Türk futbolunda son yılların en önemli sorunlarının başında ekonomi geliyor.

"Dört Büyükler" olarak adlandırılan Beşiktaş, Fenerbahçe, Galatasaray ve Trabzonspor'un geçen ay Kamuyu Aydınlatma Platformu'na (KAP) açıkladıkları bilançolar, tablonun vahametini ortaya koyar nitelikte.

KAP bildirimlerindeki raporlara göre 4 kulüp, geçen sezonu 3,16 milyar liralık zararla kapattı.

Geçen ayın rakamlarına göre kulüplerin toplam borçları 20,7 milyar lira.  

Sezon sonuna kadar ödemeleri gereken kısmı ise 8,4 milyar lirayı buluyor.  

"Borç 50 milyara dayanacak"

Türkiye Futbol Federasyonu Başkanı Mehmet Büyükekşi, kulüplerin borçlarına vurgu yaptı.

Futbolda ekonomik olarak en büyük sıkıntının kulüplerin borçları olduğunu söyleyen Büyükekşi, "tehlike" olarak gördüğü durum için şunları söyledi:

"Şu anda kulüplerimizin yaklaşık 25 milyar borcu var. Bunun önümüzdeki 10 yılda faizleriyle birlikte 50 milyar liraya dayanacağını tahmin ediyoruz. Onun için kısa, orta ve uzun vadeli birtakım projeler yaparak, birlik ve beraberlik içinde çalışarak çözüm üretmek zorundayız. Kulüplerimizin ekonomik anlamda güçlü hale gelmesi, maddi sıkıntılar yaşamaması en doğru ekonomi yönetimi ile olabilir. Gelir kaynaklarını mutlaka çeşitlendirmemiz gerekiyor." 

Fenerbahçe Başkanı Ali Koç ise geçen eylülde kulüplerin borçlarını hatırlatarak "İçinde bulunduğumuz ekonomik ortamda bu sezonun sonunu getirmemiz mümkün görünmüyor. Büyük, küçük kulüp hiç tartışmıyorum. Hepimizin nefesi, önümüzdeki aylarda kesilecek" uyarısını yapmıştı.

Mevcut borç karşısında sık sık kayyum tehlikesi ve kulüplerin satılması gibi konular kamuoyunun gündemine getiriliyor.

"Spor yasasının çıkarılmasının en önemli amacı kulüpleri borç yükünden kurtarmaktı"

Futbol ekonomisi alanındaki çalışmalarıyla tanınan Prof. Dr. Sebahattin Devecioğlu, kulüplerin içine düştüğü borç sarmalını ve çözüm önerilerini Independent Türkçe'ye anlattı.

Kulüplerin borçlarının 50 milyar liraya yükseleceğinin yeni çıkan spor yasası öncesi toplanan komisyonlarda da bilindiğini aktaran Devecioğlu, "Spor yasasının çıkarılmasının en önemli amaçlardan biri de kulüplerin borç yükünden kurtulmasıyla ilgiliydi. O dönemde kulüplerin borcunun faizler ve kur farkıyla 50 milyar liraya ulaşacağı ifade edilmişti. Bu bilinen bir gerçek" dedi. 

Sebahattin Devecioğlu / Fotoğraf: Twitter

Kulüplerin borç batağı içerisinde olmasının geçmişten günümüze kadar Türk futbolunun en önemli problemlerinden bir tanesi olduğunu dile getiren Devecioğlu, "Bunun nedenini dernekler kanunu. Dernek yapısı kendi kendini yöneten bir yapıya sahip ve denetleme kurumları kendi içerisinden oluşturulduğundan mali raporları onaylayan genel kurul, her zaman borç yüklerine onay vererek bir sonraki yönetimlere bırakarak gitti" diye konuştu.

"'Gelirler şirkete, giderler derneğe' şeklinde borçlanarak bugüne geldik"

UEFA finansal fair play uygulamasına mevcut bütçelerinin kontrol edilmesine yönelik Kulüp Lisans Sistemi getirildiğini hatırlatan Devecioğlu, şu ifadeleri kullandı:

Bütçeniz kadar harcama yapabilme standardı getirmiştik. Bütçeyi aşan kulüpler hem UEFA organizasyonlarına hem de Süper Lig organizasyonlarına katılamıyordu. Kulüpler, bu problemlere yeni çözümler geliştirdiler. Bunlardan biri kulüplerin şirketleşmesi, borsaya açılarak gelir elde etmekti. Yani iki başlı bir dernek ve şirket statüsü. Gelirler şirkete, giderler derneğe şeklinde borçlandırılarak bugüne kadar geldik. Kulüplerin toplam borcunun 20,7 milyar liraya olduğu KAP'a açıklandı. 

