Uzay yarışı, ABD ve Sovyetler Birliği arasındaki Soğuk Savaş dönemi teknoloji rekabetinin nihai simgesiydi. Şimdi, bu yarışın dünyadaki milyonlarca insan için bir ölüm kalım meselesi olduğunu hayal edin. Bugün konu, bir Kovid-19 aşısının üretilmesi ve dünya çapında dağıtımıyla ilgili.

Kaçınılmaz olarak rekabetçi bu çaba, nihayetinde Kovid-19'un küresel güç ve prestij dengesini nasıl etkilediğini belirlemede önemli rol oynayacak. Bu, yeni gelen Joe Biden yönetimi için stratejik bir fırsat sunuyor.

Aşılara yönelik beklentiler netleştikçe aşı diplomasisinin riskleri de gündeme geliyor. Çeşitli Çin aşıları şu anda geç deney aşamasında. Geçen hafta ABD merkezli Pfizer ve Alman ortağı BioNTech, aşılarının üçüncü faz deneylerde yüzde 90 etki gösterdiğini açıkladı. Pazartesi, başka bir Amerikan şirketi Moderna, aşısının ara analizinde yüzde 94,5'lik etki oranı açıkladı.

ABD ve diğer zengin ülkeler için tünelin sonunda ışık görünüyor: Teknoloji 2021’de pandemiyi bastırabilir.

Peki ya dünyanın geri kalanı? Birçok gelişmekte olan ülke, aşı satın alma ve kendi halklarına aşıyı ulaştırma konusunda muazzam zorluklarla karşılaşacak. Aşının ilk stoklarını kilit altına almak için ekonomik güçlerini kullanan çoğu zengin ve gelişmiş ülkede Kovid-19'un çok daha az tehditkar hale geldiği ancak, sözde küresel güneyde pandeminin şiddetlendiği bir durum ortaya çıkabilir.

Aşıların küresel olarak erişilebilir hale getirilmesi bu nedenle insani bir zorunluluk. Aynı zamanda ekonomik açıdan da bir zorunluluk: Dünyanın büyük bir kısmı hâlâ pandemiyle boğuşuyorsa, genel bir iyileşme olamaz. Ve bu jeopolitik olarak da bir zorunluluk çünkü kim liderlik ederse, yumuşak güç ve diplomatik nüfuzda büyük kazançlar elde edebilir.

Pekin bunu biliyor, bu yüzden bilim insanları kendi aşılarını geliştirmeye çalışırken bile bilgisayar korsanları Batılı ilaç şirketlerini ve Kovid-19 araştırmalarını bu kadar agresif bir şekilde hedef aldı. Şi Cinping, Çin'in aşılarını "küresel kamu malı" olarak ele alacağını açıkladı ve gelişmekte olan ülkelerin bunları elde etmesine yardımcı olmak için 2 milyar dolara (yaklaşık 15 milyar 271 milyon 800 bin TL) kadar kredi vermeyi taahhüt etti. Sinovac Biotech, CanSino Biologics ve Sinopharm Group gibi Çinli firmalar Birleşik Arap Emirlikleri, Brezilya, Pakistan ve diğer ülkelerde aşıları test ediyor. Diğer ülkelerin yanı sıra Endonezya ve Filipinler'e erken erişim sağlamak için anlaşmalar yaptılar.

Çin, pandemiyi başlatan sorumsuz otokrasi olarak değil, onu sona erdiren teknolojik süper güç olarak kendisini yeniden markalaştırmaya çalışıyor. Daha büyük Kuşak ve Yol Girişimi'nin bir parçası olan Sağlık İpek Yolu'nun gelişmekte olan dünyadaki erişimini genişletmeyi hedefliyor. Çin aşıların cazibesini, komşu ülkelere Güney Çin Denizi'nde Pekin'le uğraşmanın olası maliyetlerini hatırlatmak gibi daha somut stratejik amaçlar için de kullanabilir.

