Bilim insanları, şempanze ve bonoboların hemcinsleriyle etkileşim başlatıp bitirmek için selamlamayla veda anlamına gelen davranışlar sergilediğini tespit etti.

Araştırma ekibi, bu davranışların şimdiye kadar insan haricindeki hiçbir canlıda görülmediğini söyledi.

İnsanlar etkileşim kurmak için birbirine yakınlaştığında, genellikle vücutlarını birbirine doğru çeviriyor, birbirine bakıyor ve konuşmaya başlamadan önce dokunma, sarılma ya da öpme davranışları sergiliyor.

Araştırmacılar bu davranışların, hem kişilerin birbirine karşı hissettiği sorumluluk duygusu hem de karşılıklı etkileşimi başlatma ve bitirme konusunda anlaşma anlamına gelen "karşılıklı mutabakat" kapsamına girdiğini söyledi.

Birleşik Krallık'taki Durhem Üniversitesi'nde akademisyen olan Raphaela Heesen'in yönettiği ekip, birbirlerini tımar ederken kesintiye uğrayan ancak daha sonra etkileşimi sürdürmek için el kol hareketlerini kullanan iki bonobo arasında benzer bir duruma tanık olduktan sonra bu büyük kuyruksuz maymunlara odaklandı.

Bilim insanları, hayvanat bahçelerindeki bonobo ve şempanze grupları içindeki bin 242 etkileşimi inceledi.

Hakemli bilim dergisi iScience'ta yayımlanan bulgular bonoboların, etkileşimlerin yüzde 90'ında selamlama amacıyla giriş sinyali verdiğini ve karşılıklı bakış attıklarını gösterdi. Şempanzelerdeyse bu oran yüzde 69 oldu.

Oranlar, canlılar birbirlerine veda ederken yükseldi. Zira bonobolar etkileşimlerin yüzde 92'sinde, şempanzeler yüzde 86'sında çıkış sinyali verdi.

Bilim insanları bu primatların tımar ve oyun oynama gibi etkileşimlerden önce birbirleriyle genellikle bakış ve temas gibi davranışlarla etkileşim kurduğunu keşfetti.

"Davranışlar fosilleşmez"

Maymunların, kendilerine sosyal açıdan yakın bireylerle etkileşime girdiğinde davranışlarının değişip değişmediği de incelendi.

Uzmanlar, bonobolar birbirine ne kadar yakınsa, selamlama ve veda davranışlarının süresinin de o kadar kısaldığını gördü. Heesen, bu durumun insan davranışlarından pek farklı olmadığını söyledi:

İyi bir arkadaşla etkileşim kurduğunuzda, kibarca iletişim kurmak için daha az çaba harcarsınız.

Şempanzelerdeyse sosyal bağların gücünün, giriş ve çıkış sinyallerini etkilemediği ortaya çıktı. Bunun sebebi bonobo toplumlarının şempanzelerin despotik güç hiyeraşilerine kıyasla daha eşitlikçi olması olabilir.

Heesen, ortak taahhüt konusunda daha fazla araştırma yapılması gerektiğini de sözlerine ekledi:

Davranışlar fosilleşmez. Bunların nasıl evrimleştiğine bakmak için kemikleri kazamazsınız. Fakat yaşayan en yakın akrabalarımızı inceleyebilirsiniz: şempanzeler ve bonobolar gibi büyük kuyruksuz maymunları... İleride bu tür bir iletişimin diğer türlerde olup olmadığını çalışmak ilginç olacak.

Independent Türkçe, Live Science, Evrim Ağacı

Derleyen: Uğurcan Yıldız