Önünde sonunda bunun olacağı belliydi. Milyarlarca saatlik televizyondan yayınından, milyonlarca konseptten, binlerce kanaldan sonra birilerinin ideal şov formülünü, programcılığın Neo'sunu, kılıcı gölden çıkarıp geri kalan herkesi dize getirecek seçilmiş kişiyi bulacağı belliydi. Friends ve Seinfeld, arkadaşlara sahip olmanın ve şakaların evrenselliğini kanıtlayarak şansını denedi. The Simpsons ve Family Guy toplumsal açıdan muhafazakar, yaratıcı çizgi filmlerle geniş çapta popülerlik kazandı. Game of Thrones göğüslerin, ejderhaların ve alaycı cücelerin birçok dile çevrilebildiğini gösterdi. Bridgerton, Naiplik Dönemi Britanyası'nın ebedi cazibesini gözler önüne serdi.
Sonuçta bunların hepsi, Netflix'in Kaliforniya'nın derinliklerinde bir laboratuvarda hazırladığı yegane gerçek dizi formatı için sadece ısınma hareketleriydi. La Casa de Papel'in ve Squid Game'in başarısının ardından harika televizyon dizisinin 4 ana öğeden oluştuğunu biliyoruz: Kırmızı işçi tulumları, makineli tüfekler, çaresiz yoksullar ve büyük para ödülleri. Yapılan bütün araştırma ve deneylerin ardından cevabın aslında basit olduğu ortaya çıktı.
fazla oku
Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)
Dijital yayın platformunun bu yıla kadar İngilizce dışında bir dildeki en popüler yapımı olan İspanyolca dizi La Casa de Papel'de, kendisine "Profesör" diyen gizemli bir kişi Madrid'deki bir İspanyol darphanesini soymak için bir dizi suçluyu bir araya getirir. Parlak kırmızı tulumlar giyip makineli tüfeklerini sağ sola sallarlar. Çok geçmeden karşılarına çeşitli zorluklar çıkar ve kendilerini karmaşık kişisel ilişkiler içinde bulurlar. Eğer hayatta kalmayı başarırlarsa ödül çok büyük olacaktır. La Casa de Papel'in yerini şimdi, borç içindeki Korelilerin parlak kırmızı tulumlara bürünmüş, makineli tüfeklerini sağa sola sallayan gardiyanlar tarafından bir araya toplanarak hapsedildiği ve milyarlarca won kazanma fırsatı için ölümcül oyunlar oynamaya zorlandığı Squid Game aldı. Çok geçmeden karşılarına çeşitli zorluklar çıkar ve kendilerini karmaşık kişisel ilişkiler içinde bulurlar. Eğer hayatta kalmayı başarırlarsa ödül çok büyük olacaktır.
Parçalarına ayırdığınızda bütün bu öğelerin başarılı bir televizyon programı için hayati önem taşıdığı aşikar. Kırmızı işçi tulumları görsel açıdan dikkat çekiyor. Netflix, ne izleyeceğinize karar verirken gözünüze çarpan küçük resmin programla etkileşime girmenizi sağlamak için kritik öneme sahip olduğunu biliyor. Sizi programın içine çekebilmek için sadece birkaç saniyesi var. Kırmızı tehlikelidir. Kırmızı bir işçi tulumu gördüğünüzde bir dönem draması veya romantik komedi izlemeyeceğinizi bilirsiniz. Tek başına kırmızı işçi tulumu bir grup tesisatçı veya itfaiyeci anlamına gelebilir ama kırmızı işçi tulumları artı makineli tüfekler, geleneksel makamların erişemediği bir üniforma, yani bir suç çetesi anlamına gelir. The Sopranos'tan The Wire'a ve Breaking Bad'e, suç çeteleri televizyonu ele geçirmek için her zaman birebirdir. Makineli tüfeklerse heyecan vericidir çünkü ani ve şiddetli bir ölüme işaret eder. O küçük resimde makineli tüfek varsa birinin yakında o makineli tüfekle ateş edeceğinden emin olabilirsiniz. Makineli tüfek ve işçi tulumu, bu programın gizemli ve heyecan verici olacağını, en iyi ihtimalle dünyanın ciddi şekilde biçimlendirilmiş bir versiyonunda geçeceğini bilmenizi sağlayan uluslararası sembollerdir.