Bu aşı diplomasisi sahasında, Çin bazı önemli avantajlara sahip. Çin yapımı aşıların çoğu görece sofistike değil ama aynı zamanda nispeten kolay üretilir, saklanabilir ve dağıtılabilir. Ve Çin aşıları muhtemelen Amerika veya Avrupa'daki yasal düzenlemelerden geçemeyecek olsa da bu gelişmekte olan ülkelerde daha az sorun teşkil ediyor. Son olarak, Pekin'in kendi topraklarında Kovid-19’un yayılımını önemli ölçüde azalttığı (kendi istatistiklerine göre) göz önüne alınırsa, erken dönemde aşı ihracatında biraz daha fazla serbestliğe sahip olabilir.

Yine de Pekin ciddi zorluklarla karşı karşıya. Pekin'in, görünüşte cömert yardım programları konusunda aşırı umut verici ama teslimat açısından yetersiz bir geçmişi var. Daha zayıf veya hızla üretilen aşılar, reklamı yapılandan daha az etkili veya daha tehlikeli olabilir.

Şi'nin hükümeti, aşılar karşılığında açık sadakat veya taviz talep ederek fazla ileri gidebilir. Bu, yatıştırıcı ifadelerin aksine zorba ve otoriter bir rejim için direnmesi zor bir cazibe olabilir.
 

Fotoğraflarla dünyadan haberler

Hepsini göster 30

Fotoğraflarla dünyadan haberler

• 1/30

  21 Kasım 2024 - Lübnan'da itfaiye, başkent Beyrut'un güneyindeki Haret Hreik mahallesine İsrail'in düzenlediği hava saldırısı sonucu çıkan yangınlara müdahale ediyor. İsrail'le Hizbullah arasındaki çatışmalar sürerken bugün Uluslararası Ceza Mahkemesi, Gazze'de savaş suçu işledikleri gerekçesiyle İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ve eski Savunma Bakanı Yoav Gallant hakkında tutuklama kararı çıkardı. (Lahey'deki mahkeme, açıklamasında Hamas lideri Muhammed Deif hakkında da tutuklama emri çıkardığını duyurdu (AFP)

• 2/30

  20 Kasım 2024 - Yunanistan'da ekonomik koşulların iyileştirilmesi çağrısıyla ülke genelinde işçiler 24 saatlik genel greve gitti. Grev ülke genelinde toplu taşımayı aksattı ve hayatı durma noktasına getirdi. Yunanistan Genel İşçi Konfederasyonu açıklamasında "Fiyatlar ve kiralar fırladı, maaşlarsa düşük kaldı" ifadelerini kullandı (Aris Messinis/AFP)

• 3/30

  19 Kasım 2024 - Birleşik Krallık'ta çiftçiler başkent Londra'da protesto düzenledi. Sokaklara dökülen binlerce çiftçi, veraset vergisinin değiştirilme planının geri çekilmesi talep etti. Protestocular arasında ünlü Top Gear programının sunucusu Jeremy Clarkson da yer aldı (Ben Stansall/AFP)

• 4/30

  18 Kasım 2024 - Gazze'nin merkezindeki El-Cela Caddesi caddesinde halk, İsrail saldırısı sonrasında yıkılan evin başında toplanıp enkaz altında kalanları kurtarmaya çalışıyor. Hamas kontrolündeki Gazze'de Sağlık Bakanlığı son 24 saatte İsrail saldırıları sonucunda 76 kişinin öldüğünü ve 158 de yaralı olduğunu açıkladı. İsrail, Lübnan'ın başkenti Beyrut'a da saldırılar düzenledi (Ömer El-Kattaa/AFP)

• 5/30

  18 Kasım 2024 - Brezilya yerlileri Rio de Janerio'daki G20 zirvesi öncesinde düzenlediği protestoda ABD Başkanı Joe Biden, Çin Devlet Başkanı Şi Cinping, Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, Hindistan Başbakanı Narendra Modi, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve Japonya Başbakanı İşiba Şigeru'nun figürlerini suya gömdü. Protesto, dünyanın en zengin ülkelerinin gezegendeki iklim ve biyolojik çeşitlilik sorunlarının çözümüne liderlik etmedikleri söylemiyle düzenlendi (Pablo Porciuncula/AFP)

