Şili tarihinin en genç Devlet Başkanı seçilen 36 yaşındaki Gabriel Boric bugün yemin ederek görevine başlıyor.
"Eğer Şili neoliberalizmin beşiğiyse, o zaman mezarı da olacak!" gibi iddialı bir çıkışla, sağcı rakibi Antonio Kast'a karşı ikinci turda oyların yüzde 56'sını alarak 2021'deki genel seçimleri kazanan Boric'in bu vaadini gerçeleştirip gerçekleştiremeyeceği büyük merak konusu.
Ülkesinin köklü öğrenci hareketi geleneğinden gelen farklı giyim tarzı ve sosyal medyayı etkin kullanımıyla dikkat çeken Boric'in sıradışı kişiliğini odağa alarak siyasi kariyerindeki önemli noktaları derledik.
Rock ve heavy metal hayranlığıyla tanınan genç siyasetçi, Deftones, Nine Inch Nails, Led Zeppelin ve Nirvana gibi ünlü grupların logolarının bulunduğu tişört ya da albümlerinin yer aldığı paylaşımlar yaparak bu müzik türüne dair sevgisini sosyal medya üzerinden sık sık ifade ediyor. Bunun yanı sıra Boric, yeni pop ikonu Taylor Swift'in de büyük bir hayranı.
Boric'in dikkat çekici özelliklerinden biri de dövmeleri. Şili'nin yeni lideri, resmen göreve başladığında Latin Amerika'da vücudunun görünen kısımlarında dövme yer alan ilk devlet başkanı olacak. Genç siyasetçinin dövmeleri arasında doğduğu Magallanes Bölgesi'nin haritası ve And Dağları'na özgü lenga ağacı var.
Hırvat kökenler
Boric, ülkenin güneyindeki Magallanes bölgesinde yer alan Punta Arenas şehrinde, Hırvatistan kökenli Şilili bir ailenin çocuğu olarak 1986'da dünyaya geldi. Borić soyadını taşıyan büyük dede ve ninesi Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nu terk ederek 1885'te Maganelles bölgesine yerleşen ilk Hırvatlar arasındaydı.
Boric'in kimya mühendisi olan babası Luis Boric Scarpa, devlete bağlı Ulusal Petrol Şirketi'nde 40 yılı aşkın süredir çalışırken, annesi María Soledad Font Aguilera ise Katalan kökenli biri.
Maganelles'teki Patagonya bölgesinde ilkokul ve lise eğitimini tamamlayan Boric, 2004'te hukuk eğitimi almak için başkent Santiago'daki Şili Üniversitesi'ne gitti. Böylelikle devlet başkanlığına varacak maceralı siyasi yolculuğunun da aslında ilk adımını atmış oldu.
Üniversite yılları ve öğrenci hareketleri
Öğrenci protestolarında üstlendiği aktif rol ve siyasi hareket Otonom Sol'a (Izquierda Autónoma) üye olması, üniversite döneminde Boric'in siyasi angajmanını belirleyen önemli uğrak noktaları oldu.
2008'de Hukuk Bölümü Öğrenci Birliği'nin danışmanlığını yapan Boric, bir yıl sonra Şili Üniversitesi Dekanı Robreto Nahum'a karşı düzenlenen ve 44 gün süren protestoları örgütleyerek 2009'da bu birliğin başına geçti.
2010-2012 arasında üniversitede öğrenci temsilcisi de olan Boric'in siyasi kariyerine giden yoldaki önemli noktalardan biri de 5-6 Aralık 2011'deki seçimlerde Şili Üniversitesi Öğrenci Federasyonu (Federación de Estudiantes de la Universidad de Chile -FECH) liderliği için aday olmasıydı.
Boric, 1906'da kurulan ve ülke tarihinde önemli rol oynayan FECH'teki seçimi, birliğin eski başkanı Camila Vallejo'yu yüzde 30,52 oyla yenerek kazandı.
"Şili Kışı"
Boric, FECH lideri olarak 2011-2013 arasında düzenlenen büyük öğrenci protestolarında aktif rol oynadı ve böylelikle adını ilk kez geniş kitlelere duyurdu.
"Şili Kışı" olarak da bilinen protestolarda öğrenciler, Şili Devlet Başkanı Sebastian Pinera hükümetine karşı gösteriler düzenleyerek ülkedeki eğitim sisteminin değişmesi, yükseköğrenim kalitesinin yükseltilmesi ve eğitimde fırsat eşitliği için mücadele etti.
"Borcu borca değişmeyiz"
Protestolarda ve hükümetle görüşmelerde önemli rol oynayan Boric, tepkiler üzerine görevinden alınan Eğitim Bakanı Joaquín Lavín'in yerine geçen Harald Beyer'in öğrenci kredisi önerisini reddetti.
Beyer, özel sektördeki bankaların öğrencilere öğrenim kredisi vermesini yasaklamayı ve kredilerdeki faiz oranlarını yüzde 6'dan yüzde 2'ye çekmeyi teklif ederken, Boric ise "Borcu borçla değişmek istemiyoruz. Hükümetin bize önerdiği bu" diyerek planı kabul etmedi.
Gösterilerdeki rolü nedeniyle kamuoyunda görünürlük kazanmaya başlayan Boric, Adolfo Ibáñez Üniversitesi'nin ortaklığıyla hazırlanan El Mercurio gazetesinin cumartesi ekinde yayımlanan "Şili'nin 100 genç lideri" listesinde de yer aldı.
