Aşı olduğu halde Kovid-19'a yakalananlara dair bilinen her şey

DSÖ, bireylerin bağışıklık oluştuktan sonra bile hastalığa yakalanabileceğini vurguluyor. Çünkü hiçbir aşı hastalığa karşı yüzde 100 koruma sağlayamıyor

Dünya genelinde toplam vaka sayısı 218 milyona yaklaştı (Reuters)

Koronavirüsün son derece bulaşıcı Delta varyantı dünya genelinde yayılırken, birçok ülkede vaka sayıları artmaya devam ediyor.

Bu sırada ABD Hastalık ve Kontrol Merkezleri’nin (CDC) bu varyantla enfekte olan aşılı kişilerin de virüsü kolayca bulaştırabileceğini açıklaması, tam aşılı bireylerin de maske takmaya devam etmesini gerektiriyor.

Öte yandan aşılarını yaptırmış kişilerin koronavirüse yakalanmasının nasıl mümkün olduğu merak konusu.

İşte CDC’den ve Dünya Sağlık Örgütü’nden (DSÖ) uzmanların görüşleri ve aşı olduğu halde koronavirüse yakalananlara dair bilinenler:

Koronavirüse yakalanan aşılılar da tecride girmeli

Özellikle Delta varyantının ortaya çıkışıyla birlikte uzmanlar, iki dozluk koronavirüs aşısını yaptırmış kişilerin de enfekte olabileceğini ve virüsü bulaştırabileceğini vurguluyor.

Bu nedenle Kovid’e yakalanan aşılı bireylerin, virüsü başkalarına, özellikle de tıbbi açıdan savunmasız kişilere bulaştırmasını önlemek için tecride girmeleri gerekiyor.

Tam aşılı kişiler Kovid-19’u ağır geçirir mi?

CDC’ye göre tamamen aşılanmış kişilerin koronavirüs nedeniyle ciddi semptomlar gösterme riski daha az. Uzmanlar tüm dozlarını yaptırmış kişilerin hastaneye yatırılma veya hayatını kaybetme olasılığının aşılanmayanlara göre daha düşük olduğunu söylüyor.

fazla oku

Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)

Örneğin İsrail Sağlık Bakanlığı’nın yayımladığı veriler, aşılanmamış kişilerin ciddi bir enfeksiyon geçirme olasılığının, tam aşılı yaşlılara göre 5 daha fazla olduğunu göstermişti.

ABD’nin saygın kurumlarından John Hopkins’te tıp profesörü Dr. Clare Rock, aşılı kişilerin genelde burun akıntısı gibi semptomlar gösterdiğini ve sağlık çalışanlarının bunları soğuk algınlığı belirtisi sandığını aktarıyor.

Öte yandan bu, ciddi vakaların görülmediği anlamına da gelmiyor. Örneğin CDC, tam aşılı bazı kişilerin hastaneye kaldırılabileceğine ve hayatını kaybedebileceğine dair uyarıyor.

Dr. Rock’a göre kanser hastaları, organ nakli geçirenler, genel anlamda hastalıklara karşı daha savunmasız olanlar ve bağışıklık sisteminin baskılanmasını gerektiren hastalıklardan mustarip kişiler, aşılandığı halde Kovid-19’u ağır geçirebilir.

Tam aşılılar Kovid-19’a nasıl yakalanıyor?

Uzmanlara göre bireyler, aşı yaptırmadan hemen önce veya hemen sonra koronavirüse yakalanabilir. Zira aşının etkili bir bağışıklık sağlaması yaklaşık iki hafta sürüyor. Bu sırada bireyler, virüse karşı savunmasızlığını büyük ölçüde sürdürüyor.

Bununla birlikte DSÖ, bireylerin bağışıklık oluştuktan sonra bile hastalığa yakalanabileceğini vurguluyor. Çünkü hiçbir aşı hastalığa karşı yüzde 100 koruma sağlayamıyor.

Üstelik dünya genelinde dolaşımda olan bazı varyantlar, aşıların etkisini azaltabilme yeteneğine de sahip. Örneğin şu anda aşılı kişilere karşı en büyük riski virüsün Delta varyantı teşkil ediyor.

Araştırmacılar ilk kez Hindistan’da tespit edilen bu varyantın, ilk kez Birleşik Krallık’ta görülen Alfa isimli diğer yaygın varyanta göre yüzde 60 oranında daha bulaşıcı olduğunu keşfetmişti. 
 


Aşılar etkisiz mi?

Öte yandan bu durum, aşıların kayda değer bir koruma sağlamadığı anlamına da gelmiyor. ABD’nin koronavirüsle mücadelede önde gelen bilim insanlarından Dr. Anthony Fauci, "Ağır hastalanmaya karşı etkinliği hala büyük" diyor ve ekliyor:

Aşı olun. Aşılar hastalığa karşı iyi bir koruma sağlıyor.

Uzmanlara göre aşılı kişilerin koronavirüse yakalandığı vakaların ana nedeni de aslında aşılanmamış kişi sayısı. Zira ülkeler, yurttaşlarını tam olarak aşılamayı başardığında virüs muhtemelen o kadar çok insana bulaşamayacak.

Ancak bu başarılana kadar virüs mutasyona uğramaya devam edebilir ve yeni varyantlar ortaya çıkararak yayılmayı sürdürebilir.

Bunun yanı sıra bilim insanları ve sağlık yetkilileri, aşılanmış kişileri de koronavirüsten korumak için destekleyici/hatırlatıcı dozlar uygulamayı değerlendiriyor.

Dr. Rock’a göre özellikle bağışıklık sistemi zayıf kişilerin ve kronik tıbbi rahatsızlıkları olanların fazladan bir aşı daha olması gerekebilir. 

Türkiye’de de iki doz aşı olmuş 50 yaş üzeri yurttaşlar ve koronavirüsle en çok temas eden sağlık çalışanları, üçüncü doz aşı için randevu alabiliyor. Ayrıca yurt dışına çıkışlarda bazı ülkeler tarafından iki doz BioNTech aşısı istenmesi nedeniyle, iki doz Sinovac ve bir doz BioNTech yaptıranların 4. doz aşı hakkı da mevcut.

Aşılılar, Kovid-19’dan korunmak için ne yapmalı?

  • Uzmanlar aşılarını tamamlayan ama hastalanmaktan endişe eden kişilerin şu önlemleri almasını tavsiye ediyor:
  • Halka açık yerlerde maske takın.
  • Sosyal mesafe uygulayın.
  • Pencereleri açarak evinizi iyi havalandırın.
  • Ellerinizi yıkayın.
  • Belirtiler yaşıyorsanız Kovid-19 testi yaptırın.

 

Independent Türkçe, CNET, Haaretz, Hürriyet

Derleyen: Çağla Üren

DAHA FAZLA HABER OKU