42 kişinin öldüğü, 20 kişinin kaybolduğu ve binlerce insanın sel sularıyla yerinden olduğu tayfun sonrası geçen hafta oluşan çamur akıntıları, Filipinler'in başkenti Manila çevresindeki köyleri kapladı.

Ülkeyi bu yıl vuran 21. tropik kasırga Vamco Tayfunu, 2020'nin en güçlü tayfunu Goni'nin yakın zamanda hasar verdiği bölgeleri vurdu.

Aşırı düzeyde sera gazı salımının atmosferi ısıtması sonucu artan deniz yüzeyi sıcaklık değerleri, Filipinler'in daha büyük fırtınalarla daha sık karşı karşıya kalması anlamına geliyor.

Acımasız "uyuşturucuyla savaşı" binlerce Filipinlinin ölümüne yol açan Devlet Başkanı Rodrigo Duterte, felaketler sonrasında gelişmekte olan dünyada kuvvetli biçimde hissedilen iklim krizinden zengin ülkelerin sorumlu tutulması yönündeki çağrıları yineledi.

Duterte pazar günü tayfundan ağır biçimde etkilenen Cagayan iline gerçekleştirdiği ziyarette "Kabul etsek de etmesek de sorun iklim değişikliğidir" dedi.

Filipinli lider, geçen hafta Güneydoğu Asya Uluslar Birliği zirvesinde, aşırı doğa olaylarıyla karşı karşıya kalan diğer ülkeleri "en fazla sorumluluk sahibi olanlardan iklim adaleti talep etmeye" davet etmiş ve "gelişmekte olan dünyada yenilikçi uyum çözümlerinin finansmanı ve bunlara yatırım taahhütlerinin yerine getirilmesinin" zengin devletlerin "ahlaki sorumluluğu" olduğunu söylemişti.

Gelişmiş ülkeler, karbon salımlarında derin ve etkili düşüşlere öncülük etmelidir. Şimdi harekete geçmeleri lazım, yoksa çok geç olacak. Ya da şöyle de diyebilirim, artık çok geç.

Duterte'nin sözlerini övgüyle karşılayan Greenpeace Filipinler ülke direktörü Lea Guerrero, özel şirketlerin de sorumlu tutulması gerektiğini ekledi.

Guerrero, "Bu, ülkenin iklim adaletine yönelik şimdiye kadar dile getirdiği en güçlü talep" dedi.

Devlet Başkanı Duterte'yi sadece sanayileşmiş ülkeleri değil aynı zamanda fosil yakıt şirketlerini de iklim krizinin körüklenmesinde ve bunun Filipinli topluluklar üzerindeki kabul edilemez etkisinde önemli payları nedeniyle sorumlu tutmaya çağırıyoruz.

Küresel Kalkınma Merkezi'nin hesaplamalarına göre, gelişmiş ülkeler 1850'yle 2011 arasındaki tarihi karbon salımının yüzde 79'undan sorumlu. Avrupa Birliği bu toplamın yüzde 40'ının, ABD de yüzde 22'sinin sebebi.

Avustralyalı bir araştırma ekibi tarafından yakın zamanda yapılan bir araştırma, dünyadaki en varlıklı yüzde 10'luk kesimin çevresel etkinin yüzde 25 ila 43'ünden sorumlu olduğunu ortaya koydu. Buna karşılık, dünyanın en düşük gelirli yüzde 10'luk bölümü yalnızca yaklaşık yüzde 3-5'inden sorumlu.

İklim Eylem Takipçisi (Climate Action Tracker) analizine göre dünyanın en büyük karbon salımcılarından bazıları, Paris Anlaşması'nın ısınmayı "2 °C'nin altında tutma ve 1,5 °C'de sınırlama çabalarına" ulaşma hedefinde en kötü puanlara sahip.

