Ünlü ekonomi dergisi Forbes'ta Mike O'Sullivan'ın kaleme aldığı yazıda son dönemde Türkiye ekonomisinde yaşanan iniş çıkışların Batı ekonomileri için bir dizi ders barındırdığı ifade edildi.

Yazının girişinde Türkiye ekonomisinde şok etkisi yaratan dalgalanmaların kurumların itibarsızlaştırılmasıyla ilintili olduğu şu ifadelerle belirtildi:

2021'de varlık fiyatlarında şok etkisi yaratan hareketlerden biri zayıf maliye politikasının, cumhurbaşkanının eliyle Türkiye'nin kurumlarının yozlaşmasının ve gelişigüzel para politikasının zayıflattığı Türk lirasının çöküşü oldu.

Türk lirasında bu hafta gerçekleşen toparlanmanınsa uzun vadede Türkiye'de politika oluşturma kalitesinde bir iyileşmeye işaret etmediği ifade edildi. 

O'Sullivan yeni yayımlanan yazısında "Türkiye'den dersler" başlığı altında Batı ekonomisinin öğrenebileceklerini de sıraladı. 

Türkiye'nin ekonomik açıdan ABD ve dünyanın geri kalanı için birbiriyle ilişkili iki ders barındırdığı ifade edildi.

Bunlardan ilki yazara göre Türkiye'nin ulusların yükselişi ve düşüşünde dikkat çeken bir örnek olması. 2000'li yılların başından itibaren Kemal Derviş'in bankacılık sistemini düzeltmesi ve Avrupa Birliği üyeliği ihtimalinin öne sürülmesiyle Türkiye'nin muazzam bir ilerleme kaydettiği vurgulandı.

İkincisiyse son dönemde kurumların kalitesinde yaşanan aşınma ve hukukun üstünlüğünün bozulması nedeniyle o dönem politika oluşturma kabiliyetinin durma noktasına gelmesi.

Kurumsal kalite ve yurttaşlık etiği vurgusu

18. yüzyılda yaşayan Britanyalı tarihçi Edward Gibbon'ın Roma İmparatorluğu'nun Gerileyiş ve Çöküş Tarihi (A History of the Decline and Fall of the Roman Empire) çalışmasına atıfta bulunan O'Sullivan, Roma'nın çöküşüyle Türkiye'nin mevcut durumunun benzerlikler taşıdığını dile getirdi.

O'Sullivan'a göre Roma İmparatorluğu'nun neden dağıldığını açıklamaya çalışan Gibbon, çöküş sırasında Roma'nın yaşananlara kayıtsız kaldığına, kurumların zayıfladığına ve liderlerin toplumsal erdem duygularını kaybettiğine dikkat çekiyordu.

Kıdemli yazar, kurumsal kalitenin önemi ve yurttaşlık etiği anlayışına duyulan ihtiyacın ulusların yükselişini ve düşüşünü inceleyen Daron Acemoğlu ve James A. Robinson'ın Ulusların Düşüşü (Why Nations Fail?) gibi kitaplarda da açıkça belirtildiğini ifade ediyor. 

"Siyasi risk önemli bir piyasa faktörü haline geldi"

Acemoğlu'nun yanı sıra Dani Rodrik'ten de bahseden O'Sullivan, dünyanın en önemli ekonomistleri arasında yer alan bu iki Türk bilim insanının çalışmalarının Washington ve Wall Street tarafından okunmayı hak ettiğini de belirtti. Deneyimli yazar, Rodrik ve Acemoğlu'nun Türkiye ekonomisinin mevcut gidişatına yönelik "net politika önerilerine sahip olduğundan emin olduğunu" söyledi.

Yazıda ayrıca Türk lirasının borç ve hisse senedi piyasalarının son üç yıldaki davranışının siyasi riskin en azından gelişmekte olan piyasalar için baskın bir piyasa faktörü haline geldiğini gösterdiği belirtildi. 

Independent Türkçe, Forbes