Birleşik Krallık’taki Southampton Üniversitesi’nden bilim insanlarının liderliğindeki bir araştırma ekibi, dünyanın en büyük balığı diye bilinen balina köpekbalıklarının en önemli ölüm nedenlerinden birini ortaya çıkardı.

Hakemli bilimsel dergi PNAS’ta yayımlanan makalede balina köpekbalığı sayılarındaki son yıllarda görülen ve açıklanamayan düşüşün arkasında insanların denizcilik faaliyetlerinin olduğu ortaya kondu.

Uluslararası 50 araştırma kurumu ve üniversiteden deniz biyoloğunun katıldığı araştırmada, risk alanlarını ve olası çarpışmaları belirlemek için hem balina köpekbalıklarının hem de gemilerin dünya genelindeki hareketlerini izledi.

Uydu takibi sonucunda yaklaşık 350 balina köpekbalığından veriler toplandı. Bulgular, gemi çarpmalarının köpekbalıklarının sayılarının azalmasında düşünüldüğünden çok daha büyük bir rol oynadığını gösterdi.

Araştırmanın yazarlarından Freya Womersley ve David Sims, The Conversation’da kaleme aldıkları yazıda, bulguları şöyle özetledi:

Yeni çalışmamız, bu tehdidin dünyanın en büyük balığı olan balina köpekbalığı için önceden fark edilenden daha büyük bir ölüm nedeni olabileceğini ortaya koydu.

Uluslararası ticaretin yüzden 80'den fazlası deniz yoluyla yapılıyor. Gündelik kullanılan ürünlerin çoğu okyanusları aşan devasa gemilerde taşınıyor.

Bu konteyner gemilerinin izlediği yollar, karadaki otoyollardan farklı olarak sabit nakliye rotaları oluyor. 

Bu deniz yolları, balıkların ve deniz memelilerinin hareket veta göç yollarını da kesebiliyor. Planktonla beslenen dev balinalar ve köpekbalıkları, yüzeyin yakınında uzun süre kaldıkları için büyük gemilerle çarpışmaya karşı özellikle savunmasız kalıyor.

Balina köpekbalıkları da bu türlerden biri. Okyanusun plankton seviyelerini düzenlemeye yardımcı olan bu hayvanlar, okyanus ekosistemlerinin sağlıklı kalmasında önemli bir rol oynuyor.

Ancak bunların sayısı son 75 yılda yüzde 50'den fazla azaldı. 2016’da tür, nesli tükenmekte olan köpekbalıkları listesine girdi.

Küresel Köpekbalığı Hareketi Projesi'nin kurucusu Prof. Dr. David Sims, "Derinliği, konumu kaydeden ve hayvanlara takılan bazı etiketler, balina köpekbalıklarının nakliye rotalarına girdiğini ve ardından yüzlerce metre aşağıda, deniz tabanına yavaşça battığını gösterdi" dedi:

"Ki bu, ölümle sonuçlanan bir gemi saldırısının göstergesidir."

Şu anda balina köpekbalıklarını gemi çarpmalarına karşı koruyan uluslararası bir düzenleme yok.

Araştırma ekibine göre önlem alınmadığı sürece köpekbalıkları karanlık bir gelecekle karşı karşıya kalacak.

Independent Türkçe, Science Daily, The Conversation

Derleyen: Çağla Üren