Gökbilimciler, Dünya'ya doğru gelen gizemli ve inanılmaz derecede yoğun, görünür ışık patlamasının doğrudan bize yönelen bir kara delikten geldiğini söyledi.

Keşif bilim insanlarının şimdiye kadar açıkladığı, bu türden en uzaktaki olay olmasının yanı sıra gökbilimcilerin görünür ışık kullanan bir kara deliği ilk kez tespit edişi. Bu tespit, sadece jet Dünya'yı neredeyse doğrudan işaret ettiği için mümkün oldu.

Yıldızlar bir kara deliğe çok yaklaştığında paramparça olur ve patlama evren boyunca tespit edilebilir. Bu olay, gelgit bozulma olayı veya TDE (tidal disruption event) olarak bilinir ve vakaların yaklaşık yüzde 1'inde kara deliğin her iki tarafından plazma ve radyasyon gönderilir.

Jetli TDE diye bilinen bu nadir olay, diş macunu tüpünü sıkıp her iki uçtan da macun fışkırtmaya benzetiliyor. Bilim insanları bunlarla nadiren karşılaşıyor, bu olayların gerçekte nasıl meydana geldiğiniyse daha da az anlıyor.

Bilim insanları, bunları daha iyi anlama çabasının bir parçası olarak, meydana geldiklerinde gelişmiş teleskopları onlara doğru çevirebilme umuduyla olayların işaretlerini gökyüzünde izliyor. Şubatta bu gerçekleşti: Gökbilimciler, bilim insanlarının dünyanın en gelişmiş teleskoplarından bazılarını olayın kaynağına doğru çevirmesine neden olan, göz alıcı bir ışık patlamasına şahit oldu.

Bin trilyon güneşten daha fazla ışık yayan bu ışık, gökyüzünün, daha önce böyle bir ışığın gözlemlenmediği bir bölümünden geliyordu. Bu, izleyen bilim insanları arasında heyecan yarattı.

Şimdi bilim insanları bu ışığın, AT 2022cmc diye adlandırılan, jetli TDE'lerden birinden geldiğine inanıyor. Jet, muhtemelen bir kara deliğin aniden yakındaki bir yıldızı yemeye başlamasıyla oluşmuş, evrene ve bize enerji saçmaya başlamıştı.

Bilim insanları, bunun inanılmaz derecede uzaklardan, diğer benzer olaylardan da daha uzaktan geldiğini keşfetti. Dünya'ya ulaşan ışık, evren şu anki yaşının yaklaşık üçte biriyken uzay yolculuğuna başlamıştı.

Ancak jet bize doğru geldiği için alışılmadık derecede parlak ve görünürdü, yani hem normalden daha yoğun hem de elektromanyetik spektrumun daha geniş bir bölümünden görülebiliyor.

Bu olay gökbilimcilerin, şimdiden birçok rekoru kırmış olan bu TDE'yi keşfetmesine olanak tanıdı. Bilim insanları bunun, daha fazla TDE bulmak için kullanılarak, kara deliklerin daha iyi anlaşılmasına ve haklarında daha fazla ayrıntı vermesine imkan sağlayacağını umuyor.

Bulgular iki yeni makalede raporlandı. Biri, "A very luminous jet from the disruption of a star by a massive black hole" (Bir yıldızın, muazzam bir kara delik tarafından bozulmasından ortaya çıkan çok parlak bir jet), Nature'da yayımlandı. Diğeri, "The Birth of a Relativistic Jet Following the Disruption of a Star by a Cosmological Black Hole" (Bir Yıldızın Kozmolojik bir Kara Delik Tarafından Bozulmasından Sonra Göreli bir Jetin Doğuşu), Nature Astronomy'de yayımlandı.

*İçerik orijinal haline bağlı kalınarak çevrilmiştir. Independent Türkçe’nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.

https://www.independent.co.uk/space

Independent Türkçe için çeviren: Sevgi Aydoğan