptığı gibi Rusya'nın ulusal ve güvenlik çıkarlarına yönelik keskin bir sezgiyle hareket ediyor.

Bu tür farklılıklar pazarlıkları imkansız kılmıyor. Kuşak farklılıklarının üstesinden gelmekse daha zor. Halihazırda 70 yaşındaki Putin, II. Dünya Savaşı'nda Sovyetler Birliği'nin yaşadığı muazzam kayıpların bilincinde büyüdü. Sovyetler Birliği çöktüğünde KGB kariyerinin ortasındaydı. Devlet başkanlığı yaparken kurumlara ve ekonomiye bir ölçüde düzen getirdi ve Rusya'yı uluslararası bir oyuncu olarak yeniden inşa etmeye başladı. Ama deneyimi istikrardan çok kayıp ve yıkım içerdi. 45 yaşındaki Zelenski'nin Putin'den çeyrek asır daha genç olması kilit öneme sahip.

Tüm yetişkinlik hayatını bağımsız Ukrayna'da, Avrupa yanlısı iki ayaklanmaya (2004-2005'teki Turuncu Devrim ve 2014'teki Yevromaydan) yol açan iyimserlikle ve uluslararası bağlantılarla geçirdi. Zelenski'nin değişim deneyimi muhtemelen Putin'inkinden çok daha olumlu; bu da Rus istilasının şokuna kadar dünyaya karşı daha az savunmacı bir yaklaşım sergilemesine neden oldu.

Zelenski'nin muhtemelen ileriye bakma eğiliminde, Putin'in ise (tarihi uzun uzun, konudan konuya atlayarak anlatmasından da anlaşılacağı üzere) geriye bakma eğiliminde olması bakış açısında büyük farklılıklara işaret ediyor ki savaş sona erdiğinde bunların arasını kapatmak zor olacak. İki lider arasındaki karakter benzerliklerini ve farklılıklarını göz önünde bulundurmak diğer faktörleri dışarıda bırakmak anlamına gelmiyor.

Tartışmaya açık bir şekilde söylenebilir ki Rusya ve Ukrayna arasında öyle ya da böyle bir çatışma yaşanacağı, Sovyetler Birliği'nin çöküşünden beri bekleniyordu. Özellikle Kruşçev'in 1954'te Ukrayna'ya bıraktığı Kırım, gitgide bir ihtilaf noktası haline geliyordu. Rusya 2000'lerin başında Ukrayna'nın Batı'ya daha da yaklaşmasını ihtiyatla izlerken ancak Ukrayna, NATO'ya katılma noktasına geldiğinde (topyekün bir istilayla) harekete geçti.

Rusya, Ukrayna'nın Sovyet sonrası ulus inşasının en azından kısmen Rusya'nın reddine dayandığını da gözlemlemiş oldu. Rusya'yı reddetmenin aynı zamanda Batı'yı kucaklamayı gerektirdiği ölçüde, bu durum Moskova'da Rusya'nın güvenliğine bir tehdit olarak algılandı ve muhtemelen sadece asabi Putin değil neredeyse her Rus lider bunu böyle algılardı.

Ancak ülkelerini savaşa sürükleyen bu iki adamın aynı anda hem çok benzer hem de çok farklı olması, bu çatışmanın kişisel bir boyutunun da bulunması, muhtemelen çözümü olduğundan daha zor hale getiriyor. Bu bağlamda, Putin iktidardan ayrılana kadar kalıcı bir çözüm bulunamayacağını söyleyenler haksız olmayabilir. Ama Zelenski'nin popülaritesinin büyük bir kısmını savaşa borçlu olduğu düşünüldüğünde aynı durum Ukrayna için de geçerli olabilir.

Zelenski, 2019'daki beklenmedik seçim zaferini Rusya'yla barış yapmak için kullanmayı umuyordu ve karakterinin gücü bunu gerçekçi bir plan haline getirdi. 4 yıl geçti ve savaş, iki ülkeyi durdurulamaz biçimde birbirinden uzaklaştırmanın yanı sıra karakter farklılıklarını da keskinleştirdiğinden, iki başkanın aynı masa etrafında buluşmayı kabul etme ihtimalini düşünmek zor.

 

https://www.independent.co.uk/voices

Independent Türkçe için çeviren: İpek Uyar