2013 seçimlerinde 27 yaşında parlamenter oldu
Boric, öğrenci protestolarında kazandığı ivmeyle üniversite eğitimini yarıda bıraktı ve 2013'te düzenlenen genel seçimlere doğduğu bölge Magallanes'ten bağımsız aday olarak girerek 27 yaşında resmen siyaset sahnesine adım attı.
Katıldığı bölgede yüzde 26,2'yle o güne dek kaydedilen en yüksek oy oranını alarak Şili Kongresi'ne seçildi. Aynı yıl, Boric'in 2011'deki FECH seçimlerinde yendiği Vallejo da Şili Komünist Partisi'nden Kongre'ye girdi.
Ülkenin ikili koalisyon tekelini bozdu
Genç siyasetçi hiçbir koalisyonun parçası olmadan seçimleri kazanarak, o güne dek Haydi Şili (Vamos Chile) ve Yeni Çoğunluk'tan (Nueva Mayoría) oluşan baskın ikili koalisyon sisteminin de ilk defa bozulmasını sağladı. Boric daha sonradan kuracağı siyasi hareket ve partilerle de genellikle bu çizgiyi sürdürecek ve Şili'de "üçüncü alternatifi" temsil edecek siyasetçilerden biri olacaktı.
Boric, 2014'te göreve başladığı Kongre'de İnsan Hakları ve Yerli Hakları Komisyonu'nda yer aldı. Bunun yanı sıra protestolarda aktif rol oynayan ve seçimlerde Kongre'ye giren Vallejo, Giorgio Jackson ve Karol Cariola gibi isimlerle, dönemin Şili Devlet Başkanı Michelle Bachelet hükümetiyle eğitim reformu konularında yakın temaslar kurdu.
Otonom Sol dağılıyor, Boric kendi yolunu çiziyor
Ancak bu dönemde bir yandan da Otonom Sol'da anlaşmazlıklar yaşanmaya başladı.
Boric, merkez sol Bachelet hükümetiyle daha yakın ilişkiler kurma taraftarıyken kolektif yönetiminden buna yanaşmayanlar oldu. Kolektifin 2016'da dağılmasıyla ayrı bir yol haritası çizmeye karar veren Boric, kendisi gibi genç yaştaki arkadaşları Nicolás Grau, Jorge Sharp and Gonzalo Winter'la birlikte Otonomist Hareket'i (Movimiento Autonomista) kurdu.
Otonomist Hareket'in amacı, Uruguay'daki Geniş Cephe (Frente Amplio) gibi sendika ve kooperatiflerle de yakın ilişki içinde olan bir sol koalisyon kurmaktı.
Geniş Cephe ve 2017 seçimleri
Boric daha sonra 2017'de Otonomist Hareket'i büyütmek amacıyla Uruguay'daki koalisyonla aynı adı taşıyan Geniş Cephe'yi (Frente Amplio) hayata geçirdi. Koalisyonda Boric'e kendisi gibi "Şili Kışı"nda etkin rol oynayan Giorgio Jackson ve partisi Demokratik Devrim de katıldı. Geniş Cephe'nin başkanlık adayı gazeteci Beatriz Sánchez, 2017'deki seçimlerde oyların yüzde 20,27'sini kazansa da yüzde 3'lük bir farkla ikinci tura geçme şansını kaybettiği için elendi.
Boric ise yine Maganellas Bölgesi'nden bağımsız aday olarak seçime katıldı ve 2013'te kazandığı 26,2'lik oyu artırarak bu sefer yüzde 32,8 oy aldı.
2017 seçimlerinde Geniş Cephe, Kongre'nin alt kanadını oluşturan 155 sandalyelik Temsilciler Meclisi'ne 20 milletvekili, üst kanadı oluşturan 43 kişilik Senato'ya da 1 kişi sokarak yeni bir koalisyon için iyi bir başarı elde etti. Böylelikle Şili siyasetindeki iki partili koalisyon yapısına "üçüncü alternatifi" sağladı.
Bu başarı Geniş Cephe'nin sonraki dönüşümü için de katalizör rolü oynadı. Boric liderliğinde Geniş Cephe'den ayrılan Otonomist Hareket, 2018'de Sosyalizm ve Özgürlük, Liberter Sol ve Yeni Demokrasi partileriyle birleşerek Toplumsal Birlik (Convergencia Social) partisini kurdu.
"Toplumsal patlama": Boric hız kazanıyor
Ancak 2019'da ülke tarihindeki en büyük hükümet karşıtı protestolardan birinin patlak vermesi hem partinin geleceğinde hem de Boric'in siyasi kariyerinde köklü değişiklikler yarattı. "Toplumsal patlama" (Estallido social) olarak da bilinen protestolarda metro bilet fiyatlarına zam yapılması üzerine 18 Ekim 2019'da on binlerce kişi sokağa indi.
Bilet fiyatları 6 Ekim'de mesai saatleri içinde kullanımda 800 Şili Pesosu'ndan (yaklaşık 13,50 TL) 830 Şili Pesosu'na (yaklaşık 14,20 TL) çıkarıldı. Hükümetse zamma gerekçe olarak enerji fiyatlarının artmasını ve ülkenin para biriminin değer kaybetmesini gösterdi.
