Bilim insanları Roma imparatorlarının en az 4’te üçünün eceliyle ölmediğini ortaya çıkardı. Bu imparatorlar ya savaş alanında ölmüş ya da sarayda yapılan gizli planlarla öldürülmüştü.
İmparatorluk, M.S. 14'te hayatını kaybeden ilk imparator Augustus'tan, imparatorluğun Bizans ve Batı Roma diye ikiye bölündüğü M.S. 395'te ölen Theodosius'a kadar 69 kişi tarafından yönetilmişti.
Brezilya'daki São Paulo Üniversitesi'nden veri bilimcisi Francisco Rodrigues liderliğindeki araştırma ekibinin hesaplamaları, 69 hükümdarın sadece çeyreğinin hastalık veya yaşlılık gibi doğal sebeplerle öldüğünü ortaya koydu.
Ölümlerin ardındaki matematiksel ilke
Rodrigues, "Bu ölümler rastgele gibi görünse de karmaşık sistemlerle ilişkili diğer birçok olguda güç yasası dağılımı tespit edilmiştir" dedi.
Rodrigues'e göre, Roma imparatorlarının ölümünün ardındaki güç yasası dağılımı, Pareto ilkesi diye adlandırılan istatistiksel ilkeyle aynıydı.
fazla oku
Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)
80/20 kuralı diye de bilinen bu ilke, çoğu olayda edilgenlerin kabaca yüzde 80'inin etkenlerin yüzden 20'sinden kaynaklandığını öne sürüyor. İlke, İtalya'daki arazilerin yaklaşık yüzde 80'inin, nüfusun yüzde 20'sine ait olduğunu gözlemleyen İtalyan ekonomist Vilfredo Pareto'nun adıyla isimlendiriliyor.
Royal Society Open Science isimli hakemli bilimsel dergide yayımlanan araştırmanın yazarları, Roma imparatorlarının ölümlerinin herhangi bir matematiksel modelle ilişkilendirilip ilişkilendirilemeyeceğini görmek istedi.
Bu amaçla ölümleri analiz eden araştırmacılar, hükümdarların doğal yollarla ölene dek hayatta kalma şansının yalnızca yüzde 24,8 olduğu sonucuna vardı. Bu sonuç onları Pareto ilkesine götürdü.
Hükümdarlığın bazı dönemleri daha riskli
Araştırmacılar, hükümdarlık süreleri içindeki bazı yılların daha yüksek öldürülme tehlikesi içerdiğini de ortaya çıkardı.
Bulgulara göre bir imparatorun tahta geçtiği ilk dönemde öldürülme riski son derece yüksekti. Rodriguez, bu durumun yeni imparatorların yeteneklerine dair güvensizlikten kaynaklanmış olabileceğini düşünüyor.
İmparatorların tahta geçmesinden sonra 13 yıl boyunca öldürülme riskinin kademeli olarak düştüğü görüldü. Ancak 13. yılda risk yeniden yükseliyordu.
Araştırmacılar, bu noktada rakiplerin sabrının tükenmiş olabileceğini tahmin ediyor.
"Bu nokta için birkaç olası açıklama tasarladık" diyen Rodrigues, sözlerini şöyle sürdürdü:
13 yıllık döngüden sonra imparatorun rakipleri, doğal yollarla tahta çıkmalarının mümkün olmadığı sonucuna varmış olabilir. Belki eski düşmanları yeniden bir araya geldi ya da yeni rakipler öne çıktı.
Independent Türkçe, ScienceAlert, Daily Mail
Derleyen: Çağla Üren
