G7 toplantısı dikkatleri dünyanın karşı karşıya olduğu pek çok tehlikeye çekti fakat içlerinden en tehlikelisini, yani ABD'de Cumhuriyetçi Parti'nin faşizan bir harekete dönüşmesini ele almadı.

Donald Trump, Beyaz Saray'dayken sadece siyasi bir hakaret olarak değil, kelimenin tam anlamıyla faşist olarak nitelendirilip nitelendirilemeyeceğine dair epey tartışma dönüyordu. Trump'ın başkanlığı, otomatik olarak yeniden seçilme gibi çok önemli bir özellik dışında faşist bir diktatörlüğün pek çok özelliğini bünyesinde barındırıyordu.

Fakat gelecekte Trump veya Trump benzeri liderler bu demokratik ayak bağıyla yüz yüze gelmek zorunda kalmayabilir. 1920'lerin ve 1930'ların Avrupa'sındaki faşizan hareketlerin yapısını taklit eden Cumhuriyetçiler sonunda bu yıl son yapı taşlarını yerleştirdi.

Cumhuriyetçi davranışta geçmişte de asla tamamen eksik olmayan iki strateji, tutumlarında çok daha merkezi bir hale geliyor. Bunlardan biri, Trump yanlısı göstericilerin 6 Ocak'taki Kongre Binası işgalinde ayan beyan ortaya çıktığı üzere rakiplerine karşı şiddete başvurma veya şiddet kullanımına müsamaha gösterme konusunda daha büyük bir isteklilik sergilemeleri.

Cumhuriyetçilerdeki diğer değişiklikse üzerine çok daha az yorum yapılmasına rağmen daha tekinsiz ve önemli. Bu değişiklik, seçimleri denetleyen ve adil olmalarını sağlayan seçim mekanizmasının Cumhuriyetçiler tarafından sistematik bir biçimde ele geçirilmesidir. Yüksek makamlarda olmayan seçimlerden sorumlu yetkililer Amerikan demokrasisinin geleceği için bir anda hayati önem taşımaya başladı. Unutmayın, Trump'ın geçen kasımdaki başkanlık seçimlerini hileyle kazanmasını engelleyen tek şey bu görevlilerin Trump'ın tehdit ve tatlı sözlerine boyun eğmeyi reddetmesiydi.

Bu görevlilerin birçoğu gelecek seçimlerde aynı görevi yerine getiremeyecek. Cumhuriyetçi Parti ülke genelinde bu görevlileri ya değiştiriyor ya da onların gözünü korkutuyor, böylece görevliler işlerini bırakıyor veya makamlarından ayrılmaya mecbur ediliyor. Tıpkı Michigan ve Wisconsin gibi diğer salıncak eyaletlerdeki sayısız yetkili gibi, Trump'ın yenilgisinde çok önemli rol oynayan Pensilvanya eyaletinde de belediye seçim görevlilerinin üçte biri değişti. Yerlerini, çoğunlukla beğenmedikleri seçim sonuçlarını geçersiz kılma gücüne sahip olacak komplo teorisi müritleri alıyor. Brennan Adalet Merkezi'nin yaptığı bir anket, her üç yerel seçim görevlisinden birinin taciz ve diğer baskılara maruz kaldığını söylediğini gösteriyor.

Küçük teknik hatalar yapan seçim gözetmenleri için Iowa'da 10 bin dolar (yaklaşık 85 bin TL), Florida'da 25 bin dolar (yaklaşık 220 bin TL) gibi ağır para cezaları talep eden yasalar çıkaran Cumhuriyetçi eyalet yasama organları bu toplu göçü hızlandırıyor. Trump'ın seçimi kazandığını söylemeyi reddeden Cumhuriyetçi yetkililer, partileri tarafından görevlerinden alınıyor. Cumhuriyetçiler 2020'de yapamadıklarını 2022 ve 2024'te yapabilmeli, yani seçim sonuçlarını istedikleri gibi sıfırlayabilmeli ki sandıktan çıkan gerçek sonuç göz ardı edilebilsin. Basitçe söylemek gerekirse halkın iradesi artık hiçbir şey ifade etmeyecek.

