ABD merkezli e-ticaret ve teknoloji şirketi Amazon, dünyanın farklı noktalarında olduğu gibi Türkiye'de de işçi eylemleriyle gündemde.

Amazon'un operasyon deposu Ceva Lojistik'te kayıtlı işçiler, çalışma koşullarını Independent Türkçe'ye anlattı.

İş güvenliği nedeniyle ismi saklı kişilerin iddiasına göre Ceva'da çalışanlar, bir mal gibi kullanılıp kenara atılıyor.

"Saatlerce aralıksız koşturuyoruz" 

Emeklerinin karşılığını almak istediklerini söyleyen işçiler, "Kaldıramayacağımız ağırlıkları kaldırmaya, sürekli koşmaya zorlanıyoruz. Saatlerce aralıksız koşturuyoruz. Hele kampanya dönemleri daha da korkunç, resmen 2-3 kişilik çalıştırılıyoruz. Çay molalarımız, yemek saatimiz hep aksıyor" diyor.

İşçiler örgütlenmenin şart olduğunu düşünseler de "sendikalaşanlar kapının önüne konulduğundan", maddi kaygılar nedeniyle pek çoğunun buna cesaret edemediğini söylüyor. 

İşçilerden siyasilere: Neden üstüne gitmiyorsunuz, Amazon'dan korkuyor musunuz?

İşçiler, siyasilere de şu sözlerle sesleniyor:

Bu ülkenin siyasi partilerine, Çalışma Bakanlığı'na, Cumhurbaşkanlığı'na şunu soruyoruz: Amazon’dan korkuyor musunuz? Neden üstüne gitmiyorsunuz? Bakanlığa defalarca yazdık, burada denetim yapılmıyor. İşin çalışma, emek kısımlarını dile getirdik ama özel kısımlara hiç girmiyoruz bile. Her türlü pisliği yapan yöneticiler var, onlar kim olduklarını, içeride neler döndüğünü iyi biliyor…"

Depo, Liman, Tersane ve Deniz İşçileri Sendikası (DGD-Sen) Genel Başkanı Neslihan Acar da işçilerin anayasal hakları olan sendikaya üye olmak istedikleri için işten atıldığını, görevine devam edenlerin insanlık dışı muameleye maruz kaldığını, hatta pek çok işçinin dönem dönem yemeklerin kalitesizliği nedeniyle zehirlendiğini ileri sürdü.

20'li yaşlardaki işçilerin bu koşullar altında çalışmaya devam ederse 40'larında iş yapamaz hale geleceğini de iddia eden Acar, çalışanlarının sağlığının şirket kârlılıklarından daha önemli olduğunu vurguladı.

Neslihan Acar / Fotoğraf: DGD-Sen / Twitter 

Sendikalaşma nedeniyle Ceva Lojistik tarafından işten atıldığını öne süren Mehmet Doğan da işçi sirkülasyonunun yüksek olduğunu ve son iki yılda çıkarılan emekçi sayısının 350'yi geçtiğini savundu.

Doğan, 2022'de 'sendika üyesi olduğu' gerekçesiyle işine son verilenlerin 200'ü aştığını ifade ederek, "İnsanları yıldıran koşullar yüzünden kendi isteğiyle ayrılan sayısı da oldukça yüksek" dedi.

"Sendikaya üye olan personel işten atılıyor"

Doğan, Amazon projesi için Ceva Lojistik'e kayıtlı olarak 2 yıl 8 ay çalıştığını iş akdinin 3hafta önce feshedildiğini belirtti.

Doğan'a göre sendika üyesi ve temsilcisi olduğu için atılmış ama şirket, "küçülme" gerekçesi sunmuş.

Doğan, "Amazon 3-5 kişiyle küçülmeye mi gidiyor" diye sordu.

"Amazon'da baskı, mobbing had safhada"

Amazon'da baskı ve mobbingin had safhada olduğunu da ileri süren Doğan, bu şirketin Türkiye'de faaliyet göstermesi sonrası 'yabancı yatırım geldi' diye sevinenlere de seslendi.

Mehmet Doğan, özellikle kampanya dönemlerinde insanlığa aykırı bir şekilde çalıştırıldıklarını ve köle muamelesi gördüklerini ileri sürerek şunları söyledi: 

Yabancı sermaye Türkiye'ye geldi diye sevinenler var ama bilsinler ki, bu vatanın evlatlarını köle gibi çalıştırıyorlar. Özellikle 'Efsane Cuma', 'Prime üyelerine özel indirimler' gibi kampanya dönemleri çok yoğun geçiyor. İş yoğunluğu nedeniyle 3 vardiya 2'ye düşüyor. 