Başkent Santiago'da lise ve üniversite öğrencilerinin turnikelerden atlamasıyla başlayan eylemler, hızla tüm kente yayıldı ve yaklaşık 6 milyon nüfuslu şehirde günde 3 milyon civarı yolcu taşıyan 140 kilometrelik metro hattında tüm seferler iptal edildi. Şili Devlet Başkanı Pinera ise gösterilerin ardından olağanüstü hal ilan etti ve 1973-1990 arasında ülkeyi dikta rejimiyle yöneten Augusto Pinochet döneminden beri ilk defa askerler yeniden sokağa indi.
"Halk derin mutsuzluğunu ifade ediyor"
Sosyal eşitsizliğe karşı düzenlenen büyük protestolar Aralık 2021'e kadar sürdü. Güvenlik güçleriyle göstericiler arasında yaşanan çatışmalarda 30'dan fazla kişi hayatını kaybederken, binlerce kişi yaralandı.
Öğrencilerin başını çektiği protestolarda aktif olarak yer alan Boric ise gösterilere destek verdiğini söyleyerek "Bugünkü hareket dünyanın her yerinde olup bitenlerin bir parçası. Her yerde halklar derin mutsuzluklarını ifade edebilmek için protesto düzenliyor. Bu gösteriler, Şili'deki siyasi haritada çok ihtiyaç duyulan düzenlemelerin yapılmasını sağlayacak" dedi.
Boric'e hapishanede saldırı
Ancak Boric, hükümetin protestolardaki şiddet olaylarına karşı 2021'de yürürlüğe koyduğu "anti-barikat yasasına" destek verdiği için eleştiri de topladı. Yasa kapsamında sokaklarda polise karşı barikat kuran, kamu malına zarar veren ve yağma yapan eylemcilere verilecek cezalar artırılmıştı.
Boric, Temmuz 2021'de gösterilerde tutuklanan ve çeşitli hak örgütleri tarafından "siyasi tutsak" sayılan kişileri ziyaret etmek için gittiği Santiago 1 hapishanesinde, "anti-barikat yasasına" desteği nedeniyle bazı mahkumların tepkisiyle karşılaştı. Ziyaret sırasında mahkumlardan biri Boric'e yumruk atarak saldırdı.
Protestolarda hapse atılan herkes için af çıkarılması amacıyla Aralık 2020'de Kongre'ye önerge sunuldu. Önergeye destek veren Boric, bunu Ocak 2022'de yine gündeme taşıyarak görüşmelerin hızlanmasını talep ettiğini belirtti.
Protestoların etkisiyle Şili Devlet Başkanı Pinera ciddi değişikliklere giderek tüm kabinesini yenilemesine rağmen bu hamle gösterileri bitirmeye yetmedi.
Ayrıca eylemler başladıktan kısa süre sonra görevinden istifa eden dönemin İçişleri Bakanı Andres Chadwick, daha sonra güvenlik güçlerinin yaptığı insan hakkı ihlallerini engellemediği gerekçesiyle 5 yıllığına siyasetten menedildi. Boric de Chadwick'in görevden alınmasını talep edenler arasındaydı.
Fotoğraflarla dünyadan haberler
Fotoğraflarla dünyadan haberler
-
1/30
30 Aralık 2024 - Yer fıstığı çiftçisi olan eski ABD Başkanı Jimmy Carter'ın onuruna ABD'nin Georgia eyaletindeki Plains kentinde dikilen yer fıstığı heykeli. Kâr amacı gütmeyen vakfı yaptığı açıklamada, Georgia kırsalındaki mütevazı geçmişinden 1977'den 1981'e kadar ulusa liderlik eden 100 yaşındaki eski ABD başkanı ve Nobel barış ödüllü Jimmy Carter'ın öldüğünü duyurdu. Bir asrı geride bırakarak en uzun yaşayan ABD Başkanı olan Carter, bir yıldan fazla bir süredir kendi evinde bakım görüyordu. Koltuktaki son günlerini geçiren ABD Başkanı Joe Biden, Carter'ın karakteri, cesareti ve merhametiyle tanınan bir lider olduğunu savunarak "9 Ocak 2025’i ABD genelinde Ulusal Yas Günü ilan ediyorum" dedi (Alex Wroblewski/AFP) -
2/30
29 Aralık 2024 - Güney Kore'nin başkenti Seul'de halk, Muan Havalimanı'nda meydana gelen uçak kazasının yayınını izliyor. Asya ülkesinin güneyindeki havalimanına iniş yapan Boeing 737-800 tipi Jeju Air uçağı bilinmeyen bir nedenle pistten çıkarak duvara çarptı. 175 yolcu ve 6 mürettebat olmak üzere 181 kişinin bulunduğu alev alan uçaktan sadece iki kişi sağ çıktı. Yaralanan iki uçuş görevlisi hastaneye kaldırıldı. Uçağın Tayland'dan kalktığı ve çoğunlukla Noel tatilinden dönenleri taşıdığı bildirildi. Kaza nedeniyle ülkede 7 gün ulusal yas ilan edildi (Jung Yeon-Je/AFP -
3/30
28 Aralık 2024 - İspanya'nın güneydoğusundaki Ibi kasabasında düzenlenen kış festivalinde, askeri kıyafetler giyen katılımcılar belediye binasının dışında un, yumurta ve havai fişekler kullanarak sahte bir darbe gerçekleştiriyor. Un Savaşları Festivali (Els Enfarinats), İspanya'da şakalarla kutlanan geleneksel Masumlar Günü etkinliklerinin bir parçası (Jaime Reina/AFP) -