• 6/30

  16 Kasım 2024 - Ölen bir kambur balina, Güney Afrika'nın yasama başkenti Cape Town'da Ulusal Deniz Kurtarma Enstitüsü (NSRI) tarafından çekiliyor. Avcılık, geçmişte kambur balina sayısında ciddi bir düşüşe yol açmıştı. ABD, 1973'te tüm kambur balinaları nesli tehlikede kategorisine almıştı. 1985'te ticari balina avcılığına getirilen moratoryum, kambur balina popülasyonunun artışında önemli bir rol oynadı. ABD Ulusal Okyanus ve Atmosfer Dairesi, halihazırda 14 farklı popülasyonun 4'ünün neslinin tehlikede, birininse tehdit altında olduğunu bildiriyor (Nic Bothma/Reuters)

• 7/30

  15 Kasım 2024 - Bangkok'ta bir kadın, Loy Krathong festivali sırasında nehir tanrıçasına şükranlarını sunmak için yaprak ve çiçeklerden yapılmış Krathong'u parktaki bir lagüne yerleştiriyor. Festival her yıl, Tayland Ay takviminin 12. ayında, dolunayda kutlanıyor. Ülkedeki en büyük festivallerden biri olan Loy Krathong'da Taylandlılar, su tanrıçasına şükranlarını temsil eden adakları küçük teknelerle yüzdürüyor. Bununla kirlilik veya israf gibi davranışları için af da diliyorlar (Chalinee Thirasupa/Reuters)

• 8/30

  14 Kasım 2024 - National Geographic Pristine Seas, Pasifik Okyanusu'ndaki Solomon Adaları'nın yakınında keşfedilen dünyanın en büyük mercanının 24 Ekim'de çekilen fotoğrafını bugün paylaştı. Bilim insanları, Pristine Seas araştırma gemisinde çalışırken buldukları mercanın "hayat ve renkle dolu" önemli bir keşif olduğunu söylüyor. Genişliği 34 metre ve 5 metreden daha yüksek olan mercan, uzaydan bile görülebiliyor. Devasa mercanın 300 yıllık olduğu tahmin ediliyor (Manu San Felix/National Geographic Pristine Seas/AFP)

• 9/30

  13 Kasım 2024 - Fransa'da, Michelin'in Clermont-Ferrand'daki merkezinde düzenlenen eylemde, Genel Emek Konfederasyonu ceketi giyen bir protestocu bir sis bombasının yanından geçiyor. Araç lastiği üreticisi Michelin, 5 Kasım'da 1250'den fazla kişinin çalıştığı iki fabrikasını kapatmayı planladığını açıklamış ve kararın "son çare" olarak alındığını söylemişti. Sadece işten çıkarma planlarından vazgeçilmesini değil, maaş artışının da garanti altına alınmasını talep eden sendikalarla şirket yönetimi arasında henüz bir uzlaşmaya varılamadı (Olivier Chassignole/AFP)

• 10/30

  12 Kasım 2024 - Bakü'deki Birleşmiş Milletler iklim değişikliği zirvesi COP29'un açılış töreninde dansçılar performans sergiliyor. Bu sene gerçekleştirilen COP’ta ülkelerin enerji politikalarının yanı sıra yeni kolektif finansal hedeflerin belirlenmesi bekleniyor. Zirve, Azerbaycan’ın başkenti Bakü’de başladı. İklim aktivistleri pazartesi günü Gürcistan'da bir miting organize ederek Azerbaycan'ın iklim görüşmelerine ev sahipliği yapmasını protesto etmişti. Tiflis'te bir araya gelen birçok aktivist, Azerbaycan'ın baskıcı politikaları nedeniyle iklim görüşmelerine ev sahipliği yapmayı hak etmediğini savunmuştu. Greta Thunberg, Azerbaycan'ın zirveyi "işlediği suçları ve insan hakları ihlallerini yeşil aklama yoluyla örtbas etme şansı" gibi gördüğünü ileri sürmüştü (Maxim Shemetov/Reuters)

• 11/30

  11 Kasım 2024 - Sudan ordusuyla ilişkili silahlı kişileri taşıyan kamyon, ülkenin doğusundaki Gedaref sokaklarında. Sudan'da rakip generaller arasında Nisan 2023'ten beri süren savaş onbinlerce kişinin ölümüne ve 11 milyondan fazlasının da yerinden olmasına yol açtı. Birleşmiş Milletler'e göre yerinden edilenlerden 3,1 milyonu ülke sınırları dışında sığınacak bir yer arıyor (AFP)

