HBO'nun yeni dizisi Last of Us, "zombi mantarı" fikrine ilgiyi artırdı.
Aynı adı taşıyan popüler video oyunundan uyarlanan dizi, bir parazit mantarın insanları enfekte ederek canavarlara çevirdiği bir zombi pandemisini konu alıyor.
2019'dan beri dünyayı kasıp kavuran koronavirüs pandemisinin halen devam etmesi ve dizide konu alınan parazitin aslında gerçek olması izleyicilerin aklında soru işaretleri yaratıyor: Bu senaryo bir gün gerçek olabilir mi?
Zira Last of Us'ın konusu, aslında halk arasında "zombi mantarı" diye bilinen ve Latince adı Ophiocordyceps olan gerçek bir parazit grubuna dayanıyor.
Canlıları içeriden öldürüyor
Bu mantar cinsi, doğada genellikle böcekleri enfekte ediyor. Parazit, bulaştığı böceği içeriden çürütüyor ve sonunda zihnini ele geçiriyor.
fazla oku
Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)
Bu sayede parazit, böcek öldüğünde tamamen enfekte olmuş sinir sisteminin kontrolünü ele geçirerek, ölü hayvanı hareket ettirebiliyor.
Mantarın bu ölü böceği hareket ettirmesinin sebebi ise daha fazla yayılabilmek. Hayvanı böcek popülasyonun fazla olduğu bölgelere sürerek başka böcekleri de enfekte edebilme olasılığını artırıyor.
The Last of Us'ın yaratıcısı Neil Druckmann, Ophiocordyceps unilateralis adlı mantar türünün bir karıncaya bulaştığı ve sonunda onu zombi böceğe dönüştürdüğü bir belgeselden ilham aldığını açıklamıştı.
45 milyon yıldır evrimleşiyor
ABD'deki New York Botanik Bahçesi'nde asalak mantarlar uzmanı João Araújo, bu parazitlerin yaklaşık 35'inin böcekleri zombiye dönüştürdüğünü ifade ediyor.
Enfeksiyonun ilk belirtileri anormal ve düzensiz davranışlar. Bu süreçte parazit, böceğin davranışlarının kontrolünü ele geçirmek için beyin çevresinde mantar hücreleri yetiştiriyor.
Ancak bilim insanları mantarın bu süreci bir kimyasal salarak mı yoksa böceğin DNA'sını değiştirerek mi yürüttüğünü henüz bilmiyor.
Çünkü parazitin çok köklü bir tarihi var. Daha insanlar ortaya çıkmadan önce böceklerle birlikte evrimleşmeye başladı.
Araújo, "Hipotezimiz, yaklaşık 45 milyon yıldır birlikte evrim geçirdikleri yönünde" diyor.
İnsana bulaşır mı?
Bu noktada akla "Ophiocordyceps mantarları insana bulaşır mı?" sorusu geliyor. Bilim insanlarına göre cevap şimdilik, "Hayır".
Mantarın herhangi bir sıcakkanlı hayvanı enfekte edebilecek yeteneğe sahip olması için ciddi bir evrimsel süreçten geçmesi gerekiyor.
Araújo, "Mantar memelileri enfekte etmek isteseydi, bunun için milyonlarca yıllık genetik değişiklikler kazanması gerekirdi" ifadelerini kullanıyor.
Bu mantar grubundaki her bir tür, belirli bir böceğe uyacak şekilde evrimleşti. Yani enfekte edebilecek şekilde evrimleştikleri böcek dışındaki organizmalar üzerinde çok az etkileri var.
Örneğin, Tayland'daki bir karıncayı veya örümceği enfekte etmek üzere evrimleşen bir Ophiocordyceps mantarı, ABD'deki farklı bir karınca ya da örümcek türünü bile enfekte edemiyor.
ABD'deki Central Florida Üniversitesi'nden mantar genetikçisi Ian Will, konuyla ilgili şu ifadeleri kullanıyor:
Bir karınca türünden insana sıçraması kesinlikle bilim kurgu.
Mantarların havadan bulaşması mümkün
Bunun yanı sıra Ophiocordyceps mantarlarının aynı anda insanın hem beynini hem de sinir sistemini enfekte edebilmesi için önce (bir böceğinkinden çok daha gelişmiş olan) bağışıklık sistemini alt etmesi gerekiyor. Bunun üstesinden gelmesi için de yine binlerce yıl boyunca evrim geçirmeli.