Isınmayı 1,5 °C'de tutma çabasında yalnızca Fas ve Gambiya "Paris Anlaşması'yla uyumlu" kabul edilirken hiçbir ülke iklim hedefleri için yeterli çabayı göstermiyor. Küresel ısınmayı bilim insanlarının çevre üzerindeki etkisinin daha da ağır olacağına inandığı 2 °C'nin çok altına indirmek söz konusu olduğunda, yeterli çabayı gösteren sadece 6 ülke var: Filipinler, Kenya, Hindistan, Etiyopya, Kosa Rika ve Butan.

AB, Kanada, Brezilya ve Yeni Zelanda "yetersizler"; Çin, BAE, Japonya ve Güney Afrika "son derece yetersizler"; ABD, Rusya, Türkiye ve Suudi Arabistan "kritik derecede yetersizler" listesinde yer alıyor.

Kâr amacı gütmeyen Germanwatch'un 2019'da tarihli raporuna göre, gelişmekte olan ülkelerin biyoçeşitlilik ve kültürel alan kaybı dikkate alınmadan bile, iklim krizi sebebiyle 2030'a kadar 290 ila 580 milyar dolar (yaklaşık 2,2 ila 4,4 trilyon TL) arasında mali zararla karşı karşıya kalacağı tahmin ediliyor.

Duterte, iklim krizi konusunda ülkesine yönelik adaletsiz eli vurgulayan tek lider değil.

Deniz seviyesinden sadece 1,8 metre yüksekteki Pasifik ülkesi Marshall Adaları, yükselen suyun altında kalmakla karşı karşıya. Bu yıl BM Genel Kurulu'na harekete geçme çağrısında bulunan Devlet Başkanı David Kabua, "benimki gibi küçük ada ve mercan adası devletlerinin kağıt üzerindeki vaatler için zamanı yok" dedi.

Kabua, Guardian'da yayımlanan yorum yazısında, "Marshall Adaları gelişmiş ülkelerin 'kayıp ve zarar' ilkesine sadece lafta bağlı kalmasını kaldıramaz. Açıkça söylemek gerekirse, finansmanın sadece sözüne değil kendisine ihtiyacımız var" ifadelerini kullandı.

"Kayıp ve zarar" ilkesi, küçük ada ülkelerinin yükselen deniz seviyesiyle başa çıkmalarına yardımcı olacak bir tazminat sistemini kabul ettirmek için çalışmaya başladığı 1990'ların başından bu yana tartışılıyor.

Aşırı hava koşulları, seller ve kuraklıklar kötüleşmişken ve hassas durumdaki ülkeler uyum sınırına ulaşırken, tazminat fikri ilgi görmeye başladı.
 

Fotoğraflarla dünyadan haberler

Hepsini göster 30

Fotoğraflarla dünyadan haberler

• 1/30

  19 Aralık 2024 - Luigi Nicholas Mangione, Pensilvanya'nın Hollidaysburg kentindeki Blair County Adliyesi'nden ayrılıyor. UnitedHealthcare CEO'su Brian Thompson'ı 4 Aralık'ta Manhattan'da bir sokakta vurmakla suçlanan 26 yaşındaki Mangione, geçen hafta Pensilvanya'daki bir McDonald's'ta görüldüğünde sona eren, ülke çapında bir aramayı tetiklemişti. Eski veri mühendisi, cinayetle ilgili suçlamalarla yüzleşmek üzere New York'a iade edilme çabalarıyla mücadele ederken bu eyalette hapiste tutuluyor (Gene J. Puskar/AFP)

• 2/30

  18 Aralık 2024 - Suriye'de başkent Şam'ın dışındaki Cobar'da bir aile, tahrip olmuş mezarlıkta. Baas rejiminin devrilmesinin ardından Suriye'de toplu mezarlar ve cesetler bulunmaya devam ediyor. Şam'daki Seyyide Zeynep bölgesinde bir depoda aralarında çocukların da olduğu, 20'den fazla kişiye ait olduğu düşünülen ceset kalıntıları bulundu. Öte yandan Avrupa Birliği Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, AB'nin Suriye'nin yeniden imarına katkı sağlamaya hazır olduğunu belirtti (Aris Messinis/AFP)