• 12/30

  10 Kasım 2024 - Gazze Şeridi'ndeki Deyr El Balah'ta Filistinliler yemek kuyruğunda. BM Yakın Doğu'daki Filistinli Mültecilere Yardım ve Bayındırlık Ajansı (UNRWA) Genel Komiseri Philippe Lazzarini, Gazze'nin kuzeyinde kıtlık yaşanabileceğini belirterek, "Açlık İsrail devleti tarafından silah olarak kullanılıyor" dedi. Lazzarini, "Gazze Şeridi'ne girmesine izin verilen yardım yetersiz. Günde ortalama 30 tırın biraz üzerinde ve bu günlük ihtiyacın yalnızca yüzde 6'sına tekabül ediyor" ifadelerini kullandı (Ramadan Abed/Reuters)

• 13/30

  9 Kasım 2024 - Almanya Cumhurbaşkanı Frank-Walter Steinmeier, Berlin Duvarı'nın yıkılışının 35. yıldönümünde düzenlenen çiçek bırakma törenine katıldı. Törende Soğuk Savaş döneminde Doğu Berlin'den Batı Berlin'e geçerken hayatını kaybedenler anıldı. Berlin Duvarı'nın yıkılışının yıldönümü kapsamında her yıl canlı müzik, sergiler ve eski duvarın bir ucundan diğerine yapılan koşu da dahil olmak üzere çeşitli etkinlikler gerçekleştiriliyor (Ebrahim Noroozi/AP)

• 14/30

  8 Kasım 2024 - İspanya'daki atlı sivil muhafızlar, ölümcül afetin ardından ülkenin doğusundaki Valensiya bölgesinde zarar gören araçların yanından geçerek mağdurları arıyor. Ülkede son 50 yılda yaşanan en kötü sel felaketi, 210'dan fazla kişinin ölümüne, onlarca kişinin kaybolmasına ve kasabaların çamur altında kalmasına yol açtı. Sel özellikle Valensiya'da büyük bir yıkıma sebep oldu (Jose Jordan/AFP)

• 15/30

  7 Kasım 2024 - Arnavutluk Başbakanı Edi Rama, Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski'ye sarılıyor. Avrupa Siyasi Topluluğu'nun 5'inci zirvesi, kıtanın karşı karşıya olduğu güvenlik zorluklarını ele almak amacıyla Macaristan'ın başkenti Budapeşte'de başladı. Zirvede Avrupa Birliği üyesi ülkelerin liderleriyle üye olmayan ülkelerin liderleri bir araya geliyor. Ana gündem maddeleri arasında düzensiz göçle mücadele, ekonomi güvenliği ve iklim de var (Ludovic Marin/AFP)

• 16/30

  6 Kasım 2024 - 2024 ABD Başkanlık Seçimi'ni kazanan Donald Trump, Florida eyaletindeki West Palm Beach Kongre Merkezi'nde konuşma yaptı. Trump, zafer konuşmasında kendisini destekleyen herkese teşekkür etti ve ekonomik büyüme ve ulusal güvenlik vaatlerinde bulundu. Sandıkların kapanmasıyla birlikte erken sonuçlar, seçim yarışının başa baş gittiğini gösterse de Trump, salıncak eyaletlerde kazanarak zafere ulaştı. Trump, rakibi Demokrat Parti'nin başkan adayı Kamala Harris'ten yaklaşık 5 milyon fazla oy aldı (Jim Watson/AFP)

• 17/30

  5 Kasım 2024 - ABD'nin New York kentinde seçmenler oy kullanıyor. ABD'de seçim gününe gelindi ve Demokrat Parti'nin adayı Kamal Harris'le Cumhuriyetçi Parti'nin adayı Donald Trump arasındaki yarış haftalardır başa baş ilerliyor. Seçimin sonucunu 7 salıncak eyaletteki oyların belirleyeceği düşünülüyor (Leonardo Munoz/AFP)

• 18/30

  4 Kasım 2024 - İspanya'nın Valensiya bölgesindeki Alfafar'ın caddelerinde polis memurları sokaklardaki çamurun temizlenmesine yardım ediyor. İspanya'da uzun zamandır görülen en kötü sel felaketinde hayatını kaybedenlerin sayısı 217'ye ulaşırken arama kurtarma çalışmaları hâlâ sürüyor. Yetkililer sokakların temizlenmesinin en az bir hafta süreceğini belirtirken bölgede 17 bin polis, jandarma, asker ve sivil koruma görevlisi çalışıyor (Jose Jordan/AFP)