4/30
27 Aralık 2024 - Güney Kore'nin başkenti Seul'de, Ulusal Meclis Başkanı Woo Won Shik, vekaleten Devlet Başkanı olan Han Duck-soo'nun azledilmesi için düzenlenen genel kurulda konuşuyor. Han Duck-soo, Devlet Başkanı Yoon'un 3 Aralık'taki sıkıyönetim girişimi nedeniyle görevden alınmasının ardından başkanlığı geçici süreliğine devralmıştı. İktidardaki Halkın Gücü Partisi milletvekillerinin protestolarına rağmen Ulusal Meclis'te yapılan oylama sonucunda ülke tarihinde ilk kez bir başkan vekili görevden alındı (Ahn Young-joon/AP) -
5/30
26 Aralık 2024 - Taliban güvenlik personeli, Paktika vilayetinin doğusundaki Barmal ilçesinde Pakistan tarafından düzenlenen hava saldırılarından iki gün sonra hasar görmüş bir aracı inceliyor. Taliban hükümeti 25 Aralık'ta yaptığı açıklamada Pakistan'ın Afganistan'ın doğusundaki bir sınır bölgesinde düzenlediği hava saldırılarında 46 sivilin öldüğünü belirtirken Pakistanlı bir güvenlik yetkilisi bombardımanın "teröristlerin saklandığı yerleri" hedef aldığını söyledi. (Ahmad Sahel Arman/AFP) -
6/30
25 Aralık 2024 - Devlet Acil Durum Servisi'nden bir kurtarma görevlisi, Rusya'nın Harkiv'e yönelik drone saldırısının ardından bir konutta çıkan yangını söndürmeye çalışıyor. Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenski savaştan zarar gören ülkesinin elektrik şebekesine Noel günü 170'den fazla füze ve drone fırlatarak bir kişinin ölümüne ve yaygın elektrik kesintilerine neden olan Rusya'nın "insanlık dışı" saldırısını kınadı. Ülke sabah 5:30'da hava saldırısı alarmıyla uyandı ve kısa süre sonra hava kuvvetleri, Rusya'nın Karadeniz'den Kalibr seyir füzeleri fırlattığını bildirdi (Sergey Bobok/AFP) -
7/30
24 Aralık 2024 - Panama'nın başkenti Panama'da polis ABD Büyükelçiliği önünde düzenlenen protestoda göstericiler tarafından yerleştirilen seçilmiş ABD Başkanı Donald Trump'ın resminin önünde nöbet tutuyor. Panama Cumhurbaşkanı Jose Raul Mulino, Donald Trump'ın insan yapımı su yolunu geri alma tehdidinin ardından 23 Aralık'ta ülkenin eski liderleriyle birlikte imzaladığı bir bildiride Panama Kanalı'nın statüsünün müzakere edilemez olduğunu söyledi. Trump, "Donanmamız ve ticaretimiz çok haksız ve adaletsiz bir şekilde muamele görüyor. Her yerde olduğu gibi Panama Kanalı'nda da kazıklanıyoruz" demiş ve kanalın ABD'ye iade edilebileceğini öne sürmüştü (Arnulfo Franco/AFP) -
8/30
23 Aralık 2024 - Mozambik'te protestocular başkent Maputo'da yanan bir barikatın yanında toplanıyor. Hile iddialarının haftalarca süren ölümcül sokak çatışmalarını tetiklemesinin ardından ülkenin en yüksek mahkemesi, iktidar partisinin tartışmalı ekim seçimindeki zaferini onayladı. Kararın ardından muhalefetin ayaklanma tehdidinde bulunması sonrası Güney Afrika ülkesinde daha fazla şiddet olayının patlak vermesinden endişe ediliyor (Amilton Neves/AFP) -
9/30
22 Aralık 2024 - Filistinliler, İsrail'in Gazze'deki El-Jalaa Caddesi'ne düzenlediği saldırıda isabet alan sivil aracı inceliyor. Gazze Sağlık Bakanlığı tarafından yapılan son güncellemeye göre, İsrail saldırıları son 24 saatte Gazze Şeridi genelinde en az 32 Filistinlinin ölümüne ve 54 kişinin yaralanmasına yol açtı. İsrail güçleri, kuşatma altındaki Kuzey Gazze'de zorlukla faaliyet gösteren Kamal Adwan Hastanesi'nin içindeki ve yakınındakilere tahliye emri verdikten sonra hastaneye saldırı düzenledi (Omar Al-Qattaa/AFP) -
10/30
21 Aralık 2024 - Dün akşam Almanya'da en az 5 kişinin ölümüne ve 200 kişinin yaralanmasına yol açan saldırının gerçekleştiği Noel pazarının yakınındaki kilisenin girişine çiçekler bırakılıyor. Ölümcül saldırıda bir kişi aracını pazardaki kalabalığın üzerine sürmüştü. Kiliseye çiçek bırakanlardan Almanya Başbakanı Olaf Scholz, ülkenin birlik içinde kalması gerektiğini vurgulayarak failin cezasız kalmayacağına söz verdi. Polis, saldırıdan sorumlu olduğunu düşündüğü 50 yaşındaki Suudi Arabistanlı bir doktoru gözaltına aldı (Michael Probst/AP) -
11/30