• 3/30

  17 Aralık 2024 - Gazze Şeridi'ndeki Han Yunus kentinde Filistinli bir kız çocuğu yemek dağıtım merkezinde sıra bekliyor. Gazze Savaşı sürerken, ateşkesin sağlanması ve rehinelerin serbest bırakılmasına dair aylardır süren açmazın ardından İsrail ve Hamas'ın anlaşmaya yakın olabileceği belirtiliyor. İsrail'in Gazze'deki askeri varlığını sürdürmekte ısrar etmesi ve Hamas'ın İsrail askerleri çekilene kadar rehineleri serbest bırakmayı reddetmesi nedeniyle bu yıl defalarca yapılan görüşmeler başarısızlıkla sonuçlanmıştı (Bashar Taleb/AFP)

• 4/30

  16 Aralık 2024 - Almanya'da Başbakan Olaf Scholz başkanlığındaki hükümet, Federal Meclis'te yapılan güven oylamasını geçemeyerek düştü. Hür Demokrat Parti'nin (FDP) ayrılması sonrasında Sosyal Demokrat Parti (SPD) ve Yeşiller'den oluşan koalisyon hükümeti dağıldı ve erken seçimin yolu açıldı. Almanya 23 Şubat'ta sandık başına gidecek (John Macdougall/AFP)

• 5/30

  15 Aralık 2024 - Suriye'nin başkenti Şam'da sokaklara dökülen halk, ülkenin yeni yöneticilerinin belirlediği bayrağı açtı. Birleşmiş Milletler Suriye Özel Temsilcisi Geir Pedersen, Suriye'de Beşar Esad rejiminin devrilmesinin ardından ilk kez Şam'a gitti. Pedersen, "Elbette bu değişim kendi başına büyük umutlar oluşturuyor, ancak hepimiz önümüzde hala birçok zorluk olduğunu biliyoruz" diye konuştu. Öte yandan Golan Tepeleri civarındaki tampon bölgeye giren İsrail ordusu, işgali daha ileriye taşıyarak başkent Şam'ın 25 kilometre yakınlarına kadar sokuldu (Amr Abdallah Dalsh/Reuters)

• 6/30

  14 Aralık 2024 - Güney Kore Ulusal Meclisi Başkanı Woo Won-sik, Seul'daki genel kurulda, Başkan Yoon Suk Yeol'un azledilmesine yönelik önergeyi kabul ederek tokmağı vuruyor. Güney Koreli milletvekilleri, 3 Aralık'taki sıkıyönetim girişiminin ardından Yoon'un görevden alınması için bugün oy kullandı. Yoon, önergenin kabulünden sonra yaptığı açıklamada "Şimdilik ara versem de halkla birlikte geleceğe uzanan yolculuğumu sürdüreceğim" dedi (YONHAP/AFP)

• 7/30

  13 Aralık 2024 - İtalya'da polis, öğrencilerin Filistinlilere destek ve hükümetin politikalarına karşı eylemi sırasında, Torino Politeknik Üniversitesi'nin önünde nöbet tutuyor. USB ve Cobas sendikalarının düzenlediği eğitim, ulaşım ve kamu sağlığını kapsayan ulusal grev gününde, Reuters'e konuşan bir sendika sözcüsü "Bizim grevimiz savaş ekonomisine ve dolayısıyla hükümetimizin İsrail devletine verdiği desteğe karşı bir grev" dedi. Hükümetin İsrail politikalarının protesto edilmesinin yanı sıra daha yüksek ücretler ve daha kısa çalışma haftası da eylemcilerin talepleri arasında yer alıyor (Marco Bertorello/AFP)