Dünyanın üzerindeki otoriter rejimler, bütün o oyları bastırma ve seçim bölgelerini kendi çıkarlarına göre ayarlama zahmetine girmektense istedikleri seçim sonucunu açıklamanın çok daha kolay ve kesin olduğunu gördü. Seçim mekanizmasının kontrolü bir kez sağlandıktan sonra demokrasi, iktidardakiler için hiçbir tehlike oluşturmaz. Faşist liderler iktidara gelmek için demokratik süreçleri kullanabilir ama bir kez iktidara geldiler mi, içgüdüleri merdiveni yukarı çekip başka kimsenin tırmanmasına izin vermemek olur.

Seçimlerin sıfırlanması, Cumhuriyetçi Parti'nin sahici bir faşizan parti olma yolundaki tuhaf yolculuğunun yalnızca son adımı. Özellikle Başkan Nixon'ın, Cumhuriyetçilerin Amerikan Güneyi'ni siyasi olarak ele geçirmek için Yurttaş Hakları kanunlarını kendi menfaatlerine kullandığı "Güneyli Stratejisini" yarım yüzyıl önce kabul etmesi gibi, bu yolda atılan diğer adımların çok daha uzun bir geçmişi var. Eski köle eyaletleri, bir zamanlar köleleri serbest bırakan ve Konfederasyon'u yenen Cumhuriyetçi Parti'nin kaleleri haline gelmişti.
 

Fotoğraflarla dünyadan haberler

Hepsini göster 30

Fotoğraflarla dünyadan haberler

• 1/30

  24 Aralık 2024 - Panama'nın başkenti Panama'da polis ABD Büyükelçiliği önünde düzenlenen protestoda göstericiler tarafından yerleştirilen seçilmiş ABD Başkanı Donald Trump'ın resminin önünde nöbet tutuyor. Panama Cumhurbaşkanı Jose Raul Mulino, Donald Trump'ın insan yapımı su yolunu geri alma tehdidinin ardından 23 Aralık'ta ülkenin eski liderleriyle birlikte imzaladığı bir bildiride Panama Kanalı'nın statüsünün müzakere edilemez olduğunu söyledi. Trump, "Donanmamız ve ticaretimiz çok haksız ve adaletsiz bir şekilde muamele görüyor. Her yerde olduğu gibi Panama Kanalı'nda da kazıklanıyoruz" demiş ve kanalın ABD'ye iade edilebileceğini öne sürmüştü (Arnulfo Franco/AFP)

• 2/30

  23 Aralık 2024 - Mozambik'te protestocular başkent Maputo'da yanan bir barikatın yanında toplanıyor. Hile iddialarının haftalarca süren ölümcül sokak çatışmalarını tetiklemesinin ardından ülkenin en yüksek mahkemesi, iktidar partisinin tartışmalı ekim seçimindeki zaferini onayladı. Kararın ardından muhalefetin ayaklanma tehdidinde bulunması sonrası Güney Afrika ülkesinde daha fazla şiddet olayının patlak vermesinden endişe ediliyor (Amilton Neves/AFP)

• 3/30

  22 Aralık 2024 - Filistinliler, İsrail'in Gazze'deki El-Jalaa Caddesi'ne düzenlediği saldırıda isabet alan sivil aracı inceliyor. Gazze Sağlık Bakanlığı tarafından yapılan son güncellemeye göre, İsrail saldırıları son 24 saatte Gazze Şeridi genelinde en az 32 Filistinlinin ölümüne ve 54 kişinin yaralanmasına yol açtı. İsrail güçleri, kuşatma altındaki Kuzey Gazze'de zorlukla faaliyet gösteren Kamal Adwan Hastanesi'nin içindeki ve yakınındakilere tahliye emri verdikten sonra hastaneye saldırı düzenledi (Omar Al-Qattaa/AFP)

• 4/30

  21 Aralık 2024 - Dün akşam Almanya'da en az 5 kişinin ölümüne ve 200 kişinin yaralanmasına yol açan saldırının gerçekleştiği Noel pazarının yakınındaki kilisenin girişine çiçekler bırakılıyor. Ölümcül saldırıda bir kişi aracını pazardaki kalabalığın üzerine sürmüştü. Kiliseye çiçek bırakanlardan Almanya Başbakanı Olaf Scholz, ülkenin birlik içinde kalması gerektiğini vurgulayarak failin cezasız kalmayacağına söz verdi. Polis, saldırıdan sorumlu olduğunu düşündüğü 50 yaşındaki Suudi Arabistanlı bir doktoru gözaltına aldı (Michael Probst/AP)