20 Aralık 2024 - Tayvan'da ana muhalefetteki Çin Milliyetçi Partisi (Komintang) milletvekilleri (beyaz giyenler) parlamentoya girmeye çalışıyor. Demokratik İlerleme Partisi'nden (DPP) çok sayıda milletvekili, perşembe gecesi parlamentoyu basarak tartışmalı tasarıların geçmesini önlemek için Yasama Yuanı'na girişleri engellemiş ve içeride barikat kurmuştu. Sözkonusu yasa tasarıları arasında seçilmiş yetkililerin görevden alınma koşullarının sıkılaştırılması için planlanan bir değişiklik de yer alıyor (I-Hwa Cheng/AFP) -
12/30
19 Aralık 2024 - Luigi Nicholas Mangione, Pensilvanya'nın Hollidaysburg kentindeki Blair County Adliyesi'nden ayrılıyor. UnitedHealthcare CEO'su Brian Thompson'ı 4 Aralık'ta Manhattan'da bir sokakta vurmakla suçlanan 26 yaşındaki Mangione, geçen hafta Pensilvanya'daki bir McDonald's'ta görüldüğünde sona eren, ülke çapında bir aramayı tetiklemişti. Eski veri mühendisi, cinayetle ilgili suçlamalarla yüzleşmek üzere New York'a iade edilme çabalarıyla mücadele ederken bu eyalette hapiste tutuluyor (Gene J. Puskar/AFP) -
13/30
18 Aralık 2024 - Suriye'de başkent Şam'ın dışındaki Cobar'da bir aile, tahrip olmuş mezarlıkta. Baas rejiminin devrilmesinin ardından Suriye'de toplu mezarlar ve cesetler bulunmaya devam ediyor. Şam'daki Seyyide Zeynep bölgesinde bir depoda aralarında çocukların da olduğu, 20'den fazla kişiye ait olduğu düşünülen ceset kalıntıları bulundu. Öte yandan Avrupa Birliği Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, AB'nin Suriye'nin yeniden imarına katkı sağlamaya hazır olduğunu belirtti (Aris Messinis/AFP) -
14/30
17 Aralık 2024 - Gazze Şeridi'ndeki Han Yunus kentinde Filistinli bir kız çocuğu yemek dağıtım merkezinde sıra bekliyor. Gazze Savaşı sürerken, ateşkesin sağlanması ve rehinelerin serbest bırakılmasına dair aylardır süren açmazın ardından İsrail ve Hamas'ın anlaşmaya yakın olabileceği belirtiliyor. İsrail'in Gazze'deki askeri varlığını sürdürmekte ısrar etmesi ve Hamas'ın İsrail askerleri çekilene kadar rehineleri serbest bırakmayı reddetmesi nedeniyle bu yıl defalarca yapılan görüşmeler başarısızlıkla sonuçlanmıştı (Bashar Taleb/AFP) -
15/30
16 Aralık 2024 - Almanya'da Başbakan Olaf Scholz başkanlığındaki hükümet, Federal Meclis'te yapılan güven oylamasını geçemeyerek düştü. Hür Demokrat Parti'nin (FDP) ayrılması sonrasında Sosyal Demokrat Parti (SPD) ve Yeşiller'den oluşan koalisyon hükümeti dağıldı ve erken seçimin yolu açıldı. Almanya 23 Şubat'ta sandık başına gidecek (John Macdougall/AFP) -
16/30
15 Aralık 2024 - Suriye'nin başkenti Şam'da sokaklara dökülen halk, ülkenin yeni yöneticilerinin belirlediği bayrağı açtı. Birleşmiş Milletler Suriye Özel Temsilcisi Geir Pedersen, Suriye'de Beşar Esad rejiminin devrilmesinin ardından ilk kez Şam'a gitti. Pedersen, "Elbette bu değişim kendi başına büyük umutlar oluşturuyor, ancak hepimiz önümüzde hala birçok zorluk olduğunu biliyoruz" diye konuştu. Öte yandan Golan Tepeleri civarındaki tampon bölgeye giren İsrail ordusu, işgali daha ileriye taşıyarak başkent Şam'ın 25 kilometre yakınlarına kadar sokuldu (Amr Abdallah Dalsh/Reuters) -
17/30
14 Aralık 2024 - Güney Kore Ulusal Meclisi Başkanı Woo Won-sik, Seul'daki genel kurulda, Başkan Yoon Suk Yeol'un azledilmesine yönelik önergeyi kabul ederek tokmağı vuruyor. Güney Koreli milletvekilleri, 3 Aralık'taki sıkıyönetim girişiminin ardından Yoon'un görevden alınması için bugün oy kullandı. Yoon, önergenin kabulünden sonra yaptığı açıklamada "Şimdilik ara versem de halkla birlikte geleceğe uzanan yolculuğumu sürdüreceğim" dedi (YONHAP/AFP) -
18/30
13 Aralık 2024 - İtalya'da polis, öğrencilerin Filistinlilere destek ve hükümetin politikalarına karşı eylemi sırasında, Torino Politeknik Üniversitesi'nin önünde nöbet tutuyor. USB ve Cobas sendikalarının düzenlediği eğitim, ulaşım ve kamu sağlığını kapsayan ulusal grev gününde, Reuters'e konuşan bir sendika sözcüsü "Bizim grevimiz savaş ekonomisine ve dolayısıyla hükümetimizin İsrail devletine verdiği desteğe karşı bir grev" dedi. Hükümetin İsrail politikalarının protesto edilmesinin yanı sıra daha yüksek ücretler ve daha kısa çalışma haftası da eylemcilerin talepleri arasında yer alıyor (Marco Bertorello/AFP) -