• 8/30

  12 Aralık 2024 - Donald Trump, Time dergisinin New York Borsası'nda düzenlediği Yılın Kişisi etkinliğinde konuştu. Time, seçilmiş başkanın artık "dünyanın en güçlü adamı" olduğunu belirtti. Dergiden yapılan açıklamada Trump'ın, "tarihi boyutlarda bir geri dönüşe imza attığı, nesilde bir kez görülen siyasi bir yeniden yapılanmaya öncülük ettiği" belirtildi. Trump bu unvanı ilk başkanlık seçim zaferinin ardından 2016 yılında da almıştı (Alex Brandon/AP)

• 9/30

  11 Aralık 2024 - Gazze Şeridi'nde çocuklar, enkaz yığınlarının arasında su taşıyor. İsrail'in Gazze Şeridi'ne yönelik saldırıları 14 aydan fazla süredir devam ederken, son 15 günde 556 Filistinli hayatını kaybetti, 1511 kişi yaralandı (Ömer el-Kette/AFP)

• 10/30

  10 Aralık 2024 - ABD'nin Kaliforniya eyaletinin Malibu kentinde çıkan yangın büyüyor. Rüzgarın şiddetlendirdiği yangın, Hollywood elitlerinin ikamet ettiği kıyı topluluğundaki evleri ve işyerlerini tehdit ediyor (David Swanson/AFP)

• 11/30

  9 Aralık 2024 - Suriyeli kurtarma ekipleri Şam'daki Sednaya hapishanesinde gizli bodrum katlarını ararken insanlar hapishanenin çatısında duruyor. Beşar Esad yönetiminin pazar günü düşmesinden beri, yakınlarından haber almayı uman Suriyeli siviller ülkenin en gizli ve en kötü şöhretli hapishanesi Sednaya'ya akın ediyor. İnsan hakları kuruluşlarınca "insan mezbahası" adıyla anılan Sednaya çok sıkı saklanan bir sırdı ve şu ana dek hapishanenin içinden hiç görüntü hiç alınamamıştı (Abdülaziz Ketaz/AFP)

• 12/30

  8 Aralık 2024 - Suriye'nin başkenti Şam'daki Emevi Camii. Heyetu Tahriru'ş Şam (HTŞ) öncülüğündeki silahlı örgütler başkent Şam'ın kontrolünü ele geçirdi. BM Genel Sekreteri'nin Suriye Özel Temsilcisi Geir Pedersen, ülkenin bir dönüm noktasında olduğunu söyledi. Suriyeli muhalifler, bugün 16.00'dan yarın 05.00'e kadar Şam'da sokağa çıkma yasağı ilan etti. Kutlama amacıyla da olsa kalabalık meydanlarda ateş açılmaması için çağrı yapıldı (Aref Tammawi/AFP)

• 13/30

  7 Aralık 2024 - İtfaiyeciler, Hollanda'nın Lahey kentindeki bir mahallede meydana gelen patlamanın etkisiyle yıkılan bir binanın önünde duruyor. Sabah erken saatlerde yaşanan patlamada 5 daire yerle bir oldu. Yetkililer en az bir kişinin hayatını kaybettiğini ve 3 kişinin yaralı olduğunu bildirdi. Enkaz altında kalanların sayısıysa net değil. Patlamanın nedeni henüz bilinmiyor fakat polis olay yerinden hızla ayrılan bir arabayı aradıklarını belirtti (Phil Nijhuis/AP)

• 14/30

  6 Aralık 2024 - Güney Kore Devlet Başkanı Yoon Suk Yeol'un görevden alınmasını talep eden protestocular, başkent Seul'deki Ulusal Meclis önünde toplandı. Yoon, hem muhalefetten hem de kendi partisinden aldığı tepkilerle 3 Aralık'taki sıkıyönetim kararından yaklaşık 6 saat sonra geri adım atmak zorunda kalmıştı. Muhalefet partileri, başkanın azledilmesi için önerge verirken sivil toplum kuruluşları da lideri istifaya çağırıyor (Kim Hong-ji/Reuters)