Beşiktaş, Fenerbahçe, Galatasaray ve Trabzonspor'un borçları 21 milyar liraya dayandı / Fotoğraf: AA

"Türkiye'de spor kulüpleri zarar ediyor"

Gelirlerin artırılmasına yönelik en önemli konunun Avrupa'da yarışmacı olabilmek olduğunu belirten Devecioğlu, "Kulüpler Avrupa'da yarışma şansına sahip oldular. Bugün Avrupa'da kulüplerin yarışmacı olduğunu ve tur atladığını, bu tur atlamayla birlikte gelir elde ettiklerini görebiliyoruz. Geçen ay 3 aylık dönemde kulüplerin kar açıkladıklarını görüyoruz. Ama bu geçen sezon da bu kulüplerin 3,16 milyar lira zarar ifade ediliyor. Türkiye'de spor kulüpleri zarar ediyor. Aynı zamanda Süper Lig'imiz de bu noktada geri kalıyor" şeklinde görüş belirtti.

"Kulüplere yabancı yatırımın önünü açmalıyız"

Spor kulüplerinin satılmasıyla borçların azaltılacağı veya daha yönetilebilir hale geleceği görüşlerini de değerlendiren Devecioğlu, şunları kaydetti:

Futbol sportif başarıya endeksli bir oyun. Hem federasyon hem de kulüpler yarışmacı olmak için çözüm üretmeli. Farklı ülkelerde yabancı yatırımcıların kulüpleri satın aldıklarını biliyoruz. Ama Türkiye'de kulüpler, dernekler yasasına tabi olduğu için satılamıyordu. Bu yasayla, bu borç yükünün altından kalkabilmek adına Türkiye'de de bazı kulüpler, farklı şirketler tarafından satın alınacaktır. Profesyonel futbol faaliyeti gösteren kulüplerin futbol şubelerine yabancılar yatırım yapabilirler. Bunun önünü açmalıyız. Türk futbolunu beş büyük lig içerisinde rekabet edebilecek bir yapıya kavuşturmak için kulüpleri bu şekilde güçlendirebiliriz. 

"Kulüpler gelirlerin artırılması, pazarlanması noktasında ortak hareket etmeli"

Kulüplerin ortak bir konsorsiyum kurarak üst ekonomik yönetim modeline geçmeleri gerektiğini savunan Decevioğlu, "Borçlarını ödemeye yönelik ortaklaşa hareket etmeleri gerekiyor. Yayın gelirlerinin artırılması, pazarlanması, yeni yapılacak yatırımlar konusunda ve gelir kaynaklarının geliştirilmesi noktasında kulüplerin ortak hareket etmesi gerekiyor" şeklinde görüş belirtti. 

"Çözüm üretecek otorite TFF ancak onlar da günü kurtarmaya çalışıyor"

Kulüpler Birliği'nin bu konularda yetersiz kaldığını düşünen Devecioğlu, çözüm önerilerinde bulunarak sözlerini noktaladı:

TFF, kulüplerin borç yükünü azaltmaya yönelik çalışmalarda, sistem geliştirmede eksik kalıyor. Bununla ilgili İngiltere, Portekiz gibi ön plana çıkan modeller var. Hem TFF hem de kulüpler, Avrupa'daki profesyonel yapıları, gelir getirici kaynakları örnek almalı. Spor kulüpleri, yönetim, ekonomi noktasında özel bir çaba gösteremiyor. Çözüm üretecek otorite TFF, ancak onlar da günü kurtarmayla ilgili çalışmalar yapıyor, geçici çözümler üretmeye çalışıyorlar. Yapısal reformlara ihtiyaç var. Ligi düzenlemesi, gelirlerini artırması gerekiyor. Kulüplere mali ve teknik destekler konusunda yardımcı olmalı. TFF çok büyük yetkilerle donatılmış ama çözüm üretme noktasında çok büyük yetersizlikler var. En azından dört büyük kulübün ortak ekonomi yönetimiyle borçları çözmeye yönelik bir sistem geliştirmeleri gerekiyor.