Birleşik Krallık'taki Birmingham Üniversitesi'nden İmmünoloji Doçenti Rebecca A. Drummond'a göre, mantar enfeksiyonlarının çoğu diğer bulaşıcı hastalıklardan farklı. Çünkü enfekte bireyler başka kişileri her zaman enfekte edemiyor. Bunun nedeni de çoğu mantar enfeksiyonunun, yalnızca bağışıklık sistemi zayıf olan kişilerde ortaya çıkması.
"Örneğin birçok ciddi mantar enfeksiyonu, havadaki mantar sporlarını teneffüs ettikten sonra akciğerlerde başlıyor. Ancak, her birimiz her gün yüzlerce mantar sporunu solumamıza rağmen, neredeyse hiç hastalanmıyoruz çünkü bağışıklık sistemimiz sporları yok etmede epey etkili" diyen bilim insanı sözlerini şöyle sürdürüyor:
Ayrıca mantarların ciğerlerimize girdikten sonra havadaki sporları üreteceğine dair de çok az kanıt var. Yani mantar sporlarını soluyabilsek de muhtemelen onları dışarı veremeyiz.
HBO maskelere sıcak bakmadı: Isırıkla mantar bulaşır mı?
Zombi mantarları da doğada sporlarını havaya saçarak bulaşıyor. Böceklerin davranışlarını manipüle eden parazit, böceğin var gücüyle bir ağaç dalına tutunmasını ve burada mantarın sporlarını yayabileceği şekilde gelişmesini sağlıyor.
Gövdeden ayrılarak etrafa saçılan sporlar, şanssız bir böceğin üzerine konuyor ve burada mantar hücreleri oluşturmaya başlıyor.
The Last of Us'ın oyun versiyonunda da mantarlar sporlar tarafından taşınıyor. Ancak aynı zamanda enfekte zombilerin ısırıkları da bulaşmayı sağlayabiliyor.
Dizide ise sporlar kısmı tamamen gözden çıkarılarak, mantarın yalnızca ısırıklarla bulaştığı bir senaryo uygulanıyor. Dizinin yaratıcıları, maskelerin karakterlerin yüzlerini ve seslerini gizleyeceği gerekçesiyle HBO'nun sporla yayılma ihtimalini senaryodan çıkardığını söylemişti.
Gerçekte mantar enfeksiyonlarının ısırıklar yoluyla bulaşması söz konusu değil. Ancak Sporotrikoz cinsinden bazı mantarlar söz konusu olduğunda, sporlar bir diken veya çam iğnesi aracılığıyla canlıların derisinin altına yerleşebiliyor.
İnsanları etkileyen bileşikler üretebiliyorlar
Ophiocordyceps mantarlarının en azından yakın zamanda insanlara sıçraması mümkün görünmese de halihazırda ürettikleri bir bileşik memelileri etkileyebiliyor.
Örneğin, Beckerson şu anda Ophiocordyceps tarafından üretilen ve kontamine tahılları yiyen ineklerde titremeye neden olan bir molekül üzerinde çalışıyor. Bu tür araştırmaların gelecekte davranış bozuklukları için daha iyi ilaçlara öncülük etmesi umuluyor.
"Ophiocordyceps'in ürettiği bazı bileşiklerin insanları etkilemesi mümkün" diyen Beckerson, sözlerini şöyle sürdürüyor:
Elimdeki, hem böcekleri hem de memelileri etkileyebilen bir kimyasal örneği. Ayrıca büyüleyici mantarlara yönelik bilimsel araştırmaların değerini gösteriyor.
Artan sıcaklıklar tehlikeyi büyütüyor
Last of Us'ın bir diğer ilginç yönü de zombi mantarı pandemisinin iklim krizi yüzünden şiddetlenmesi. Dizide, küresel sıcaklık artışı mantarın mutasyona uğramasına ve nihayetinde insanları enfekte edecek hale gelmesine neden olmuştu.
Will'e göre de "sıcaklığın mantar enfeksiyonlarında rol oynadığı fikri kesinlikle mantıklı".
