ABD'nin Wyoming eyaletinde şimdiye kadar sadece doğal uydularda ve diğer gezegenlerde görülen çarpma kraterleri keşfedildi.

Hakemli bilimsel dergi Geological Society of America Bulletin'de yayımlanan araştırmada kümelenmiş ikincil çarpma kraterlerine dair kanıtlar açıklandı.

Bir göktaşının yüzeye çarpmasıyla ortaya çıkan büyük kütleli toprak ve taş parçalarının yeniden yüzeye düşmesiyle oluşan yer şekillerine ikincil krater adı veriliyor.

Almanya'daki Freiburg Üniversitesi'nden ve ABD'deki Casper College'dan araştırmacılar, Wyoming'deki kraterleri Güneş Sistemi'nin başka yerlerindeki oluşumlarla karşılaştırdı.

Bunlar arasında Mars, Merkür, Ay ve Ganymede (Jüpiter'in uydusu) gibi Dünya'dan daha ince atmosfere sahip gezegenler ve uydular da vardı. Kraterlerin görüntüleri, Ay'ın veya Mars'ın yakın çekimleri gibi görünüyordu.

Wyoming Krater Alanı diye adlandırılan bölgede teyit edilmiş toplam 31 krater ortaya çıkarıldı. Ancak çarpma krateri olabilecek 60'tan fazla oluşumun onay beklediği ifade edildi.

Kraterler Laramie, Douglas ve Casper şehirleri arasında üçgen şeklindeki bir alanda bulundu.

Araştırma projesinin lideri Thomas Kenkmann, "Kraterlerin büyük bir birincil kraterden fırlayan bloklardan oluştuğunu gösteriyor" dedi:

Daha büyük kraterlerin etrafındaki ikincil kraterler, diğer gezegenlerden ve uydulardan biliniyor ama Dünya'da hiç görülmedi.

Bu çarpışmanın Dünya'da daha önce görülmemesinin sebebiyse gezegenin diğer gök cisimlerinden daha kalın bir atmosfere sahip olması. Kalın atmosfer gezegene hızla yaklaşan göktaşlarını genellikle küçük parçalara ayırıyor. Bu da çarpışmanın şiddetini nispeten azaltıyor.

Makalede, "Burada ilk kez, Dünya'da ikincil kraterleşmenin mümkün olduğuna dair kanıt sağlandı" ifadeleri yer aldı.

Ekibin oluşturduğu modeller, bu çarpışmaların saniyede 700 ila 1000 metre hızla meydana geldiğini gösterdi. Bu da çarpışmaların bir mermi kadar hızlı olduğu anlamına geliyor.

Kraterlerin boyutları ise 10 ve 70 metre arasında değişiyordu ve 280 milyon yıl önceki Permiyen Dönemi'nde 4 ila 8 metrelik kayaların çarpmasıyla oluşmuştu.

Bu tür yüksek hızlı darbeler, malzemeleri çarpışma bölgesinden çok uzağa fırlattı. Makalede çarpma bölgelerinden çıkan malzemenin 690 kilometre mesafeye fırlayabileceği ifade edildi.

Çok sayıda ikincil çarpma kraterinin tespit edilmesine rağmen bunların meydana gelmesini sağlayan ilk büyük çarpışma yeri hâlâ belirlenemedi.

Bilgisayar simülasyonları, 50 ila 65 kilometre çapında olduğu düşünülen ana kraterin Wyoming ve Nebraska arasında bir noktada olması gerektiğini ortaya koydu.

Independent Türkçe, Newsweek, Science Daily

Derleyen: Çağla Üren