• 5/30

  20 Aralık 2024 - Tayvan'da ana muhalefetteki Çin Milliyetçi Partisi (Komintang) milletvekilleri (beyaz giyenler) parlamentoya girmeye çalışıyor. Demokratik İlerleme Partisi'nden (DPP) çok sayıda milletvekili, perşembe gecesi parlamentoyu basarak tartışmalı tasarıların geçmesini önlemek için Yasama Yuanı'na girişleri engellemiş ve içeride barikat kurmuştu. Sözkonusu yasa tasarıları arasında seçilmiş yetkililerin görevden alınma koşullarının sıkılaştırılması için planlanan bir değişiklik de yer alıyor (I-Hwa Cheng/AFP)

• 6/30

  19 Aralık 2024 - Luigi Nicholas Mangione, Pensilvanya'nın Hollidaysburg kentindeki Blair County Adliyesi'nden ayrılıyor. UnitedHealthcare CEO'su Brian Thompson'ı 4 Aralık'ta Manhattan'da bir sokakta vurmakla suçlanan 26 yaşındaki Mangione, geçen hafta Pensilvanya'daki bir McDonald's'ta görüldüğünde sona eren, ülke çapında bir aramayı tetiklemişti. Eski veri mühendisi, cinayetle ilgili suçlamalarla yüzleşmek üzere New York'a iade edilme çabalarıyla mücadele ederken bu eyalette hapiste tutuluyor (Gene J. Puskar/AFP)

• 7/30

  18 Aralık 2024 - Suriye'de başkent Şam'ın dışındaki Cobar'da bir aile, tahrip olmuş mezarlıkta. Baas rejiminin devrilmesinin ardından Suriye'de toplu mezarlar ve cesetler bulunmaya devam ediyor. Şam'daki Seyyide Zeynep bölgesinde bir depoda aralarında çocukların da olduğu, 20'den fazla kişiye ait olduğu düşünülen ceset kalıntıları bulundu. Öte yandan Avrupa Birliği Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, AB'nin Suriye'nin yeniden imarına katkı sağlamaya hazır olduğunu belirtti (Aris Messinis/AFP)

• 8/30

  17 Aralık 2024 - Gazze Şeridi'ndeki Han Yunus kentinde Filistinli bir kız çocuğu yemek dağıtım merkezinde sıra bekliyor. Gazze Savaşı sürerken, ateşkesin sağlanması ve rehinelerin serbest bırakılmasına dair aylardır süren açmazın ardından İsrail ve Hamas'ın anlaşmaya yakın olabileceği belirtiliyor. İsrail'in Gazze'deki askeri varlığını sürdürmekte ısrar etmesi ve Hamas'ın İsrail askerleri çekilene kadar rehineleri serbest bırakmayı reddetmesi nedeniyle bu yıl defalarca yapılan görüşmeler başarısızlıkla sonuçlanmıştı (Bashar Taleb/AFP)

• 9/30

  16 Aralık 2024 - Almanya'da Başbakan Olaf Scholz başkanlığındaki hükümet, Federal Meclis'te yapılan güven oylamasını geçemeyerek düştü. Hür Demokrat Parti'nin (FDP) ayrılması sonrasında Sosyal Demokrat Parti (SPD) ve Yeşiller'den oluşan koalisyon hükümeti dağıldı ve erken seçimin yolu açıldı. Almanya 23 Şubat'ta sandık başına gidecek (John Macdougall/AFP)

• 10/30

  15 Aralık 2024 - Suriye'nin başkenti Şam'da sokaklara dökülen halk, ülkenin yeni yöneticilerinin belirlediği bayrağı açtı. Birleşmiş Milletler Suriye Özel Temsilcisi Geir Pedersen, Suriye'de Beşar Esad rejiminin devrilmesinin ardından ilk kez Şam'a gitti. Pedersen, "Elbette bu değişim kendi başına büyük umutlar oluşturuyor, ancak hepimiz önümüzde hala birçok zorluk olduğunu biliyoruz" diye konuştu. Öte yandan Golan Tepeleri civarındaki tampon bölgeye giren İsrail ordusu, işgali daha ileriye taşıyarak başkent Şam'ın 25 kilometre yakınlarına kadar sokuldu (Amr Abdallah Dalsh/Reuters)

• 11/30

  14 Aralık 2024 - Güney Kore Ulusal Meclisi Başkanı Woo Won-sik, Seul'daki genel kurulda, Başkan Yoon Suk Yeol'un azledilmesine yönelik önergeyi kabul ederek tokmağı vuruyor. Güney Koreli milletvekilleri, 3 Aralık'taki sıkıyönetim girişiminin ardından Yoon'un görevden alınması için bugün oy kullandı. Yoon, önergenin kabulünden sonra yaptığı açıklamada "Şimdilik ara versem de halkla birlikte geleceğe uzanan yolculuğumu sürdüreceğim" dedi (YONHAP/AFP)

• 12/30

  13 Aralık 2024 - İtalya'da polis, öğrencilerin Filistinlilere destek ve hükümetin politikalarına karşı eylemi sırasında, Torino Politeknik Üniversitesi'nin önünde nöbet tutuyor. USB ve Cobas sendikalarının düzenlediği eğitim, ulaşım ve kamu sağlığını kapsayan ulusal grev gününde, Reuters'e konuşan bir sendika sözcüsü "Bizim grevimiz savaş ekonomisine ve dolayısıyla hükümetimizin İsrail devletine verdiği desteğe karşı bir grev" dedi. Hükümetin İsrail politikalarının protesto edilmesinin yanı sıra daha yüksek ücretler ve daha kısa çalışma haftası da eylemcilerin talepleri arasında yer alıyor (Marco Bertorello/AFP)

• 13/30

  12 Aralık 2024 - Donald Trump, Time dergisinin New York Borsası'nda düzenlediği Yılın Kişisi etkinliğinde konuştu. Time, seçilmiş başkanın artık "dünyanın en güçlü adamı" olduğunu belirtti. Dergiden yapılan açıklamada Trump'ın, "tarihi boyutlarda bir geri dönüşe imza attığı, nesilde bir kez görülen siyasi bir yeniden yapılanmaya öncülük ettiği" belirtildi. Trump bu unvanı ilk başkanlık seçim zaferinin ardından 2016 yılında da almıştı (Alex Brandon/AP)

• 14/30

  11 Aralık 2024 - Gazze Şeridi'nde çocuklar, enkaz yığınlarının arasında su taşıyor. İsrail'in Gazze Şeridi'ne yönelik saldırıları 14 aydan fazla süredir devam ederken, son 15 günde 556 Filistinli hayatını kaybetti, 1511 kişi yaralandı (Ömer el-Kette/AFP)

• 15/30

  10 Aralık 2024 - ABD'nin Kaliforniya eyaletinin Malibu kentinde çıkan yangın büyüyor. Rüzgarın şiddetlendirdiği yangın, Hollywood elitlerinin ikamet ettiği kıyı topluluğundaki evleri ve işyerlerini tehdit ediyor (David Swanson/AFP)

• 16/30

  9 Aralık 2024 - Suriyeli kurtarma ekipleri Şam'daki Sednaya hapishanesinde gizli bodrum katlarını ararken insanlar hapishanenin çatısında duruyor. Beşar Esad yönetiminin pazar günü düşmesinden beri, yakınlarından haber almayı uman Suriyeli siviller ülkenin en gizli ve en kötü şöhretli hapishanesi Sednaya'ya akın ediyor. İnsan hakları kuruluşlarınca "insan mezbahası" adıyla anılan Sednaya çok sıkı saklanan bir sırdı ve şu ana dek hapishanenin içinden hiç görüntü hiç alınamamıştı (Abdülaziz Ketaz/AFP)

• 17/30

  8 Aralık 2024 - Suriye'nin başkenti Şam'daki Emevi Camii. Heyetu Tahriru'ş Şam (HTŞ) öncülüğündeki silahlı örgütler başkent Şam'ın kontrolünü ele geçirdi. BM Genel Sekreteri'nin Suriye Özel Temsilcisi Geir Pedersen, ülkenin bir dönüm noktasında olduğunu söyledi. Suriyeli muhalifler, bugün 16.00'dan yarın 05.00'e kadar Şam'da sokağa çıkma yasağı ilan etti. Kutlama amacıyla da olsa kalabalık meydanlarda ateş açılmaması için çağrı yapıldı (Aref Tammawi/AFP)

• 18/30

  7 Aralık 2024 - İtfaiyeciler, Hollanda'nın Lahey kentindeki bir mahallede meydana gelen patlamanın etkisiyle yıkılan bir binanın önünde duruyor. Sabah erken saatlerde yaşanan patlamada 5 daire yerle bir oldu. Yetkililer en az bir kişinin hayatını kaybettiğini ve 3 kişinin yaralı olduğunu bildirdi. Enkaz altında kalanların sayısıysa net değil. Patlamanın nedeni henüz bilinmiyor fakat polis olay yerinden hızla ayrılan bir arabayı aradıklarını belirtti (Phil Nijhuis/AP)

• 19/30

  6 Aralık 2024 - Güney Kore Devlet Başkanı Yoon Suk Yeol'un görevden alınmasını talep eden protestocular, başkent Seul'deki Ulusal Meclis önünde toplandı. Yoon, hem muhalefetten hem de kendi partisinden aldığı tepkilerle 3 Aralık'taki sıkıyönetim kararından yaklaşık 6 saat sonra geri adım atmak zorunda kalmıştı. Muhalefet partileri, başkanın azledilmesi için önerge verirken sivil toplum kuruluşları da lideri istifaya çağırıyor (Kim Hong-ji/Reuters)

• 20/30

  5 Aralık 2024 - İsrail'in Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus yakınlarındaki Mevasi kampına hava saldırısı düzenledi. İsrail hava saldırıları çarşamba günü Gazze'nin güneyinde yerlerinden edilmiş Filistinlilerin kaldığı kampı vurdu ve yakındaki bir hastanenin yöneticisine göre en az 21 kişi hayatını kaybetti. Cenevre merkezli sivil toplum kuruluşu Avrupa-Akdeniz İnsani Hakları İzleme Örgütü (Euro-Med), İsrail'in dün düzenlediği saldırıda Filistinlileri "diri diri yaktığını" belirtti (Abdel Kareem Hana/AP)

• 21/30

  4 Aralık 2024 - ABD'nin New York kentinin Manhattan bölgesinde polis, Hilton Otel'in önünde gerçekleşen saldırının ardından olay yerindeki mermi kovanlarını işaretliyor. ABD'nin en büyük sağlık sigorta şirketlerinden UnitedHealthcare'in CEO'su Brian Thompson, silahlı saldırıda öldürüldü. Saldırganın olay yerinden bisikletle kaçıp Central Park'a gittiği açıklandı. Polis, sokak ortasında 50 yaşındaki Thompson’ı öldüren katili hâlâ arıyor (Stefan Jeremiah/AP)

• 22/30

  3 Aralık 2024 - Eski Gana Devlet Başkanı ve Ulusal Demokratik Kongre'nin (NDC) başkan adayı John Mahama'nın destekçileri Akra'da, 7 Aralık'ta yapılacak başkanlık seçimi öncesinde seçim konvoyunda NDC siyasi partisinin bayraklarını kaldırıyor. Gana'da iki dönem görev yaptıktan sonra istifa eden Devlet Başkanı Nana Akufo-Addo'nun yerine geçecek isim için yapılacak oylamada ekonominin yönetimi kilit rol oynayacak. Oylama, Akufo-Addo'nun iktidardaki Yeni Yurtsever Parti'nin (NPP) adayı ve mevcut Başkan Yardımcısı Mahamudu Bawumia'yla eski başkan ve NDC partisinin adayı John Mahama arasında sıkı bir yarışa dönüştü. Akufo-Addo'nun ikinci dönemine ekonomik kriz, enflasyon ve Gana'nın borç yükünü yönetmek için Uluslararası Para Fonu'yla 3 milyar dolarlık bir anlaşma yapmak zorunda bırakan zayıf para birimi damgasını vurmuştu (Olympia De Maismont/AFP)

• 23/30

  2 Aralık 2024 - Gürcistan'ın başkenti Tiflis'te Avrupa Birliği (AB) kararının ardından başlayan protestolar sürüyor. Hükümet, AB'ye katılım müzakerelerinin 2028'e kadar askıya alınmasına karar vermişti. İçişleri Bakanlığı protestolarda 113 polisin yaralandığını ve 224 göstericinin de gözaltına alındığını duyurdu (Zurab Tsertsvadze/AP)

• 24/30

  1 Aralık 2024 - Şili'nin başkenti Santiago'da dev Örümcek-Adam balonu, Noel festivalinde sokaklardan geçti. Noel sezonunun başlangıcına işaret eden geleneksel Disney geçidinde Oyuncak Hikayesi'nden Buzz Lightyear ve ikonik Mickey Mouse'un yanı sıra birçok çizgi film karakteri vardı (Esteban Felix/AP)

• 25/30

  30 Kasım 2024 - Kosova'nın kuzeyinde, ülkenin elektriğinin neredeyse tamamını üreten iki termik santrale su sağlayan hasarlı kanalda bir polis devriye geziyor. Polis, cuma günü Varage köyünde meydana gelen patlamanın ardından kanalın çevresinde güvenlik önlemlerini artırdı. Patlama sonrasında güç kaynaklarının büyük ölçüde sağlam olduğu görülmüş ancak bazı bölgelere içme suyu tedarikinde sıkıntı yaşanmıştı. Gece boyunca yapılan çalışmalarla, sabah saatlerinde geçici bir çözümle tekrar su verilmeye başlandı. Komşu ülke Sırbistan, önemli kanaldaki patlamadan sorumlu olduğu suçlamalarını reddetmişti (Valdrin Xhemaj/Reuters)

• 26/30

  29 Kasım 2024 - Notre-Dame Katedrali'nin restorasyonunda çalışan işçiler de dahil olmak üzere katılımcılar, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'un konuşması için katedralin nefinde toplandı. Macron, katedrali ziyaret ederek restorasyonda görev alanlara teşekkür etti. Fransa'nın en ünlü anıtlarından Notre Dame Katedrali, 2019'da çıkan yangında kullanılmaz hale gelmişti. Katedral yangından 5 yıl sonra, 7 ve 8 Aralık 2024'te düzenlenecek törenlerle yeniden açılacak (Sarah Meyssonnier/AFP)

• 27/30

  28 Kasım 2024 - Ukrayna'nın Lviv kentinde uygulanan elektrik kesintisi sırasında, jeneratörle aydınlatılan güzellik salonu faaliyet göstermeyi sürdürüyor. Bugün Ukrayna'nın enerji altyapısına devasa bir saldırı başlatan Rusya, dondurucu soğukların görüldüğü ülkeyi acil elektrik kesintileri uygulamaya zorluyor. Rusya-Ukrayna Savaşı'nda bin gün eşiği geçen hafta geçilmişti (Yuriy Dyachyshyn/AFP)

• 28/30

  27 Kasım 2024 - Lübnan'da yerinden edilmiş yurttaşlar, Beyrut'un Dahiye bölgesindeki evlerine dönüyor. İsrail'le Hizbullah arasındaki ateşkes bugün devreye girdi. Lübnan'la İsrail hükümetleri arasında ateşkes antlaşmasına varıldığını ABD Başkanı Joe Biden duyurdu. ABD ve Fransa'nın başını çektiği bir uluslararası koalisyonun ateşkes antlaşmasının uygulanmasına ilişkin destek sunacak (Bilal Hussein/AP)

• 29/30

  26 Kasım 2024 - Pakistan'ın başkenti İslamabad'da Pakistan Ordusu'ndan askerler, meclise çıkan yolu kapatmak için yerleştirilen konteynırın üzerinde nöbette. İmran Han'ın partisi Pakistan Adalet Hareketi'nin destekçileri, eski başbakanın hapishaneden çıkartılması talebiyle hükümet karşıtı protesto düzenledi. Eylemcilerle güvenlik güçleri arasında çıkan çatışmada ölü ve yaralılar var (Akhtar Soomro/Reuters)

• 30/30

  26 Ekim 2024 - Gürcistan'da parlamento ilk oturumunu gerçekleştirirken başkent Tiflis'te bir kadın geçen ayki genel seçimin sonuçlarına yönelik protestoda böyle görüntülendi. Parlamento önünde çadırlar kurarak eylem yapan muhalefet partililer ve destekçileri, meclise giren milletvekilleri protesto etti. Hükümeti seçimlerde hile yapmakla suçlayan göstericiler, yeniden seçime gidilmesini talep ediyor (Vano Shlamov/AFP)

Cumhuriyetçilerin şu anda faşistlerle ne kadar ortak özelliği olduğunu değerlendirmek için faşist hareketlerin başlıca özelliklerini sıralamaya değer. Muhtemelen faşizmin en evrensel özelliği etnik, dini ve kültürel nefretlerin istismar edilmesidir. Diğer özellikleri arasında bir kişi kültüne sahip ve altın bir gelecek sağlamak için mesiyanik ama belirsiz vaatlerde bulunan demagojik bir lider; kanun ve düzen çağrıları ama pratikte yasaları hor görmek; demokratik süreçlerin kullanımı, manipülasyonu ve nihayetinde marjinalleştirilmesi; fiziksel güç kullanmaya dair isteklilik; eğitimli elitleri ve özellikle basını şeytanlaştırmak; rejim değişikliğinden kâr sağlamak isteyen plütokratlarla karanlık ilişkiler var.

Cumhuriyetçiler liste tamamlanana kadar bu kutuları tek tek işaretledi. Çay Partisi (Tea Party) hareketi Trumpizm yolunda önemli bir duraktı. Trump'ın bizzat kendisi de, her ne kadar kurumsal ve siyasi güç ayrılıklarıyla bir nebze kuşatılmış olsa da faşist bir liderin tipik özelliklerinin tamamını bünyesinde barındırıyor. Ne var ki yerel yasama organları, mahkemeler, seçim mekanizmaları ve bizzat Kongre, Trumpçı Cumhuriyetçiler tarafından kuşatıldığından, gelecekte bahsettiğim ayak bağları daha az olacak. Al Gore'un 2000'de, Hillary Clinton'ın da 2016'da halkın oyunun çoğunluğunu kazanmasına rağmen ikisinin de başkan olamadığı göz önünde bulundurulduğunda demokrasinin bu erozyonunun emsalsiz olmadığı görülebilir.

Amerikan faşizmi, Amerika'nın köleliğin mirasını taşıyan tarihi ve İç Savaş'ın hâlâ büyük bir ayrıştırıcı olması nedeniyle Avrupa, Orta Doğu ve Latin Amerika'daki türlerinden ayrılıyor. Kölelik kaldırıldı, Konfederasyon savaşı kaybetti fakat birçok açıdan iç savaş hiç bitmedi.

1960'larda yurttaş haklarının yasalaştırılması, beyazların hâlâ daha devam eden karşı saldırısını fitilledi. Irksal eşitliğe muhalefet hiç bitmedi. Eyalet seçim yasalarındaki değişikliklerin federal düzeyde onaylanması gerektiğini beyan eden 1965 tarihli Seçmen Hakları Yasası'nın esas hükmü, Cumhuriyetçilerin 2013'te Yüksek Mahkeme'ye atadığı yargıçlar tarafından geçersiz kılındı. Yüksek Mahkeme Başkanı John G. Roberts, geçmişinde ayrımcılık bulunan eyaletlerde ırksal azınlıkların artık oy kullanmak için bir engelle karşılaşmadığını beyan ederek "Ülkemiz değişti" sözleriyle çoğunluğun görüşünü yansıtıyordu. Fakat Teksas'ın geçmişte engellenmiş bir seçmen kimliği yasasını yürürlüğe koymasıyla bunun abesliği hemen kendini gösterdi.

O zamandan beri seçmenlerin sindirilmesi arttı ama hiç bu yılki kadar yüksek bir seviyeye çıkmamıştı. Cumhuriyetçilerin kontrolündeki 14 eyalet kendi çıkarları doğrultusunda seçimleri mücrimleştiren, siyasileştiren ve seçimlere müdahale eden 24 yasa çıkardı.

Cumhuriyetçi Parti'nin faşizme düşmesini ne açıklar? Irk ayrımı çok şey açıklıyor. Amerikan kültürünün iç savaştakiyle aynı coğrafi hatlar boyunca bölünmesi daha da fazlasını açıklıyor. Bütün bunlara teknolojik değişim ve küreselleşmenin işçi sınıfı ve orta sınıftan beyaz Amerikalılara dayattığı korkutucu kaymayı da ekleyin. Bir zamanlar Avrupa faşizminin yükselişine neden olanlara benzeyen kuvvetli güçler serbest kaldı ve şimdi aynısını Amerika'da yapıyor.

https://www.independent.co.uk/voices

Independent Türkçe için çeviren: İrem Oral