Bu asalak mantarlar en azından şimdilik insanlar için bir tehdit olmasa bile Dünya'da daha milyonlarca mantar türü var. Üstelik bunların yüzlercesinin insanlar için tehlikeli olduğu biliniyor.
Johns Hopkins Üniversitesi Tıp Fakültesi'nden bulaşıcı hastalıklar uzmanı Shmuel Shoham, insanın vücut sıcaklığının halihazırda birçok mantar türü için fazla olduğunu belirtiyor.
"Dünya ısınırken, çevre sıcaklığı ve insanın vücut sıcaklığı arasındaki farkın azalacağına dair endişeler var" diyen bilim insanı, şöyle ekliyor:
Bu dışarıda daha sıcak ortamlara dayanacak şekilde evrimleşen mantarların insan vücudunda da hayatta kalabilmesini kolaylaştıracaktır.
Hollanda'daki Utrecht Üniversitesi'nde Ophiocordyceps üzerine çalışan doktora sonrası araştırma görevlisi William C. Beckerson da, "Bu açılış sahnesinin bilimsel doğruluğundan çok etkilendim. Küresel ısınmanın dolaylı sonuçlarından biri gerçekten de yeni mantar patojenlerinin ortaya çıkması" diyor:
Gezegen ısınmaya devam ettikçe, daha fazla mantar enfeksiyonu vakası göreceğiz.
Fotoğraflarla dünyadan haberler
Fotoğraflarla dünyadan haberler
-
1/30
20 Aralık 2024 - Tayvan'da ana muhalefetteki Çin Milliyetçi Partisi (Komintang) milletvekilleri (beyaz giyenler) parlamentoya girmeye çalışıyor. Demokratik İlerleme Partisi'nden (DPP) çok sayıda milletvekili, perşembe gecesi parlamentoyu basarak tartışmalı tasarıların geçmesini önlemek için Yasama Yuanı'na girişleri engellemiş ve içeride barikat kurmuştu. Sözkonusu yasa tasarıları arasında seçilmiş yetkililerin görevden alınma koşullarının sıkılaştırılması için planlanan bir değişiklik de yer alıyor (I-Hwa Cheng/AFP) -
2/30
19 Aralık 2024 - Luigi Nicholas Mangione, Pensilvanya'nın Hollidaysburg kentindeki Blair County Adliyesi'nden ayrılıyor. UnitedHealthcare CEO'su Brian Thompson'ı 4 Aralık'ta Manhattan'da bir sokakta vurmakla suçlanan 26 yaşındaki Mangione, geçen hafta Pensilvanya'daki bir McDonald's'ta görüldüğünde sona eren, ülke çapında bir aramayı tetiklemişti. Eski veri mühendisi, cinayetle ilgili suçlamalarla yüzleşmek üzere New York'a iade edilme çabalarıyla mücadele ederken bu eyalette hapiste tutuluyor (Gene J. Puskar/AFP) -
3/30
18 Aralık 2024 - Suriye'de başkent Şam'ın dışındaki Cobar'da bir aile, tahrip olmuş mezarlıkta. Baas rejiminin devrilmesinin ardından Suriye'de toplu mezarlar ve cesetler bulunmaya devam ediyor. Şam'daki Seyyide Zeynep bölgesinde bir depoda aralarında çocukların da olduğu, 20'den fazla kişiye ait olduğu düşünülen ceset kalıntıları bulundu. Öte yandan Avrupa Birliği Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, AB'nin Suriye'nin yeniden imarına katkı sağlamaya hazır olduğunu belirtti (Aris Messinis/AFP) -
4/30
17 Aralık 2024 - Gazze Şeridi'ndeki Han Yunus kentinde Filistinli bir kız çocuğu yemek dağıtım merkezinde sıra bekliyor. Gazze Savaşı sürerken, ateşkesin sağlanması ve rehinelerin serbest bırakılmasına dair aylardır süren açmazın ardından İsrail ve Hamas'ın anlaşmaya yakın olabileceği belirtiliyor. İsrail'in Gazze'deki askeri varlığını sürdürmekte ısrar etmesi ve Hamas'ın İsrail askerleri çekilene kadar rehineleri serbest bırakmayı reddetmesi nedeniyle bu yıl defalarca yapılan görüşmeler başarısızlıkla sonuçlanmıştı (Bashar Taleb/AFP) -