• 15/30

  5 Aralık 2024 - İsrail'in Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus yakınlarındaki Mevasi kampına hava saldırısı düzenledi. İsrail hava saldırıları çarşamba günü Gazze'nin güneyinde yerlerinden edilmiş Filistinlilerin kaldığı kampı vurdu ve yakındaki bir hastanenin yöneticisine göre en az 21 kişi hayatını kaybetti. Cenevre merkezli sivil toplum kuruluşu Avrupa-Akdeniz İnsani Hakları İzleme Örgütü (Euro-Med), İsrail'in dün düzenlediği saldırıda Filistinlileri "diri diri yaktığını" belirtti (Abdel Kareem Hana/AP)

• 16/30

  4 Aralık 2024 - ABD'nin New York kentinin Manhattan bölgesinde polis, Hilton Otel'in önünde gerçekleşen saldırının ardından olay yerindeki mermi kovanlarını işaretliyor. ABD'nin en büyük sağlık sigorta şirketlerinden UnitedHealthcare'in CEO'su Brian Thompson, silahlı saldırıda öldürüldü. Saldırganın olay yerinden bisikletle kaçıp Central Park'a gittiği açıklandı. Polis, sokak ortasında 50 yaşındaki Thompson’ı öldüren katili hâlâ arıyor (Stefan Jeremiah/AP)

• 17/30

  3 Aralık 2024 - Eski Gana Devlet Başkanı ve Ulusal Demokratik Kongre'nin (NDC) başkan adayı John Mahama'nın destekçileri Akra'da, 7 Aralık'ta yapılacak başkanlık seçimi öncesinde seçim konvoyunda NDC siyasi partisinin bayraklarını kaldırıyor. Gana'da iki dönem görev yaptıktan sonra istifa eden Devlet Başkanı Nana Akufo-Addo'nun yerine geçecek isim için yapılacak oylamada ekonominin yönetimi kilit rol oynayacak. Oylama, Akufo-Addo'nun iktidardaki Yeni Yurtsever Parti'nin (NPP) adayı ve mevcut Başkan Yardımcısı Mahamudu Bawumia'yla eski başkan ve NDC partisinin adayı John Mahama arasında sıkı bir yarışa dönüştü. Akufo-Addo'nun ikinci dönemine ekonomik kriz, enflasyon ve Gana'nın borç yükünü yönetmek için Uluslararası Para Fonu'yla 3 milyar dolarlık bir anlaşma yapmak zorunda bırakan zayıf para birimi damgasını vurmuştu (Olympia De Maismont/AFP)

• 18/30

  2 Aralık 2024 - Gürcistan'ın başkenti Tiflis'te Avrupa Birliği (AB) kararının ardından başlayan protestolar sürüyor. Hükümet, AB'ye katılım müzakerelerinin 2028'e kadar askıya alınmasına karar vermişti. İçişleri Bakanlığı protestolarda 113 polisin yaralandığını ve 224 göstericinin de gözaltına alındığını duyurdu (Zurab Tsertsvadze/AP)

• 19/30

  1 Aralık 2024 - Şili'nin başkenti Santiago'da dev Örümcek-Adam balonu, Noel festivalinde sokaklardan geçti. Noel sezonunun başlangıcına işaret eden geleneksel Disney geçidinde Oyuncak Hikayesi'nden Buzz Lightyear ve ikonik Mickey Mouse'un yanı sıra birçok çizgi film karakteri vardı (Esteban Felix/AP)

• 20/30

  30 Kasım 2024 - Kosova'nın kuzeyinde, ülkenin elektriğinin neredeyse tamamını üreten iki termik santrale su sağlayan hasarlı kanalda bir polis devriye geziyor. Polis, cuma günü Varage köyünde meydana gelen patlamanın ardından kanalın çevresinde güvenlik önlemlerini artırdı. Patlama sonrasında güç kaynaklarının büyük ölçüde sağlam olduğu görülmüş ancak bazı bölgelere içme suyu tedarikinde sıkıntı yaşanmıştı. Gece boyunca yapılan çalışmalarla, sabah saatlerinde geçici bir çözümle tekrar su verilmeye başlandı. Komşu ülke Sırbistan, önemli kanaldaki patlamadan sorumlu olduğu suçlamalarını reddetmişti (Valdrin Xhemaj/Reuters)