19/30
12 Aralık 2024 - Donald Trump, Time dergisinin New York Borsası'nda düzenlediği Yılın Kişisi etkinliğinde konuştu. Time, seçilmiş başkanın artık "dünyanın en güçlü adamı" olduğunu belirtti. Dergiden yapılan açıklamada Trump'ın, "tarihi boyutlarda bir geri dönüşe imza attığı, nesilde bir kez görülen siyasi bir yeniden yapılanmaya öncülük ettiği" belirtildi. Trump bu unvanı ilk başkanlık seçim zaferinin ardından 2016 yılında da almıştı (Alex Brandon/AP) -
20/30
11 Aralık 2024 - Gazze Şeridi'nde çocuklar, enkaz yığınlarının arasında su taşıyor. İsrail'in Gazze Şeridi'ne yönelik saldırıları 14 aydan fazla süredir devam ederken, son 15 günde 556 Filistinli hayatını kaybetti, 1511 kişi yaralandı (Ömer el-Kette/AFP) -
21/30
10 Aralık 2024 - ABD'nin Kaliforniya eyaletinin Malibu kentinde çıkan yangın büyüyor. Rüzgarın şiddetlendirdiği yangın, Hollywood elitlerinin ikamet ettiği kıyı topluluğundaki evleri ve işyerlerini tehdit ediyor (David Swanson/AFP) -
22/30
9 Aralık 2024 - Suriyeli kurtarma ekipleri Şam'daki Sednaya hapishanesinde gizli bodrum katlarını ararken insanlar hapishanenin çatısında duruyor. Beşar Esad yönetiminin pazar günü düşmesinden beri, yakınlarından haber almayı uman Suriyeli siviller ülkenin en gizli ve en kötü şöhretli hapishanesi Sednaya'ya akın ediyor. İnsan hakları kuruluşlarınca "insan mezbahası" adıyla anılan Sednaya çok sıkı saklanan bir sırdı ve şu ana dek hapishanenin içinden hiç görüntü hiç alınamamıştı (Abdülaziz Ketaz/AFP) -
23/30
8 Aralık 2024 - Suriye'nin başkenti Şam'daki Emevi Camii. Heyetu Tahriru'ş Şam (HTŞ) öncülüğündeki silahlı örgütler başkent Şam'ın kontrolünü ele geçirdi. BM Genel Sekreteri'nin Suriye Özel Temsilcisi Geir Pedersen, ülkenin bir dönüm noktasında olduğunu söyledi. Suriyeli muhalifler, bugün 16.00'dan yarın 05.00'e kadar Şam'da sokağa çıkma yasağı ilan etti. Kutlama amacıyla da olsa kalabalık meydanlarda ateş açılmaması için çağrı yapıldı (Aref Tammawi/AFP) -
24/30
7 Aralık 2024 - İtfaiyeciler, Hollanda'nın Lahey kentindeki bir mahallede meydana gelen patlamanın etkisiyle yıkılan bir binanın önünde duruyor. Sabah erken saatlerde yaşanan patlamada 5 daire yerle bir oldu. Yetkililer en az bir kişinin hayatını kaybettiğini ve 3 kişinin yaralı olduğunu bildirdi. Enkaz altında kalanların sayısıysa net değil. Patlamanın nedeni henüz bilinmiyor fakat polis olay yerinden hızla ayrılan bir arabayı aradıklarını belirtti (Phil Nijhuis/AP) -
25/30
6 Aralık 2024 - Güney Kore Devlet Başkanı Yoon Suk Yeol'un görevden alınmasını talep eden protestocular, başkent Seul'deki Ulusal Meclis önünde toplandı. Yoon, hem muhalefetten hem de kendi partisinden aldığı tepkilerle 3 Aralık'taki sıkıyönetim kararından yaklaşık 6 saat sonra geri adım atmak zorunda kalmıştı. Muhalefet partileri, başkanın azledilmesi için önerge verirken sivil toplum kuruluşları da lideri istifaya çağırıyor (Kim Hong-ji/Reuters) -
26/30
5 Aralık 2024 - İsrail'in Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus yakınlarındaki Mevasi kampına hava saldırısı düzenledi. İsrail hava saldırıları çarşamba günü Gazze'nin güneyinde yerlerinden edilmiş Filistinlilerin kaldığı kampı vurdu ve yakındaki bir hastanenin yöneticisine göre en az 21 kişi hayatını kaybetti. Cenevre merkezli sivil toplum kuruluşu Avrupa-Akdeniz İnsani Hakları İzleme Örgütü (Euro-Med), İsrail'in dün düzenlediği saldırıda Filistinlileri "diri diri yaktığını" belirtti (Abdel Kareem Hana/AP) -
27/30
4 Aralık 2024 - ABD'nin New York kentinin Manhattan bölgesinde polis, Hilton Otel'in önünde gerçekleşen saldırının ardından olay yerindeki mermi kovanlarını işaretliyor. ABD'nin en büyük sağlık sigorta şirketlerinden UnitedHealthcare'in CEO'su Brian Thompson, silahlı saldırıda öldürüldü. Saldırganın olay yerinden bisikletle kaçıp Central Park'a gittiği açıklandı. Polis, sokak ortasında 50 yaşındaki Thompson’ı öldüren katili hâlâ arıyor (Stefan Jeremiah/AP) -
28/30