5/30
16 Aralık 2024 - Almanya'da Başbakan Olaf Scholz başkanlığındaki hükümet, Federal Meclis'te yapılan güven oylamasını geçemeyerek düştü. Hür Demokrat Parti'nin (FDP) ayrılması sonrasında Sosyal Demokrat Parti (SPD) ve Yeşiller'den oluşan koalisyon hükümeti dağıldı ve erken seçimin yolu açıldı. Almanya 23 Şubat'ta sandık başına gidecek (John Macdougall/AFP) -
6/30
15 Aralık 2024 - Suriye'nin başkenti Şam'da sokaklara dökülen halk, ülkenin yeni yöneticilerinin belirlediği bayrağı açtı. Birleşmiş Milletler Suriye Özel Temsilcisi Geir Pedersen, Suriye'de Beşar Esad rejiminin devrilmesinin ardından ilk kez Şam'a gitti. Pedersen, "Elbette bu değişim kendi başına büyük umutlar oluşturuyor, ancak hepimiz önümüzde hala birçok zorluk olduğunu biliyoruz" diye konuştu. Öte yandan Golan Tepeleri civarındaki tampon bölgeye giren İsrail ordusu, işgali daha ileriye taşıyarak başkent Şam'ın 25 kilometre yakınlarına kadar sokuldu (Amr Abdallah Dalsh/Reuters) -
7/30
14 Aralık 2024 - Güney Kore Ulusal Meclisi Başkanı Woo Won-sik, Seul'daki genel kurulda, Başkan Yoon Suk Yeol'un azledilmesine yönelik önergeyi kabul ederek tokmağı vuruyor. Güney Koreli milletvekilleri, 3 Aralık'taki sıkıyönetim girişiminin ardından Yoon'un görevden alınması için bugün oy kullandı. Yoon, önergenin kabulünden sonra yaptığı açıklamada "Şimdilik ara versem de halkla birlikte geleceğe uzanan yolculuğumu sürdüreceğim" dedi (YONHAP/AFP) -
8/30
13 Aralık 2024 - İtalya'da polis, öğrencilerin Filistinlilere destek ve hükümetin politikalarına karşı eylemi sırasında, Torino Politeknik Üniversitesi'nin önünde nöbet tutuyor. USB ve Cobas sendikalarının düzenlediği eğitim, ulaşım ve kamu sağlığını kapsayan ulusal grev gününde, Reuters'e konuşan bir sendika sözcüsü "Bizim grevimiz savaş ekonomisine ve dolayısıyla hükümetimizin İsrail devletine verdiği desteğe karşı bir grev" dedi. Hükümetin İsrail politikalarının protesto edilmesinin yanı sıra daha yüksek ücretler ve daha kısa çalışma haftası da eylemcilerin talepleri arasında yer alıyor (Marco Bertorello/AFP) -
9/30
12 Aralık 2024 - Donald Trump, Time dergisinin New York Borsası'nda düzenlediği Yılın Kişisi etkinliğinde konuştu. Time, seçilmiş başkanın artık "dünyanın en güçlü adamı" olduğunu belirtti. Dergiden yapılan açıklamada Trump'ın, "tarihi boyutlarda bir geri dönüşe imza attığı, nesilde bir kez görülen siyasi bir yeniden yapılanmaya öncülük ettiği" belirtildi. Trump bu unvanı ilk başkanlık seçim zaferinin ardından 2016 yılında da almıştı (Alex Brandon/AP) -
10/30
11 Aralık 2024 - Gazze Şeridi'nde çocuklar, enkaz yığınlarının arasında su taşıyor. İsrail'in Gazze Şeridi'ne yönelik saldırıları 14 aydan fazla süredir devam ederken, son 15 günde 556 Filistinli hayatını kaybetti, 1511 kişi yaralandı (Ömer el-Kette/AFP) -
11/30
10 Aralık 2024 - ABD'nin Kaliforniya eyaletinin Malibu kentinde çıkan yangın büyüyor. Rüzgarın şiddetlendirdiği yangın, Hollywood elitlerinin ikamet ettiği kıyı topluluğundaki evleri ve işyerlerini tehdit ediyor (David Swanson/AFP) -
12/30
