Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın geçtiğimiz günlerde açıkladığı sosyal konut projesine yoğun ilgi gösterildi.
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Murat Kurum, şu ana kadar 3 milyon 500 bin kişinin müracaat ettiğini ifade etti.
Proje kapsamında 81 il ve ilçelerde 2023-28 yılları arasında 500 bin sosyal konut, 50 bin iş yeri yapılacak ve 250 bin konut amaçlı arsa satılacak.
İstanbul'da hane geliri 18, diğer illerde 16 bin liranın altında olan, kendisinin veya eşinin üzerine mülk olmayan her yetişkin vatandaşın başvurabileceği projede büyükşehirlerde 3+1 konutların başlangıç fiyatı ortalama olarak 850 bin lira civarı olacak.
Bu daireler 85 bin lira peşinat ve 3 bin 187 liradan başlayan taksitlerle 240 ay vade ile alınabilecek.
2+1 konutların başlangıç fiyatı ise 608 bin lira olurken, bu dairelere de 60 bin lira civarında peşinat ve aylık 2 bin 280 liradan başlayan taksitlerle, 240 ay vadeyle sahip olunabilecek.
Kılıçdaroğlu, bitmeyen projeleri hatırlattı, Kurum, 'Bu konutları yapacağız' dedi
CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu dün konuya dair yaptığı açıklamalarda son dönemlerde TOKİ'nin Ankara, İstanbul, Şanlıurfa, Bilecik, Bingöl ve daha birçok ilde iptal olan ihalelerini hatırlattı.
"Tekrar ediyorum, hazine garantisi ver" diyen Kılıçdaroğlu, "Destekleyeceğiz. Bir rezalet daha yaşansın istemiyoruz. Ha sen yine git, medya görünümlü aparatlarına 'Bay Kemal projeye karşı çıktı' haberi yaptır, sorun değil. Yeter ki bu iş olsun" ifadelerini kullandı.
Bakan Kurum ise Kılıçdaroğlu'nun paylaşıma ilişkin, "Ne cumhuriyet tarihinin en büyük konut projesini açıktan destekleyebiliyorsunuz ne topyekûn reddediyorsunuz. Siz isteseniz de istemeseniz de bu konutları yapacağız" diye konuştu.
Sosyal medyada da tartışıldı, kimisi garanti lazım, kimisi gerek yok diyor
İki siyasinin açıklamasını sosyal medyada destekleyen veya karşı çıkan paylaşımlar oldu.
Hazine garantisi olması gerektiğini savunanlar, yap-işlet-devret modeliyle özel sektöre yaptırılan köprü ve yollar için verilen garantiyi hatırlattı. Benzer bir garantinin de bu sosyal konut projesi için verilmesi gerektiğini savunanlar, "Müteahhitler işi bitirmeden kaçar ve evler belirtildiği süreler içerisinde bitirilmezse taksit ödeyen insanların zararını kim karşılayacak" diye soruyor.
İtiraz edenler ise projenin devlet tarafından yapıldığını kaydederek, onun için ayrıca bir hazine garantisine gerek olmadığı görüşünde.
"Müteahhitler kaçarsa ne olacak?"
Peki konuya hakim isimler bu tartışmalara ne diyor?
İnşaat Mühendisleri Odası Genel Başkanı Cemal Gökçe, böyle bir projede hazine garantisinin olması gerektiğini savundu.
Gökçe'ye göre diğer türlü müteahhitler işi bırakıp kaçacaklar veyahut müteahhitler bu işi almayacak.
2019 yılında TOKİ'nin ihaleye çıkıp aylığı 984 lira olan sosyal konut projeleri olduğunu anımsatan Gökçe, "İhaleleri dahi yapılamadı. Şimdi peşinat hariç 3+1 daireler için 3 bin 187, 2+1'ler aylık 2 bin 280 lira deniyor. O da şimdilik. Taksitler memur maaş artışları üzerinden artacak. Şu an için projedeki evlerin metrekaresi 9 bin liraya geliyor" diye konuştu.
İhalelerin 6-7 ay sonra yapılması halinde evlerin açıklanan fiyatlar üzerinden yapılma şansının bulunmadığını vurgulayan Gökçe, şunları kaydetti:
"Yapılsa dahi müteahhitlerin işe girme şansı yok. Çünkü müteahhitler para kazanamayacakları işe giremezler. Girseler dahi maliyet artışları nedeniyle bırakıp kaçmayacaklarının garantisi yok. O durumda ne olacak? Bizler teknik insanlarız. Konuya herhangi bir partinin gözünden değil, bugünkü sektör koşullarından, geçmiş proje uygulamalarında yaşananlardan ve inşaat maliyet artışlarına bakarak konuşuyoruz. Bu nedenle sen devlet olarak diyeceksin ki 'garanti veriyorum ve taksitler evlerin içine girildikten sonra ödenmeye başlanacak'. Ancak o zaman sosyal konut projesi olur. Bu haliyle sosyal konut projesi değil."