• 21/30

  29 Kasım 2024 - Notre-Dame Katedrali'nin restorasyonunda çalışan işçiler de dahil olmak üzere katılımcılar, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'un konuşması için katedralin nefinde toplandı. Macron, katedrali ziyaret ederek restorasyonda görev alanlara teşekkür etti. Fransa'nın en ünlü anıtlarından Notre Dame Katedrali, 2019'da çıkan yangında kullanılmaz hale gelmişti. Katedral yangından 5 yıl sonra, 7 ve 8 Aralık 2024'te düzenlenecek törenlerle yeniden açılacak (Sarah Meyssonnier/AFP)

• 22/30

  28 Kasım 2024 - Ukrayna'nın Lviv kentinde uygulanan elektrik kesintisi sırasında, jeneratörle aydınlatılan güzellik salonu faaliyet göstermeyi sürdürüyor. Bugün Ukrayna'nın enerji altyapısına devasa bir saldırı başlatan Rusya, dondurucu soğukların görüldüğü ülkeyi acil elektrik kesintileri uygulamaya zorluyor. Rusya-Ukrayna Savaşı'nda bin gün eşiği geçen hafta geçilmişti (Yuriy Dyachyshyn/AFP)

• 23/30

  27 Kasım 2024 - Lübnan'da yerinden edilmiş yurttaşlar, Beyrut'un Dahiye bölgesindeki evlerine dönüyor. İsrail'le Hizbullah arasındaki ateşkes bugün devreye girdi. Lübnan'la İsrail hükümetleri arasında ateşkes antlaşmasına varıldığını ABD Başkanı Joe Biden duyurdu. ABD ve Fransa'nın başını çektiği bir uluslararası koalisyonun ateşkes antlaşmasının uygulanmasına ilişkin destek sunacak (Bilal Hussein/AP)

• 24/30

  26 Kasım 2024 - Pakistan'ın başkenti İslamabad'da Pakistan Ordusu'ndan askerler, meclise çıkan yolu kapatmak için yerleştirilen konteynırın üzerinde nöbette. İmran Han'ın partisi Pakistan Adalet Hareketi'nin destekçileri, eski başbakanın hapishaneden çıkartılması talebiyle hükümet karşıtı protesto düzenledi. Eylemcilerle güvenlik güçleri arasında çıkan çatışmada ölü ve yaralılar var (Akhtar Soomro/Reuters)

• 25/30

  26 Ekim 2024 - Gürcistan'da parlamento ilk oturumunu gerçekleştirirken başkent Tiflis'te bir kadın geçen ayki genel seçimin sonuçlarına yönelik protestoda böyle görüntülendi. Parlamento önünde çadırlar kurarak eylem yapan muhalefet partililer ve destekçileri, meclise giren milletvekilleri protesto etti. Hükümeti seçimlerde hile yapmakla suçlayan göstericiler, yeniden seçime gidilmesini talep ediyor (Vano Shlamov/AFP)

• 26/30

  24 Kasım 2024 - Filistinliler, bir yardım kuruluşunun mutfağından yemek almak için toplanıyor. Gazze'deki ailelerin, yardım ekiplerinin nispeten daha fazla erişimi olduğu bölgelerde bile genelde günde sadece bir kez yemek yiyebildiği bildiriliyor. Birleşmiş Milletler Dünya Gıda Programı, Gazze'de devam eden insani krize önlem alınmazsa bu durumun yakında kıtlığa dönüşebileceğini aktarıyor. Uluslararası Ceza Mahkemesi'nin, İsrail Başbakanı Netanyahu ve eski Savunma Bakanı hakkında bu hafta çıkardığı tutuklama emri gerekçeleri arasında "bir savaş yöntemi olarak aç bırakma" suçu da vardı (Mohammed Salem/Reuters)

