Elon Musk elbette sorunlu olabilir ama otizmini karıştırmayın

Otizmli olduğu için dünyanın en ayrıcalıklı kişilerinden biriyle alay etmekte sakınca yoksa, geri kalan "normal" halkımızın ne umudu var?

Beni yanlış anlamayın, bence Elon Musk'ı ciddiye almamak için bir sürü sebep var (AFP)

Yarın* (19 Mayıs) Küresel Erişilebilirlik Farkındalık Günü: Kendini nöroçeşitliliğe sahip veya engelli olarak tanımlayan herkes için dijital alanlara erişimi ve katılımı iyileştirmeye adanmış, her yıl kutlanan bir farkındalık günü. Ancak bugün (18 Mayıs), üst düzey bir Twitter yöneticisinin Elon Musk'a otizmli olduğu gerekçesiyle "deli", "zihinsel engelli" ve "özel ihtiyaçları olan biri" dediği bir video viral hale geliyor.

Engellilere karşı ayrımcı hakaretlerle dolu bu videonun sızdırılması, birçok yönden Musk'la ilgili bile değil. 2022'de bile engelli ayrımcılığının hâlâ ne kadar köklü olduğuyla ilgili. Otizm Farkındalık Günü'nün sadece geçen ay olması veya kaç kişinin halkın gözü önünde tanılarını paylaştığı ya da otizm hakkında yayımlanan kitap, film ve belgesellerin sayısı önemli değil.

fazla oku

Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)

Musk'ın durumunda, kelimenin tam anlamıyla dünyadaki en güçlü kişilerden biri olmanız dahi önemli değil. Otizmli kişiler için süregelen gerçek şu: Nöroçeşitliliğe sahip olduğumuz için hâlâ doğuştan "eksik" görüleceğiz.

Beni yanlış anlamayın, bence Elon Musk'ı ciddiye almamak için bir sürü sebep var. Onu kadın düşmanı ve ayrıcalıklı biri olarak görüyorum, servetini dağıtmayı başaramayan ve dünyayı kendi kişisel oyun alanı olarak gören biri. Fakat bu engelli ayrımcılığına itiraz etmek önemli çünkü Musk birçok kişi tarafından derinden sorunlu olarak görülmesine rağmen, otizmini buna dahil etmek sadece dünya çapında 75 milyondan fazla kişiyi içeren daha geniş bir topluluğa zarar vermeye hizmet ediyor.

Otizmli olduğu için dünyanın en ayrıcalıklı kişilerinden biriyle alay etmekte sakınca yoksa, daha ötekileştirilmiş kimliklere sahip kişiler şöyle dursun, geri kalan "normal" halkımızın ne umudu var? Bu, Musk'ın yüksek statüsünün çok altındaki kişilerin ne kadar fazla engelli ayrımcılığıyla baş etmek zorunda olduğuna dair rahatsız edici ve tehlikeli bir emsal teşkil ediyor. Ayrıca kişileri otizm topluluğuna karşı ayrımcılık yapıp insanların tanılarını onları sınırlama ve susturma aracı olarak kullanmaya daha da cesaretlendiriyor.

Videoda engellilere karşı ayrımcı hakaretler eden kişinin gücünü de göz ardı edemeyiz. Eğer Twitter'daki üst düzey bir yönetici bu tür şeyleri söyleyecek kadar rahat hissediyorsa, onun engelli ayrımcılığının kelimelerle sınırlı kaldığını kim söyleyebilir? Gücüyle ve etkisiyle, teorik olarak, sadece potansiyel otizmli çalışanların fırsatlarını değil, otizmli kişilerin internette kendilerini ifade etme biçimlerini de kısıtlayabilir.

Tabii ki eylemlerinin sözleriyle eşleştiğine dair bir kanıt yok fakat otizmli kişilere karşı bu miktarda altta yatan ağır eleştiriye sahip olması, bu tür tutumların iktidar pozisyonu üzerindeki etkileri hakkında endişeleri dile getirmek için yeterli olmalıdır.

Otizmli biri olarak, sözümona daha "aydınlanmış" bir çağda yaşadığımız göz önüne alındığında, üst düzey pozisyonlarda otizmli kişileri bu kadar özgürce kovabilen ve aşağılayabilen kişiler bulunduğunu görmek de ürkütücü. Çeşitli iktidar konumlarındaki kaç kişinin otizmli kişiler hakkında aynı şekilde hissettiğini ve benzer şeyler söylediğini ancak kameraya yakalanmayacak kadar şanslı olduğunu merak ediyorum.

Otizm hakkında yazmak, nöroçeşitlilik hakkında farkındalık yaratmak ve otizmli olmanın ne anlama geldiği hakkındaki yanlış kanıları ortadan kaldırmak için ne kadar fazla zaman harcadığımı ben de unuttum. Ama böyle videolar gördüğümde, tüm bu çalışmaların boşuna mı olduğunu ve otizmli kişilerin yanında olmak için yürütülen her kampanyanın ve verilen her taahhüdün gerçekten hakiki mi yoksa sadece görünüşü kurtarma çabası mı olduğunu merak ediyorum.

Bana göre, bu videonun sızdırılması, Simon Baron-Cohen gibi "uzmanların" otizme dair daha geniş kamu algıları söz konusu olduğunda yol açmaya devam ettiği zararı da kapsıyor. Sadece birkaç ay önce, Baron-Cohen, otizmli kişilerin DNA'sını alıp nihayetinde otizmi "iyileştirmeyi" amaçlayan bir araştırma projesi olan Spectrum 10k'yi başlatmaya çalıştı.

Pek çok kişi için, otizm iyileştirilmesi gereken bir hastalık değildir ancak otizmin bir eksiklik olduğu ve ortadan kaldırılması gereken bir şey olduğu fikri, kamu bilincinde derinden özümsenmiş durumda.

Sonuçta, video Elon Musk'a hakaret etmekten daha geniş ve daha temel bir sorunun göstergesi. Bu video, otizmin kabulü ve otizmle ilgili değişen algılarla zorlayıcı tutumlar açısından yapılması gereken iş miktarı bakımından ne kadar geriye gittiğimizi gösteriyor. Bu, otizmli kişilerin her gün maruz kaldığı istismar ve ayrımcılığın küçük ölçekli bir halidir ve hemen sona ermesi gerek.

* Charlotte Colombo'nun 18 Mayıs tarihli bu yazısını, yazıda ifade edilen görüşler güncelliğini koruduğu için yayımlıyoruz



https://www.independent.co.uk/voices

Independent Türkçe için çeviren: Sevgi Aydoğan

Bu makale kaynağından aslına sadık kalınarak çevrilmiştir. İfade edilen görüşler Independent Türkçe’nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.

© The Independent

DAHA FAZLA HABER OKU