• 19/30

  3 Kasım 2024 - Brezilya'daki Formula 1 Sao Paulo Grand Prix'sini Red Bull Racing'in Hollandalı pilotu Max Verstappen kazandı. "Uçan Hollandalı", son derece kaotik geçen yarışa 17. sıradan başlamıştı. İkinci ve üçüncü sırayı Alpine pilotları Esteban Ocon ve Pierre Gasly alırken, pilotlar şampiyonasında Verstappen'le Norris arasındaki fark 62'ye çıktı (Nelson Almeda/AFP)

• 20/30

  2 Kasım 2024 - Hindistan'ın Mumbai şehrinde, Ölüler Günü'nde mezara çiçek koyan bir kadının drone görüntüsü. Cadılar Bayramı'yla başlayan üç günlük dönemde, Hıristiyanlar ölülerle yaşayanlar arasındaki perdenin kalktığına inanıyor. Hıristiyanlar, Hindistan nüfusunun yalnızca yüzde ikisini oluşturuyor. Geçen ay çeşitli Hıristiyan mezheplerinin liderleri, kendilerine yönelik şiddetteki artışı protesto etmek üzere Yeni Delhi'de eylem düzenlemişti (Francis Mascarenhas/Reuters)

• 21/30

  1 Kasım 2024 - Afrika penguenleri, Cape Town yakınlarında turistlerin uğrak noktalarından olan penguen kolonisinde, sahilde dinleniyor. Boulders penguen kolonisi 1983'te kurulmuş ve kolonideki kuş sayısı çevredeki ada kolonileri sayesinde artırılmıştı. Dünya Doğayı ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği (IUCN) yakın zamanda Afrika penguenini, nesli tehlike altında olan türlerden nesli kritik tehlikedeki tür kategorisine taşıdı. Halihazırda popülasyonunun yüzde 97'sini kaybetmiş olan kuşun nesli, bir değişiklik olmadığı takdirde 4 bin günden kısa bir süre içinde tükenebilir (Rodger Bosch/AFP)

• 22/30

  31 Ekim 2024 - ABD'nin Missouri eyaletindeki St. Charles kentinde bir yurttaş, Cadılar Bayramı'na özel kıyafetiyle oy kullandı. Seçime sayılı günler kala Kamala Harris ve Donald Trump arasındaki yarış başabaş devam ediyor. ABD Başkanı Joe Biden'ın, destekçilerini "çöp" diye nitelemesi üzerine Cumhuriyetçi Parti'nin başkan adayı Trump, çöp kamyonuna bindi. Öte yandan Arnold Schwarzenegger, Kamala Harris'i desteklediğini açıkladı (Robert Cohen/AP)

• 23/30

  30 Ekim 2024 - İspanya'nın güneyindeki Valensiya'da gerçekleşen sel, arabaları bu hale getirdi. Kurtarma ekipleri, şiddetli yağmurların yol açtığı seller sonucunda 95 kişinin hayatını kaybettiğini açıkladı. Kayıpları arama çalışmalarıysa sürüyor. Valensiya'da 1996'dan bu yana metrekareye en fazla yağışın düştüğü bildirildi. Meydana gelen felaketten dolayı 3 günlük ulusal yas ilan edildiği açıklandı (Jose Jordan/AFP)

• 24/30

  29 Ekim 2024 - Gazze Şeridi'nin merkezinde Filistinli mültecilerin kaldığı Nuseyrat kampındaki Birleşmiş Milletler Yardım ve Bayındırlık Ajansı'na (UNRWA) ait yardım dağıtım merkezinin kapısındaki açıklıktan bir adam dışarı bakıyor. İsrail, parlamentosunun yıkıma uğramış Gazze Şeridi'ndeki ana BM yardım kuruluşunu yasaklayan bir tasarıyı onaylamasının ardından artan bir uluslararası tepkiyle karşı karşıya kalıyor. 90 gün içinde yürürlüğe girmesi beklenen mevzuatın, UNRWA'nın Doğu Kudüs genel merkezinin kapatılmasına ve Refah üzerinden Gazze'ye insani yardım ulaştırılmasının engellenmesine yol açması öngörülüyor (Eyad Baba/AFP)