3 Aralık 2024 - Eski Gana Devlet Başkanı ve Ulusal Demokratik Kongre'nin (NDC) başkan adayı John Mahama'nın destekçileri Akra'da, 7 Aralık'ta yapılacak başkanlık seçimi öncesinde seçim konvoyunda NDC siyasi partisinin bayraklarını kaldırıyor. Gana'da iki dönem görev yaptıktan sonra istifa eden Devlet Başkanı Nana Akufo-Addo'nun yerine geçecek isim için yapılacak oylamada ekonominin yönetimi kilit rol oynayacak. Oylama, Akufo-Addo'nun iktidardaki Yeni Yurtsever Parti'nin (NPP) adayı ve mevcut Başkan Yardımcısı Mahamudu Bawumia'yla eski başkan ve NDC partisinin adayı John Mahama arasında sıkı bir yarışa dönüştü. Akufo-Addo'nun ikinci dönemine ekonomik kriz, enflasyon ve Gana'nın borç yükünü yönetmek için Uluslararası Para Fonu'yla 3 milyar dolarlık bir anlaşma yapmak zorunda bırakan zayıf para birimi damgasını vurmuştu (Olympia De Maismont/AFP) -
29/30
2 Aralık 2024 - Gürcistan'ın başkenti Tiflis'te Avrupa Birliği (AB) kararının ardından başlayan protestolar sürüyor. Hükümet, AB'ye katılım müzakerelerinin 2028'e kadar askıya alınmasına karar vermişti. İçişleri Bakanlığı protestolarda 113 polisin yaralandığını ve 224 göstericinin de gözaltına alındığını duyurdu (Zurab Tsertsvadze/AP) -
30/30
1 Aralık 2024 - Şili'nin başkenti Santiago'da dev Örümcek-Adam balonu, Noel festivalinde sokaklardan geçti. Noel sezonunun başlangıcına işaret eden geleneksel Disney geçidinde Oyuncak Hikayesi'nden Buzz Lightyear ve ikonik Mickey Mouse'un yanı sıra birçok çizgi film karakteri vardı (Esteban Felix/AP)
Genç siyasetçi, Pandora belgelerinin ortaya çıkmasının ardından yolsuzlukla suçlanan Pinera hakkında başlatılan azil duruşmalarına da katıldı ve görevinden menedilmesi yönünde oy kullandı. 9 Kasım 2021'de Temsilciler Meclisi'nde Pinera için oy çokluğuyla azil kararı çıksa da Senato bunu reddetti.
Anayasa referandumu
Protestoların etkisiyle ülkede yaşanan bir önemli süreç de Anayasa değişikliği oldu. 25 Kasım 2020'de düzenlenen Anayasa Referandumu, yüzde 78'lik oyla kabul edildi. Öte yandan Boric için Anayasa Referandumu eleştirileri de birlikte getirdi. Şili Komünist Partisi'yle birlikte Sosyal Birlik ve Geniş Cephe'nin bazı üyeleri yeni Anayasa hazırlanması için Kongre'ye sunulan anlaşmayı imzalamayı reddederken, Boric'in bağımsız olarak anlaşmaya imza atması tartışma yarattı. Tepki olarak 5 parti Geniş Cephe'den ayrıldı.
2021'de Kovid-19 pandemisinin gölgesinde ülkede belediye başkanları, bölge valileri ve Anayasa Kurulu'nun üyelerinin belirlenmesi için bir dizi seçim düzenlendi. Boric, Geniş Cephe'nin kan kaybetmesiyle ülkedeki diğer sol partilerin koordine olarak güçlerini birleştirmesi için harekete geçti.
Şili Komünist Partisi'nın liderliğinde kurulan Değerli Şili (Chile Digno) koalisyonu, Eşitlik Partisi ve Geniş Cephe'nin bir araya gelmesiyle İtibarı Destekle (Apruebo Dignidad) adlı geniş bir koalisyon oluşturdu. Koalisyon, Anayasa Kurulu seçimlerinde sağın Haydi Şili koalisyonunun ardından en güçlü ikinci koalisyon olarak kurulda yer almaya hak kazandı.
2021 seçimleri ve devlet başkanlığı
Boric de zaferle çıktığı 2021 seçimlerine İtibarı Destekle koalisyonunun adayı olarak katıldı.
Genç siyasetçi, ilk turu 21 Kasım'da düzenlenen seçimlerde yüzde 25,8 oy alarak Hıristiyan Toplum Cephesi'nden (Frente Social Cristiano –FSC) yüzde 27,9 oy kazanan sağcı aday Antonio Kast'ın ardından az farkla ikinci oldu. İlk turda katılım yüzde 47'de kalmasına rağmen 19 Aralık'taki ikinci turda bu oran yüzde 55,6'ya çıktı. Aralıkta elde edilen sonuçlarda Boric oyların yüzde 55,87'sini alarak yüzde 44,13'te kalan rakibini farkla geçti ve seçimleri kazandı.
Boric seçim kampanyasında neoliberal ekonomi politikaları yerine sosyal adalet odaklı politikalara geçileceğini vaat ederek, eğitim ve sağlığın kamulaştırılması, bu alanlardaki yatırımların artırılması, zenginlerden varlık vergisi alınması ve Pinochet döneminden kalma Anayasa'nın değiştirilmesi gibi adımların atılacağını söyledi. Genç lider ayrıca obsesif kompulsif bozukluktan mustarip olduğunu da açıkça halkla paylaşarak "Şili'nin akıl sağlığı hakkında konuşması güzel bir şey" dedi. Boric, kampanyasında özellikle ülkedeki psikolojik destek ve akıl sağlığı hizmetlerinin iyileştirilmesi vaatlerinde de bulundu.