Ellerinde megafon, 'hızlı, canlı, ürün yetişmiyor' diye sürekli bağırıp çağırarak çalıştırdılar bizi.

Normal vardiya sisteminde çalışıyorken, işe başladıktan 4 saat sonra yarım saatlik yemek molası, iki tane de 15'er dakikalık çay molası var ama yoğun dönemlerde 8 saat+4 saat mesai, kampanya sürecinde direkt 12 saat çalıştırılıyorduk. Bu da 3 saat 15 dakika sonra çay, 6 saat sonra yemek molası demek oluyor! Kanuna göre işçi işe başladıktan 4 saat sonra yemek verilmek zorunda. O yoğunlukta çalıştırıldığımızda kanuna uyulmuyordu.

Kurulduğunda 350 civarında personeli olan Amazon, 6-7 aylık periyotta Türkiye'de hızla büyüyerek 3 bine yakın çalışana sahip oldu. Ceva Lojistik üzerine kayıtlı 3 depoda faaliyetler yürütülüyor. Birincisi Muallim köyde, 'Tavşanlı Gebze 3' olarak geçiyor. Orada A (her çeşit) ve C (gıda) depo olmak üzere 2 bölüm var. 'Gebze 7' dedikleri ise B depoda. Bu depolarda çalışanlar 'lojistik işçisi' sıfatında geçiyor. Bir üstü lojistik elemanı, onun üstü ise operatör, lojistik uzmanı ve yönetici şeklinde ilerliyor / Fotoğraf: lojiport.com

"Kasımda 150'yi aşkın kişi zehirlendi"

Ceva Lojistik ile ilgili yorum yapan kişilerin iddiasına göre en problemli durumların başında ise işçi yemekleri geliyor.

Doğan, kasım ayında 150'yi aşkın kişinin tavuk nedeniyle zehirlendiğini, çoğu kişinin yediklerini istifra edip koridorlarda baygınlık geçirdiğini kaydetti.

"Kanuna göre bir işyerinde 10 kişiden fazla kişide yemek zehirlenmesi görülürse bu bir iş kazası olarak değerlendirilir" diyen Doğan, "Bu nedenle üstünü örtmek için parça parça halde ve farklı şekilde götürdüler hastaneye. Servislerle götürdüler, ambulans da çağırmadılar. Servisleri istedikleri hastanelere yönlendirdiler. Birkaç ay önce yemek şirketine günlük 7,5 lira ödendiğini duyduk. Günde 7,5 liraya 4 çeşit yemek yedirdi bu şirket işçisine. Bir simit parasına nasıl işyerine yemek gelebilir ki? Zaten yemeklerle ilgili sürekli sıkıntı yaşadık, insana verilmeyecek şeyleri verdiler ama firmayı değiştirmediler! Yemekten kurt, pislik çıkmasını normal karşılar hale gelmiştik çünkü zehirlenmeye odaklandık, bize o derece berbat yemekler verdiler. Bizden önceki vardiyadan zehirlenince arkadaşlar, bize de aynı menünün verileceğini görünce reddettik. 'Bu yemeği yemeyiz, aç aç da çalışmayız' dedik, onun üzerine kahvaltılık geldi yemek olarak. Yemek firmasının değişmesi talebinde bulunduk, o da yapılmadı" ifadelerini kullandı. 

Doğan ayrıca maaş promosyonlarının işçi hakkı olduğu ve kendilerine ödenmesi için imza toplayıp talepte bulunduklarını ve e-devlet üzerinden hem bakanlığa hem Cumhurbaşkanlığı İletişim Merkezi'ne (CİMER) yazdıklarını ancak sonuç alamadıklarını da dile getirdi.

"Üst düzey yöneticilerin çoğu zaman depodaki sorunlardan haberi yok"

Doğan'a göre üst düzey yöneticilerin çoğu zaman depodaki sorunlardan haberi yok ve olmaması için daha alttaki yöneticiler, olayların üstünü örtüyor.

Daha önce iki personelin, yöneticilerini şikayet etmek için daha üst yöneticiye ulaşmak istediğini, bu duyulunca o iki kişinin işine son verildiğini ve en sonunda üst düzey yöneticinin alttaki kişiyi işten çıkardığını ileri sürdü.

Ceva Lojistik'ten yanıt yok

Sendika temsilcileri ve işçilerin gündeme getirdiği iddialarla ilgili Ceva Lojistik'in çağrı merkezini arayıp söz hakkı vermek istediğimizi belirtmemize rağmen dönüş yapılmadı.