9 Aralık 2024 - Suriyeli kurtarma ekipleri Şam'daki Sednaya hapishanesinde gizli bodrum katlarını ararken insanlar hapishanenin çatısında duruyor. Beşar Esad yönetiminin pazar günü düşmesinden beri, yakınlarından haber almayı uman Suriyeli siviller ülkenin en gizli ve en kötü şöhretli hapishanesi Sednaya'ya akın ediyor. İnsan hakları kuruluşlarınca "insan mezbahası" adıyla anılan Sednaya çok sıkı saklanan bir sırdı ve şu ana dek hapishanenin içinden hiç görüntü hiç alınamamıştı (Abdülaziz Ketaz/AFP) -
13/30
8 Aralık 2024 - Suriye'nin başkenti Şam'daki Emevi Camii. Heyetu Tahriru'ş Şam (HTŞ) öncülüğündeki silahlı örgütler başkent Şam'ın kontrolünü ele geçirdi. BM Genel Sekreteri'nin Suriye Özel Temsilcisi Geir Pedersen, ülkenin bir dönüm noktasında olduğunu söyledi. Suriyeli muhalifler, bugün 16.00'dan yarın 05.00'e kadar Şam'da sokağa çıkma yasağı ilan etti. Kutlama amacıyla da olsa kalabalık meydanlarda ateş açılmaması için çağrı yapıldı (Aref Tammawi/AFP) -
14/30
7 Aralık 2024 - İtfaiyeciler, Hollanda'nın Lahey kentindeki bir mahallede meydana gelen patlamanın etkisiyle yıkılan bir binanın önünde duruyor. Sabah erken saatlerde yaşanan patlamada 5 daire yerle bir oldu. Yetkililer en az bir kişinin hayatını kaybettiğini ve 3 kişinin yaralı olduğunu bildirdi. Enkaz altında kalanların sayısıysa net değil. Patlamanın nedeni henüz bilinmiyor fakat polis olay yerinden hızla ayrılan bir arabayı aradıklarını belirtti (Phil Nijhuis/AP) -
15/30
6 Aralık 2024 - Güney Kore Devlet Başkanı Yoon Suk Yeol'un görevden alınmasını talep eden protestocular, başkent Seul'deki Ulusal Meclis önünde toplandı. Yoon, hem muhalefetten hem de kendi partisinden aldığı tepkilerle 3 Aralık'taki sıkıyönetim kararından yaklaşık 6 saat sonra geri adım atmak zorunda kalmıştı. Muhalefet partileri, başkanın azledilmesi için önerge verirken sivil toplum kuruluşları da lideri istifaya çağırıyor (Kim Hong-ji/Reuters) -
16/30
5 Aralık 2024 - İsrail'in Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus yakınlarındaki Mevasi kampına hava saldırısı düzenledi. İsrail hava saldırıları çarşamba günü Gazze'nin güneyinde yerlerinden edilmiş Filistinlilerin kaldığı kampı vurdu ve yakındaki bir hastanenin yöneticisine göre en az 21 kişi hayatını kaybetti. Cenevre merkezli sivil toplum kuruluşu Avrupa-Akdeniz İnsani Hakları İzleme Örgütü (Euro-Med), İsrail'in dün düzenlediği saldırıda Filistinlileri "diri diri yaktığını" belirtti (Abdel Kareem Hana/AP) -
17/30
4 Aralık 2024 - ABD'nin New York kentinin Manhattan bölgesinde polis, Hilton Otel'in önünde gerçekleşen saldırının ardından olay yerindeki mermi kovanlarını işaretliyor. ABD'nin en büyük sağlık sigorta şirketlerinden UnitedHealthcare'in CEO'su Brian Thompson, silahlı saldırıda öldürüldü. Saldırganın olay yerinden bisikletle kaçıp Central Park'a gittiği açıklandı. Polis, sokak ortasında 50 yaşındaki Thompson’ı öldüren katili hâlâ arıyor (Stefan Jeremiah/AP) -
18/30
3 Aralık 2024 - Eski Gana Devlet Başkanı ve Ulusal Demokratik Kongre'nin (NDC) başkan adayı John Mahama'nın destekçileri Akra'da, 7 Aralık'ta yapılacak başkanlık seçimi öncesinde seçim konvoyunda NDC siyasi partisinin bayraklarını kaldırıyor. Gana'da iki dönem görev yaptıktan sonra istifa eden Devlet Başkanı Nana Akufo-Addo'nun yerine geçecek isim için yapılacak oylamada ekonominin yönetimi kilit rol oynayacak. Oylama, Akufo-Addo'nun iktidardaki Yeni Yurtsever Parti'nin (NPP) adayı ve mevcut Başkan Yardımcısı Mahamudu Bawumia'yla eski başkan ve NDC partisinin adayı John Mahama arasında sıkı bir yarışa dönüştü. Akufo-Addo'nun ikinci dönemine ekonomik kriz, enflasyon ve Gana'nın borç yükünü yönetmek için Uluslararası Para Fonu'yla 3 milyar dolarlık bir anlaşma yapmak zorunda bırakan zayıf para birimi damgasını vurmuştu (Olympia De Maismont/AFP) -
