NASA'nın Juno görevinden elde edilen verilerde Jüpiter üzerinde tuhaf "periler" ya da "elfler" görüldü.

Doğaüstü isimlendirilen olaylar ışık saçan geçici olayları yani parlak, öngörülemez ve tuhaf şimşekleri ifade ediyor. (İngilizce elves ifadesi, hem ışık yayılımları hem de "elfler" anlamına gelirken, ışık sütunları için kullanılan "spirite" da peri anlamı taşıyor -çn.)

NASA bu tür olayların başka bir gezegende ilk kez gözlemlendiğini ifade ediyor.

Güneş Sistemi'nin en büyük gezegenindeki şimşekler, bunları Jüpiter'in sıvı benzeri atmosferinde gözlemleyebileceklerini düşünen bilim insanları tarafından öngörülmüştü.

Şimşekleri gezegenin etrafında dönen Juno uzay aracı üzerindeki Morötesi Spektrometri Cihazı'yla (UVS) çalışan bilim insanları keşfetti.

Juno'yla çalışan bilim insanı ve makalenin başyazarı Giles şunları söyledi:

UVS Jüpiter'in güzel kuzey ve güney ışıklarının özelliklerini saptamak üzere tasarlandı.

Ancak UVS görsellerinin yalnızca Jüpiter aurorasını göstermediğini, aynı zamanda köşede, orada olmaması gereken parlak bir morötesi ışık parlaması içerdiğini fark ettik. Ekibimiz bunu daha fazla inceledikçe Juno'nun Jüpiter üzerinde geçici bir ışık saçan olay (TLE) saptamış olabileceğinin ayırdına vardık.

"Peri" diye isimlendirilen ışık sütunu, altındaki şimşek fırtınalarında meydana gelen elektrik boşalımlarının tetiklediği ışık saçan geçici bir olay.

Bunlar, Dünya üzerinde yalnızca birkaç milisaniye sürerken, hem yere hem de gökyüzünde yukarı doğru uzanan uzun kollara sahip merkezi bir ışıkla kendini gösteriyor.

Diğer yandan, Emission of Light and Very Low Frequency perturbations due to Electromagnetic Pulse Sources (Elektromanyetik Darbe Kaynaklarına Bağlı Işık Emisyonu ve Çok Düşük Frekans Düzensizlikleri) ifadesinin kısaltması olan "elves" yani elfler, üst atmoferde bulunuyor ve basık bir disk gibi görünüyor.

Eşit derecede geçici olsa da bu atmosfer olayı, Dünya'da 320 kilometreyi bulan boyutlara ulaşabiliyor.

Giles şunları ifade etti: "Dünya üzerinde ışık sütunu ve ışık yayılımları (periler ve elfler), üst atmosferdeki azotla etkileşimleri nedeniyle kırmızımsı bir renkte kendini gösteriyor.

Ancak Jüpiter'de üst atmosfer çoğunlukla hidrojen içeriyor, bu nedenle muhtemelen mavi veya pembe renkle beliriyorlar.

Bu olaylar yalnızca büyük şimşekler de olabilirdi ancak bilim insanları bu olasılığı hızlıca eledi. Çünkü ışık olayları, şimşeklerin büyük kısmının oluştuğu sıvı su bulutu katmanının yaklaşık 300 kilometre üstündeki bir irtifada keşfedildi.

Dahası, spektrometre kısa parlamalarda hidrojen emisyonunun ağır bastığını kaydetti.

Giles, "Juno her bilim geçişi yaptığında, ışık yayılımı ve ışık sütunlarına yönelik daha açık işaretleri aramayı sürdürüyoruz" dedi.

Artık neyi aradığımızı bildiğimiz için Jüpiter ve diğer gezegenlerde bunları bulmak daha kolay olacak. Ve Jüpiter'deki ışık sütunu ve ışık yayımlımlarını, burada Dünya üzerindekilerle karşılaştırmak, gezegensel atmosferlerdeki elektriksel aktiviteyi daha iyi kavramamıza yardımcı olacak.

Bulgular 27 Ekim'de Journal of Geophysical Research: Planets'de yayımlandı.

Juno uzay aracı 2016'da dev gezegene kendisinden önceki tüm insan yapımı nesnelerden daha yakın yörüngelenerek rekor kırmıştı.

Jüpiter'in devasa fırtınalarıyla ilgili sağladığı bilgiler, bilim insanlarına "Jüpiter'in ışık olaylarıyla" ilgili çok önemli bilgiler verdi. Bu bilgiler, ışık olaylarının Dünya'daki şimşek fırtınalarına düşünülenden çok daha fazla benzediğini ortaya çıkardı.

*İçerik orijinal haline bağlı kalınarak çevrilmiştir. Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.

https://www.independent.co.uk/life-style

Independent Türkçe için çeviren: Umut Can Yıldız