• 27/30

  23 Kasım - Birleşmiş Milletler'in belirlediği 25 Kasım Kadına Yönelik Şiddete Karşı Uluslararası Mücadele Günü öncesinde İtalya'da binlerce kişi sokağa döküldü. Birleşmiş Milletler'e göre, kadınlara ve kızlara yönelik şiddet dünyadaki en yaygın insan hakları ihlallerinden biri. Dünya çapında, neredeyse üç kadından biri hayatında en az bir kez fiziksel veya cinsel şiddete maruz kalıyor. İtalyda'da "Non Una di Meno (Bir Kadın Daha Eksilmesin)" adlı sivil inisiyatifin girişimiyle gerçekleştirilen yürüyüşte kadınlar "Ataerkilliği silahsızlandıralım" yazılı pankart taşıdı (Yara Nardi/Reuters)

• 28/30

  22 Kasım 2024 - Sırbistan'ın Novi Sad kentindeki bir tren istasyonunun çatısının çökmesiyle 15 kişinin hayatını kaybetmesinden üç hafta sonra, göstericiler Belgrad'ın merkezinde sessiz bir protesto düzenliyor. Tren istasyonundaki büyük beton çatı, 1 Kasım'da aniden çökmüştü. Yetkililer geniş kapsamlı bir soruşturma sözü vermiş ve Sırbistan İnşaat, Ulaşım ve Altyapı Bakanı Goran Vesic istifa etmişti. Eylemciler, ölümcül kazanın sorumlularının tutuklanmasını talep ediyor (Andrej Isakovic/AFP)

• 29/30

  21 Kasım 2024 - Lübnan'da itfaiye, başkent Beyrut'un güneyindeki Haret Hreik mahallesine İsrail'in düzenlediği hava saldırısı sonucu çıkan yangınlara müdahale ediyor. İsrail'le Hizbullah arasındaki çatışmalar sürerken bugün Uluslararası Ceza Mahkemesi, Gazze'de savaş suçu işledikleri gerekçesiyle İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ve eski Savunma Bakanı Yoav Gallant hakkında tutuklama kararı çıkardı. (Lahey'deki mahkeme, açıklamasında Hamas lideri Muhammed Deif hakkında da tutuklama emri çıkardığını duyurdu (AFP)

• 30/30

  20 Kasım 2024 - Yunanistan'da ekonomik koşulların iyileştirilmesi çağrısıyla ülke genelinde işçiler 24 saatlik genel greve gitti. Grev ülke genelinde toplu taşımayı aksattı ve hayatı durma noktasına getirdi. Yunanistan Genel İşçi Konfederasyonu açıklamasında "Fiyatlar ve kiralar fırladı, maaşlarsa düşük kaldı" ifadelerini kullandı (Aris Messinis/AFP)

20 yıl boyunca Birleşik Krallık (BK), Fransa ve Belçika hükümetleri için çevresel hedefler üzerine çalışan Dünya Kaynaklar Enstitüsü'nün iklim müzakereleri direktörü Yamide Dagnet, kayıp ve zarar ilkesini özellikle koronavirüs pandemisi sonrasında "bir hayatta kalma meselesi" olarak nitelendirdi.

Dagnet, The Independent'a verdiği demeçte, "En hassas ülkeler, sağlık ve ekonomik krizlerin yanı sıra iklim krizine de maruz kaldıkları için çoğu zaman çaresizliğin eşiğinde bulunuyor" dedi.

Hüsranlarını ve çaresizliklerini tamamen anlıyorum, çünkü en az katkıda bulunup en büyük sıkıntıyı çekiyorlar. Gelişmiş ülkelerden ihtiyaç duyulan ölçek ve hızda yeterli dayanışma görmüyoruz.