• 25/30

  28 Eylül 2024 - Eski ABD Başkanı Barack Obama, ABD Başkan Yardımcısı ve Demokrat Parti'nin başkan adayı Kamala Harris'in Pensilvanya eyaletinin Philadelphia kentinde düzenlenen mitinginde konuştu. Ayrıca Bruce Springsteen ve John Legend gibi sanatçılar da sahneye çıkıp seyircileri Harris'e oy vermeye ve arkadaşlarıyla ailelerini sandık başına gitmeye teşvik etmeye çağırdı (Matthew Hatcher/AFP)

• 26/30

  27 Ekim 2024 - Ferrari pilotu Carlos Sainz Jr. Formula 1 Meksika Grand Prix'sinde pitte. İspanyol pilot kariyerindeki 4. F1 zaferini elde ederken, takım arkadaşı Charles Leclerc, son turlarda yaptığı hatayla ikinciliği McLaren'in şampiyonluk mücadelesi veren pilotu Lando Norris'e kaptırıp üçüncülüğe razı oldu. Pilotlar şampiyonasında zirvedeki isim Max Verstappen ise yarış içinde toplamda 20 saniye ceza aldı ve 6. sırada bitirdi (Carlos Perez Gallardo/Reuters)

• 27/30

  26 Ekim 2024 - Birleşik Krallık'ta göçmen karşıtı protestolardaki bir eylemci, Cumhuriyetçi başkan adayı ve eski ABD Başkanı Donald Trump'ın maskesini takıyor. Eylem İngiltere'nin başkenti Londra'da, ülkedeki aşırı sağcı grupların başında gelen İngiliz Savunma Ligi'nin eski lideri Tommy Robinson'ın çağrısıyla organize edilmişti. Robinson, planladığı yürüyüş öncesi Terörle Mücadele Yasası çerçevesinde suçlanarak dün gözaltına alınmıştı. Irkçılık karşıtları da aşırı sağcılara tepki amacıyla eylem düzenledi. İki grubun karşı karşıya gelmesini engellemek üzere güvenlik önlemleri alındı (Hollie Adams/Reuters)

• 28/30

  25 Ekim 2024 - Rusya'nın Ukrayna'ya saldırısı sırasında Kursk bölgesinde Rus askerleriyle girdiği çatışmada hayatını kaybeden Ukraynalı asker Volodimir Baranov için Çernihiv'de düzenlenen cenaze töreninde halk milli marş söylüyor (Maksym Kishka/Reuters)

• 29/30

  24 Ekim 2024 - Mozambik'in başkenti Maputo'daki Maxaquene mahallesinde protestocular, güvenlik güçleriyle çatıştı. Çevik kuvvet polisi, iki muhalifin vurularak öldürülmesinden günler sonra seçimlere hile karıştırıldığı iddiasıyla eylem düzenleyen kalabalığı dağıtmak için göz yaşartıcı gaz kullandı. Avrupa Birliği gözlemcileri de Mozambik seçimlerinde düzensizlikler ve bazı sandık sonuçlarında oynama olduğunu tespit etmişti (Alfredo Zuniga/AFP)

• 30/30

  23 Ekim 2024 - Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus'ta un kıtlığı yaşanıyor. İsrail, Gazze Şeridi'ne gıda, su, yakıt ve elektrik girişini engellemeye devam ediyor. Savaştan önce bile Gazze nüfusunun sadece yüzde 4'ü güvenli ve temiz suya erişim sağlayabiliyordu. Öte yandan Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres, "Gazze'nin kuzeyindeki çocuk felci aşılama kampanyasının son aşamasının artan şiddet ve erişim eksikliği nedeniyle ertelenmesinden büyük endişe duyduğunu" söyledi (Bashar Taleb/AFP)

Peki ya ABD? Amerikan firmalarının umut verici test sonuçları sayesinde Washington, Çin'in bir veya daha fazla işe yarar aşıya sahip olduğu ve Amerika'nın olmadığı uzun bir dönem şeklindeki kabus senaryosundan kaçabilecek gibi görünüyor. Başkan Donald Trump'ın sonucu sıfır olan aşı milliyetçiliğiyle yönlendirilen ABD yönetimi, aşıları küresel olarak güvence altına alma ve dağıtma yönündeki çok taraflı çabaları çoğunlukla küçümsemiş olsa da, bu Amerika'nın bu çabaların dışında olduğu anlamına gelmiyor.

