Yeni bir araştırmaya göre ispermeçet balinaları, balina avcılığı endüstrisinin zirvesini yaşadığı 19. yüzyılda birbirlerine zıpkın saldırılarından kaçmayı öğretti.

Kuzey Pasifik'teki Amerikan balina avı gemilerinin dijital ortama aktarılmış seyir defterlerini inceleyen araştırmacılar endüstriyel sömürünün ilk birkaç yılında başarılı zıpkınlama veya görülen balinaları başarıyla "vurma" oranında yaklaşık yüzde 58'lik bir düşüş gözlemledi.

Deniz memelileri üzerinde çalışan bilim insanları Hal Whitehead ve Luke Rendell'in yanı sıra veri bilimci Tim D. Smith önderliğindeki çalışma, balinaların avlarla ilgili birbirlerine önemli bilgiler aktardığı ve hayatta kalmak için davranışlarını değiştirdiği sonucuna vardı.

Bilim insanları başarılı zıpkınlamadaki düşüşün ilk balina avcılarında daha çok ustalık görülmesi veya özellikle savunmasız balinaların ilk öldürülmesi gibi farklı faktörlere bağlanamayacağını söyledi.

The Royal Society adlı bilimsel dergi tarafından yayımlanan çalışmada kullanılan modeller "sosyal öğrenmenin" balinaların, balina avcılarıyla daha önceki karşılaşmalardan sağ kurtulmuş başka balinalardan "savunma önlemleri" öğrenmesine yol açtığını gösterdi.

Seyir defterlerinde balina avcıları balinaların öldürülmekten kurtulmak için benimsediğini düşündükleri savunma yöntemlerini gözlemliyor. Bu yöntemler arasında sosyal gruplar içerisinde tehlikeyi haber vermek, rüzgara karşı kaçmak veya derine dalmak var.

Balinaların davranışlarındaki en önemli değişikliklerden biri savunma stratejileriydi. İnsanlardan önce ispermeçet balinalarının en ciddi avcısı katil balinalar veya orkalardı.

İspermeçet balinaları yavaş hareket eden gruplar halinde yüzeyde toplanır ve çeneleri veya kuyrukları yardımıyla katil balinalarla savaşırdı. Fakat bu strateji zıpkınlı avcıların işini yalnızca daha kolay hale getirdiğinden bu stratejiyi teknelerdeki balina avcılarına karşı kullanmayı bıraktılar.

Araştırmacılar "Tecrübesiz sosyal birimlerin grup halindeki tecrübeli sosyal birimlerden bu savunma önlemlerini öğrendiğini ve bunları benimsediğini öne sürüyoruz" dedi.

Balina avcılarıyla karşılaşmalar genelde saatler sürüyordu ve ispermeçet balinaları yankıyla yer belirleme (ekolokasyon) ve iletişim sistemleriyle muhtemelen birkaç kilometrelik menzillerde davranışlarını algılayıp koordine edebilir.

Araştırmacılar sosyal öğrenme genetik evrim için çok hızlı gerçekleştiğinden ispermeçet balinalarının "veya muhtemelen başka türlerin" yeni tehditler karşısında davranışlarını bu kadar çabuk değiştirebilmesini sağlayan dikkate değer becerilerinin kültürel evrimin kanıtı olduğunu ekledi.

Ticari balina avcılığı 1986 yılında Uluslararası Balina Avcılığı Komisyonu (IWC) tarafından yayımlanan bir moratoryum kapsamında yasaklandı fakat İzlanda, Norveç ve Japonya gibi ülkeler moratoryuma itiraz olarak veya "bilimsel balina avcılığı" kisvesi altında balina avlamaya devam ediyor.

Devasa memeliler ayrıca iklim krizi yüzünden değişen gıda mevcudiyeti, gemiler ve paragat avcılığı nedeniyle tehlike altında.

* İçerik orijinal haline bağlı kalınarak çevrilmiştir. Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.

https://www.independent.co.uk/news/science

Independent Türkçe için çeviren: İrem Oral