BM, kayıp ve zararın güçlüklerini çözüme kavuşturmak amacıyla 2013'te Varşova Uluslararası Kayıp ve Zarar Mekanizması'nı yarattıysa da, bu mekanizma şimdiye kadar mali destek üzerine araştırmalara odaklandı.

Müreffeh ülkeler bu kayıp ve zarara güçlü direnç gösterdi. The New York Times'ın haberine göre, son BM iklim görüşmeleri olan Madrid'deki COP25 etkinliğinde, küresel insani yardımlara halihazırda ne kadar fazla ödemede bulunduğuna vurgu yapan ABD, kendisini sorumluluk iddialarından korumakta ısrar ederek ilerlemeyi engelledi.

Actionaid yardım kurumunun iklim değişikliğinden sorumlu küresel lideri Harjeet Singh, Carbon Brief'e verdiği demeçte, "ABD'nin AB, Avustralya ve Kanada'nın da katıldığı zorbalığı ve engellemesi sebebiyle bu COP'tan destek almadan ayrılacağız gibi görünüyor... Masaya para koymadan gelişmekte olan ülkeleri azimli olmaya çağırmaya devam edemeyiz" dedi.

Madrid'de elde edilen sonuç, BM Yeşil İklim Fonu’ndan halihazırda sağlanan finansmanın, gelişmekte olan ülkelerin uyumu ile gördükleri zararının azaltılması yönündeki mevcut amacının yanı sıra kayıp ve zarar için de kullanılabileceği oldu.

Ancak kısmen Trump'ın 2 milyar dolarlık (yaklaşık 15 milyar 225 milyon TL) katkıyı durdurması ve ayrıca yönetiminin Paris Anlaşması'ndan bu ay geçerlilik kazanan çıkma kararı sebebiyle finansman yavaşladı. OECD'nin bir araştırması müreffeh ülkelerin, fonun 2020 hedefi olan 100 milyar dolara (762 milyar TL) ulaşma yolunda olmadığını ortaya koydu.

Fakat bir hesaplaşma ufukta olabilir. Dagnet, koronavirüs pandemisi sebebiyle Kasım 2021'e kadar ertelenen BK'deki sonraki COP26'da gelişmekte olan ülkelerin kayıp ve zarar meselesini zorlayacağına inanıyor.

"Bu 10 yılın çok kritik ve ölüm kalım meselesi olduğunu bildikleri için bunun için mücadele verecekler” diye ekledi

Bangladeş'in Uluslararası İklim Değişikliği ve Kalkınma Merkezi (ICCCAD) direktörü Dr. Salimul Huk da, düzinelerce insanın ölümüne neden olan ve ülkenin neredeyse üçte birini sular altında bırakan süper kasırga Amphan sonrası The Independent'a bu yaz yaptığı açıklamada artık bu derinlemesine siyasi ve "tabu" niteliğindeki konuyu ele alma vakti geldiğini söyledi.

Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli'nin üçüncü değerlendirme raporunun Uyum ve Sürdürülebilir Kalkınma bölümü başyazarı olan Dr. Huk, bu meselenin COP26'nın odak noktası olacağına inandığını belirtti.

Artık doğal olmayan, insan yapımı kaçınılmaz kayıp ve zararı görüyoruz. Şimdi bununla başa çıkmak zorunda kalacaklarını düşünüyorum. Bu kaçınılmaz, gerçekleşen ve atfedilebilir bir durum. Bunun hakkında konuşmaktan kaçınamazlar.

* Louise Boyle'ın makalesinin tasarımdan kaynaklanan nedenlerle kısalttığımız başlığının tamamı şöyledir: Duterte Filipinler’deki tayfunlar sonrası iklim adaleti çağrılarını yineledi; peki zengin ülkeler bu çağrıya kulak verecek mi?

independent.co.uk/environment

Independent Türkçe için çeviren: Kerim Çelik