19/30
2 Aralık 2024 - Gürcistan'ın başkenti Tiflis'te Avrupa Birliği (AB) kararının ardından başlayan protestolar sürüyor. Hükümet, AB'ye katılım müzakerelerinin 2028'e kadar askıya alınmasına karar vermişti. İçişleri Bakanlığı protestolarda 113 polisin yaralandığını ve 224 göstericinin de gözaltına alındığını duyurdu (Zurab Tsertsvadze/AP) -
20/30
1 Aralık 2024 - Şili'nin başkenti Santiago'da dev Örümcek-Adam balonu, Noel festivalinde sokaklardan geçti. Noel sezonunun başlangıcına işaret eden geleneksel Disney geçidinde Oyuncak Hikayesi'nden Buzz Lightyear ve ikonik Mickey Mouse'un yanı sıra birçok çizgi film karakteri vardı (Esteban Felix/AP) -
21/30
30 Kasım 2024 - Kosova'nın kuzeyinde, ülkenin elektriğinin neredeyse tamamını üreten iki termik santrale su sağlayan hasarlı kanalda bir polis devriye geziyor. Polis, cuma günü Varage köyünde meydana gelen patlamanın ardından kanalın çevresinde güvenlik önlemlerini artırdı. Patlama sonrasında güç kaynaklarının büyük ölçüde sağlam olduğu görülmüş ancak bazı bölgelere içme suyu tedarikinde sıkıntı yaşanmıştı. Gece boyunca yapılan çalışmalarla, sabah saatlerinde geçici bir çözümle tekrar su verilmeye başlandı. Komşu ülke Sırbistan, önemli kanaldaki patlamadan sorumlu olduğu suçlamalarını reddetmişti (Valdrin Xhemaj/Reuters) -
22/30
29 Kasım 2024 - Notre-Dame Katedrali'nin restorasyonunda çalışan işçiler de dahil olmak üzere katılımcılar, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'un konuşması için katedralin nefinde toplandı. Macron, katedrali ziyaret ederek restorasyonda görev alanlara teşekkür etti. Fransa'nın en ünlü anıtlarından Notre Dame Katedrali, 2019'da çıkan yangında kullanılmaz hale gelmişti. Katedral yangından 5 yıl sonra, 7 ve 8 Aralık 2024'te düzenlenecek törenlerle yeniden açılacak (Sarah Meyssonnier/AFP) -
23/30
28 Kasım 2024 - Ukrayna'nın Lviv kentinde uygulanan elektrik kesintisi sırasında, jeneratörle aydınlatılan güzellik salonu faaliyet göstermeyi sürdürüyor. Bugün Ukrayna'nın enerji altyapısına devasa bir saldırı başlatan Rusya, dondurucu soğukların görüldüğü ülkeyi acil elektrik kesintileri uygulamaya zorluyor. Rusya-Ukrayna Savaşı'nda bin gün eşiği geçen hafta geçilmişti (Yuriy Dyachyshyn/AFP) -
24/30
27 Kasım 2024 - Lübnan'da yerinden edilmiş yurttaşlar, Beyrut'un Dahiye bölgesindeki evlerine dönüyor. İsrail'le Hizbullah arasındaki ateşkes bugün devreye girdi. Lübnan'la İsrail hükümetleri arasında ateşkes antlaşmasına varıldığını ABD Başkanı Joe Biden duyurdu. ABD ve Fransa'nın başını çektiği bir uluslararası koalisyonun ateşkes antlaşmasının uygulanmasına ilişkin destek sunacak (Bilal Hussein/AP) -
25/30
