Eylülden beri rejim karşıtı protestolara sahne olan İran'da güvenlik güçleri, Kürt illerinde müdahaleyi yoğunlaştırdı. Başkent Tahran'ın yanı sıra Meşhed, Erdebil ve İsfahan gibi kentlerde halk, Kürt bölgelerindeki protestoculara destek için sokaklara döküldü.

Batı Azerbaycan eyaletine bağlı Kürt kenti Mahabad'da cumartesi günü Mahsa Emini için protesto düzenlenmişti. Sosyal medyaya yansıyan görüntülerde polisin, eylemcilere karşı silah ve patlayıcı kullanması dikkat çekmişti.

Göstericiler kentte Tahran aleyhine sloganlar atmış, bazı caddeleri tuğla ve taşlarla kapatmıştı. Emniyet güçlerinin göstericilere ateşli silahlarla müdahale ettiği bölgede, yer yer patlama sesleri duyulmuştu.

Devrim Muhafızları Ordusu'na yakınlığıyla bilinen bazı medya kuruluşlarıysa emniyet güçlerinin, Mahabad'da rejim karşıtı İran Kürdistan Komala Partisi üyelerine yönelik operasyon düzenlediğini öne sürmüştü.

Norveç merkezli insan hakları örgütü Hengaw, Kürdistan eyaletine bağlı Divandere'de güvenlik güçlerinin müdahalesinin ardından en az üç sivilin yaşamını yitirdiğini açıklamıştı.

Hengaw bölgedeki protestoların Bukan kentinde öldürülen bir göstericinin yasını tutmak isteyen ailesine ateş açılmasının ardından alevlendiğini duyurmuştu. Göstericiler, güvenlik güçlerini öldürdükleri sivilleri gizlice gömmekle suçlamıştı.

Bu olayların ardından Kirmanşah, Pave, Kamyaran ve Sakkız gibi Kürt kentlerinde protesto düzenlendi. Tahran, Mashad, Erdebil, Urmiye, Kirman ve İsfahan'da da Kürt kentlerindeki protestoculara destek için gösteri yapıldı.
 

BK merkezli Farsça yayın yapan Iran International, Piranşehr, Cevanrud ve Senendec'deki protestolarda en az 6 kişinin öldürüldüğünü bildirdi.

İki oyuncu tutuklandı

Protestolara destek için başörtüsünü çıkaran iki ünlü oyuncu tutuklandı. İran'ın resmi haber ajansı IRNA, "provokatif sosyal medya paylaşımları yaptıkları" iddiasıyla savcılığa çağrılan Hengameh Ghaziani ve Katayoun Riahi'nin yakalandığını duyurdu.

Ghaziani cunmartesi "Bu benim son videom olabilir. Bu andan itibaren bana ne olursa olsun son nefesime kadar İran halkının yanında olduğumu bilin" ifadesiyle Instagram'dan bir paylaşım yapmıştı. Ghaziani videoda başörtüsünü çıkarıp saçını at kuyruğu şeklinde bağlamıştı.

Oyuncu, geçen hafta da "50'den fazla çocuğun öldürüldüğünü" iddia edip İran yönetimine "çocuk katili" demişti.

İran devlet medyası, Ghaziani'nin "ayaklanmaları teşvik etmek ve desteklemekle muhalefet medyasıyla temas kurmak" suçlamalarıyla tutuklandığını belirtti. Riahi de daha sonra aynı soruşturmadan yakalandı.

Mahsa Emini protestoları

Tahran'da 13 Eylül'de "ahlak polisi" olarak bilinen İrşad devriyeleri tarafından, "başörtüsü kurallarına uymadığı gerekçesiyle" gözaltına alındıktan sonra fenalaşarak hastaneye kaldırılan Mahsa Emini'nin 16 Eylül'de yaşamını yitirmesi ülkede infiale yol açmıştı.

Muhalifler ve hak grupları, 22 yaşındaki Emini'nin polis sorgusunda işkence nedeniyle öldüğünü savunurken, Tahran Polisi kadının sağlık sorunu yaşayıp aniden bilincini kaybettiğini öne sürmüştü.

Protestolarda İran İnsan Hakları Aktivistleri Ajansı'na göre 410 kişi hayatını kaybederken 17 binden fazla kişi gözaltına alındı veya tutuklandı.

İran adliye ajansı Mizan, Tahran'da yargılanması süren 1000'den fazla kişiden en az 20'si hakkında da ölüm cezası istendiğini aktardı.

Independent Türkçe, Iran International, Reuters, Gazete Duvar

Derleyen: Uğurcan Yıldız