Fakat ne yazık ki tek başına makineli tüfekler ve kırmızı işçi tulumları izleme deneyimini birden fazla bölüm ve dizi boyunca sürdürmeye yetmez. Eğer karakterler sempatik değilse ilgimizi çabucak kaybederiz. İşte çaresiz yoksulların ve büyük para ödüllerinin devreye girdiği yer burası. Yoksulluk her yerde insanların kendinden bir şeyler bulabileceği bir motivasyon kaynağı. Devasa para ödülleriylse evrensel bir amaç. Diyelim ki Lord Downton'ın yaşadığı zorluklarla kendi hayatları arasında ilişki kuramayan izleyiciler aile fertleri hasta, beş parasız Korelilerin neden tehlikeli bir hayatta kalma savaşına hayır diyemediğini anlayabilir. Her iki dizide de görünürdeki iyilerle kötüler küresel finans sisteminin kurbanları olarak gösteriliyor. Ellerinde makineli tüfekler olmasına rağmen Squid Game'deki gardiyanlar da oyunun kurbanları kadar mazlum, üstelik onlar için büyük para ödülü kazanma ihtimali de yok. La Casa de Papel'deki ekip soyguncu olabilir ama şiddete ancak gerektiğinde başvuran ve görgü tanıklarına zarar vermemeye çalışan onurlu soyguncular. Gerçek kötülerse siyasetçiler.
Hasılat rekoru kıran televizyon dizisinin 4 öğesini belirledikten sonra öteki programların bu öğelerle nasıl geliştirilebileceğini düşünmemek elde değil. Pek çok yarışma programında çaresiz yoksullar ve büyük para ödülleri mevcut (The Crystal Maze'de kırmızı olmasalar da işçi tulumları bile var) ama hiç kimse makineli tüfek tutmuyor. Aslında biraz daha farklı bir estetiğe sahip hapishane kıyafetlerin olsalar da tulumların havasını toplumdan dışlananlar belirliyor. Line of Duty'de makineli tüfekler, yoksullar ve nakit mükafatlar var fakat ortalıkta kırmızı bir tulum görülmüyor. Bu bir hata. Diziler bu formülden saptıklarında artık ince bir buz tabakası üzerinde yürüyor demektir. Emily in Paris'te kırmızı işçi tulumları ve makineli tüfekler yoktu. Dizi büyük bir nakit mükafat için her şeyi göze alan değil, sakince aşk ve deneyim elde etmekle ilgilenen ve yoksul olmayan Emily karakterine odaklandı. Eleştirmenler diziyi yerden yere vurdu. Pembe diziler de genelde çaresiz yoksulların hikayelerini anlatır ama nadiren makineli tüfekler ve kırmızı işçi tulumlarıyla deneyler yapar.
Ne diyeceğinizi biliyorum. "Bunlar, bu kurala uymayan yüzlerce diziden popüler olan ikisi sadece. Tesadüf olabilir. Succession'a baksana." Eleştirmenlerin bu diziyi göklere çıkardığı ve dizinin bir sürü ödül kazandığı doğru fakat özellikle de uluslararası sularda ciddi ölçüde az izlenen bir dizi olarak kalmaya devam ediyor. Bir dereceye kadar bunun, dizideki para ödülleri son derece büyük olsa da hiçbir makineli tüfek, kırmızı işçi tulumu ve kesinlikle çaresiz yoksullar olmamasından kaynaklandığını kabul etmeliyiz. Ya da en azından mevcut halinde yok. Hala zaman var. Brian Cox kırmızı tulum içinde epey çekici görünecektir.
https://www.independent.co.uk/arts-entertainment/tv
Independent Türkçe için çeviren: İrem Oral
© The Independent