26 Kasım 2024 - Pakistan'ın başkenti İslamabad'da Pakistan Ordusu'ndan askerler, meclise çıkan yolu kapatmak için yerleştirilen konteynırın üzerinde nöbette. İmran Han'ın partisi Pakistan Adalet Hareketi'nin destekçileri, eski başbakanın hapishaneden çıkartılması talebiyle hükümet karşıtı protesto düzenledi. Eylemcilerle güvenlik güçleri arasında çıkan çatışmada ölü ve yaralılar var (Akhtar Soomro/Reuters) -
26/30
26 Ekim 2024 - Gürcistan'da parlamento ilk oturumunu gerçekleştirirken başkent Tiflis'te bir kadın geçen ayki genel seçimin sonuçlarına yönelik protestoda böyle görüntülendi. Parlamento önünde çadırlar kurarak eylem yapan muhalefet partililer ve destekçileri, meclise giren milletvekilleri protesto etti. Hükümeti seçimlerde hile yapmakla suçlayan göstericiler, yeniden seçime gidilmesini talep ediyor (Vano Shlamov/AFP) -
27/30
24 Kasım 2024 - Filistinliler, bir yardım kuruluşunun mutfağından yemek almak için toplanıyor. Gazze'deki ailelerin, yardım ekiplerinin nispeten daha fazla erişimi olduğu bölgelerde bile genelde günde sadece bir kez yemek yiyebildiği bildiriliyor. Birleşmiş Milletler Dünya Gıda Programı, Gazze'de devam eden insani krize önlem alınmazsa bu durumun yakında kıtlığa dönüşebileceğini aktarıyor. Uluslararası Ceza Mahkemesi'nin, İsrail Başbakanı Netanyahu ve eski Savunma Bakanı hakkında bu hafta çıkardığı tutuklama emri gerekçeleri arasında "bir savaş yöntemi olarak aç bırakma" suçu da vardı (Mohammed Salem/Reuters) -
28/30
23 Kasım - Birleşmiş Milletler'in belirlediği 25 Kasım Kadına Yönelik Şiddete Karşı Uluslararası Mücadele Günü öncesinde İtalya'da binlerce kişi sokağa döküldü. Birleşmiş Milletler'e göre, kadınlara ve kızlara yönelik şiddet dünyadaki en yaygın insan hakları ihlallerinden biri. Dünya çapında, neredeyse üç kadından biri hayatında en az bir kez fiziksel veya cinsel şiddete maruz kalıyor. İtalyda'da "Non Una di Meno (Bir Kadın Daha Eksilmesin)" adlı sivil inisiyatifin girişimiyle gerçekleştirilen yürüyüşte kadınlar "Ataerkilliği silahsızlandıralım" yazılı pankart taşıdı (Yara Nardi/Reuters) -
29/30
22 Kasım 2024 - Sırbistan'ın Novi Sad kentindeki bir tren istasyonunun çatısının çökmesiyle 15 kişinin hayatını kaybetmesinden üç hafta sonra, göstericiler Belgrad'ın merkezinde sessiz bir protesto düzenliyor. Tren istasyonundaki büyük beton çatı, 1 Kasım'da aniden çökmüştü. Yetkililer geniş kapsamlı bir soruşturma sözü vermiş ve Sırbistan İnşaat, Ulaşım ve Altyapı Bakanı Goran Vesic istifa etmişti. Eylemciler, ölümcül kazanın sorumlularının tutuklanmasını talep ediyor (Andrej Isakovic/AFP) -
30/30
21 Kasım 2024 - Lübnan'da itfaiye, başkent Beyrut'un güneyindeki Haret Hreik mahallesine İsrail'in düzenlediği hava saldırısı sonucu çıkan yangınlara müdahale ediyor. İsrail'le Hizbullah arasındaki çatışmalar sürerken bugün Uluslararası Ceza Mahkemesi, Gazze'de savaş suçu işledikleri gerekçesiyle İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ve eski Savunma Bakanı Yoav Gallant hakkında tutuklama kararı çıkardı. (Lahey'deki mahkeme, açıklamasında Hamas lideri Muhammed Deif hakkında da tutuklama emri çıkardığını duyurdu (AFP)
Aniden ortaya çıkan mantar türü, insana bulaşmaya başladı: 42 dereceye kadar dayanıyor
Bilim insanları, Latince adı Candida auris olan bir mantar türünün ısınma nedeniyle insanları enfekte edebilir hale geldiğini daha önce görmüştü.
