Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), 20 Ekim’de açıkladığı son faiz kararının ardından şu açıklamayı yapmıştı: 
 

Para Politikası Kurulu, politika faizinin 150 baz puan düşürülmesine karar vermiştir. Kurul, takip eden toplantıda da benzer bir adım atıldıktan sonra faiz indirim döngüsünün sona erdirilmesini gündeme almıştır.

Politika faizinin yüzde 12’den yüzde 10,5’e düşürüldüğü bu toplantıdan sonraki ilk toplantı 24 Kasım’da. 

Merkez Bankası’nın yukarıda bahsettiğimiz açıklamaları nedeniyle ekonomistlerin hemen hepsi, politika faizinin yüzde 9’a kadar ineceği konusunda hemfikir. 

Şayet bu gerçekleşirse, politika faizi kabul edilen bir hafta vadeli repo ihale faizi, 2020’den bu yana ilk defa tek haneyi görecek. 

Üstelik piyasada ihtiyaç ya da ticari vb. kredilerin çift hanede devam ettiği, enflasyonun yüzde 85’in üzerine çıktığı, ABD Merkez Bankası başta olmak üzere pek çok merkez bankasının faiz artırarak piyasadaki parayı geri çağırdığı bir dönemde… 

Reuters anketine katılan 14 ekonomistin tamamı, kasım ayı Para Politikası Kurulu (PPK) toplantısında faizlerin 150 baz puan indirileceği görüşünde.

Bloomberg HT Araştırma Birimi'nin anketine katılan 19 kurumun medyan beklentisi de yüzde 9 yönünde. 

“Seçime kadar faiz sabit tutulur”

SPINN Consulting kurucusu Özlem Derici Şengül de yarınki toplantıdan yüzde 9 faiz oranı bekleyen ekonomistlerden. 

Faiz indirimlerinin yıl başına kadar duracağını öngördüğünü aktaran Şengül’e göre TCMB’nin karar sonrası yapacağı açıklamadaki yönlendirmesi çok önemli olacak. 

Şengül, Independent Türkçe’ye yaptığı açıklamada “ ‘Artık faiz indirimlerini durdurduk’ derlerse bunun farklı bir etkisi olur. Ama bunun tam tersi ‘Değerlendirme süreci devam etmektedir’ derse piyasa bunu muhtemelen ‘faiz indirimi biraz daha devam edecek’ diye algılayabilir. Bu da kur üzerinde biraz daha baskı yaratabilir” ifadelerini kullandı. 
 

SPINN Consulting kurucusu Özlem Derici Şengül/ Fotoğraf: BloombergHT

Şengül’ün tahminlerine göre böyle bir durumda Dolar/TL’de 18,65-18,70 TL’ye doğru bir hareket söz konusu olabilir. 

Şengül’ün yılbaşından sonra için öngörüsü ise seçime kadar faizin sabit tutulacağı, seçimden sonra ise hemen olmasa da bir faiz artışına gidileceği yönünde. 

Dolar/TL, 20 liranın üzerine çıkar mı?

Şengül açıklamasında, seçim sonrası iktidarın değişip değişmemesine göre de politikaların farkedebileceğini belirtti. 

“Seçim sonrasını söylemek çok güç” diyen Özlem Derici Şengül, “Günün sonunda Türkiye’nin yeni kaynak ihtiyacı baki. O nedenle kur üzerindeki baskının devam ettiğini göreceğiz” değerlendirmesini yaptı. 

Küresel koşulların gelişmekte olan ülkeler yardımcı olmadığını vurgulayan SPINN Consulting kurucusu, şöyle devam etti:
 

Her ne kadar Fed’in faiz artırımları yavaşlayacak olsa da hem ABD’de hem Avrupa’da likidite çekilmeye devam ediyor. 

Bu sebeple 2023, gelişmekte olan ülkelere talebin düşük olacağı bir yıl olacak. Bu ortamda (dövizde) yukarı baskının devam ettiğini göreceğiz. 

Bu, rezervlerle ne kadar yönetilebilir? Kademe kadem yukarıya doğru hareket görür müyüz? Gelecek yıllar kur beklentim bu yıla nazaran düşük. Muhtemelen politik belirsizliğin ortadan kalkması bir rahatlama sağlayacaktır. O yüzden ‘gelecek yıl Dolar/TL, 26’ya, 30’a çıkar’ demiyorum.

Ama yılın ilk yarısı ile ikinci yarısı birbirinden tamamen farklı bir resim gösterecek gibi görünüyor. 

İkinci tur gevşeme döngüsünün sonu… 

Tera Yatırım Baş Ekonomisti Enver Erkan ise “Uzun zamandır neredeyse hiçbir Merkez Bankası toplantısında bu kadar mutabık olmamıştık” diyerek başlıyor söze. 

Ekim toplantısında yapılan açıklamanın, bu toplantıda da benzer oranda bir indirime işaret ettiğini hatırlatan Erkan, “Bu da 150 baz puanlık indirim ve yüzde 9’luk faiz oranını genel konsensus olarak ortaya koyuyor” dedi. 