Türkiye'nin Kürtlere yaklaşımına sert eleştiri
Boric, seçim kampanyasında İsrail-Filistin arasındaki çatışmalarda Tel Aviv yönetimini sert bir dille eleştirerek İsrail'in "katil ve soykırım yapan bir devlet" olduğunu savunmasıyla da gündeme geldi. Seçimi kazandıktan kısa süre sonra verdiği bir röportajda Boric, İsrail'e yönelttiği suçlamaların aynısının Türkiye'nin Kürtlere yönelik politikaları için de geçerli olduğunu iddia etti.
Şili'nin yeni seçilen Başkanı Boric'in bir röportajından:
— İmdat Oner (@im_oner) December 21, 2021
-İsrail'in katil ve soykırımcı bir devlet olduğunu söylüyorsunuz?
- Evet doğrudur.
- Kürtler'e karşı Türkiye de mi?
-Kesinlikle.pic.twitter.com/XxIyThvSPh
Dış politikada Boric, ülkesindeki yerli halk Mapuçelere yönelik şiddeti eleştirdiği gibi Brezilya, Venezuela ve Nikaragua yönetimlerine karşı da tavır aldı. Genç siyasetçi, seçim kampanyasında Nikaragua'da 2021'de düzenlenen seçimlerin hileli olduğunu savunarak Şili Komünist Partisi'ni Nikaragua Başkanı Daniel Ortega'ya verdiği desteği geri çekmeye çağırdı. Boric'in arası Brezilya Devlet Başkanı Jair Bolsonaro'yla da iyi değil. Bolsonaro, Boric'in başkanlık yemin törenine katılmayacağını açıkladı. Göreve geldiğinde bu ülkelerle ilişkilerinin nasıl olacağıysa şimdilik ucu açık bir soru.
Boric, seçim kampanyasında Venezuela Devlet Başkanı Nicolas Maduro yönetimini de otoriterlikle eleştirerek "Venezuela başarısız olmuş bir deneydir. 6 milyon kişilik Venezuela diasporası da bunun kanıtı" dedi.
Biden tebrik etti
Öte yandan genç siyasetçinin arası ABD Başkanı Joe Biden'la şu anda iyi görünüyor.
Biden, seçimi kazandıktan sonra Boric'i tebrik ederek "Şili'nin özgür ve adil seçimlerinin güçlü bir örnek teşkil ettiğini" söyledi. Boric ise Twitter hesabındaki bir paylaşımda "Biden'ın kendisini arayarak tebrik ettiğini ve birlikte iklim krizi, adil ticaret ve demokrasinin güçlendirilmesi gibi meselelerle ilgili konuştuklarını, irtibatta kalmaya da devam edeceklerini" yazdı.
Acabo de recibir llamada del Presidente de USA @joebiden. Además de la alegría compartida por nuestros respectivos triunfos electorales conversamos sobre desafíos comunes como comercio justo, crisis climática y fortalecimiento de la democracia. Seguiremos conversando. pic.twitter.com/Q4XpEcbkTF
— Gabriel Boric Font (@gabrielboric) December 30, 2021
Amerika kıtasının en genç kabinesi
Boric, geçen ay birlikte çalışacağı kabine üyelerini de tanıttı. Yaş ortalaması 49 olan ve 24 bakandan 14'ünü kadınların oluşturduğu ekip, Amerika kıtasının tarihinde çoğunluğu kadın olan ilk kabine niteliğinde.
Yeni hükümette, 1973'te Pinochet liderliğindeki darbe sırasındaki baskında teslim olmak yerine intihar eden eski Şili Devlet Başkanı Salvador Allende'nin torunu 50 yaşındaki Maya Fernández, Savunma Bakanı olarak görev yapacak. Ayrıca "Şili Kışı"nda etkin rol oynayan ve daha sonradan Boric'in seçim kampanyasında danışmanlık yapan 34 yaşındaki Giorgio Jackson da genel sekreterlik görevini üstlenecek.
Boric'in FECH seçimlerinde yendiği, öğrenci birliğinin eski lideri 33 yaşındaki Camila Vallajeo da hükümet sözcüsü olacak.
Eski Ulusal Tabipler Birliği Başkanı olan ve Boric'in seçim kampanyasını yöneten 35 yaşındaki Dr. Izkia Siches, Şili'nin ilk kadın içişleri bakanı olarak göreve gelecek.
Kabinenin en genç üyesi 32 yaşındaki Antonia Orellana da yeni kurulan Kadın ve Cinsiyet Eşitliği Bakanlığı'nı üstlenecek.
Hükümette LGBT+ topluluğundan iki kişi de bulunuyor. Spor Bakanı olarak görev yapacak 45 yaşındaki Alexandra Benado eski bir milli futbolcu. Kendisi göreve geldiğinde ülke tarihinde lezbiyen olduğunu açıklamış ilk bakan olacak. Gey bir erkek olan 44 yaşındaki Marco Avila ise Eğitim Bakanı olarak görev yapacak.
Boric hükümetiyle Şili'yi yeni bir sayfa bekliyor. Ülkesinin çalkantılı geçmişindeki hataların tekrar edilmemesini ve radikal bir toplumsal dönüşümü talep eden Şilili gençlerin sesi olmayı vadeden Boric'in önündeyse zorlu bir sınav var.
Yararlanılan Kaynaklar: Washington Post, Telesur, Reuters, BBC, Jacobin, Merco Press, Then 24, AFP, AP, Deutsche Welle, TIME, Bloomberg, Brazilian Report, ABC News, The Nation, Guardian, Historico, Rudaw, Palestine Chronicle, BBC Türkçe, Wikipedia
© The Independentturkish