"Bugüne kadar benzer projelere hazine garantisi verildiğini görmedim"
Kentsel Dönüşüm ve Hukuk Platformu Başkanı Prof. Dr. Gürsel Öngören ise hazine garantisine gerek olmadığı düşüncesinde.
Bugüne kadar yapılan benzer projelere hazine garantisi verildiğini görmediğini söyleyen Öngören, "Doğal olarak bundan sonra bana göre teknik olarak verilmesi gerekmiyor. Netice olarak devlet vatandaşına bir söz veriyor. Vatandaş da ödemeleri taahhüt ediyor. Devlet ile vatandaş arasında bir sözleşme kuruluyor. Zaten projenin bir kısmı devlet kaynaklarıyla geri kalan vatandaşların ödemeleriyle karşılanacak" değerlendirmesinde bulundu.
"Müteahhit gecikmelerine karşı cezai uygulamalar var"
Öngören, kimi insanlardan gelen "Müteahhit kaçarsa, evler zamanında teslim edilemezse zararı kim karşılayacak" sorusuna da şu cevabı verdi.
Müteahhit gecikmelerine karşı ihale sözleşmelerinde cezai uygulamalar var. Dolayısıyla bunlar işletilir. Gecikirse o müteahhit çıkarılır başka biri işe sokulur ve vatandaşın mağduriyeti önlenir. Devlet sözleşmelerde her zaman diğer tarafa göre güçlüdür. Bu nedenle bana göre endişeye gerek yok.
"TOKİ, kamu kuruluşu olduğundan ayrıca garantiye gerek yok"
Gayrimenkul hukuku üzerine çalışan avukat Ali Güvenç Kiraz da hazine garantisi gerekmediği görüşünde.
TOKİ'nin, bir kamu kuruluşu olduğunu hatırlatan Kiraz, "Bu tür kamu kuruluşlarında çıkan zararları hazine öder. Ayrıca hazine garantisi sunulmasına gerek yok. Zaten TOKİ, hazinenin içine dahil olan bir kuruluş" dedi.
"Tüketici hukukuna dayanarak zarar talep edilebilir"
"Evler zamanında teslim edilemezse vatandaşın zararını kim ödeyecek" sorusuna Kiraz, "Diyelim ki bir zarar ortaya çıktı. Tüketici hukukundan faydalanarak sözleşmedeki haklı nedenle feshi maddesi üzerinden başvuru yapılarak dairenin o günkü güncel fiyatı olan parayı talep etme hakkı doğar. Sonuçta vatandaşların TOKİ'nin müşterisi olması bu kişiyi tüketici olmaktan çıkarmaz" diye cevap verdi.
"TOKİ iflas ederse hazine ödemek zorunda"
Güvenç, TOKİ'nin iflası ihtimaline de şu cevabı verdi:
O durumda hazine kendiliğinden sorumlu olur. Hazine, vatandaşı ‘Siz paranızı TOKİ'den alacaksınız' diyemez. Kişi, TOKİ iflas dahi etse parasını maliye hazinesinden alır. Kamunun temel prensibi budur.
"Devlet-özel sektör işbirliğiyle yapılsaydı garanti tartışılabilirdi"
Kiraz, projenin kamu ve özel sektör işbirliği ile yapılması halinde hazine garantisinin tartışılabileceğini kaydederek, "Sonuçta özel şirketler iflas edebilir ama burada öyle bir şey yok. Direk devletin kendi işi. TOKİ, bakanlığa bağlı bir kuruluş. Ayrı bir şirket değil" diyerek sözlerini bitirdi.
"TOKİ, bugüne kadar yaptığı işlerin hangisine hazine garantisi vermiş"
Aşçıoğlu İnşaat Yönetim Kurulu Başkanı Yaşar Aşçıoğlu da sosyal konut projesinde hazine garantisine gerek olmadığını iddia ederek, "TOKİ bugüne kadar yaptığı işlere hangi hazine garantisi vermiş ki? Bu devletin kendi işi. Bir sıkıntı olmaz. Garanti istemek devletin söylemini hafife almak olur" yorumunu yaptı.
"Yap-işlet-devret projeleriyle kıyaslamak doğru değil"
Müteahhit gecikmelerinin vatandaşı ilgilendirmediğini kaydeden Aşçı, "A gider B gelir, B gider C gelir. Onu bitirmekle mükellef olan devletin kendisidir. Yap-işlet-devret modelleriyle kıyaslamak doğru değil" diye konuştu.
© The Independentturkish
