Birleşik Krallık'ın başkenti Londra'daki Brunel Üniversitesi'nden yeni mezun olan genç mucit Archie Read, ilginç bir tuvalet tasarımına imza attı.
Read, sadece kumla çalışan ve idrarı anında gübreye çevrilmesine olanak tanıyan bir klozet tasarladı.
1,7 milyardan fazla insan özel veya umumi tuvaletlerin sağladığı temel temizlik hizmetlerine sahip değil. Yaklaşık 500 milyon kişi hâlâ açık alanlara dışkılıyor ve bunların yüzde 92'si Sahra Altı Afrika başta olmak üzere çeşitli kırsal alanlarda yaşıyor.
fazla oku
Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)
Genç mucidin söz konusu klozeti tasarlama amacı, altyapı sistemlerinin olmadığı kırsal alanlarda yaşayan bu kişilere temel temizlik hizmetlerinin sunulmasını sağlamaktı.
Yapının henüz yalnızca bir prototipi geliştirildi ama seri üretime geçerse kırsal yaşamda önemli bir sorunu gidermesi umuluyor.
Klozet, sıvı ve katı atıkları birbirinden ayırmak için çift bölmeli olarak tasarlandı. Bu sayede susuz çalışabiliyor.
Tasarımda katı dışkının uzaklaştırılması için ince bir kum tabakasıyla kaplı bir taşıma bandı yer alıyor. Read, dışkının taşıma bandına yapışmasını önlediği için kumu tercih ediyor ama talaş veya tozun da işe yarayacağını söylüyor.
İkinci bölmeyse idrarı aşağıdaki bir kaba yönlendiriyor.
Mekanik bir sifon aracılığıyla çalışan tuvalet elektriğe de ihtiyaç duymuyor. Prototip, çeşitli miktarlarda suyla karıştırılmış patates püresiyle test edildi.
Önceki benzer tasarımlarda da suya ihtiyaç duyulmayacak çeşitli yöntemler denenmişti. Ancak bunların çoğunda sifon mekanizması yer almıyordu.
Read bu mekanik sifonun hijyen sağlayacağını öne sürüyor. Sifona basıldığında mekanik bir kol, taşıma bandını döndüren ve dışkıyı aşağıdaki ayrı bir kaba taşıyan süreci harekete geçiriyor.
7 kişilik bir evde sıvı kabının iki günde, katı kabının da 4 günde bir boşaltılması gerekiyor. Klozet toplam 3 kilo katı ve 30 litre sıvı atık tutabilecek şekilde tasarlandı.
Sıvı ve katı ayrıştırması sayesinde kullanıcılar, idrarı hemen gübre olarak kullanabilir ve geri kalanı da 4 hafta sonra kompost olarak kullanmak üzere gömebilir.
Tasarımın en önemli yanı düşük teknolojili olması. Read, "Güzel, karmaşık bir mekanizmanız varsa ve onu tamir edebilecek herhangi bir teknisyenden 80 kilometre uzakta bir köydeyseniz, teknisyenin bir tuvaleti tamir etmek için 80 kilometre yol gidip helmesini bekleyemezsiniz" diye konuştu:
İnsanların yüzde 90'ı, klozeti kendi kendine tamir edebilecek kapasitede olmalı.
Independent Türkçe, Design Boom, Fast Company
Derleyen: Çağla Üren