2007'ye kadar tespit edilememiş olan bu mantar, 2011 ve 2012'de aniden üç farklı kıtada bulunmuştu.
Johns Hopkins Halk Sağlığı Okulu'ndan bulaşıcı hastalık uzmanı Arturo Casadevall, "Birdenbire ortaya çıktı" diyor:
Bizce bu mantar hep oradaydı ve yıllar geçtikçe daha yüksek sıcaklıklara adapte oldu.
ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri, mantarın enfekte ettiği hastaların yüzde 30 ila 60'ının öldüğünü tahmin ediyor.
42 dereceye kadar dayanabilen bu patojen özellikle de hastanelerde ve bakım evlerinde hızla yayılarak, bağışıklık sistemi zayıf kişilerde ciddi enfeksiyonlara neden oluyor.
Candida auris'in neredeyse aynı anda üç kıtada ortaya çıkması da, ısınan iklimin mantarın yayılmasına katkıda bulunmuş olabileceğini düşündürüyor.
Beyin enfeksiyonları
İnsanların davranışlarını kontrol etme yeteneğine sahiğ olmasa da beyni enfekte edebilen mantarlar da mevcut. Hatta bunlar en ölümcül mantar enfeksiyonları arasında yer alıyor.
Doç. Dr. Drummond'a göre bu tür enfeksiyonların çoğu, Cryptococcus neoformans adlı bir mantardan kaynaklanıyor. C. neoformans insanlarda menenjite sebebiyet veriyor.
"Her yıl yaklaşık 100 bin kişi bu hastalıktan ölüyor" diyen Drummond, şöyle devam ediyor:
Başka hiçbir mantar enfeksiyonu insanlarda daha fazla ölüme neden olmuyor.
"Mantara karşı daha az tedavi var"
Mantar kaynaklı ciddi enfeksiyonların görüldüğü insanların sayısı son 50 yıldır istikrarlı bir şekilde artıyor. Drummond'a göre bu, endişe verici çünkü mantar enfeksiyonlarına (diğer enfeksiyon türlerine kıyasla) karşı geliştirdiğimiz tedavilerin sayısı daha az.
Mantarlar kendi vücudumuza benzer biyokimyaya sahip. O yüzden de antifungal ilaçları geliştirmek zor.
Hücrelerinde bir çekirdek ve genellikle organeller içeren canlılar grubuna ökaryot adı veriliyor. Mantarlar da tıpkı hayvan hücreleri gibi ökaryot. Bu yüzden bakterilerden çok daha karmaşıklar.
Bakteriler, virüsler ve mantarlar arasında yapı olarak hayvanlara en çok benzeyenler de yine mantarlar.
"Enfeksiyon, mantar önleyici ilaçlarla tedavi edilebilir olsa da, bunlar pahalı" diyen Drummod, şu ifadeleri ekliyor:
Bu ilaçlara ihtiyaç duyan hastalar, tedaviyi karşılayamayabilir.
Kedi paraziti insanın siyasi görüşlerini belirleyebiliyor
Bu noktaya dek mantarların insanların davranışlarını etkileme yeteneğine sahip olup olmadığına dair tartışmaları aktardık. Ancak halihazırda insanın da aralarında yer aldığı bir dizi memelinin zihnini kısmen kontrol edebilen parazitler de mevcut.
Örneğin, Latince ismi Toxoplasma gondii olan tek hücreli bir parazitin insanların siyasi tercihlerinin şekillenmesinde bile rol oynadığı biliniyor.
Genellikle aşısız kedilerin kumundan insanlara bulaştığı için "kedi paraziti" diye de anılan bu organizma, dünya nüfusunun en az üçte birini enfekte etmiş durumda.
Independent Türkçe, National Geographic, Futurism, Forbes, Psypost, Inverse, Marina Hospital, The Conversation, Washington Post
© The Independentturkish
