Neolitik dönemde toplumsal cinsiyet eşitsizliklerinin ortaya çıkışına daha çok ışık tutan yeni bir çalışmaya göre, tarımsal uygulamaların 5 bin yıl önce Avrupa'ya yayılması toplumda cinsiyete dayalı işbölümünü başlatmış olabilir.

Yüzlerce yıldır tarihçiler ve bilim insanları ilk insanlar yiyecek ararken erkeklerin avlandığını ve kadınların toplayıcılık yaptığını savunsa da cinsiyete dayalı işbölümünün tarımın gelişimine dek var olmayabileceğine dair kanıtlar artıyor.

Geçen yıl Kaliforniya Üniversitesi, Davis'ten akademisyenler dahil bilim insanları, And Dağları'nda kadın bir avcıya ait 9 bin yıllık bir gömüte dair çalışmanın sonuçlarını yayımlamıştı. Sonuçlar erken dönemdeki büyük hayvan avlarına kadınların katılımının büyük ihtimalle daha önce düşünülenden daha yaygın olduğunu gösteriyordu.

Son çalışmadaysa, Birleşik Krallık'taki York Üniversitesi'nden akademisyenlerin de aralarında bulunduğu bilim insanları, yaklaşık 5 bin yıl önce erken Neolitik dönemde Orta Avrupa'da bulunan farklı mezarlıklara gömülmüş 400'den fazla taş aleti inceledi.

PLOS ONE adlı bilimsel dergide yayımlanan araştırmaya göre kadınlara ait mezarlarda bulunan aletler büyük olasılıkla hayvan derisi ve postları için kullanılırken biyolojik cinsiyeti erkek olan kişilerin mezarlarına gömülen aletler avlanma ve muhtemel çatışmayla ilişkilendirildi.

Araştırmacılar, sonuçlarda Slovakya'dan Fransa'nın doğusuna doğru doğu-batı yönünde uzanan ve söz konusu iş bölümünün batıya doğru yayılan tarım pratikleriyle bağlantılı olduğunu gösteren coğrafi bir varyasyon da tespit etti.

Araştırmacılar, doğu bölgelerinde kadınların bu dönemde erkeklerden daha fazla dolaştığını ve mezarlarda kabuktan yapılmış süsleme ve takıların kişinin cinsiyetinden bağımsız olarak bulunduğunu gösteren kanıtlara rastladı.

Doğudaki bölgelerin aksine batıda arkeologlar, erkeklerin kadınlardan daha fazla dolaştığını ve kadınlara nazaran avcılıkla daha ilişkili aletler taşıdığını keşfetti.

Bu bulgular ışığında araştırmacılar, insan toplumlarında toplumsal cinsiyet temelli iş bölümünün tarıma geçişin önemli bir parçası olabileceğini ileri sürüyor.

York Üniversitesi Arkeoloji Bölümü'nden çalışmanın ortak yazarı Penny Bickle'a göre, toplumsal cinsiyet rolleri erken dönem cinsiyet eşitsizliklerinin birer göstergesi olmaktan ziyade tarım toplumlarının ne kadar dinamik olduğunu ve topluluk üyelerinin farklı becerilerinin ne kadar farkında olduklarını gösteriyor.

Yaptığı açıklamada Bickle, "Kadınlara atfedilen görevler zor el işleriydi ve topluluğa eşit derecede katkıda bulunan kişiler olarak erkeklerin yaptığı işi tamamlıyorlardı. Erkek ve kadınların mezarlarında bu nesnelerle karşılaşmanız, bunların bu işlerde ne kadar dikkate alındığını ve değerli görüldüğünü gösteriyor" dedi.

İncelenen aletlerin birlikte gömüldükleri belirli kişiler tarafından kullanılması şart olmasa da, arkeologlar bu nesnelerin farklı cinsiyetler tarafından yürütülen faaliyetleri temsil etmeleri için seçilmiş olabileceğini dile getirdi.

Araştırmacılar, çalışma bulgularının Neolitik dönemde toplumsal cinsiyet eşitsizliklerinin ortaya çıkışında rol oynayan karmaşık etmenlere ve bunların tarıma geçiş aşamasında iş bölümüyle ilişkisine daha çok ışık tutabileceğine inanıyor.

* İçerik orijinal haline bağlı kalınarak çevrilmiştir. Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.

independent.co.uk/news/science

Independent Türkçe için çeviren: İrem Oral