ABD merkezli firmalar, dünya genelindeki nüfusu korumak için ihtiyaç duyulacak milyarlarca doz aşının bir kısmını er ya da geç teslim etmeyi kabul etti. Amerikalı hayırseverler, özellikle Gates Vakfı, bu çabayı finanse etmeye yardımcı oluyor.

Yine de ABD kendisini diplomatik olarak zor bir duruma soktu. Trump'ın Kovid-19'a yönelik komşuyu zarara sokma yaklaşımını bu kadar açık bir şekilde benimsediği göz önüne alınırsa, ABD hayırseverlerin ve ilaç şirketlerinin eylemlerinden çok fazla jeopolitik fayda sağlamayacak. ABD'nin yeniden dirilen içerideki salgını kontrol altına alıncaya kadar dünyaya yardım edemeyeceği doğru olabilir. Ayrıca Trump yönetiminin Warp Speed Operasyonu, ABD'de aşı geliştirmeye giden düzenleyici ve finansal yolu kolaylaştırarak nihayetinde küresel bir fayda sağlayacaktır. Fakat Washington, dünyanın en ivedi meydan okumasında kolektif eylem için katalizör olabileceğini göstermezse jeopolitik bir bedel öder.

Yaklaşan Biden yönetimi için en kolay adım, Dünya Sağlık Örgütü'ne yeniden bağlanmak ve 2021'in sonuna kadar dünya çapında 2 milyar doz aşı tedarik etmeyi ve aşı stokçuluğunu caydırmayı amaçlayan küresel kamu-özel ortaklığı Covax Facility'yi tam anlamıyla desteklemeye başlamak olacaktır.

Biden, daha hırslı bir şekilde aşıların geliştirilmesini, eşit dağılımını ve cömertçe finanse edilmesini kolaylaştırmaya kararlı gelişmiş demokrasilerden oluşan bir koalisyon kurmaya çalışabilir. Bu, hem gelişmekte olan önemli bir ülke hem de aşı üreten bir güç merkezi olan Hindistan'la yakın çalışmayı içeriyor. Çin buna katılmaya davet edilebilir. Kabul ederse, Kovid-19'la mücadele büyük güçlerin işbirliği alanı haline gelebilir. Reddederse, Çin kendini izole etme riskini alır.

Böyle bir program kendi kendini amorti edebilir. RAND Corporation, düşük gelirli ülkelere Kovid-19 aşısı sağlamanın 25 milyar dolara (yaklaşık 190 milyar TL) mal olacağını, ancak Kovid-19 gelişmekte olan dünyada ayak dirediği için küresel ekonomi sıkıntıya düşerse ABD ve diğer zengin ülkelerin üretim kaybından yılda 119 milyar dolar (yaklaşık 908 milyar TL) kaybedebileceğini hesap ediyor.

Bu sadece ekonomik denklem. Bu yüzyılın en başarılı ABD insani girişimi olan President’s Emergency Plan for AIDS Relief (Başkanın AIDS Yardımı için Acil Durum Planı), Afrika'da milyonlarca hayat kurtardı ve George W. Bush yönetimi sırasında Amerika'nın imajını güçlendirdi. Bugün iddialı bir küresel aşılama programına liderlik etmek, ABD'nin etki gücüne yatırım olacaktır.

Kovid-19'la mücadeleyi güç politikaları açısından düşünmek aptalca görünebilir ama bu, rekabetçi dünyanın soğuk gerçekliği. Yeni gelen Biden yönetimi Amerikan prestijini yeniden tesis etmek ve bu süreçte hayat kurtarmak istiyorsa, başlangıç noktası güçlendirilmiş bir aşı diplomasisi olabilir.

* İçerik orijinal haline bağlı kalınarak çevrilmiştir. Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.

bloomberg.com/opinion/articles

Independent Türkçe için çeviren: Onur Bayrakçeken