Erkan’ın açıklamasına göre bu, Merkez Bankası’nın, Ağustos 2022’de başlayan ikinci tur gevşeme döngüsünün sonuna işaret edecek. 
 

Tera Yatırım Baş Ekonomisti Enver Erkan/ Fotoğraf: Instagram

Birinci tur gevşeme döngüsü ise politika faizinin yüzde 19’dan yüzde 14’e kadar indiği 2021’in son aylarına denk geliyordu. 

“Kur korumalı mevduatın faiz üzerinde getirisi son birkaç aydır söz konusu değil” 

“Politika faiz oranları 2022’de bu seviyelere düşürülürken, piyasada geçerli faiz oranları pek bu seviyelere yaklaşmadı. Kredi faiz oranları bu seviyenin oldukça üstünde seyretmeye devam etti” diyen Erkan şöyle devam etti:
 

Ticari krediler tarafında son dönemdeki önlemlerle maliyetler belli bir seviyeye kadar düşürüldü. Orada yüzde 15-16 gibi ağırlıklı ortalamalar var artık. Bir döviz talebi oluşmaması için bireysel krediler çok sıkı tutulmaya devam ediyor. 

Bunun dışında maliyetin çok ötesine geçen finansmana erişim sıkıntısı var. Hem reel sektör için hem bankalar için bir sürü yerine getirilmesi gereken kriter olması çok zorlayıcı bir durum. 

Bu aşamada herhangi bir faiz artırımının masada olmadığını aktaran Tera Yatırım Başekonomisti, “Türk Lirası’ndaki oynaklık, birkaç aydır çok kontrol altında görülüyor. Bu noktada rezerv kullanımı ve diğer bazı müdahaleci kontrolcü önlemler nezdinde dövizin önü önemli ölçüde kesildi” dedi. 

“Kur korumalı mevduatın faiz üzerinde getirisi son birkaç aydır söz konusu değil” değerlendirmesini yapan Enver Erkan, Dolar/TL’de tek “sıkıntı” yaratabilecek faiz indirimin çok etkili olmayacağı görüşünde. 

“Büyüme orijinli politikalar her zaman faizlerin aşağı yönlü olması anlamına gelir”

Enflasyonun yüzde 85,51 ile zirveyi gördüğünü, gelecek aydan itibaren baz etkisiyle gerileyeceğini hatırlatan ekonomist, gelecek dönemin, ekonomi politikalarının nasıl uygulanacağına göre şekilleneceğini söylüyor:
 

Büyüme orijinli politikalar her zaman faizlerin aşağı yönlü olması anlamına gelir. Bunun enflasyona yardımcı olan bir politika olduğunu söylemek zor. 

Bu aydan sonra faiz indirimlerinin devam etmesini beklemem. Uzun bir süre tek haneli politika faizini sürdürmek ve piyasadaki reel koşulları buna yaklaştırmaya çalışmak şeklinde bir ilerleme olacağını düşünüyorum. 

“Gelecek sene faiz, yüzde 5’lere inebilir” 

Baştürk Finansal Danışmanlık Kurucusu Rıdvan Baştürk’e göre de 24 Kasım’daki toplantıda politika faizi yüzde 9’u görecek.
 

Baştürk Finansal Danışmanlık Kurucusu Rıdvan Baştürk/ Fotoğraf: BloombergHT

Aralıkta faiz indiriminin olmayabileceğini aktaran Baştürk, gelecek sene faizin yüzde 7’lere hatta 5’lere kadar inebileceğini öngörüyor. 

“Dolar/TL’de uzun süredir serbest piyasa yok” diyen Baştürk’e göre TCMB’nin faiz kararlarının son 5-6 aydır kur üzerinde bir etkisi bulunmuyor. 

Bunun devam edebileceğini söyleyen Rıdvan Baştürk, “Uzun vadede ise hem yüksek enflasyon, hem düşük faiz TL’yi kırılgan yapmaya devam edecektir” dedi. 

“Faiz indirimlerine rağmen bir kredi genişlemesi görmüyoruz”

Gedik Yatırım Baş Ekonomisti Serkan Gönençler de Independent Türkçe’ye yaptığı açıklamada 100 ila 150 baz puan faiz indirimi beklediğini aktardı. 
 

Gedik Yatırım Baş Ekonomisti Serkan Gönençler​​​​​​​

Merkez Bankası’nın politika faizini tek haneye indirip, seçime kadar bu seviyede tutma eğiliminde olabileceğini söyleyen Gönençler, şöyle devam etti: Faiz indirimlerine rağmen bir kredi genişlemesi olduğunu görmüyoruz. Seçimlere doğru bir kredi genişlemesi yapılmak istenecektir. 

Kurun bir şekilde tutulduğunu belirten Gönençler, “Dolayısıyla parasal ve mali genişlemeyle birlikte kura yansımalarını ilerleyen aylarda görmemiz kaçınılmaz” dedi. 

Faiz-enflasyon-döviz üçgeni

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'nın Ekim 2021'den bu yana aldığı faiz kararlarına bakıldığında ise karşımıza şöyle bir tablo çıkıyor: