Doğada annelik birçok farklı şekilde karşımıza çıkar. Bazı türlerde yavrunun bakımını yalnızca anne üstlenirken, bazılarındaysa anne ve baba birlikte çalışır ya da gurubun diğer üyeleri yavrunun bakımına destek olur.

İşte doğadaki farklı annelik çeşitleri:

Plasentanın gücü

Birçok tür için yaşam rahimde başlıyor. Anneler doğum yapmadan önce yavrularını rahmin içinde fetüsün canlılığını desteklemek için oluşan plasenta sayesinde besliyor. Anneyle fetüsün dolaşım sistemini birbirinden ayıran plasenta, fetüse besin taşınmasını sağlamanın yanı sıra anneyle yavru arasında oksijen ve karbondioksit alışverişinin gerçekleşmesini de mümkün kılıyor.  

Plasenta yalnızca daha yakından akrabalarımız olan memeli plasentalılarda değil, mavi dilli kertenkelelerde ve Avustralya keskin burunlu köpekbalığı (Rhizoprionodon taylori) dahil birçok köpekbalığında bulunuyor.

Hatta keseliler de bile plasentaya rastlamak mümkün. Fakat onlarda plasentanın işlevi birkaç gün sürüyor.

Keseli anneler

Kanguru, koala ve Tasmanya Canavarı gibi hayvanlar, yavrularını avcılardan koruyup onların büyümelerini sağlayabilmek için keselerinin içinde uzun süre emzirir.

Keseli hayvanlarda hamilelik süresi görece kısa olsa bile yavru doğduktan sonra uzun bir müddet daha annesinin kesesinde kalır. Örneğin Tammar valabisinin hamileliği 4 hafta kadar sürerken, keselerinde baktıkları yavrularına neredeyse bir yıl boyunca süt verebilirler. Bu sürede yavrunun ağırlığı kesenin içinde 2 bin katına çıkar. Buna kıyasla insanlarda yeni doğan bir bebeğin ağırlığı doğduğu ilk sene üç kat artar.

Yumurtlayarak doğuranlar

Plasenta geliştiren hayvanlar yerine yumurtlayarak doğuran hayvanlar, yavrularının gelişimini sağlayabilmek için besin açısından zengin yumurtalar üretir. Bazı hayvanlar yumurtladıktan sonra yavruyu yalnız bırakırken, bazılarıysa yavruları korumaya ve onlara yumurtadan çıktıktan sonra bile yiyecek götürmeye devam eder.  

Kuşlarda anneler yumurtalarına sıcaklık ve koruma sağlar. Sinekkuşu gibi bazı kuş türlerinde doğumdan sonra yavruya yalnızca anne bakar. Öte yandan penguenlerdeyse yavruya doğduktan sonra hem anne hem de baba ortaklaşa bakar.

Kolektif bakım

İnsanlara benzer şekilde katil balinalarda da menopoz gözlemlenmiştir.

Orka olarak da bilinen katil balinalar için menopozdan sonra üremek imkansız hale gelse bile, bir sonraki neslin yetişmesini sağlayabilmek amacıyla torunlarıyla ilgilenirler.

Bazı hayvanlardaysa yavruya sadece ebeveynler değil topluluğun diğer üyeleri de bakar. Örneğin Mirketler, 30 kişilik gruplar halinde yaşar ve yavrularının bakımını ortak olarak üstlenirler. Anneler yavrulara bakarken, grubun geri kalanı da etraftan yiyecek bulmaya çalışır ya da diğer avcılarla mücadele eder.

Independent Türkçe, Phys.org

Derleyen: Yasin Sofuoğlu